Logopeda radzi.pdf

s. 9

wie na ka˝dy temat, tak aby inni z zainteresowaniem nas s∏u-

chali! Okazuje si´, ˝e jest to mo˝liwe. Z pomocà przychodzà

logopedzi, którzy pokazujà nam, jak umiej´tnie wykorzystywaç nasz

g∏os, i pomagajà skorygowaç ewentualne wady wymowy. OczywiÊcie

wymaga to wielu godzin wytrwa∏ych çwiczeƒ, ale na efekty nie trzeba

d∏ugo czekaç. Logopeda oprócz kszta∏towania mowy, zapobiegania

wadom wymowy i usuwania ich uczy tak˝e mowy w wypadku jej bra-

ku lub utraty. Dzisiejszy dodatek zdrowotny to w∏aÊnie sygnalizuje, po-

niewa˝ we wspó∏czesnym ˝yciu umiej´tnoÊç sprawnego mówienia jest

szczególnie istotna. Wady wymowy majà negatywny wp∏yw na kszta∏-

towanie si´ osobowoÊci dziecka, które mo˝e byç nieÊmia∏e, ale rów-

nie˝ agresywne i mieç poczucie ni˝szej wartoÊci, a co za tym idzie – go-

rzej sobie radziç w ˝yciu. Obowiàzkiem rodziców, a tak˝e pedagogów

jest czuwanie nad prawid∏owym rozwojem mowy dziecka i wychwyce-

nie ewentualnych nieprawid∏owoÊci. Jak rozwija si´ mowa dziecka w

poszczególnych latach jego ˝ycia, jakie objawy zwiàzane z wymowà

mówiàcego ju˝ dziecka powinny zaniepokoiç rodziców i kiedy udaç si´

do logopedy, a tak˝e co zrobiç, aby maluch ju˝ od najm∏odszych lat

mówi∏ poprawnie – o tym w dzisiejszym dodatku. Ponadto dowiedzà

si´ Paƒstwo, jak wyglàda pierwsza wizyta u logopedy i jakich narz´dzi

u˝ywajà ci specjaliÊci. Podajemy równie˝ bli˝sze informacje o akcji

Dzieƒ Bezp∏atnych Diagnoz Logopedycznych.

Logopeda radzi:

Rozmawiajmy ze sobà

Z Urszulà Kuletà , logopedà, cz∏onkiem Prezydium Zarzàdu G∏ównego Polskiego

Zwiàzku Logopedów, koordynatorem Dnia Bezp∏atnych Diagnoz Logopedycznych

ds. kontaktów z mediami, rozmawia Anna Zalech

Dzieci takie klasyfikuje si´ do tzw. gru-

py ryzyka dysleksji. Poza tym nieprawi-

d∏owy rozwój mowy mo˝e wskazywaç

na obni˝onà norm´ intelektualnà, byç

symptomem powa˝nych niepe∏no-

sprawnoÊci z∏o˝onych ucznia. Dzieci

majàce problemy z komunikacjà cz´sto

sà wyÊmiewane przez swoich kole-

gów, zamykajà si´ w sobie. Skutkiem

tego sà problemy emocjonalne i spo-

∏eczne. Dlatego te˝ podj´cie terapii lo-

gopedycznej w odpowiednim momen-

cie chroni nasze dzieci przed dodatko-

wymi k∏opotami na poczàtku nauki

szkolnej oraz na nast´pnych jej pozio-

mach. Zaniedbania rodziców w obsza-

rze wymowy swoich dzieci sà dostrze-

galne nawet na poziomie klas liceal-

nych, a przecie˝ przed m∏odzie˝à obo-

wiàzkowy egzamin ustny na maturze,

studia i doros∏e ˝ycie. Prosz´ pami´taç,

˝e cz´sto wystarczy troch´ çwiczeƒ w

okresie przedszkolnym czy wczesnosz-

kolnym, aby naprawiç b∏´dy natury.

Bacznà uwag´ trzeba równie˝

skierowaç na dzieci chore, które cz´-

sto przebywajà w szpitalu, ponie-

wa˝ one wymagajà wi´kszej troski i

stymulacji psychofizycznej w warun-

kach szkolnych i domowych.

zujàcym si´ niep∏ynnoÊcià mówienia. U

ma∏ych, mówiàcych ju˝ dzieci mogà si´

pojawiç niep∏ynnoÊci w postaci ró˝-

nych objawów zacinania si´. Niedo-

skona∏y jeszcze aparat mowy nie po-

zwala na werbalizacj´ tego, co dziecko

chce nam przekazaç. Takie przejÊciowe

zjawisko okreÊlamy mianem jàkania

wczesnodzieci´cego. Je˝eli rodzic nie

poprawia zbyt intensywnie dziecka, nie

wpada w panik´, ma du˝o cierpliwoÊci

dla wypowiedzi malucha, to po jakimÊ

czasie rozwój mowy dziecka wraca do

normy. Namawiam jednak rodziców

do skorzystania z porady logopedy,

który wska˝e odpowiedni sposób po-

st´powania w takiej sytuacji. Oczywi-

Êcie ten typ jàkania mo˝e si´ prze-

kszta∏ciç w powa˝niejszà form´ jàka-

nia, dlatego dobrze jest obserwowaç

dziecko i monitorowaç rozwój jego

mowy w kontakcie z logopedà.

