Zasady ogólne postępowania administracyjnego i Sądowoadministracyjnego.
W postępowaniu administracyjnym prowadzonym przez organy administracji publicznej na podstawie Kodeksu postępowania administracyjnego, Ordynacji podatkowej i przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji obowiązują zasady wywodzone z przepisów Konstytucji RP.
Zasadą o charakterze naczelnym jest zasada demokratycznego państwa prawnego.Jest ona traktowana jako źródło dwóch zasad:- prawa do procesu(jednostka może bronić swoich interesów prawnych w toku prawnie uregulowanej procedury)- prawa do sądu ( zapewniającego kontrolę działania i bezczynności administracji publicznej)
Zasada praworządności (stanowi o jednolitości podstaw prawnych działania całej administracji publicznej).Zasada proporcjonalności (służy ograniczeniu do niezbędnych granic uciążliwości ingerencji administracji w sferę praw jednostki)Zasada równości wobec prawa (nakłada obowiązek jednakowego traktowania wszystkich podmiotów znajdujących się w tej samej sytuacji.Prawo do sprawiedliwego, szybkiego, jawnego procesuPrawo do ochrony dóbr osobistychPrawo do wnoszenia petycji, skarg i wnioskówZasada dwuinstancyjności postępowania administracyjnego
Z Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności wywodzi się prawa jednostki mające zastosowanie do postępowania przed organami administracji publicznej. Jest to 5 praw:* Prawo do procesu przed organem i sporu przed sądem,* do załatwienia sprawy w szybkim terminie* do uzyskania informacji prawnej* do obronydo czynnego udziału w postępowaniu.
ZASADY OGÓLNE KODEKSU POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO
Z.O. k.p.a. wywodzą się z art. 6-16 Kodeksu.
I.Zasady idei stosowania prawa:Pierwotne zasady:Praworządności działania organuPrawdy obiektywnejUwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu jednostkiCzynnego udziału stron w postępowaniu.Pochodne zasady:5. Pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa6. Dwuinstancyjności postępowania7. Trwałości decyzji administracyjnej8. Sądowej kontroli decyzji administracyjnej. II. Zasady kultury administrowania i techniczno procesowe:Zasady kultury administrowania:9. Wpływu wychowawczego na obywateli10. Przekonywania11. Udzielania informacji faktycznej i prawnej stronom i uczestnikom12. Ugodowego załatwiania spraw o spornych interesach stron B. Zasady techniczno – procesowe:13. Szybkości i prostoty postępowania14. Pisemności
Charakterystyka zasad ogólnych k.p.a.:
Zasada praworządności działania organu.Oznacza, że w stosunkach zewnętrznych organ musi mieć dla swoich działań podstawę w przepisach prawa powszechnie obowiązującego.
Podstawą wydania decyzji nie mogą więc być akty prawa wewnętrznego.Zasada prawdy obiektywnej.Stanowi o odcięciu się od poglądu o dopuszczalności orzekania na podstawie prawdy formalnej (sądowej). Prawda obiektywna do której wykrycia zmierza się w postępowaniu ma służyć prawidłowemu załatwieniu sprawy.Zasada uwzględniania w postępowaniu interesu społecznego i słuszn. int. jedn. Znajduje swoje zobrazowanie w tezach wyroku NSA:„Przy załatwianiu sprawy (…) należy zaspokoić interes jednostki, gdy nie pozostaje to w wyraźnej kolizji z wymaganiami interesu publicznego”.Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu.Oznacza, że organ ma obowiązek zapewnić stronie możliwość udziału we wszystkich czynnościach poszczególnych stadiów postępowania. Organ ma obowiązek zawiadamiania strony o czynnościach w których może ona brać udział i w których musi brać udział dla ich ważności i skuteczności procesowej.Gdy strona bez własnej winy nie mogła uczestniczyć w postępowaniu, jest to ciężka wada o charakterze procesowym i stanowi podstawę wznowienia postępowania administracyjnego.Zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa. Jest przestrzegana wtedy, gdy organ dba o zachowanie w toku postępowania zasady równości traktowania stron, wątpliwości rozstrzyga na korzyść uczestników postępowania, zachowuje stałość rozstrzygnięć, nie