POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE 5.10.2009
WYKŁAD I
1.Postępowanie administracyjne:
a)postępowanie ogólnoadministracyjne
b)postępowanie egzekucyjne w administracji
c)postępowanie sądowo administracyjne
a) postępowanie ogólnoadministracyjne
POSTĘPOWANIE=czynności
-zespół/sekwencja czynności, ich ciąg
-czynności te są regulowane przepisami prawa (prawa administracyjnego,a konkretnie procesowego prawa administracyjnego)
-czynności musi ktoś podejmować:
· organy administrujące
· inni uczestnicy postępowania (np. strony,prokurator itp.)
jaki jest cel postępowania administracyjnego?
· rozstrzygnięcie sprawy administracyjnej
· weryfikacja rozstrzygnięć na drodze administracyjnej
b) postępowanie egzekucyjne w administracji
CO:
ciąg czynności uregulowany przepisami prawa adm. procesowego
KTO:
1) organy egzekucyjne (czyli org. administracji publicznej)
2) inni uczestnicy postępowania (np. wierzyciele)
CEL:
przymusowe wykonanie obowiązków wynikających z aktów podlegających egzekucji administracyjnej
· wyłącznie obowiązki podlegają egzekucji
· przymusowe wykonywanie obowiązków tzn przy użyciu przymusu państwowego
· mamy 2 procedury egzekucyjne:
-sądowa egzekucja (komornik)
-postępowanie egzekucyjne w administracji~jest postępowaniem wykonawczym
c) postępowanie sądowo administracyjne
ciąg czynności uregulowany prawem procesowym
1)sąd administracyjny
2)inni uczestnicy postępowania (skarżący)
1)rozstrzygnięcie sporu o zgodność z prawem czynności bądź jej zaniechania przez organ administracji
2)weryfikacja wydanego orzeczenia sądu
2.Postępowanie administracyjne-tryby i stadia
a) dwa tryby postępowania administracyjnego:
· tryb główny(zwyczajny/postępowanie główne)
rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy administracyjnej może się odbyć w dwóch instancjach
I i II , więc rozpoznanie i odwołanie nie jest nadzwyczajne, jest to tryb główny w dwóch instancjach
· tryb nadzwyczajny (postępowanie nadzwyczajne)
~nie jest to merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy, a weryfikacja decyzji wydanej w trybie głównym
~są 3 nadzwyczajne tryby postępowania w KPA:
∘tryb wznowienia postępowania- wzruszenie rozstrzygnięć ostatecznych, które są wadliwe ze względu na charakter procesowy (nie merytoryczny); art 145-enumeratywne wyliczenie
∘tryb stwierdzenia nieważności decyzji- wada tkwi w samej decyzji;art 156
∘tryb uchylenia bądź zmiany decyzji ostatecznej (art 154-155)
-usunięcie z obrotu rozstrzygnięć, które nie są wadliwe
-usunięcie rozstrzygnięć, które są wadliwe ale nie na tyle żeby stwierdzić całkowitą
nieważność decyzji
-usuwanie/weryfikacja rozstrzygnięć o mniejszej wadliwości, co nie powoduje nieważności;
można decyzję uchylić bądź zmienić
Te same organy mogą występować w różnych trybach.
