Ewelina Tobolak – Ignatowska
Klasa II SP TR
Semestr II
Rok szkolny 2008/09
PRACA KONTROLNA
Z TECHNOLOGII PRODUKCJI ROŚLINNEJ
TEMAT: Charakterystyka technologii uprawy rzepaku ozimego
Rzepak należy do roślin o dużych wymaganiach agrotechnicznych i wymaga intensywnej technologii produkcji.
1. Stanowisko w zmianowaniu. Pierwszym elementem technologii uprawy jest wybór przedplonu. Odpowiednimi przedplonami dla rzepaku ozimego są rośliny wcześnie schodzące z pola, np. ziemniaki wczesne, udany wczesny groch lub mieszanki strączkowych na zielonkę. Dobrymi przedplonami są też mieszanki traw z lucerną, koniczyna czerwona zaorana po I pokosie, mieszanki zbożowo - strączkowe i zboża wcześnie schodzące z pola. Najgorszym przedplonem zbożowym dla rzepaku jest owies. Rzepak toleruje stanowisko po sobie i może być uprawiany w kilkuletniej monokulturze. W glebie pod monokulturą narasta jednak populacja mątwika, a sam rzepak jest w silniejszym stopniu porażony przez choroby i szkodniki. W celu utrzymania na tolerowanym poziomie populacji mątwika w glebie łączny udział rzepaku i buraka w zmianowaniu nie powinien przekraczać 25%.
2. Uprawa roli. Musi być podporządkowana wymogowi wczesnego siewu rzepaku. Po ziemniakach wczesnych i roślinach strączkowych wystarcza zastosowanie kultywatora lub wykonanie orki siewnej pługiem z przedpłużkiem. Kultywator i pług powinny być połączone z wałem kolczastym. Podstawowe zabiegi uprawowe należy wykonać na 4-5 tygodni przed siewem rzepaku, tak aby rola należycie się odleżała. Po mieszankach traw z roślinami motylkowymi konieczny jest pełen system uprawek, na które składa się podorywka pługiem z wałem kolczatką lub pługiem talerzowym, a następnie orka siewna pługiem zagregatowanym z wałem Campbella. Pod uprawy podstawowe wysiewa się nawozy wapniowe oraz nawozy fosforowe i potasowe. Przed siewem rzepaku należy zastosować jedno- i dwukrotnie zestaw uprawowy, składający się z kultywatora lub brony i wału strunowego. Powierzchnia pola przed siewem musi być bardzo starannie wyrównana, a miąższość wierzchniej, spulchnionej warstwy roli nie powinna przekraczać 5 cm. Pod uprawki przedsiewne stosuje się z reguły małą dawkę nawozów azotowych.
Celem zespołu uprawek pożniwnych i przedsiewnych jest:
Ø optymalne przygotowanie gleby pod zasiew rzepaku ozimego,
Ø odpowiednie przyoranie lub wymieszanie z glebą resztek pożniwnych po przedplonie,
Ø umożliwienie kiełkowania chwastów oraz nasion z przedplonu z wierzchniej warstwy gleby, tak aby w następnych uprawkach wyeliminować je z pola,
Ø zapewnienie odpowiedniej struktury wierzchniej warstwy gleby dla optymalnego rozwoju siewek rzepaku,
Ø zatrzymanie w glebie wilgoci niezbędnej dla wschodów nasion i późniejszego rozwoju roślin.
Prawidłowo doprawiona gleba pod siew rzepaku ozimego powinna wyglądać następująco: wierzchnia warstwa gleby o miąższości 3-4 cm winna posiadać strukturę gruzełkowa-tą, a pod nią powinna zalegać gleba zagęszczona, zapewniająca dobre, kapilarne podsiąkanie wody
Skutki niewłaściwej uprawy gleby:
Brak spulchnienia wierzchniej warstwy, silne zagęszczenie podglebia to naturalne przeszkody dla prawidłowego wzrostu roślin. Często w tych warunkach w wypadku wystąpienia silnych opadów jesiennych następuje pogorszenie warunków wodno-powietrznych gleby, na które rzepak reaguje płytkim, krzaczasto rozwiniętym systemem korzeniowym. Wadliwie zbudowany system korzeniowy nie będzie się już prawidłowo rozwijał w okresie wiosennym, następuje naturalna blokada możliwości dotarcia przez system korzeniowy do głębszych warstw gleby, gdzie znajdują się zasoby wody i składników pokarmowych, a w warunkach często występujących susz majowo-czerwcowych negatywnie wpływa na wysokość plonu.
