Decyzja kwalifikacyjna laboratoryjnej:
1. Ocenie laboratoryjna-kontrola mat. siew.(jakość siewu)
2. W SON przeprowadza się wstępną ocenę(zapach barwa)
2a) czystości mat. siewnego
2b) oznaczenie zanieczyszczeń
2c) zdolność kiełkowania - %liczba nasion normalnie skiełkowanych w t
E.kiełkownia-
%nasion szybko kiełkujących (war. sterylne, korzystne)
Wigor nasion-zdolność nasion do szybkiego wzrostu i rozwoju
w zdrową normalną siewkę w szerokim spektrum war. środ.
Zdrowotność nasion - ozn. zarodków żywych w nasionach
(długi czas)
Va) zdrowotność
Vb) wilgotność rozmnożeniu nie ulegają
Oceny lab. porównuje się z normami-(dys)klasyfikacja
Na podstawie kontroli nasion w SON wydaje się świadectwo klasyfikacji nasion dopuszczającej nasiona do:
obrotu, handlu, siewu.
Nasiona przeznaczone na eksport badane są przez ISTA.
SON wydaje 3 rodzaje orzeczeń:
świadectwo:
1) kwalifikacji nasion
2) wartości nasion stwierdzającą jakość nasion niekwalifikowanych
3) międzynarodowe wystawiane przez ISTA na nasiona eksportowe
3.
3.1Na czym polega wytwarzanie mat.siew.o.mieszańcowych i ustalonych
3.2I czym on jest z genetycznego punktu widzenia.
Hjnawla zachowawcza-zachowanie cech danej odmiany
Odmiany ustalone - namnażanie kolejnych pokoleń formy matecznej.
Po rozmnożeniu formy matecznej E daje SE >/1
stopień kwalifikacji(kolejne rozmnożenie mat. siew. w obrębie kategorii)
SE->E
E->O
O->I odsiew
I ods.->OKW
OKW->produkcja towarowa
Warunki-tożsamość i czystość odm...........................
Odmiany ustalone są homozygotami AA lub aa
dlatego po rozmnożeniu nie ulegają rozszczepieniu
Odmiany mieszańcowe-krzyżowanie linii wsobnych form matecznych i ojcowskich
..........................wykres........................................
F1-otrzymujemy poprzez krzyżowanie Rm i Ro->mieszaniec
F1-pierwsze pokolenia mieszańca Ro*Rm, w którym uzyskujemy zjawisko
heterozji(............mieszańców)
F1 jest heterozygotą i dlatego nie prowadzi się dalszych rozmnożeń gdyż cechy rozszczepiają się
i zanika zjawisko heterozji-nierównomierny wzrost, plonowanie i wielkość
4. Formy i składniki SC,DC,TC
haploidalne SC 100%płodny F1(A*B)=F1(A*B)
PodwójneDC 50% płodny F1[(A*B)(C*D)=F1[(A*B)*F1(C*D)]
Potrójne TC
A,B,C,D-linie wsobne
F1-mat.siewny(na spożycie pasze)
F1-mieszaniec handlowy
7. Stare i nowe metody związane z wytwarzaniem m.s.
7a)stare:
-umowa kontraktacyjna(roczna lub wielo)na produkcje nasion rolniczych
7a1- gat. i odmiana
7a2- stopień kwalifikacji
7a3- ilość nasion w kg
7a4 na obsiew ha
7a5 - termin i miejsce odbioru nasion przez producenta
7a6- zadeklarowana wydajność z ha
7a7- stopień kwalifikowanego zbioru
7a8 ilość q zakontraktowane min. w II klasie
7a9- uzgadniamy termin dostawy
7a10- miejsce dostawy
-oświadczenie dotyczące mat. matecznego
- -II- hodowcy dotyczące form rodzicielskich Rm i Ro
-świadectwo kwalifikacji nasion
-wniosek zgłoszeniowy(plantacji do kwalifikacji)
a) o przyjęcie do oceny polowej..........................................................