wykorzystuje zmian w prawie do zaskakiwania niespodziewanymi czynnościami.Zasada dwuinstancyjności postępowania.Wywodzi się z Konstytucji RP a jej istotą jest zapewnienie stronom prawa do dwukrotnego rozpoznania i załatwienia sprawy.Strona ma prawo złożenia odwołania od każdej nieostatecznej decyzji adm. do organu wyższego stopnia a wyjątki mogą być ustanowione tylko w ustawie.Organ odwoławczy nie tylko kontroluje czynności postępowania i rozstrzygnięcia w pierwszej instancji, lecz ma obowiązek ponownego wyjaśnienia sprawy na podstawie już zebranego materiału faktycznego i prawnego, ewentualnego usunięcia jego braków i uchybień oraz załatwienia sprawy co do jej istoty.Zasada trwałości decyzji administracyjnej.Odnosi się do decyzji administracyjnych ostatecznych, czyli takich od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji. Będą to więc decyzje wydane w pierwszej instancji i nie zaskarżone, wydane w postępowaniu jednoinstancyjnym oraz decyzje załatwiające sprawę co do istoty.Nie jest to jednak zasada absolutna, nie może być bowiem przeszkód dla obalania decyzji niezgodnej z prawem. Służą temu tryby nadzwyczajne. Zasada sądowej kontroli decyzji administracyjnych Kontrola ta wykonywana jest przez sąd administracyjny.Sąd administracyjny kontroluje działalność administracji publicznej pod względem zgodności z prawem i w takim też zakresie służy skarga na ostateczne decyzje administracyjne.Sąd posiada kompetencje do obalenia niezgodnej z prawem decyzji administracyjnej i sformułowania oceny prawnej wiążącej organ przy ponownym rozpatrzeniu tej samej sprawy. Zasada wpływu wychowawczego na obywateli.Jest związana z kulturą administrowania a jej skutki są powiązane z kształtowaniem postaw wobec prawa obowiązującego. Zasada przekonywania.Polega na wydaniu takiej, tak uzasadnionej decyzji, będącej wynikiem tak przeprowadzonego procesu, która skłoni adresata do jej dobrowolnego wykonania.Do takiego stanu dochodzi się w postępowaniu dowodowym realizowanym we współdziałaniu ze stronami, przez wyjaśnienie wszystkich okoliczności sprawy, ważnych nie tylko w przekonaniu organu ale i stron. Zasada udzielania informacji faktycznej i prawnej stronom i uczestnikom post. Zasada ta chroni strony przed szkodami, jakie może wyrządzić nieznajomość prawa. Prawo do informacji, poza stronami uzyskali także inni uczestnicy postępowania.Obowiązek informacyjny musi być wykonywany przez organ z urzędu, bez osobnych wniosków stron lub uczestników i rozciąga się on na wszystkie stadia postępowania.Zaniechanie tego obowiązku ma znamiona naruszenia przepisów postępowania wpływającego na jego wynik.Informacja faktyczna – np. ilość zezwoleń do wydania Informacja prawna – np. przesłanki uzyskania uprawnienia, zezwolenia itd. Zasada Ugodowego załatwiania spraw o spornych interesach stron.Odwołuje się do przepisów (art. 13 kpa) o załatwianiu niektórych spraw w drodze ugody między stronami i zatwierdzanej postanowieniem przez organ administracji publicznej.
Zażegnanie w drodze kompromisu, sporu o fakty przyczynia się do przyspieszenia biegu sprawy i ogranicza konieczność stosowania przymusu w celu wykonania decyzji. Zasada szybkości i prostoty postępowania.Wiąże się z szeregiem przepisów kpa wiążących organy terminami dokonywania czynności i załatwiania spraw.Treścią obowiązku jest więc prowadzenie czynności postępowania administracyjnego z możliwie najniższym nakładem kosztów, eliminowaniem zbędnych działań procesowych oraz unikaniem sytuacji powodujących zwłokę. Zasada pisemności.Obowiązuje co do zasady zawsze, czasem w formie uproszczonej. Jej obowiązywanie zapewnia tworzenie w trakcie postępowania akt sprawy, które dokumentują czynności organu administracji. Utrwalają ich treść i pozwalają na realizację zasady czynnego udziału stron w postępowaniu w końcowym jego stadium, gdy przed wydaniem decyzji udostępnia się cały materiał sprawy. I wszystkie zebrane dowody. Dokumenty w formie elektronicznej również odpowiadają wymaganiom tej zasady.
