ETYKA
Uznając dobro człowieka, pełny rozwój jego osobowości za wartość najwyższą powinniśmy dążyć do tego, aby wszystkie poczynania ludzkie w sposób bardziej lub mniej bezpośredni służyły realizacji tego celu. Jednym z warunków koniecznych jego urzeczywistnianiu jest uczynienie współżycia społecznego w miarę harmonijnym. Istotny udział w realizacji tego celu ma wychowanie, które stanowi programowe zadanie szkoły, a centralną jej postacią jest nauczyciel. Postawa moralna nauczyciela i gotowość do refleksji nad swoim postępowaniem, jest jednym z istotnych elementów składających się na jego dyspozycję do efektywnej pracy wychowawczej. Potrzeba poznawania moralności zawodowej nauczycieli wynika z przekonania, że ta właśnie sfera odgrywa ważne znaczenie w prawidłowym układzie relacji pomiędzy nauczycielami a uczniami.
W etyce zawodu nauczycielskiego na pierwszym miejscu pod względem ważności znajduje się funkcja dotycząca regulacji zachowań nauczycieli względem wychowanków.
Normami strzegącymi tych zachowań są:
1. Obiektywizm w ocenianiu wysiłków ucznia - w wypadkach identycznych za to samo oceniaj w jednakowy sposób. Kierowanie się racjami natury osobistej, zwłaszcza, gdy się jest ich świadomym, z punktu widzenia etyki zawodowej nauczyciela uchodzi za przewinienie i koliduje z jednym z pośród głównych celów wychowania, jakim jest rozwijanie u wychowanków potrzeby rzetelnej pracy.
Bezinteresowna, dodatkowa pomoc uczniom, którzy mają kłopoty w nauce jest powinnością moralną, wpisaną bardziej w kodeks etyki zawodowej, niż w dokumenty mające moc prawną. Z szeroko pojętej zasady sprawiedliwości w postępowaniu nauczyciela wobec wychowanków wynika, iż taką pomoc nauczyciel winien ofiarować wszystkim wychowankom, którzy jej potrzebują, niezależnie od stosunków łączących go z ich rodzicami.
2. Okazywanie życzliwości i sympatii uczniom. Wywiązywanie się z tej wpisanej w kodeks etyki zawodowej powinności może nastręczyć pewne trudności wynikające z takich cech nauczyciela, jak np. skłonność do sarkazmu, poniżania innych, mało życzliwy stosunek do ludzi, a także z niektórych cech osobowości uczniów. Jeżeli nauczyciel różnicuje swoje zachowanie wobec dzieci, to postępuje według jego zasług. Jeżeli zaś jego niechętny, nieżyczliwy stosunek do nich wypływa z jego właściwości osobowościowych, to sprawiedliwości również staje się zadość, w innym tego słowa rozumieniu, tj. każdemu to samo żadnym z tych przypadków nie dochodzi do zróżnicowania stosunku wobec uczniów powodowanego postępowaniem rodziców względem nauczyciela.
Głębokie przemiany naszego wieku, rozwój nauki i techniki stwarzają nowe możliwości rozumienia świata. Szybki postęp, doskonalenie środków technicznych dają szansę bardziej efektywnego formowania osobowości nauczyciela i ucznia.
Technologia kształcenia zajmuje się zastosowaniem nowych technik edukacyjnych w powiązaniu z procesem kształcenia w celu wypracowania właściwego modelu nauczania wyeliminowania działań jałowych a niekiedy wręcz szkodliwych, sprzecznych z nadrzędnymi normami etycznymi.
W edukacji, jak w każdym przedsięwzięciu przed podjęciem działania stawiane są cele opisujące zmianę, jaką chcemy uzyskać u uczniów. (Powszechna Deklaracja Praw Człowieka ONZ).
Technika swoimi możliwościami jest w stanie pomóc realizować cele ogólne, pobudzające aktywność, rozszerzając horyzonty myślowe, oraz cele operacyjne.