b) r.2 letnich odmian ustalonych
-protokół oceny wysadków(przed wysadzeniem)
- -II- lustracji plantacji do zbioru wysadków
c) r.1rocznych odm. mieszańcowych
-numer partii Rm,Ro
-protokół lustracji plantacji nasiennej
I lustracja->Rm,Ro
II lustracja->Rm
-świadectwo oceny polowej plantacji nasiennej
-Karta Badania nasion-wszystkie cechy jakie są poddawane ocenie w partii nasion
(czystość,chwasty,obce uprawne+zanieczyszczenia,poślad,porost,uszkodzenie,plamiste,zbutwiałe, gorzkie,MTN...................................
-protokół pobrania ostateczna oceny laboratoryjnej i oceny tożsamości z partii nasion
-świadectwo wartości siewnej nasion
-informacje o wynikach oceny nasion
-aktualne, wcześniejsze świadectwo kwalifikacji
7b-nowe:
tylko 1wniosek zgłoszeniowy są różne arkusze oceny polowej dla:
1) roślin warzywnych wieloletnich
2) sadzeniaków ziemniaka
wa
Wykład 3
Nasilenie upraw nasiennych w zależności od plantacji w gminie (ha)
Kapusta: Brak lub małe natężenie-0,25, małe 0,25-15, średnie 15,1-35, duże35
Badania nad najlepszymi warunkami uprawy zostały przeprowadzone dla takich warzyw jak:
Kapusta-region Bałtycki
- wymagają dużej wilgotności przez cały okres wegetacyjny aż do dojrzałości
próby w centralnej Polsce zakończyły się niepowodzeniem
- Ogórek- rejon Lubelsko-Sandomierski
- wysoka temperatura lessowa gleby
Groch i fasola-region Kujawski, Wielkopolski - stepowienie, Dolnośląski
Uprawa nasienna zlokalizowana jest w Polsce zachodniej i pas Polski środkowej na terenach równinnych
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi:
W sprawie wynagrodzeń dotyczących wytwarzania oraz jakości materiału siewnego:
Rozporządzenie określa:
1) Szczegółowe wymagania dotyczące wytwarzania materiału siewnego roślin warzywnych, rolniczych i sadowniczych i winorośli z uwzględnieniem w szczególności:
a) liczby i terminów dokonywania ocen stanu plantacji i w odniesieniu do poszczególnych grup roślin i gatunków
b) izolacji przestrzennej do innych upraw czystości gatunkowej i odmianowej wielu roślin sadowniczych zdrowotności roślin oraz zmianowania roślin
c) sposobu oznaczania plantacji nasiennych
2) Szczególne wymagania dotyczące jakości materiału siewnego roślin rolniczych warzywnych i sadowniczych oraz materiału rozmnożeniowego i nasadzeniowego roślin warzywnych ,ozdobnych i winorośli
3) Dopuszczalną wielkość partii materiału siew. w obrocie
4) Ilość rozmnożę dla poszczególnych grup rpśłin mat. siew. uwzględniając opis kategorii i stopnia
5) Wykaz gat. roślin, których mat. siew. może być uznany za materiał siewny kategorii handlowy.
2
Wytwarzany mat. siewny powinien być wolny od:
1) organizmów kwarantannowych
2) organizmów niekwarantannowych, które mogą mieć wpływ na jakość wytworzonego mat. siewnego lub na przeprowadzenie oceny polowej
3
1) Plantacja na których jest wytwarzany mat. siewny zwane dalej "plantacjami nasiennymi" powinny być zakładane na gruncie ornym stanowiący jednolity obszar uprawny.
2) Plantacje nasienne powinny być wolne od:
a)obcych gatunków roślin uprawnych
b)innych odmian tego samego gatunku
c)chwastów których nasiona są trudne do oddzielenia od odmiany uprawnej lub mających wpływ na wytworzenie mat. siew.