Od kiedy dziecko powinno

byç obj´te profilaktykà lo-

gopedycznà?

– Logopedzi ju˝ na oddzia∏ach nowo-

rodkowych rozpoczynajà takà profi-

laktyk´ i sprawdzajà warunki anato-

miczne jamy ustnej oraz dokonujà

wczesnej diagnozy odruchów fizjolo-

gicznych wa˝nych dla rozwoju mowy.

Rodzice powinni zadbaç tak˝e o to,

aby ju˝ od samego poczàtku unikaç

tego, co mo˝e sprzyjaç przysz∏ym wa-

dom mowy, np. nieprawid∏owego

karmienia. Logopedzi sà zgodni, ˝e

karmienie piersià maluszka to na-

turalna gimnastyka narzàdów od-

powiedzialnych za mow´.

dzo powa˝nym problemom, ponie-

wa˝ wykryta zostanie powa˝na przy-

czyna, np. choroba narzàdu s∏uchu.

Rozwój ca∏ego systemu artykulacyj-

nego dziecka powinien zakoƒczyç si´

w wieku 6 lat. Wskazane jest wów-

czas badanie logopedyczne oceniajàce

stan mowy szeÊciolatka. Do tego cza-

su mogà wyst´powaç zamiany g∏osek

trudnych (tzn. sz, ˝, cz, d˝, r) na ∏atwiej-

sze, wymowa dziecka jest, ogólnie

mówiàc, uproszczona, charakteryzuje

jà termin „swoista wymowa dzieci´-

ca”. Namawiam jednak wszystkich ro-

dziców na wczeÊniejszà, profilaktycznà

wizyt´ u logopedy, szczególnie gdy

coÊ w wypowiedziach dziecka nas nie-

pokoi. Im wczeÊniej zostanie wykry-

ta wada mowy, tym wi´ksze praw-

dopodobieƒstwo jej skorygowania.

g∏osek j´zyka polskiego, najcz´Êciej: s,

z, c, dz. Inaczej mówiàc, je˝eli rodzic czy

opiekun zauwa˝y, ˝e podczas mówie-

nia dziecko wk∏ada j´zyk mi´dzy zàbki,

to nale˝y niezw∏ocznie udaç si´ po po-

rad´ do gabinetu logopedycznego. Wa-

d´ t´ obserwujemy ju˝ u bardzo ma∏ych

dzieci, nawet dwuletnich. Problem jest

cz´sto bagatelizowany w gabinetach

pediatrycznych, gdzie rodzice sà uspo-

kajani, ˝e wada ta sama si´ cofnie.

Tymczasem utrwalona mi´dzyz´bo-

woÊç mo˝e byç bardzo trudna do sko-

rygowania, dlatego te˝ nie mo˝na jej

bagatelizowaç. Tym bardziej ˝e ta jed-

nostka zaburzenia mo˝e byç sympto-

mem innych nieprawid∏owoÊci rozwo-

jowych, np. wadliwego zgryzu, przero-

stu migda∏ków podniebiennych, nie-

prawid∏owej funkcji po∏ykania.

Jakie objawy zwiàzane z wy-

mowà mówiàcego ju˝ dziec-

ka powinny zaniepokoiç ro-

dziców i kiedy powinni oni

udaç si´ do logopedy?

– Niepokojàce objawy mo˝emy za-

uwa˝yç u dziecka bardzo wczeÊnie.

Je˝eli rodzic jest zaniepokojony roz-

wojem mowy dziecka, to dobrze by

by∏o, ˝eby skonsultowa∏ swoje wàtpli-

woÊci z logopedà, który albo je roz-

wieje, albo rozpocznie terapi´ logope-

dycznà. Czasem uda si´ zapobiec bar-

Czy ka˝de jàkanie zarówno

u dzieci, jak i u doros∏ych

mo˝na wyleczyç?

– U wielu osób jàkanie mo˝na zlikwido-

waç lub zniwelowaç. To bardzo z∏o˝one

zaburzenie. Sà ró˝ne metody, które ma-

jà za zadanie pomóc jàkajàcej si´ oso-

bie. Jakà wybraç, zale˝y od takiej osoby

i specjalisty, czasem grupy fachowców,

tak˝e psychologa, psychiatry. To tak jak

z lekiem – trzeba dopasowaç go do in-

dywidualnego pacjenta.

Dokoƒczenie na s. 12

Czy seplenienie dzieci to te˝

wada?

– Termin ten jest bardzo pojemny. Se-

plenienie jest symptomatyczne dla dzie-

ci ma∏ych. Kiedy dziecko wymawia „sa-

fa” zamiast „szafa” – mamy wówczas

do czynienia z tzw. seplenieniem roz-

wojowym. Ale rodzajem seplenienia

jest te˝ deformacja artykulacyjna w po-

staci mi´dzyz´bowej realizacji wielu

Jak niew∏aÊciwe mówienie

mo˝e wp∏ynàç na post´py w

nauce dziecka?