ZASADY OGÓLNE KPA STOSOWANE ODPOWIEDNIO W POSTĘPOWANIU EGZEKUCYJNYM W ADMINISTRACJI
Czynności egzekucyjne wykonywane są w celu wykonania z zastosowaniem przymusu państwowego obowiązków wynikających z decyzji lub postanowień organów administracji publicznej lub tez ustanowionych bezpośrednio w przepisach prawa.
Czynności te będą podejmowane na podstawie przepisów ustawy z dn. 17 czerwca 1966r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Nie wszystkie 14 zasad ogólnych kpa będą mogły być zastosowane w postępowaniu egzekucyjnym.
NIE STOSUJE SIĘ:- zasady ugodowego załatwiania spraw- zasady trwałości decyzji adm. (bo organ egzekucyjny podejmuje tylko postanowienia),- zasady sądowej kontroli decyzji adm. (z tego samego powodu). STOSUJE SIĘ Z UWZGLĘDNIENIEM „ODPOWIEDNIOŚCI”: - zasadę prawdy obiektywnej- zasadę uwzględniania interesu społecznego i interesu jednostki - zasadę czynnego udziału stron w podstępowaniu- zasadę przekonywania STOSUJE SIĘ BEZPOŚREDNIO: - zasadę praworządności- zasadę pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa - zasadę wpływu wychowawczego na obywateli- zasadę szybkości i prostoty postępowania.zasadę pisemności.
ZASADY OGÓLNE POSTĘPOWANIA PODATKOWEGO
Zasady ogólne postępowania podatkowego zawarte są w art. 120-129 Ordynacji podatkowej.
Zasad ogólnych o.p. jest 11. ZASADY IDEI STOSOWANIA PRAWA:Pierwotne zasadyPraworządności (art. 120 o.p.)Prawdy obiektywnej (art.122op)Czynnego udziału stron w postępowaniu(art.123op)Pochodne zasady:4. Jawności postępowania dla jego stron(129op) 5. Budzenia zaufania do organów podatkowych(121op) 6. Dwuinstancyjności postępowania(127op) 7. Trwałości ostatecznych decyzji podatkowych(128op) II. ZASADY KULTURY ADMINISTROWANIA I TECHNICZNO PROCESOWE Zasady kultury administrowania 8. Zas. Przekonywania(12op) 9. Udzielania niezbędnej inf. prawnej w przedmiocie spr. Podatkowej(121op) B. Zasady techniczno – procesowe 10. Zas. szybkości i prostoty postępowania125&1i2op) 11. Pisemności126op). Tak więc w zasadach ogolnych postępowania podatkowego NIE uwzględniono: - zasady uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu obywateli, - zasady sądowej kontroli, - zasady wpływu wychowawczego na obywateli zasady ugodowego załatwiania spraw.
ZASADY PODTĘPOWANIA SĄDOWOADMINISTRACYJNEGO
Zasady postępowania sądowoadministracyjnego wywodzi się z ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Można wyróżnić następujące zasady:równości stron i uczestników postępowania, dyspozycyjności(rozporządzalności), kontradyktoryjności (sporności), koncentracji(skupienia), materiału procesowego, kierownictwa sędziowskiego swobodnej oceny dowodów, bezpośredniości, ustności ,umiarkowanego formalizmu procesowego ,prawdy materialnej, ,Zasada zwrotów kosztu postepowania
ROZDZIAŁ III
Kodyfikacja postępowania administracyjnego w Polsce. Do I wojny światowej i kilka lat po niej obowiązywały ustawy zaborców, które dotyczyły niewielkich części postępowania administracyjnego. Pierwsza kodyfikacja to 1928 rok i trzy rozporządzenia:o postępowaniu administracyjnym /obowiązywał do 1960 roku/,o postępowaniu przymusowym w administracji /obowiązywał w części do 1947 i 1966/,o postępowaniu karnoadministracyjnym /do 1952/ Rozporządzenie o postępowaniu administracyjnym nie było tak znane jak teraz kpa, po II wojnie pojawiło się wiele sprzecznych z nim aktów. Dlatego też w 1958 rusza komisja kodyfikacyjna. W 1960 ogłoszony zostaje nowy kodeks /wszedł w życie 1961/. W 1977 pojawiają się potrzeby nowelizacji , do której dochodzi w 1980 /łącznie z powołaniem NSA/. 1990 to kolejne nowelizacje: wchodzi samorząd terytorialny, rozszerzono możliwość zaskarżania do NSA. 1998 nowelizacje w związku z reformą administracji publicznej, 1995 ustawa o zakresie kompetencji NSA. Postępowanie egzekucyjne skodyfikowano w 1966 /ustawa weszła w życie 1967/, kilkakrotnie nowelizowana m.in.: 1990, 1998. W sprawach karno-administracyjnych orzekają kolegia: 1951 pierwsza ustawa, 1971 nowa kodyfikacja zmieniona ustawą z 1990.