b) trzy stadia postępowania administracyjnego (dotyczą obu trybów):
· stadium wszczęcia postępowania
-badanie dopuszczalności wszczęcia
-podjęcie czynności wszczęcia postępowania
· stadium postępowania wyjaśniającego- etap postępowania dowodowego
-ustalenie stanu faktycznego sprawy na podstawie: domniemania,uprawdopodobnienia, fakty nie wymagające dowodów
· stadium wydania decyzji (podjęcie rozstrzygnięcia)
-każde wszczęte postępowanie musi kończyć się rozstrzygnięciem, nawet kiedy postępowanie zostanie umorzone- musi być decyzja
WYKŁAD II 12.X.2009
3.Zasady ogólne postępowania administracyjnego
· jest to kategoria normatywna (do rangi zasad zostały podniesione wolą ustawodawcy)
· katalog jest zamknięty
· 13 zasad ogólnych (trzeba wiedzieć jaka jest istota zasady- co z niej wynika)
· nazwa jest wynikiem uogólnienia teoretycznego (zasady są różnie nazywane)
· przepisy dotyczące zasad ogólnych muszą być stosowane
· charakter norm prawnych
· szeroki zakres zastosowania tych zasad (obowiązują w całym postępowaniu regulowanym KPA, a także znajdują zastosowanie w postępowaniu egzekucyjnym i sądowo-administracyjnym)
· nie stanowią samoistnych instytucji prawnych
· wyrażają ideę,ale nie wskazują praktycznych sposobów realizacji
· muszą współdziałać z dalszymi szczegółowymi przepisami kodeksu
Te zasady ogólne to:
a) zasada praworządności (składa się z art.6~legalności i 7~praworządności- dwóch aspektów)
· Art.6 – wskazuje, że organy administracji publicznej działają na zasadzie praworządności (na podstawie przepisów prawa~chodzi o katalog zamknięty prawa powszechnie obowiązującego,są to działania w sferze zewnętrznej,np. rozstrzyganie indywidualnych spraw zewnętrznych)
Art.156par.1p.2- nieważna jest decyzja bez podstawy prawnej wydana
· Art.7
- organy administracji publicznej stoją na straży praworządności~czuwają nad przestrzeganiem prawa także przez inne podmioty
-są jasno określone instytucje,np. w KPA- udział prokuratora w postępowaniu (określają to przepisy szczegółowe)
-sądy kontrolują jedynie legalność , administracja działa zgodnie z obowiązującymi przepisami merytorycznie
· W KPA nie ma przepisów przejściowych
przykład:
Toczy się postępowanie administracyjne w sprawie przyznania świadczenia socjalnego. Organ odmawia-strona w związku z tym się odwołuje. Hipotetycznie następuje zmiana przepisów między postępowaniem I a II instancji- powstaje dylemat: na jakiej podstawie prawnej ma wydać rozstrzygnięcie organ II instancji? Na postawie nowych czy starych przepisów?
Ostatecznie działa na podstawie obowiązującego prawa (przepisów).
→ tak się nie dzieje w postępowaniu sądowo-administracyjnym
b) zasada uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu obywateli (art.7)
· wskazuje na celowość działania administracji~zasada celowości (nie wyłącza zasady praworządności)
· stosowana gdy organ administracji publicznej działa na podstawie normy upoważniającej do określonego działania (normy uznania administracyjnego)
uznanie- możliwość wyboru konsekwencji prawnej działania organu
dyrektywy wyboru konsekwencji,przykład:
Przyznanie zasiłku socjalnego (pomoc społeczna). Organ powinien uwzględniać oba interesy. Ale co jeśli słuszny interes obywatela koliduje z interesem społecznym? Który jest ważniejszy? Interes indywidualny ma być uwzględniany przez organ dopóki nie będzie godził w interes społeczny~ wg orzecznictwa- organ nie może dać więcej niż sam posiada. Czyli przy świadczeniu uznaniowym- można go odmówić jeśli budżet jest za mały.
c) zasada prawdy obiektywnej (art7)
· organy administracji publicznej podejmują wszelkie niezbędne kroki do wyjaśnienia sprawy w postępowaniu
· ciężar dowodów spoczywa na organie- ustalenie stanu faktycznego
(nie tak jak w cywilnym,gdzie to my musimy wykazać,że mamy rację-tu inicjatywa w postępowaniu należy do organu)
· rozstrzygnięcia mają być obiektywne, bezstronność orzekania ~ temu służą szczegółowe przepisy KPA wyłączające pracownika,całe organy itp.-(ma to pozwolić na zachowanie obiektywności)
· Art.7 pozwala na uchylenie większości decyzji sędziowskich
d) zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa
· pogłębianie świadomości i kultury prawnej obywateli
- organy przez swoje działania edukują
- 'jak ktoś ma uczyć, to najpierw sam musi umieć'
- kadry urzędnicze są coraz lepiej przygotowane
· pogłębianie zaufania
jak?