– Zaburzenia mowy negatywnie wp∏y-

wajà na przebieg nabywania umiej´t-

noÊci czytania i pisania w poczàtkowej

fazie edukacji szkolnej. Cz´sto pojawia-

jàce si´ b∏´dy w pisowni majà swoje

pod∏o˝e w nieprawid∏owym poziomie

rozwoju mowy na ró˝nych poziomach.

Czy tzw. zacinanie si´ dziec-

ka jest wskazaniem do od-

wiedzenia gabinetu logope-

dycznego?

– Jàkanie jest zaburzeniem charaktery-

K tó˝ z nas nie chcia∏by mówiç poprawnie, zrozumiale i... cieka-

10 Nasz Dziennik Czwartek, 26 kwietnia 2007

SZLACHETNE ZDROWIE

REKLAMA

Rozwój mowy dziecka

Na temat przebiegu rozwoju mowy dziecka mówi Magdalena Szewczyk ,

logopeda z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Garwolinie:

Od 1. do 2. roku ˝ycia

– okres wyrazu

Rozwija si´ s∏ownictwo bierne i czynne. W

tym okresie nast´puje rozwój pami´ci,

uwagi, spostrzegawczoÊci i ogólny rozwój

fizyczny. To automatycznie wià˝e si´ z po-

wi´kszaniem s∏ownika dziecka. Zawiera

on wtedy kilkadziesiàt wyrazów, g∏ównie

rzeczowników. Sà one cz´sto zniekszta∏ca-

ne, dziecko odtwarza ogólny zarys wyra-

zu, np. pierwszà sylab´ (ba – baba, da –

daj, mi – miÊ). Pod koniec okresu wyrazu

dziecko powinno opanowaç g∏oski Ê, ê, ç,

dê, ƒ. W tym okresie uczy si´ ono ∏àczyç

wyrazy w zlepki wyrazowe, równowa˝ni-

ki, proste zdania, np.: mama kaka/ mama

kaczka, bumbum tu/ samochód tu, mimi

piç/ ja Micha∏ chc´ piç.

Rozwój mowy ka˝dego dziecka zale˝y

od czynników wewn´trznych i ze-

wn´trznych. Sk∏adajà si´ na nie za-

równo uwarunkowania genetyczne,

specyficzne cechy i w∏aÊciwoÊci orga-

nizmu, jak i kontakt ze Êrodowiskiem

spo∏ecznym, czyli z innymi ludêmi,

najcz´Êciej z rodzicami. J´zyk ma

szans´ w pe∏ni si´ rozwinàç, gdy oba

te czynniki w sposób optymalny na-

wzajem si´ przenikajà.

W przebiegu rozwoju mowy wyodr´b-

nia si´ pewne etapy, okresy o ustalonej

kolejnoÊci. Charakterystyk´ etapów roz-

woju mowy przedstawi∏ doskonale Leon

Kaczmarek w ksià˝ce „Nasze dziecko uczy

si´ mowy”. Oto najwa˝niejsze punkty

zwiàzane z tym zagadnieniem:

Od narodzin do 1. roku ˝ycia

jest to tzw. okres melodii

Dziecko komunikuje si´ z otoczeniem za

pomocà elementów prozodycznych, do

których nale˝à: melodia, akcent, rytm, wy-

sokoÊç, barwa i dynamika dêwi´ku. W 2.-

3. miesiàcu ˝ycia dziecko zaczyna g∏u˝yç,

gruchaç – tak nazywamy zachowania

przedwerbalne, które charakteryzujà si´

wydawaniem przez dziecko dêwi´ków gar-

d∏owych podobnych do g∏osek kk, gg, aa,

uu, guu. Jest to przypadkowy efekt ruchu

aparatu artykulacyjnego oraz koƒczyn gór-

nych i dolnych. Dziecko ca∏ym cia∏em wy-

zwala energi´. Towarzyszà temu pozytyw-

ne uczucia dziecka, uÊmiech lub Êmiech.

Oko∏o 4. miesiàca ˝ycia nast´puje roz-

kwit g∏u˝enia, kiedy to nabiera ono linii

melodycznej ojczystego j´zyka. W 5.-6.

miesiàcu ˝ycia g∏u˝enie przechodzi w ga-

worzenie, czyli powtarzanie dêwi´ków i

sylab us∏yszanych z otoczenia. Dziecko ba-

wi si´ wydobywaniem z siebie dêwi´ków.

Na tym etapie realizuje samog∏oski ustne

oraz spó∏g∏oski p, b, t, d, k, g, m, n. W tym

okresie çwiczy sprawnoÊci s∏uchowe oraz

kszta∏tuje kinestezj´ artykulacyjnà.