1.POSTĘPOWANIE OGÓLNE
Rozróżniamy 4 przesłanki pozytywne stosowania przepisów, które muszą wystąpić łącznie:
- postępowanie w sprawie będzie prowadzić organ administracji publicznej,- sprawa pozostaje we właściwości tego organu (rzeczowej, miejscowej, instancyjnej),- sprawa ma charakter indywidualny,- przepisy dają podstawę do rozstrzygnięcia sprawy przez wydanie decyzji administracyjnej. Przesłanki negatywne wyłączają spod mocy obowiązującej k.p.a.:- sprawy karne skarbowe,- sprawy podatkowe,- sprawy będące we właściwościach polskich przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych działających na terenie obcego państwa,- sprawy nadrzędności i podległości organizacyjnej i służbowej
2.Sprawy sporów o właściwość.K.p.a. nie zawiera przepisów procesowych dotyczących czynności podejmowanych przy rozpatrywaniu tych sporów, a jedynie wskazuje właściwe do tego organy.O właściwości organu decyduje więc sąd administracyjny a rozstrzygnięcie sporu ma nastąpić w postępowaniu sądowoadministracyjnym.
3.Postępowanie w sprawie wydawania zaświadczeń. Jest to postępowanie uproszczone, gdyż zaświadczenie potwierdza jedynie już zaistniałe fakty lub prawa. Czynności mogą ograniczyć się do sprawdzenia ewidencji, rejestrów czy innych dokumentów.W postępowaniu takim może wziąć udział każda osoba, której potrzebne jest zaświadczenie.W tym postępowaniu nie występują strony ani nie są wydawane decyzje administracyjne.
4.Postępowanie w sprawach skarg, wniosków i petycji.Są to także postępowania uproszczone, nie występują strony i nie wydaje się decyzji administracyjnych.Stosuje się je przed wszystkimi organami państwowymi, organami państwowych jednostek organizacyjnych, organami samorządu każdego rodzaju.W każdym przypadku, kiedy zostanie wniesiona skarga, lub złożony wniosek a więc, kiedy ktokolwiek wyrazi swoje niezadowolenie lub złoży propozycję ulepszenia działalności.
ZAKRES MOCY OBOWIĄZUJĄCEJ PRZEPISÓW POSTĘPOWANIA PODATKOWEGO
Znaczna część przepisów postępowania podatkowego zawarta jest w Ordynacji podatkowej.
Przepisy tej ustawy rozciągają się także na: - postępowanie przed organami kontroli skarbowej,- postępowanie w sprawach celnych.Są to postępowania administracyjne szczególne, czyli wyróżniające się wąskim kręgiem podmiotowym i przedmiotowym stosowania. Obowiązuje przed dokładnie wskazanymi organami administracyjnymi oraz tylko w sprawach określonego rodzaju.
ZAKRES MOCY OBOWIĄZUJĄCEJ PRZEPISÓW O POSTĘPOWANIU EGZEKUCYJNYM W ADMINISTRACJI
Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji określa przedmiot regulacji prawnej, który obejmuje postępowanie organów egzekucyjnych i środki przymusu zapewniające wykonanie obowiązków.Ustawę stosują organy egzekucyjne (podmioty post. egz.).
POJĘCIE POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO
Przez pojęcie postępowania administracyjnego rozumiemy regulowany przez prawo procesowe ciąg czynności procesowych podejmowanych przez organy administracji publicznej i inne podmioty postępowania w celu rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej w formie decyzji administracyjnej, jak i ciąg czynności podjętych w celu weryfikacji decyzji administracyjnych.