3) glebowych szkodników kwarantannowych i nie-II-
4
1) Plantacje nasienne powinny być zakładane z zachowaniem:
a) izolacji przestrzennej od innych upraw
b) wymagań dotyczących wytwarzania poszczególnych gatunków roślin
2) izolacja może być zmniejszona do1/3 wymaganej odległości w przypadku gdy plantacja jest dzielona od źródeł,o których mowa w ust.2 lasem, wzgórzami lub wysokimi budynkami
5
Plantacje nas. powinny być oznakowane za pomocą tablicy o wymiarach210*297format A4
Diariusz COBORU
Ocena WGO jest stosowana wg ściśle ustalonej metodyki.
Wykład 4
Metodyka oceny polowej:
1) Dokonywania oceny polowej plantacji nas.
2) -II- laboratoryjnej sadzeniaka ziem
3) -II--II- cech zewadz. ziemniaka, wysadków roślin 2letnich oraz mat. rozmnożeniowego i nasadzeniowego roś. ozdobnych
4) Oceny polowej i laboratoryjnej i tożsamości odmianowej materiału szkółkarskiego
Plantacja nas. poddawana ocenie stanowi jednolity, zwarty obszar pola
Plantacja nas. dla zbóż z wyjątkiem .................i obcopylnych odmian pszenżyta oraz plantacji grochu i bobiku to są powierzchnie do30ha
Pl.roś.warz. i rol. innych niż w/w za plantację uważa się do 10ha
Ocena polowa plantacji nasiennych umożliwia stwierdzenie czy zostały spełnione warunki do wyprodukowania wysokiej jakości gatunków i odmian oraz czy stan plantacji odpowiada
Ocena polowa ma na celu:
- sprawdzenie izolacji przestrzennej
- wyst. org. kwarantannych
- wyst. szkodników i chorób
- ustalenie poziomu agrotechniki i ogólnego stanu plantacji
- stan zachwaszczenia w tym wyst. których nasiona są trudne do rozdzielenia
- ocena tożsamości i czystości odmianowej
(w przypadku pszenicy jest....opisan na na podst. 50cech)
- wyrównanie i stan rozwoju roślin
Cecha ilościowa zależy od genotypu, fenotypu
Ocenę plantacji przeprowadza się jednostkami kwalifikacyjnymi
1. Plan nasienne roś. zbożowych z wyj. żyta i obcopylnych pszenżyta oraz plantacji bobiku i grochu 20m2
2. Plan nasienia wszystkich gat. życic 50m2
3. Plan nasienia wiechliny łąkowej elitarnej 20m2,kwalifikowanej10m2
4. Pozostałych roślin gatunków rol. z wył. ziemniaków elitarne30m2,kwalifikiwane10m2
5. Plany nasienne, na których rośliny są uprawiane pojedynczej kwalifikowane jest 100 kolejnych roślin lub dwie 50 w dwóch rzędach.
Z plantacji sporządza się raport.
Wykład
Szczegółowy opis metody polowej plantacji nasiennej roślin rolniczych z wyłączeniem plantacji nasiennych ziemniaka
I Część ogólna
1) Ocenie polowej podlegają wszystkie plantacje na których jest reprodukcja
-materiał siewny kategorii elitarny w stopniu
a) przedbazowy (PBIII)
b) przedbazowy (PBII)
c) bazowy(B)
imat. siew. kat. kwalifikowany w stopniu:
a) kwalifikowany I rozmnożenia(C1)
b) kwalifikowany II rozmnożenia(C2)
c) kwalifikowany III rozmnożenia(C3)
2) Oceny polowej dokonuje się na jednostkach kwalifikowanych wyznaczonych w sposób reprezentujący całą plantacje według schematu:
1. na plantacji do 10ha wyznacza się na10jednostkach
2. Na każde rozpoczęte 2 ha pow. trzeba dodać 1 jednostkę na 2 ha
3. Na plantacji można dokonać oceny na nie więcej niż 20 jednostkach
4. Jednorazowo można dokonać oceny na plantacji 30ha
5. Jeśli są rzędy to odległość 50cm i wykonujemy pomiar kilkakrotnie
6. Plantacje większe dzieli się na części......................................................................
7. Tolerancja dokładności oceny10%
8. Linie roślin nietypowych porównuje się do roślin z 1ha
9. Przed przystąpieniem do oceny mierzymy odległość międzyrzędzi w różnych punktach i wyliczamy średnią.
10. W pierwszych 10 jednostkach wykonuje się próbę metryczną
11..............................................................................................................................
12. Dla gatunków dla których policzenie roślin jest niemożliwe liczy się kłosy i wiechy.
Liczbę roślin 1ha oblicza się wg wzorów:
1) Dla plantacji obsianych rzędowo
1ha-1000000st/m.b. P=1000000*M/W
gdzie P-liczba roślin(kłosów z ha)
M-ozn. średnią liczbę roślin na 1m długości rzędu
W-szerokość międzyrzędzi w cm
2) Dla plantacji obsianych rzutowo
P=20000*N p- -II-
N-ozn. się liczbę roślin na 0,5m2powierzchni
-Wartość N uzyskuje się przez policzenie liczby roślin lub kłosów(wiech) na powierzchni 0,5m2 w obrębie każdej kwalifikacji przyjmując średnią.
liczbę roślin nietypowych i przeliczonych na 200m2 porównujemy do tab.
Metoda norm powierzchni
Ocenia się gatunki obcopylne których czystość odmianowa w wymaganiach szczegółowych i jest określona w szt. na pow. jedn. kwalif. stosuje się ją w rzędach do roślin do roślin motylkowych, traw, żyta i obcopylnych odmian pszenżyta i gatunków dla których oszacowanie populacji z uwagi ze względu na ich specyfikę nie jest możliwe
Polega na ..............liczby roślin nietypowych dla odmiany zaobserwowanych na jedn. kwal. i porównaniu z liczbami granicznymi opracowanymi statystycznie dla wymaganej czystości
-pow.jedn.kwal.10,20,30,50m2
-jeżeli plantacja prowadzona jest w szerokiej rozstawie, jedn. kwal. prowadzona jest przez długość 1 rzędu i jednej szerokości rzędu.
21. Sposób wybierania jednostek kwalifikacyjnych opiera się na założeniu, że rośliny nietypowe dla odmiany są losowo rozrzucone na całej plantacji i mają rozkład Poissona.
W zależności od wielkości plantacji wyznacza się minimalną liczbę jednostek
pow. plan w ha- min. liczba jedn. kwal.