W 7.-8. miesiàcu ˝ycia dziecko reagu-

je na znaczenie mowy. Rozumie te wyra-

zy, które najcz´Êciej s∏yszy, które sà pro-

ste; wtedy zaczyna si´ kszta∏towaç s∏uch

fonematyczny. Rozumienie znacznie wy-

przedza mow´ czynnà. Pod koniec tego

okresu pojawia si´ echolalia, dojrza∏a for-

ma gaworzenia – dziecko powtarza syla-

by i ca∏e wyrazy.

Od 2. do 3. roku ˝ycia

– okres zdania

Od pocz´cia do narodzin

mówimy o okresie przygoto-

wawczym – „0”

Oko∏o 3. miesiàca ˝ycia dziecka w ∏onie

matki nast´puje scalanie warg i wyrost-

ków z´bodo∏owych, w tym okresie

kszta∏tujà si´ równie˝ funkcje oddecho-

we i fonacyjne. W 5. i 6. miesiàcu funk-

cjonuje ju˝ narzàd s∏uchu. Dziecko zdo-

bywa pierwsze doÊwiadczenia s∏uchowe

(najlepiej docierajà dêwi´ki g∏oÊne i ni-

skie). Zapami´tuje ono równie˝ rytm bi-

cia serca matki. Po porodzie dziecko krzy-

czy, uruchamiajàc tym samym trzy apara-

ty: oddechowy, artykulacyjny i fonacyjny.

Od tego momentu aparaty te poddawa-

ne sà nieustannym çwiczeniom.

Pojawiajà si´ pierwsze dwuwyrazowe

zdania twierdzàce: Tata idzie; zdania py-

tajàce: ço to?, jaki?; rozkazujàce: dai mi,

ale ja chc´. W wypowiedziach dziecka

mo˝na dostrzec pewne kategorie grama-

tyczne, chocia˝ obserwuje si´ wiele form

niew∏aÊciwych, które z czasem ulegnà

poprawie, np.: dzie jest noziçka?, nie

mam kiesionka, mój Julka. G∏oski sà jesz-

cze zmi´kczane, ale pod koniec 3. roku

˝ycia dziecko powinno opanowaç wy-

mow´ samog∏osek nosowych à, ´ i spó∏-

g∏osek k, g, ch, u, l, f, w. Pojawienie si´

g∏oski l Êwiadczy o pionizacji j´zyka –

zmiana z po∏ykania niemowl´cego na

doros∏e. Pod koniec 3. roku ˝ycia powin-

no si´ zakoƒczyç kszta∏towanie si´ s∏uchu

fonematycznego.

REKLAMA

TRAN

BÑDè ZDRÓW JAK RYBA

REKLAMA

Od 3. do 7. roku ˝ycia

– okres swoistej mowy

dzieci´cej

Jest to okres tzw. zabawy j´zykiem, py-

taƒ i neologizmów, np.: tryskawica, czy-

li fontanna, czesad∏o, czyli grzebieƒ. Na-

st´puje rozwój zdania kilkuwyrazowe-

go, dziecko zauwa˝a nast´pstwo czasu.

W wieku 5 lat realizuje szereg szumiàcy,

czyli g∏oski sz, rz, cz, d˝, a w 6 roku ˝ycia

pojawia si´ g∏oska r.

COD LIVER OIL

to kapsu∏ki zawierajàce najczystszy t∏uszcz

z wàtroby dorsza, odpowiednio filtrowany,

wzbogacony witaminà E.

Olej z wàtroby dorsza jest bogatym êród∏em

witaminy D oraz witaminy A.

Witamina A pomaga w przyswajaniu wapnia

i fosforu co zapobiega krzywicy.

Ponadto zawiera równie˝ niezb´dne nienasycone kwasy t∏uszczowe EPA i DHA

i dzi´ki temu przeciwdzia∏a chorobom wieƒcowym. Olej z wàtroby dorsza

wzbogacony zosta∏ witaminà E w naturalnej postaci. Witamina ta jest niezb´dna

dla organizmu ludzkiego jako czynnik przeciwutleniajàcy oraz dla

prawid∏owego funkcjonowania mi´Êni i komórek. Tran przyÊpiesza u dzieci

wzrost, poprawia apetyt, wzmacnia koÊci i z´by, poprawia wzrok. Przeciwdzia∏a

bólom stawowym i artretycznym.

Jak wspomagaç rozwój

mowy u swoich dzieci?

• rozmawiaç z dzieckiem tak cz´sto, jak

to tylko mo˝liwe,

• prawid∏owo pos∏ugiwaç si´ j´zykiem,

nie naÊladujàc b∏´dów dziecka,

• czytaç i opowiadaç bajki, opowiadaç o

otoczeniu, nazywaç miejsca, w których

dziecko si´ w∏aÊnie znajduje,

• uczyç dziecko wierszy, piosenek, ∏ami-

g∏ówek j´zykowych, przys∏ów,

• wspólnie z nim s∏uchaç muzyki,

• pokazywaç napisane s∏owa, pokazy-

waç literki,

• jak najcz´Êciej sp´dzaç czas w gronie

osób otwartych na komunikowanie si´,

• dostarczaç dziecku bogatych i precyzyj-

nych informacji na temat przedmiotów,

obrazów,

• çwiczyç jego aparat artykulacyjny (çwi-

czenia j´zyka, warg, çwiczenia odde-

chowe),

• byç cierpliwym w odpowiadaniu na za-

dawane pytania.