POJĘCIE POSTEPOWANIA SĄDOWOADMINISTRACYJNEGO
Przez pojęcie postępowania sądowoadministracyjnego będziemy rozumieli regulowany przez prawo procesowe ciąg czynności procesowych sądu administracyjnego i innych podmiotów tego postępowania , podjętych w celu rozstrzygnięcia sporu o zgodność z prawem działania bądź zaniechania działania przez organ wykonujący administracje publiczną.
RODZAJE, TRYBY I STADIA POSTĘPOWANIA ADM. I SĄDOWOADM.
A.Postępowanie administracyjne. Wyróżniamy 2 rodzaje postępowania administracyjnego:- ogólne (stosowane zazwyczaj, regulowane przepisami k.p.a.),- szczególne (do załatwiania określonych spraw, np. podatkowych). Zarówno w postępowaniu ogólnym, jak i w szczególnym rozróżniamy2 tryby postępowania: - postępowanie główne (toczące się przed organem I i II instancji),- postępowanie nadzwyczajne (weryfikujące decyzje wydane w post. głównym)
System nadzwyczajnych trybów postępowania składa się z trzech postępowań: Postępowanie w sprawie wznowienia postępowania (145 kpa),(gdy postępowanie w którym zapadła decyzja ostateczne było dotknięte kwalifikowaną wadą procesową.,Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji (156 kpa),(sprawdzające, czy decyzja nie jest dotknięta kwalifikowaną wadą materialnoprawną),Postępowanie mające na celu uchylenie, zmianę decyzji prawidłowej lub dotkniętej wadami niekwalifikowanymi.
W postępowaniu głównym i postępowaniach nadzwyczajnych wyróżniamy,3 stadia:,- Stadium wstępne (obejmujące czynności wszczęcia postępowania oraz czynności procesowe mające na celu zbadanie dopuszczalności wszczęcia postępowania),- Stadium postępowania wyjaśniającego (obejmujące ciąg czynności procesowych, których celem jest ustalenie stanu faktycznego sprawy, dającego podstawę do zastosowania normy prawa materialnego),Stadium podjęcia decyzji(rozstrzygającej sprawę indywidualną konkretnej osoby, czyli sprawę będącą przedmiotem postępowania)B.Postępowanie sądowoadministracyjne W postępowaniu sądowoadministracyjnym wyróżniamy 3 rodzaje postępowania: - Ogólne(rozpoznaje się skargi na działanie lub bezczynność organów: skargi na decyzje, postanowienia, na inne akty, na czynności z zakresu administracji publicznej, na akty prawa miejscowego),- Odrębne (rozpoznaje się spory o właściwość między jednostkami samorządu terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi, a także spory kompetencyjne między organami tych jednostek a organami administracji rządowej),- Pomocnicze (w sprawie nałożenia grzywny, postępowanie w razie zaginięcia lub zniszczenia akt i postępowanie s wprawie wyjaśnienia przepisów prawnych, których stosowanie powoduje rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych).
INSTYTUCJE PROCESOWE
Pojęcie instytucji używane jest w dwóch znaczeniach.Jedno, to określenie organów będących organizmami, których status i działania są regulowane prawem (np., parlament).Drugie – istotne w rozważaniach o postępowaniu administracyjnym, znaczenie określa zespół, wiązkę przepisów prawnych, jako mechanizm.
Definicja taka pozwala scalać treści prawne rozproszone pomiędzy różne przepisy nie tylko proceduralne, ale też materialne i ustrojowe. Tak rozumianą instytucją może być: - organ administracji w postępowaniu administracyjnym,- strona lub podmiot na prawach strony,- przedmiot postępowania
ORGAN PROWADZĄCY POSTĘPOWANIE
Zdolność prawna organów administracji publicznej. Jest to zespół przesłanek decydujących o zdolności do podejmowania czynności procesowych w postępowaniu administracyjnym.Zdolność prawną organów wyznaczają normy prawa procesowego (kpa i op).Na podstawie przepisów kpa i op wyróżniamy: - kompetencję ogólną,- kompetencję szczególną
Właściwość ustawowa:Zarówno kpa i op dzielą właściwość na:- rzeczową, - miejscową. - instancyjną (na podst. przepisów o weryfikacji decyzji)
Właściwość rzeczowa.Jest to zdolność prawna organu administracji publicznej do rozpoznania i załatwiania spraw danej kategorii.Zarówno kpa jak i op odsyłają do przepisów o zakresie działania organów administracji publicznej przy ustalaniu właściwości rzeczowej organu w sprawie.Zakres działania oznacza, jakie powinny realizować organy administracji publicznej na podstawie norm ustrojowych.Ustalenie W odpowiedzi właściwości rzeczowej jest złożone i nie może być realizowane tylko na podstawie norm prawa materialnego, ale istotne jest uwzględnienie zawartych porozumień, związków i uchwał prowadzących do zmiany właściwości rzeczowej.W sprawach, w których właściwość organu nie wynika w sposób oczywisty z przepisów, obowiązany jest on w decyzji przedstawić szczegółowe ustalenia wskazujące na jego właściwość w sprawie.