-organy administracji muszą mieć możliwości, muszą działać na podstawie dobrego prawa
-odpowiednie traktowanie obywatela w urzędzie
e) zasada udzielania informacji stronom (art.9)
· druga część: jest to odwrócona reguła 'nieznajomość prawa szkodzi'-tu nie ma szkodzić!
Trzeba ustalić dwa elementy:
-komu nie ma szkodzić
-w jakim zakresie
np. nieznajomość prawa nie ma szkodzić,ale jakiego prawa?
→chodzi o te przepisy prawa, które znajdują zastosowanie w konkretnym postępowaniu (procesowego i materialnego)
→kogo to dotyczy:stron i innych uczestników postępowania- zakres postępowania nie może być szerszy
→jak ma działać tutaj organ?
Będzie udzielał niezbędnych informacji w toku postępowania
~przy każdym spotkaniu z uczestnikiem, np. pouczenie, wyjaśnienie
art.54par1KPA-wezwanie (jakie elementy powinny się w nim znaleźć)
art.107KPA- decyzja powinna znaleźć pouczenie o przysługujących środkach prawnych
· strona musi być uprzedzona o konsekwencjach!
· każda decyzja ma podstawę prawną
· art.112- błędne pouczenie (strona nie może ponosić konsekwencji za błędne pouczenie w decyzji, np. jeśli chodzi o termin wniesienia odwołania)
f) zasada czynnego udziału strony w postępowaniu (dziś:zasada wysłuchania; art.10par.1)
może być rozpatrywana z dwóch punktów widzenia:
· organu- aby strona miała zapewniony udział we wszystkich stadiach postępowania, musi wiedzieć o wszystkich czynnościach postępowania, daje się jej czas, aby wzięła udział w czynności dowodowej. Jeszcze przed wydaniem decyzji strona ma prawo, a organ obowiązek (art.81) do wglądu w akta.
· strony-ma prawo,a nie obowiązek
strona może brać czynny udział, ale nie musi z tego korzystać- to jest jej przywilej procesowy
sankcje naruszenia obowiązku przez organ-art.145 par.1~zastosowanie instytucji wznowienia postępowania
g) zasada przekonywania (art.11)
zasada ta daje pierwszeństwo perswazji przed zastosowaniem środków przymusu
· istotą jest przekonywanie przez organ strony,wytłumaczenie dlaczego działa w taki a nie inny sposób. Po co? Aby strona mogła zrozumieć motywy, którymi kieruje się organ. Jest wtedy prawdopodobieństwo, że wykonamy to dobrowolnie, bez przymusu.
· decyzja(art.104 par3) powinna zawierać:
-uzasadnienie faktyczne(udowodnienie)
-uzasadnienie prawne(przytoczenie przepisów)
· pamiętaj,że odwołanie wiąże się z dodatkowymi kosztami ponoszonymi przez budżet państwa
h) zasada szybkości i prostoty postępowania (art.12)
· zasada szybkości ma się odbywać przy użyciu terminów załatwiania sprawy. Administracja ma narzucone terminy. Sprawa powinna być rozwiązana „bez zbędnej zwłoki”,dopiero potem terminy 1m-ca,2m-cy. Administracja powinna też udzielić odpowiedzi możliwie szybko
· prostota postępowania
-formalizm związany z procedurą (zawiadomienia,protokoły)
-postępowanie administracyjne nie jest wcale aż tak mocno sformalizowane!
-Czemu służy formalizm postępowania?
Formalizm zapewnia gwarancj...
brzoskwinka81