Tran z wàtroby dorsza wskazany jest:

• przy stanach zm´czenia organizmu, w przypadkach nerwowoÊci, stanach

napi´ç (stresach),

• przeciwko starzeniu si´ (obni˝a poziom cholesterolu we krwi),

• przy braku apetytu,

• przy rzeszotowatoÊci koÊci,

• w okresie wzrostu i dojrzewania, przy tràdziku i czyracznoÊci,

• przy stanach chorobowych oczu i zaburzeniach wzroku,

• przy obni˝onej odpornoÊci organizmu.

Sk∏ad: Tran z wàtroby dorsza – 550mg, witamina A – 800mcg (100% ZDS),

witamina D – 5mcg (100% ZDS), witamina E – 2mg (20% ZDS). Kapsu∏ki nie

zawierajà cukru, skrobi, laktozy, glutenu, syntetycznych Êrodków zapachowych,

barwników i konserwantów.

Opakowanie: 60 kapsu∏ek

Dawkowanie: 1 kapsu∏ka dziennie podczas posi∏ku – popiç wodà

Wy∏àczny importer: Ewa Sternicka & Andrzej Sternicki s.c.

05-822 Milanówek, Sienkiewicza 4, tel. +48 22 755 80 99

fax +48 22 724 70 35, e-mail: ster@adres.pl, www.eas-sterniccy.com.pl

REKLAMA

SZLACHETNE ZDROWIE

Czwartek, 26 kwietnia 2007 Nasz Dziennik 11

Bezp∏atne diagnozy

logopedyczne

REKLAMA

Czy widzisz aparat s∏uchowy

na prezentowanej fotografii?

On tam jest.

Jest wr´cz niewidoczny!

Oto efekt miniaturyzacji oraz zastosowania supernowoczesnych

rozwiàzaƒ akustycznych opracowanych przez szwajcarskich

in˝ynierów z firmy BERNAFON

Za∏o˝one na ucho

sà mniej widoczne

od aparatów

wewnàtrzusznych...

A kcja Dzieƒ Bezp∏atnych Diagnoz

Logopedycznych (DBDL) odby-

wa si´ co roku w drugiej po∏o-

wie listopada w wybranych placów-

kach i gabinetach logopedycznych na

terenie ca∏ej Polski. – Akcja jest adre-

sowana do wszystkich zainteresowa-

nych – zarówno do rodziców niemow-

làt, którzy chcà zadbaç o prawid∏owy

rozwój dziecka, jak i do rodziców dzie-

ci starszych, których wymowa budzi

niepokój. Tak˝e doroÊli mogà wziàç

udzia∏ w bezp∏atnych konsultacjach –

powiedzia∏a nam Urszula Kuleta, logo-

peda i koordynator DBDL ds. kontaktu

z mediami. Doda∏a, ˝e w tym dniu lo-

gopedzi dzia∏ajà charytatywnie, na za-

sadzie wolontariatu.

Historia akcji DBDL si´ga 1995 roku.

Poczàtkowo obejmowa∏a ona Zielonà

Gór´ i by∏a organizowana przez Fun-

dacj´ na rzecz Dzieci z Zaburzeniami

Mowy. Póêniej stopniowo zacz´∏y

przy∏àczaç si´ placówki z ca∏ego woje-

wództwa zielonogórskiego, a póêniej

lubuskiego. Od 2001 r. Fundacja na-

wiàza∏a wspó∏prac´ z Zarzàdem G∏ów-

nym Polskiego Zwiàzku Logopedów,

przekazujàc prawa do organizacji akcji

w ca∏ej Polsce.

Wi´cej na ten temat mo˝na si´

dowiedzieç dzi´ki stronie interneto-

wej Polskiego Zwiàzku Logopedów:

www.logopeda.org.pl.

Przyjdê i sprawdê na w∏asne oczy!

Ponadto bezp∏atnie zbadamy Twój s∏uch

BERNAFON – 60 lat badaƒ i innowacji

Infolinia: 0801 800 113

www.bernafon.pl

REKLAMA

O r t o – t e c h

www.orto-tech.com.pl

ul. Broniewskiego 21, Warszawa

tel./fax 022 663 08 73, 0500 049 710

czynne: pn.-pt. 10.00-19.00, sob. 10.00-13.00

* obuwie specjalistyczne, ortopedyczne

* wk∏adki, pasy, ko∏nierze, ortezy

* wyroby medyczno-ortopedyczne

* wózki inwalidzkie, elektryczne, ∏ó˝ka

* sprz´t rehabilitacyjny

PRODUKCJA – US¸UGI

SPRZEDA˚ – HURT – DETAL

WYPO˚YCZALNIA

Realizacja zleceƒ NFZ

REKLAMA

Przyjdê i sprawdê na w∏asne oczy!