Realizowanie celów dydaktycznych zawsze wiąże się ze sposobem ich realizacji. Chcąc osiągnąć zamierzony skutek działamy zgodnie z przyjętą metodą rozumianą jako systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniem umożliwiający osiągnięcie celów kształcenia. Metoda jest narzędziem wywoływania zmian, wzbudzania ukierunkowywania ewolucji umysłowych u ucznia. Proces dydaktyczny jest realizacją celów. Wykorzystując współczesne osiągnięcia techniki cechuje się efektywnością zdobytej wiedzy i umiejętności. Musi, zatem być podporządkowany naczelnym zasadom dobra, uczucia rozumianymi jako „zdolność poznania intelektualnego, zdolność do miłości, wolności, podmiotowości wobec praw, godności i zupełności.
Uchybieniem zasadom etyki zawodowej jest zabieganie u współpracowników o wystawienie rocznej oceny wyższej niż zasługuje na to dany uczeń. W tej sytuacji naruszana jest dwukrotnie norma sprawiedliwości w stosunkach między nauczycielami a wychowankami. Raz czyni to osoba zabiegająca o przysługę, drugi raz może się to stać udziałem osoby spełniającej takie życzenie.
Drugie miejsce pod względem ważności w całokształcie pracy szkoły, zajmuje struktura stosunków pomiędzy kadrą dydaktyczno-wychowawczą danej placówki. Pożądaną cechą wśród współpracującymi ze sobą nauczycielami jest uwzględnianie pilniejszych potrzeb współpracowników przed zadośćuczynieniem swoim potrzebom życiowym. Wychowawca w swojej pracy zawodowej ciągle musi wyważać proporcję pomiędzy dwoma konkurencyjnymi względem siebie celami; nakłonienie do przestrzegania określonych norm służących harmonijnemu współżyciu, a poszanowaniem godności podwładnych bądź współpracowników. Wymaga to wysokiego poziomu akceptacji norm służących obronie godności przez samych wychowawców. Na ich barki społeczeństwo wkłada ciężar obowiązku wyrabiania poczucia godności u wychowanków. To oni muszą z jednej strony podnosić ambicje powierzonych im dzieci, a z drugiej zaś uczyć ich wstydu, bacząc przy tym, aby nie doprowadzić do przerysowania którejś z tych stron. Od nauczycieli wymaga się poszanowania przekonań światopoglądowych dzieci, jak również powstrzymania się od formułowania negatywnych opinii, krytycznych uwag w odniesieniu do współpracowników w obecności uczniów.
Szybki rozwój nauki i techniki wymaga nie tylko wysokiego wykształcenia w momencie startu zawodowego, ale i permanentnego uzupełniania, pogłębiania już posiadanej wiedzy oraz ciągłej troski o swój poziom intelektualny. Rozpatrywanie zasad etycznych użycie techniki, jej wpływ na procesy dydaktyczne jest zadaniem niezwykle ważnym nie do pominięcia w warunkach pedagogicznych. Należy przyjąć, iż źródłem moralności ludzkich czynów jest cel będący dobrem, do którego zmierzamy aktem woli, intencje określające cel działania oraz okoliczności traktowane jako element łagodzący lub zaostrzający odpowiedzialność sprawcy.
Nigdy nie mamy do czynienia z wartością dla samej siebie, ale zawsze ze względu na jakiś przedmiot. Każde przedsięwzięcie składa się a dwóch faz:
· Pierwsza wewnętrzna: czyli zamierzenia,
· Druga zewnętrzna: czyli wykonanie
Przykładem może być nauczyciel bardzo poważnie traktujący swoją pracę, pragnący przekazać wiedzę, kształtować postawy ucznia szuka nowych metod dydaktycznych, gdy przekazywane treści mają dla niego wyjątkową wartość.
