Chcesz, aby twoje dziecko odnosiło sukcesy w życiu dorosłym?
Przez wiele lat naukowy świat uważał, że wzrost i rozwój mózgu jest faktem z góry ustalonym i niezmiennym.
W latach siedemdziesiątych psycholog Arthur Jensen przekonywał, że niewiele można zrobić, by zmienić swoje IQ. Uważał on, podobnie zresztą jak wielu innych badaczy, że inteligencja, która nie zależy od naszych doświadczeń i nabywanej wiedzy, jest w znacznym stopniu uzależniona od genów.
Są i tacy, którzy nadal tak uważają, jednak przez wiele lat przeprowadzano różne badania, na podstawie których wysnuto teorię, że inteligencję można i trzeba modyfikować. Przyjęto, że po 16. roku życia nasz rozwój umysłowy nie przebiega już tak dynamicznie, a w badaniach ilorazu inteligencji u osób dorosłych nie bierze się pod uwagę wieku umysłowego, tylko pewien wskaźnik statystyczny. Wyniki badań opublikowane w czasopiśmie naukowym "Proceedings of the National Academy of Sciences" w 2008 roku, sugerują, że inteligencję płynną, która decyduje m.in. o tym, jak szybko przyswajamy wiedzę, można zmieniać poprzez różnorodne ćwiczenia. To rewolucyjny pogląd, który podważa inny, że po 25 r.ż u każdego z nas poziom owej inteligencji znacznie i nieodwracalnie się obniża, co związane jest m.in. z obumieraniem komórek nerwowych. Tymczasem dziś już wiadomo, że jest wprost przeciwnie. Rozwój mózgu to dynamiczny proces. Jego cechą charakterystyczną jest to, że jest też zmienny, a zatem może zostać spowolniony, zatrzymany, ale także przyspieszony.
Dziecko rodzi się z liczbą komórek mózgowych, która jest wystarczająca do osiągania sukcesów. Rzeczywisty rozwój jego mózgu jest najintensywniejszy do 6 r.ż. Oznacza to, że dziecko w tym wieku stosunkowo łatwo radzi sobie z przyswajaniem nowych informacji. Można tłumaczyć to jego dziecięcą ciekawością otaczającego go świata. Jednak to nie liczba neuronów zdecyduje o jego inteligencji, a liczba połączeń stworzonych pomiędzy komórkami. Połączenia te są tworzone za pośrednictwem doświadczeń, jakie daje we wczesnym okresie rozwoju bogate i stymulujące środowisko. Monotonne otoczenie, mało barw, smaków, zapachów i mało ruchu, zbytnio hamują naturalny dziecięcy pęd do poznawania świata.
Warto także zwrócić uwagę na to, że pamięć krótkotrwała jest podstawą inteligencji płynnej. Wiadomo na przykład, że osoby o lepszej pamięci krótkotrwałej odznaczają się wyższym ilorazem inteligencji. Każdą z nich można rozwinąć, nawet u najmłodszych dzieci. Warto pamiętać, że w ciągu pierwszych pięciu lat życia rozwija się ok. 50% zdolności do uczenia się. Następne 30% rozwija się do 8 r.ż. Cała wiedza zdobyta w późniejszym okresie życia dziecka będzie więc oparta na fundamencie zbudowanym w jego pierwszych latach życia. Im młodsze jest dziecko, tym ważniejsza jest rola stworzonych dla niego możliwości do rozwoju i tym większy jest wpływ rozwoju sprawności ruchowej i manualnej na zdolności oraz budowę mózgu. A co za tym idzie, na inne sfery rozwoju intelektualnego.
Miarą inteligencji jest iloraz inteligencji, tzw. IQ, czyli stosunek wieku umysłowego do wieku życia. Inteligencja powszechnie rozumiana jest jak zdolność do uczenia się i rozwiązywania problemów. Jest podstawowym elementem mającym wpływ na przystosowanie się człowieka do środowiska. Inteligencję dzielimy na intelektualną i emocjonalną. Jednak profesor Howard Gardner (1983r;) wyodrębnił jeszcze siedem typów inteligencji intelektualnej: lingwistyczną, logiczno-matematyczną, wizualno-przestrzenną, muzyczną, fizyczno-kinestetyczną, interpersonalną i intrapersonalną. W 1990 roku Peter Salovey i John Mayer ogłosili światu istnienie teorii na temat inteligencji emocjonalnej (EQ), której nie zauważył profesor Gardner. Daniel Goleman określił ją jako odmienny rodzaj mądrości.
Obecnie wielu naukowców na świecie opracowuje programy ćwiczeń fizycznych poprawiających umiejętności intelektualne, koncentrację, umiejętności czytania i liczenia. Ponieważ odkryto, że oprócz „gimnastyki mózgu”, którą wykonujemy czasem nawet nie zdając sobie z tego sprawy, kiedy przeliczamy pieniądze w sklepie, albo rozwiązujemy krzyżówki, traktując to jako formę relaksu, warto gimnastykować ciało.
Celem aktywności fizycznej, która usprawni naszą inteligencję nie jest ćwiczenie mięśni, tylko usprawnienie ogólnej koordynacji ruchowej, która ma zbawienny wpływ na stymulację mózgu. Ćwiczenia ruchowe zwiększają wydolność całego systemu nerwowego. Ruch wspomaga krążenie rozszerzając arterię odpowiedzialną za dostarczanie tlenu do mózgu, dzięki czemu nasz mózg jest sprawniejszy. Łatwiej skojarzymy fakty, a dzięki zwiększonej produkcji endorfin poprawimy swoje samopoczucie. Optymalna dawka optymizmu jest niezbędna dla zwiększenia kreatywności oraz inteligencji emocjonalnej.
Warto poświęcić swój czas i włożyć wysiłek w kształtowanie inteligencji emocjonalnej u dziecka. Nowe doświadczenia społeczne i emocjonalne prowadzą bowiem do kształtowania się nowych połączeń z płatami czołowymi. Świadomość ciała i przestrzeni rozwija się intensywnie w okresie wczesnego dzieciństwa, aby w dojrzałej formie stać się podstawą kształtowania się złożonych czynności psychoruchowych takich jak mowa, czytanie, pisanie, czy liczenie. Jak wiadomo kompetencje te decydują o postępach w nauce szkolnej. Dlatego warto poświęcić trochę czasu, na to aby wspomóc rozwój psychoruchowy swojego dziecka.
Świetnym pomysłem, żeby usprawnić dziecko, a przy tym spędzić z nim miło czas, jest organizowanie mu aktywności, w trakcie której będzie mogło bawić się przy muzyce. Liczne zabawy związane z wykonywaniem ćwiczeń fizycznych, takich jak np.: fikołki, przechodzenie przez przeszkody, twister, czyli mata z kolorami, na której grający ustawiają się w różne, czasem bardzo trudne pozy, w zależności od tego, jakie kolory wylosują. Gra w twistera dodatkowo zachęca dzieci do nauki kolorów, kształtów i liczb.
Także zabawy związane z usprawnianiem mowy, jak np.: rymowanki, wyliczanki, gra w kalambury, mają zbawienny wpływ na rozwój emocjonalny i intelektualny dziecka. Wszystkie te działania, podczas których wraz z dzieckiem uczestniczymy w wykonywaniu jednocześnie kilku zadań, np.: rysujemy i mówimy, tańczymy i śpiewamy, bardzo korzystnie wpływają na jego rozwój. Dodatkowo sprzyjają usprawnieniu intelektualnemu, integracji i pogłębianiu więzi na linii rodzic – dziecko.
Autor: Anna Czupryniak, pedagog z Centrum Wsparcia Psychologiczno-Pedagogicznego Agape / ASO
joachim2