Ponadto bezp∏atnie zbadamy Twój s∏uch

REKLAMA

12 Nasz Dziennik Czwartek, 26 kwietnia 2007

SZLACHETNE ZDROWIE

Logopeda radzi:

Rozmawiajmy ze sobà

Dom rodzinny jest polem zdobywania

doÊwiadczeƒ, równie˝ werbalnych. J´-

zyka uczymy si´ od rodziców, dziad-

ków. To oni sà noÊnikami prawid∏owe-

go sposobu wypowiadania si´, dlate-

go warto samemu dbaç o kultur´ j´zy-

ka w szerokim tego s∏owa znaczeniu.

Dzieci skazane sà cz´sto na wielo-

godzinne oglàdanie programów tele-

wizyjnych czy gier komputerowych,

które oczywiÊcie sà równie˝ dobrymi

stymulatorami rozwoju, ale z drugiej

strony – trzeba z nich umiej´tnie ko-

rzystaç. W domu, w którym du˝o si´

czyta dzieciom, rodzice i najbli˝si po-

prawnie si´ wys∏awiajà, dziecko pod-

Êwiadomie przejmuje dobre wzorce.

Jego mowa rozwija si´ szybciej i

bardziej wszechstronnie. Z drugiej

strony – powinniÊmy dbaç o ekspresj´

mowy dziecka poprzez zach´canie go

do wyra˝ania swoich prze˝yç. Dziecko

powinno opowiadaç rodzicom, co si´

dzia∏o w przedszkolu, szkole, na wy-

cieczce, u kolegi. P∏ynie z tego jeszcze

jedna korzyÊç, mianowicie w przysz∏o-

Êci nie b´dzie mia∏o problemu ze s∏o-

wem pisanym. Obserwuj´ bowiem,

jakà katorgà dla dzieci jest pisanie wy-

pracowaƒ szkolnych.

Kto jeszcze odwiedza Pani

gabinet?

– Trafia do mnie coraz wi´cej osób

chcàcych poprawiç swojà wymow´,

a tym samym w∏asny wizerunek. Sà

to tak˝e doroÊli, którzy majà problem

z szeroko poj´tà komunikacjà, z lo-

gicznym werbalizowaniem swoich

myÊli. Chcà poprawnie i zrozumiale

mówiç, zniwelowaç swoje niedocià-

gni´cia, wcale nierzadko wady z

okresu dzieci´cego. Cz´sto sà to lu-

dzie sukcesu, liderzy grup, wyk∏a-

dowcy, prawnicy, dziennikarze. Ale

tak˝e studenci zdajàcy sobie spraw´,

˝e w wyÊcigu o prac´ liczy si´ rów-

nie˝ sprawna komunikacja.

– Bezwzgl´dnie tak. Mowa niewyraê-

na, szybka, be∏kotliwa skutkuje tym, ˝e

jesteÊmy ma∏o zrozumiali przez oto-

czenie, a tym samym nasze przekazy

nie zawsze sà w∏aÊciwie odbierane.

Osoby wyraênie i poprawnie mówiàce

sà zazwyczaj lepiej oceniane przez in-

nych ludzi, ∏atwiej im nawiàzaç kon-

takt, wzbudzajà wi´ksze zaintereso-

wanie otoczenia.

U ma∏ych dzieci problemy z komuni-

kacjà ograniczajà ich kontakty z rówie-

Ênikami, powodujà zwi´kszony po-

ziom agresji. Od ma∏ego nale˝y dbaç o

poprawne, wyraêne mówienie.

Dokoƒczenie ze s. 9

Kto mo˝e skorzystaç z bez-

p∏atnych konsultacji logope-

dycznych?

– Z bezp∏atnych konsultacji logope-

dycznych mo˝e skorzystaç w zasadzie

ka˝dy, kto jest ubezpieczony.

Dzieci i m∏odzie˝ majà zagwaranto-

wane bezp∏atne wizyty u logopedów

pracujàcych w resorcie oÊwiaty, naj-

cz´Êciej w poradniach psychologiczno-

-pedagogicznych. Równie˝ dzieci w

niektórych przedszkolach majà zapew-

nionà opiek´ logopedy. Zale˝y ona od

lokalnych samorzàdów, które finansu-

jà takie us∏ugi.

Tak˝e w ramach powszechnego

ubezpieczenia zdrowotnego placówki

zdrowia, które podpisa∏y kontrakt z

Narodowym Funduszem Zdrowia, mo-

gà Êwiadczyç us∏ugi logopedyczne. Pa-

cjent musi mieç wtedy skierowanie od

lekarza rodzinnego.

OczywiÊcie istniejà te˝ p∏atne pry-

watne gabinety logopedyczne, gdzie

pacjent nie musi mieç skierowania.

Jakie rady logopedyczne mo-

g∏aby Pani przekazaç naszym

Czytelnikom?

– Niech ka˝dego z nas podczas pos∏u-

giwania si´ pi´knà mowà ojczystà

obowiàzujà zasady kultury ˝ywego

s∏owa. Jest to kluczowe zadanie dla

wszystkich osób, które chcà byç pod

ka˝dym wzgl´dem dobrze zrozumiane

przez swoich rozmówców.