3. Nawożenie. Rzepak ma duże potrzeby pokarmowe i nawozowe.
v Nawozy fosforowe i potasowe stosuje się w całości jesienią, pod orkę przedsiewną. Nawożenie fosforem i potasem należy dostosować do zasobności gleby i spodziewanej wielkości plonu. Przy plonach nasion 35 dt/ha i wyższych na glebach o średniej zasobności zalecane dawki fosforu i potasu wynoszą: P2O5 - 60 kg/ha, K2O - 140 kg/ha. Z nawozów fosforowych pod rzepak nadaje się zwłaszcza superfos-fat prosty z borem, który zawiera 20% fosforu (P2O5), 10% siarki (S), 0,7% boru (B) oraz 28% wapnia (CaO).
v Nawożenie azotem stosuje się w dwóch lub trzech terminach, zależnie od dawki i stanowiska ( od przedplonu), a mianowicie:
– jesienią przed siewem rzepaku stosujemy 20 - 40 kg azotu w dowolnej formie
– wiosenną dawkę nawozów stosuje się w formie saletry amonowej lub mocznika i z reguły dzieli się ją na dwie części: połowę lub 2/3 stosuje się na początku ruszenia wegetacji, pozostałą część tuż przed pakowaniem lub w okresie pakowania roślin
v Wapnowanie, jeśli gleba ma niższe pH niż 6,5. Nawozy wapniowe najlepiej stosować pod rośliny przedplonowe lub na ścierń przed podorywką (1 - 1,5 t CaO na 1 ha).
Fosfor - pierwiastek niezbędny roślinie dla prawidłowego rozwoju systemu korzeniowego w okresie jesiennym. Jego wysoka zawartość w glebie na przedwiośniu pozwala na szybką regenerację systemu korzeniowego po ewentualnych uszkodzeniach mrozowych powstałych zimą i na przedwiośniu.
Potas - rzepak ozimy reaguje bardzo negatywnie na niską zawartość tego składnika w glebie w całym okresie wegetacji; jego brak ujemnie wpływa na przyrost masy wegetatywnej oraz plon nasion.
Azot - nadmiar azotu mogą doprowadzić do przedwczesnego wyniesienia pąka wierzchołkowego. Tym samym zostają stworzone warunki do przemarznięcia roślin w czasie zimy. Również niedobór azotu jest niekorzystny, gdyż słabo rozwinięte rośliny w okresie jesieni gorzej zimują.
4. Przygotowanie nasion. Do siewu należy używać tylko nasion kwalifikowanych, zaprawionych przez producenta, o dużej wartości użytkowej. Zaprawianie nasion chroni w dużej mierze młode rośliny rzepaku przed szkodnikami: chowaczem galasówkiem i pchełkami oraz przed chorobami: zgorzelą siewek i czernią rzepaku. Należy unikać nasion zaprawionych w poprzednim roku, ponieważ substancje czynne zapraw nasiennych mogą się częściowo ulotnić. Zaprawianie chroni siewki przed chorobami zgorzelowymi oraz przed szkodnikami.
5. Siew. Prawidłowy siew decyduje w znacznej mierze o powodzeniu uprawy rzepaku. Optymalny termin siewu rzepaku zależy od rejonu uprawy i wypada w okresie pomiędzy 10 i 25 sierpnia. Dla Polski od Pomorza, Żuław i Warmii poprzez Kujawy, - najkorzystniejsze siewy tego gatunku powinny być zakończone do 20-22 sierpnia.
Planowana obsada roślin rzepaku zależy od warunków uprawy, na które składają się warunki glebowe, klimatyczne i poziom agrotechniki i wynosi 60-100 tys. roślin na ha. Ilość wysiewu powinna być o ok. 20% większa od planowanej obsady roślin, Jesienią optymalna obsada roślin dla odmian populacyjnych wynosi 60 sztuk/m2, a dla mieszańcowych 40 sztuk.
Rzepak najczęściej jest siany w rozstawie rzędów 20-25 cm, zwłaszcza przy zakładanym zmniejszeniu obsady roślin. Jednak praktykowany jest także siew...
Neo85