2-5; 3-8; 4-10; 5-12; 6-14; 7-16; 8-18; 9-10 - 20
23. Jeśli na plantacji wyst. zanieczyszczenia wyłącza się je z jedn. kwal. i ocenia odmiennie.
24. Metoda oceny wg norm powierzchni polega na pobieraniu kolejnych jedn. kwal. przy czym liczba nie jest z góry ustalona i zależy od bieżących wyników oceny jednostek kwalifikowanych
25. Podczas wykonywania szczegółowej oceny stosuje się następujące zasady:
1) Jeżeli w wyniku oceny dokonywanej na min. przewidzianej dla ocenianej powierzchni i liczby jednostek kwal. suma stwierdzonych wad:
a) mniejsza lub równa danej liczbie granicznej wskazanej w tabeli plantacje uznaje za odpowiednią wymaganiom szczegółowym
b) równa lub większa do górnej liczby granicznej plantacje uznaje się niezgodne z wymaganiami szczegółowymi
c) Jeżeli suma stwierdzonych wad zawiera się w przedziale niepewności wskazanej w tabeli pobiera się kolejne j.k do chwili aż suma wad będzie niższa od dolnej albo wyższa od górnej liczby granicznej przewidzianych dla liczby określonych jednostek kwalifikowanych
3) Jeżeli suma stwierdzonych wad jest wyższa lub równa liczbie22 ocenianej plantacji nie uznaje się za zgodną z wymaganiami szczegółowymi nawet przypadku gdy nie została dokonana ocena minimalna przewidzianej dla określonej powierzchni liczby jednostek kwalifikowanych
26. Pow. plantacji, którą można oceniać jednorazowo wynosi 10ha
27. Jesli>niż10ha,dzieli się ją na części, których liczba stanowi wielokrotność10ha i każdą część ocenia się oddzielnie
28. Jeżeli dal ocenianego gatunku wymagania szczegółowe określają dopuszczalną liczbę roślin owsa głuchego wystp. owsa głuchego
29. Oceny wystp. owsa głuchego dokonuje się w nast. sposób:
1) liczy się ich liczbę znajdującą się w zasięgu wzroku podczas:
a) obchodzenia plantacji w celu sprawdzenia wymaganej izolacji przestrzennej
b) każdego ocenianego przejścia przez plantacje
c) szczegółowej oceny dokonywanej na jednostek kwalifikowanych
2) policzone w sposób określony w pkt.1 rośliny owsa głuchego sumuje się i dzieli przez liczbę hektarów ocenianej plantacji.
30. Podczas liczenia nie bierze się pod uwagę, że część roślin może być policzona kilkakrotnie.
III Metody oceny polowej plantacji odmian mieszańcowych rzepaku
-w celu zapewnienia czystości składników wysiew nasion jest dokonywanych oddzielnymi siewnikami dla każdego składu
-plantacje, na których produkuje się materiał siewny F1 obsiewa się składnikami rodzicielskimi pasowo-przemiennie w układzie w układzie przedst. na schemacie
Pas zapylaczy
3 pasy linii matecznej
pas zapylaczy
a) 3 lub 2 pasy skł. matecznego-linia CMS (cytoplazmatyczna męska sterylność)
b) 1 pas skł. ojcowskiego-linii męskopłodnej produkującej pyłek
3) W przypadku rzepaku jarego gdy pas oddzielający jest zwiększony do 3m, nie jest wymagane
c) pas oddzielający o szer.1m
roślin składu roślinnego
2. Podczas dokonywania oceny polowej odmian mieszańcowych rzepaku dodatkowo sprawdza się:
1) Czy na pasie składnika matecznego:
a) Rośliny linii CMS nie wytwarzającej pyłku
b) nie występują rośliny inne wytwarzające pyłek
2) owce sterylność linii matecznych, która nie może być mniejsza niż 98%licząc występowanie kwiatów
z żywymi pyłkami, które charakteryzują się kwiatami o mniejszych płatkach i silnie zredukowanych pręcikach w stosunku do kwiatów męskopłodnych
3) Wielkość zbioru oszacowuje się na polach obsianych linią mateczną CMS, którym jest mat. siewny odmiany mieszańcowej F1
4) Podczas oceny plantacji jako zanieczyszczenia nie traktuje się roślin zapylacza jeśli liczba tych nasion nie przekracza proporcji określanych przez hodowcę odmiany.
5) Usunięcie lub zniszczenie roślin na pasie ochronnym wokół plantacji sprawdza się po kwitnieniu podczas 2 oceny stanu plantacji.