Właściwość miejscowa.Jest to zdolność prawna organu administracji publicznej do rozpoznania i załatwiania spraw danej kategorii na obszarze określonej jednostki podziału terytorialnego kraju.Zasady ustalania właściwości miejscowej reguluje art. 21 k.p.a.Zgodnie z tym przepisem obowiązują następujące zasady ustalania właściwości miejscowej: 1. We wszystkich sprawach (z wyjątkiem spraw dot. nieruchomości, oraz prowadzenia zakładu pracy)* właściwość miejscową ustala się według miejsca zamieszkania (siedziby)* w razie braku, według miejsca pobytu strony / jednej ze stron* w razie braku, według ostatniego miejsca zamieszkania lub pobytu (siedziby) w kraju.2. W sprawach dot. nieruchomości i zakładu pracy* według miejsca położenia tej nieruchomościJeżeli nieruchomość znajduje się na terenie dwóch lub więcej organów, organem właściwym będzie ten, na którego obszarze znajduje się większa część nieruchomości.* w sprawie zakładu pracy według miejsca, gdzie on był, jest albo będzie prowadzony. Gdy nie można ustalić właściwości według powyższych przesłanekWłaściwość ustala się według miejsca zdarzenia dającego podstawę do wszczęcia postępowania. Gdy również takiego miejsca nie można ustalić – właściwy będzie organ, który jest właściwy dla obszaru dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy.
Właściwość miejscowa w postępowaniu podatkowym.
Jeżeli ustawy podatkowe nie stanowią inaczej, właściwość miejscową organów podatkowych ustala się według miejsca zamieszkania albo siedziby: podatnika, płatnika, inkasenta.
Jeżeli w trakcie roku podatkowego (lub in. okr. Rozliczeniowego) zajdą okoliczności powodujące zmianę właściwości miejscowej organu podatkowego, właściwym pozostaje ten organ, który był właściwy w pierwszym dniu okresu rozliczeniowego.
Organy właściwe w dniu wszczęcia postępowania podatkowego lub kontroli pozostają właściwe w sprawie, chociażby zaszły okoliczności powodujące zmianę właściwości miejscowej.
Jest to zdolność prawna organu administracji publicznej do przeprowadzenia weryfikacji decyzji w drodze postępowania administracyjnego.
Zasady określania właściwości instancyjnej zawiera kpa, jednakże z zastrzeżeniem, że pierwszeństwo mają przepisy szczególne odrębnych ustaw.Właściwość instancyjna jest przyznana organom wyższego stopnia.Są nimi w rozumieniu kpa:- w stosunku do organów samorządu terytorialnego – samorządowe kolegia odwoławcze,- w stosunku do wojewodów – właściwi w sprawie ministrowie,- w stosunku do in. organów adm. publ. – odpowiednie org. nadrzędne lub wł. ministrowie, a w razie ich braku – organy państwowe spr. nadzór nad ich działalnością,- w stosunku do organizacji społecznych – organy nadrzędne lub państwowe organy nadzoru.
Organy administracji publicznej obowiązane są z urzędu przestrzegać swojej właściwości. Expressis verbis wprowadza ten obowiązek art. 18 k.p.a. i art. 15 o.p. odnośnie do właściwości miejscowej i rzeczowej, ale rozciągać go należy również na właściwość instancyjną.
Kpa dopuszcza możliwość przekazania sprawy albo czynności procesowej jednemu organowi przez inny organ.Taka sytuacja może zajść np. w przypadku wyłączenia organu.
W razie wyłączenia właściwy staje się organ wyższego stopnia, może on jednak wyznaczyć podległy mu organ jako właściwy.W postępowaniu podatkowym, jeżeli wyłączeniu podlega naczelnik urzędu skarbowego, właściwy organ wyznacza dyrektor izby skarbowej.