Trudno jest podaç çwiczenia odpo-

wiednie dla wszystkich, ale mo˝e takà

uniwersalnà wskazówkà by∏aby praca

nad w∏aÊciwym sposobem oddycha-

nia. To oddychanie przeponowo-˝e-

browe. Oddychajàc przeponà, spra-

wiamy, ˝e g∏os jest pe∏niejszy i zdrow-

szy. To wa˝ne szczególnie dla osób

pracujàcych g∏osem, ale równie˝ dla

nas wszystkich, bo któ˝ by nie chcia∏

porywaç mowà t∏umów.

Wa˝na jest równie˝ precyzja wy-

powiadania samog∏osek, które niosà

za sobà wyrazistoÊç mówienia. Sa-

mog∏oski powinny byç ∏adnie kszta∏-

towane i wypowiadane z wykorzy-

staniem w pe∏ni naszych narzàdów

mowy.

Korzystnym çwiczeniem jest tak˝e tre-

ning budowania d∏u˝szych wypowiedzi.

Proponuj´: niechaj na przyk∏ad podczas

kolacji ka˝dy uczestnik opowie, co si´

wydarzy∏o podczas minionego dnia, po-

dzieli si´ refleksjà po obejrzeniu filmu,

spektaklu teatralnego. Rozmawiajmy o

doÊwiadczeniach, prze˝yciach, swojej

pracy z kimÊ bliskim, co sprawi równie˝

i to, ˝e zyskamy popraw´ w relacjach

mi´dzyludzkich. Kto wie, mo˝e po ja-

kimÊ czasie treningu staniemy si´ wspa-

nia∏ymi mówcami.

Tak wi´c rozmawiajmy, rozmawiaj-

my i jeszcze raz rozmawiajmy ze sobà!

Czy osoby po udarach mózgu

czy innych chorobach neuro-

logicznych lub wypadkach,

gdzie mowa jest zaburzona,

mogà liczyç na pomoc logo-

pedycznà?

– OczywiÊcie, ˝e tak. Osoby takie bàdê

cz∏onkowie ich rodzin powinni zadbaç

o to, aby rehabilitacja by∏a podj´ta jak

najszybciej od momentu zachorowa-

nia. Czas podj´cia leczenia logope-

dycznego uzgadnia si´ w porozumie-

niu z lekarzem prowadzàcym, najcz´-

Êciej neurologiem lub neurochirur-

giem. Terapia zaburzeƒ mowy w ta-

kich skomplikowanych przypadkach

jest z∏o˝ona i d∏ugotrwa∏a, ale koniecz-

na z punktu widzenia korzyÊci chorego

i jego rodziny.

cia˝ nierzadko zdarza si´, ˝e i doroÊli, i

dzieci majà podobnà jednostk´ zabu-

rzenia. Najcz´stsze nieprawid∏owoÊci

u dzieci to problemy dyslaliczne pole-

gajàce na substytucji, czyli zamianie

jednych g∏osek na inne, np. „sz” na

„s”, „r” na „l”. To tak˝e trudnoÊci w ko-

munikacji, problemy w opanowaniu

gramatyki j´zyka ojczystego, budowa-

niu d∏u˝szych wypowiedzi, zaburzenia

s∏uchu fonemowego. Stosunkowo du-

˝a grupa dzieci ma wad´ zgryzu rzutu-

jàcà na nieprawid∏owoÊci wymowy.

Diagnozuj´ równie˝ inne powa˝ne

wady mowy zwiàzane na przyk∏ad z

wadami genetycznymi.

W dzisiejszym Êwiecie obserwuje-

my coraz wi´cej dzieci, które majà

problemy z mowà. Badania pokazu-

jà, ˝e od 40 do 60 proc. dzieci sze-

Êcioletnich ma wad´ wymowy.

Tak wi´c skala tego problemu jest

du˝a.

Co im Pani radzi?

– Trening. Je˝eli stwierdzam, ˝e oso-

ba doros∏a nie pope∏nia b∏´dów ar-

tykulacyjnych, to pracujemy nad

dykcjà, budowaniem komunikatów,

w∏aÊciwym wykorzystaniem g∏osu.

Przekaz g∏osowy to kana∏ docierajà-

cy do emocji rozmówcy. Doskonale

wiedzà o tym politycy.

Jak Pani sàdzi, dlaczego tak

si´ dzieje?

– Wiele problemów zwiàzanych jest

ze zmianami cywilizacyjnym, choç-

by coraz bardziej toksyczne Êrodo-

wisko, w którym ˝yjemy. Winni sà

tak˝e doroÊli, czyli my, zapracowani

rodzice. Rozmawiamy z dzieçmi za

ma∏o, co nie stwarza szansy przeka-

zywania dobrych wzorców mowy.

Z jakimi najcz´Êciej zaburze-

niami ma Pani do czynienia

w swojej praktyce logope-

dycznej?

– Poniewa˝ pracuj´ i z dzieçmi, i z do-

ros∏ymi, wi´c wiem, ˝e specyfika pracy

i rodzaj procedury sà nieco inne, cho-

Czy mowa niewyraêna po-

winna byç korygowana w ga-

binetach logopedycznych?