6) Ocena polowa odmian r. mieszańcowych pozostałych gat. roślin rolniczych obejmują oceną plantacji, na których wytwarza się
1) Materiał siewny poszczególnych składników rodziców odmiany mieszańcowej
Szczegółowy opis metody oceny polowej plantacji nasiennej ziemniaka
I Ocenie polowej podlegają wszystkie plantacje,na których są reprodukowane:
Sadzeniaki PBm
a) przedbazowy
b) przedbazowy PBIII
c) przedbazowy PBII
d) przedbazowyI (Br)
e) bazowy kl. II (BII)
2) Sadzeniaki kategoriami kwalifikowane w stopniu:
a) kwalifikowane klasy A (CA)
b) kwalifikowane klasy B (CB)
................tabela......................
2) Materiał siewny odmiany mieszańcowej wytwarzany z określonego przez hodowcę zestawu składników rodzicielskich(forma mieszańcowa)
którą stanowią:
a) 2 linie
b) 3 linie
c) 4 linie
d) odmiana i linia wsobna
e) odmiana i pojedynczy mieszaniec liniowy
f) odmiana mieszańcowa i odmiana
g) odmiana mieszańcowa i linia wsobna
h) odmiana i jej mieszaniec liniowy
i) 2 odmiany mieszańcowe
Pobieranie próbek nasion do badań:
1) polega na wydzieleniu określonej niewielkiej ilości materiału siewnego z partii nasion
2) pobrana próba powinna być reprezentatywna dla partii nasion z której została pobrana
Polska normaPn-78/R-71603 szczegółowo określa właściwy sposób postępowania przy wydzielaniu próbek nasion.
Partia nasion:
-określona ilość
-określonego gatunku i odmiany wyrównanej jakości-jednolitość
-przedstawiona jednorazowo do odbioru i badań
-w jednakowych opakowaniach lub luzem
Wielkość partii nie powinna być większa niż:
20T dla roślin warzywnych o nasion równych wielkości nasion pszenicy lub większych
10T dla rośl. warz. o nasionach mniejszych niż ziarniak pszenicy
3T dla roślin kwiaciarskich lub zielarskich z jednej plantacji może być kilka partii nasion
Przed przystąpieniem do pobierania prób należy sprawdzić
-dokumentację partii
-porównać wielkość partii z szacunkiem plonu
-sprawdzić jednolitość partii
Rodzaje próbek:
Próbka pierwotna-częśc partii nasion pobrana jednorazowo z jednego miejsca partii luzem lub z jednego miejsca opakowania jednostkowego(worka)
Próbka jednostkowa-składa się ze wszystkich próbek pierwotnych lub jednostkowych pobranych z jednej partii nasion
Próbka średnia-próbka nasion wydzielonych z próbki ogólnej(po dokładnym wymieszaniu) reprezentująca właściwości całej partii nasion
Jej wielkość zależy od:
-gatunku nasion
-rodzaju badań
-potrzebnej ilości próbek potrzebnej do analiz.
Komplet próbek-stanowią 2 próbki nasion wydzielonych z tej samej próbki średniej z których:
-jedna służy do oceny wartości siewnej nasion
-druga do ozn. wilgotności
Zasady pobierania próbek:
-sprawdzenie dokumentacji i jednolitości partii
-pobieranie próbek wg. kolejności jak wyżej
-liczba próbek śr. do poszczególnych badań
-dla ozn. wartości siewnej 2 lub więcej egzemplarzach
-dla ozn. wilgotności 1 lub 2 egzemplarze
Wydzielanie i pakowanie próbki średniej
1) Wydzielanie przy użyciu:
-mechanicznego rozdzielania
-tacy z kratownicą
2) Przygotowywanie próbek do badania:nasiona,opakowania, pieczęć lakowa, plomb, plombownica.
3) Sposób pakowania pr. śr. zależy od ich przeznaczenia
- badań wart. siew.(czystość, zdolność kiełkowania żywotność nasion)woreczki płócienne lub torebki papierowe
- badanie wilgotności -butelka pojemnik metalowy, folia odpowiedniej grubości-całkowicie wypełnione i hermetycznie zamknięte
- każda próbka zabezpieczona i opisana-zaetykietowana
...
agroturystyka