W razie wyłączenia dyrektora izby skarbowej – naczelnika właściwego urzędu skarbowego wyznaczy minister wł. ds. finansów publicznych.Gdy wyłączeniu podlega wójt, starosta, marszałek województwa, właściwy organ wyznacza samorządowe kolegium odwoławcze.
Przekazanie innemu organowi niektórych czynności procesowych w sprawie nazywane jest instytucją pomocy prawnej.Organ administracji publicznej, jeżeli chodzi o czynności, które nie muszą być dokonane osobiście przed tym organem, może zwrócić się do innego organu administracji rządowej lub samorządu terytorialnego o odebranie wyjaśnień, zeznań, albo dokonanie innej czynności z udziałem osoby zamieszkującej na obszarze właściwości tych organów.W postępowaniu podatkowym również stosuje się instytucję pomocy prawnej, w sytuacji, gdy postępowanie prowadzone jest przez organ podatkowy, którego siedziba znajduje się poza województwem, w którym zamieszkuje lub przebywa osoba obowiązana do osobistego stawiennictwa.W toku postępowania odwoławczego, organ rozpatrujący odwołanie może przekazać organowi I instancji czynności procesowe polegające na przeprowadzaniu uzupełniającego postępowania dowodowego w sprawie.
Rozstrzyganie sporów o właściwość.
Sporem o właściwość jest taka sytuacja, gdzie w postępowaniu o rozpatrzenie i rozstrzygnięcie tej samej sprawy biorą udział co najmniej 2 organy.A więc jest to sytuacja, w której chodzi o rozstrzygnięcie sprawy między tymi samymi stronami, dotyczącej tego samego przedmiotu, przy zastosowaniu tej samej podstawy prawnej.Podstawową przyczyną sporów o właściwość jest niedoskonałość przepisów prowadząca do błędnej ich wykładni.Wyodrębniamy:- spory pozytywne (za właściwe uważają się co najmniej 2 organy)
- spory negatywne (żaden organ nie uważa się za właściwy),Instytucja sporu spełnia rolę gwarancyjną wobec stron, zapewniając, że w sprawie nie zostaną wydane dwa różne rozstrzygnięcia, lub też że sprawa pozostanie nie rozstrzygnięta.Można też wyróżnić 2 rodzaje sporów ze względu na rodzaj organów pozostających w sporze:- spory wewnętrzne (pomiędzy jednostkami administracji publicznej),- spory zewnętrzne (pom. organami samorządu teryt. a innymi org. administracji publ. orazpomiędzy organami administracji publ a sądami powszechnymi.)
ROZSTRZYGANIE SPORÓW O WŁAŚCIWOŚĆ
Art. 22§1 k.p.a. reguluje właściwość organów do rozstrzygania sporów wewnętrznych:
- organami właściwymi do rozstrzygnięcia sporu są najbliższe wspólne dla organów pozostających w sporze, chyba, że brak takiego organu.
1. Spory między organami jednostek samorządu terytorialnego:a. między organami jst – wspólny dla nich organ wyższego stopnia a w razie braku – sąd administracyjny.b. między kierownikami służb, inspekcji i straży administracji zespolonej tego samego powiatu, działającymi w imieniu własnym lub starosty – starosta.c. między organami jst w różnych województwach – minister wł. ds. administracji publ.
2. Spory między organami administracji rządowej a. między organami rządowej administracji zespolonej w jednym województwie – wojewoda b. między wojewodami oraz org. adm. zespolonej w różnych województwach – minister wł. ds. administracji publicznej. c. między wojewodą a organami administracji zespolonej – minister właściwy ds. administracji publ. po porozumieniu z organem sprawującym nadzór nad organem pozostającym w sporze z wojewodą. d. między organami administracji niezespolonej – wspólny dla nich organ wyższego stopnia a w razie braku takiego organu, minister właściwy ds. administracji publicznej.e. między terenowymi organami administracji rządowej a ministrem – Prezes Rady Ministrów.Spory między innymi organami państwowymi oraz innymi podmiotami rozstrzyga wspólny dla nich organ wyższego stopnia a w razie braku takiego organu – minister właściwy do spraw administracji publicznej.
...
brzoskwinka81