Trzecim źródłem moralności czynów ludzkich są okoliczności ich popełnienia, są one drugorzędnymi elementami wpływającymi na etykę, ocenę aktu. Przyczyniają się do powiększenia lub zmniejszenia dobra lub zła moralnego. Nauczyciel mający problemy domowe siłą rzeczy przenosi je do sfery zawodowej, w ten sposób gorzej lub też nawet w skrajnym wypadku błędnie wykonuje powierzone mu obowiązki. Potoczni spotykamy się, że nauczyciel chcąc poskromić zdolnego, ale niesfornego ucznia „sprawdza” jego wiedzę na z góry zaniżoną ocenę. Proces dydaktyczny kształtuje ucznia, na którego oddziałuje nie tylko nauczyciel, ale też otoczenie, w tym również otoczenie technicznie reprezentowane przez różnego rodzaju media rozumiane jako „przedmioty, materiały”, urządzenia przekazujące odbiorcom określone informacje (komunikaty), za pośrednictwem słowa, obrazów i dźwięków, a także umożliwiające im wykorzystanie określonych czynności intelektualnych i manualnych.
W warunkach przyspieszonego postępu technicznego, szybkich zmian technologicznych nacisk kładziony jest na wykorzystanie w masowej skali środków przekazu. Telewizja została zalana telenowelami, obłędnymi konkursami, promuje się tandetę. Brak jest rzetelnych informacji, albo jest ich dużo o niskiej wartości tworzy to nikomu niepotrzebny szum informacyjny. Co raz trudniej jest wyodrębnić naprawdę przydatną informację. Wszystko to stanowi złą pożywkę dla młodego widza. W zły sposób kształtuje jego osobowość, pokazuje złe wzorce. Wzorce wpajane przez mas media są sprzeczne z celami edukacji szkolnej, powodują spłycenie rozwoju intelektualnego. Towarzyszy kształtowanie agresywnych postaw. Młodzież bez gruntownego systemu wartości, nie umiejąca oddzielić sytuacji rzeczywistych od fikcji ulega dostarczanym silnym bodźcem masmediów.
Do powinności drugoplanowych nauczycieli można zaliczyć przyjmowanie dodatkowej pracy społecznej na rzecz szkoły, zachęcanie młodych adeptów zawodu nauczycielskiego do podjęcia pracy w szkole, udzielanie pomocy początkującym nauczycielom.
Moralność zawodowa jest jednym z wielu elementów moralności ogólnej. Najsilniej aprobowanymi zasadami etyki w zawodzie nauczyciela są:
· -obrona godności nauczyciela
· -dobra organizacja i jakość pracy w zakresie zadań i powinności ściśle zawodowych
· -sprawiedliwości w zachowaniu względem uczniów i wychowanków
· -zaufanie w zachowaniach względem współpracowników
· -obrona godności w zachowaniach względem uczniów
· -zaufanie w zachowaniach względem uczniów
· -sprawiedliwość w postępowaniu w stosunku do współpracowników
· -dobra organizacja i jakość pracy w dziedzinie powinności drugoplanowych.
Podporządkowanie środków przekazu komercji traktowane jako źródła zysku ogranicza możliwości wpływu nauczyciela na jakość oraz treść programów. Bez wątpienia pozytywne zdobycze techniki nie są zawsze właściwie wykorzystywane, twórcy i propagatorzy dóbr zapewniają, że „pierwszym i zasadniczym zadaniem kultury w ogóle i każdej zarazem kultury jest wychowanie”. Pozostaje trudny do rozwiązania problem zachowania nauczyciela w nowej rzeczywistości technicznej, nasyconej różnego rodzaju mediami. Uczeń ma ułatwiony dostęp do informacji dających wiedzę zarówno ogólną jak i szczegółową. Rola nauczyciela w większym stopniu musi być skierowana na wychowanie do właściwego korzystania ze zdobytych umiejętności pobudzania do refleksji i analizy krytycznej odbieranych informacji. Właśnie nauczyciel powinien ukazywać wady i zalety dzisiejszych mediów. Nauczyciel też jest pewnego rodzaju medium kierunkującym i pozwalającym młodzieży właściwie zrozumieć docierające informacje. Ważnym jest, aby wartości, które ukazuje uczniom były obiektywne. Nauczyciel musi sam poprawnie interpretować zachodzące zjawiska i docierające informacji.
sweetizu