Dzi´kuj´ za rozmow´.

Z wizytà u logopedy

Wed∏ug logopedów, coraz wi´cej osób w dzisiejszych czasach ma problem z poprawnà mowà. Badania poka-

zujà, ˝e wady wymowy mo˝e mieç nawet od 40 do 60 proc. szeÊcioletnich dzieci. SpecjaliÊci przekonujà, i˝

wczesne dzia∏ania profilaktyczne mogà w znacznym stopniu zahamowaç te niepokojàce statystyki.

Logopedia (z greckiego „logos” – s∏o-

wo, mowa, „paideia” – wychowanie)

w Polsce jako dyscyplina naukowa ist-

nieje ju˝ od kilkudziesi´ciu lat. Jednak

dopiero od niedawna zajmuje w me-

dycynie znaczàce miejsce. Do g∏ów-

nych zadaƒ logopedy nale˝y przede

wszystkim kszta∏towanie mowy, zapo-

bieganie wadom wymowy, usuwanie

wad ju˝ istniejàcych, nauczanie mowy

w wypadku jej braku lub utraty. W na-

szym kraju ka˝dy ubezpieczony ma

mo˝liwoÊç skorzystania z bezp∏atnych

konsultacji logopedycznych. W przy-

padku dzieci i m∏odzie˝y sà to porad-

nie psychologiczno-pedagogiczne,

natomiast wszyscy, którzy majà skie-

rowanie od lekarza pierwszego kon-

taktu, znajdà pomoc w przychod-

niach, które podpisa∏y kontrakt z Na-

rodowym Funduszem Zdrowia i za-

trudniajà logoped´. Niestety, w wielu

miejscach trzeba czekaç, nieraz w d∏u-

gich kolejkach. Co zamo˝niejsi kierujà

swoje kroki do prywatnych gabine-

tów logopedycznych. Koszt wizyty, w

zale˝noÊci od regionu, waha si´ od 50

do nawet 150 z∏ za wizyt´. Czasami

oddzielnie pobierana jest op∏ata za

samà diagnoz´ – 40-100 z∏otych. Nie-

zale˝nie od tego, którà placówk´ wy-

bierzemy, podczas pierwszego spo-

tkania logopeda post´puje podobnie:

najpierw ocenia budow´ narzàdów

mowy, póêniej s∏uch, bada sposób re-

alizacji wszystkich g∏osek j´zyka pol-

skiego, s∏ownictwo, w przypadku

dzieci sposób wypowiadania si´, do-

konuje analizy i syntezy s∏uchowej, pi-

sania i czytania u dzieci siedmioletnich

i starszych. Rodzic mo˝e si´ tak˝e spo-

dziewaç pytaƒ dotyczàcych rozwoju

mowy dziecka, rozwoju psychomoto-

rycznego, przebiegu stanu b∏ogos∏a-

wionego i porodu.

W diagnozowaniu i terapii logo-

pedzi u˝ywajà ró˝norodnych narz´-

dzi, Êrodków i pomocy, takich jak:

próby, skale, testy, kwestionariusze,

ankiety, programy komputerowe,

karty badania itp. Natomiast Êrodki

stosowane w trakcie diagnozowania

i terapii logopedycznej to m.in. urzà-

dzenia techniczne, np. komputer,

magnetofon, magnetowid, echoko-

rektor, analizator mowy, audiometry,

aparaty s∏uchowe, instrumentarium

logopedyczne, lustro. Pomocà s∏u˝à

logopedom tak˝e ró˝norodne mate-

ria∏y, np. schematy g∏osek, rentgeno-

gramy, labiogramy, materia∏y j´zyko-

we, takie jak logopedyczne zbiory

wyrazów i zdaƒ, wierszyki, piosenki,

zagadki, opowiadania i obrazkowe

kwestionariusze oraz zestawy obraz-

kowe, gry, historyjki, plansze, a na-

wet zabawki dla mniejszych dzieci.

Czas, który przeznaczymy na wi-

zyt´ u logopedy, mo˝e przynieÊç nie

tylko rozwiàzanie nurtujàcego nas

problemu, tj. popraw´ wymowy

dziecka lub naszà, ale równie˝ b´-

dzie owocowaç zwi´kszonà pewno-

Êcià siebie i ∏atwiejszym, bardziej

zrozumia∏ym komunikowaniem si´ z

otoczeniem.

REKLAMA

Aparaty s∏uchowe,

ciÊnieniomierze,

glukometry, sprz´t medyczny.

SERWIS

OTEMED

PrzemyÊl , ul. Boh. Getta 17a

(16) 678 66 89,

Jaros∏aw , ul. Grunwaldzka 8/1b

(16) 623 08 41

Rzeszów , plac Dworcowy 2/21a

(budynek OLK), tel. (017) 862 01 90

REKLAMA

www.herbamed.pl

Zielarnia

oferujemy:

zio∏a, preparaty,

kosmetyki lecznicze

Dodatek opracowa∏a Anna Zalech .

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: