TEMAT: Zadania placówki opiekuńczo - wychowawczej w zaspokajaniu potrzeb wychowanków
Praktykę miesięczną odbyłam w Szkole Podstawowej Nr 23 im. Jana Pawła II w Rzeszowie, u pedagoga szkolnego. Miałam okazję zapoznać się z zadaniami opiekuńczo - wychowawczymi szkoły.
W okresie tym przyjrzałam się bliżej funkcjonowaniu tej placówki, roli, jaką spełnia w zaspokajaniu potrzeb uczniów. Zapoznałam się również ze specyfiką pracy pedagoga w tej szkole, z funkcjami jakie pełni i formami organizacji, które wykorzystuje w pracy z wychowankami.
W pracy swojej chciałabym nakreślić ogólne zadania opiekuńczo - wychowawcze szkoły, oraz ściślej, pedagoga szkolnego. W dalszej części postaram się przybliżyć w jakim stopniu realizowane są one w rzeszowskiej szkole.
Do głównych zadań opiekuńczych szkoły można zaliczyć:
· rozpoznanie potrzeb opiekuńczych
· diagnozowanie społeczne i działalność praktyczna
Aby móc sprostać tym wymaganiom, kadra pedagogiczna powinna zdobyć umiejętności prowadzenia wywiadu, poznać metodę prowadzenia indywidualnych przypadków i metody pracy grupowej. Ponadto należy przyswoić sobie wiedzę z zakresu diagnozowania, prognozowania i organizacji środowiska wychowawczego.
Działalność opiekuńczo - wychowawcza szkoły powinna dotyczyć:
· wszystkich dzieci
· dzieci, które cechują się zaburzeniami w rozwoju fizycznym lub psychicznym, dzieci o wyjątkowych zdolnościach
· dzieci, które przejściowo wymagają pomocy i opieki oraz indywidualnego działania.
W obszarze tejże funkcji szkoły, ważną funkcje pełnią wychowawcy klas. Mają oni tworzyć warunki wspomagające rozwój uczniów, zapewnić indywidualną opiekę nad uczniami z niepowodzeniami szkolnymi, utrzymywać kontakty z rodzicami, chronić uczniów przed formami przemocy. Pedagodzy szkolni natomiast, współpracując z wychowawcami klas oraz organizatorami pomocy pedagogicznej i psychologicznej, dokonują diagnozy potrzeb opiekuńczo - wychowawczych uczniów, określają formy i sposoby udzielania pomocy w zaspokajaniu tych potrzeb.
Szkoła, jako instytucja powszechna, obejmująca swymi wpływami całe młode pokolenie, ma do spełnienia szczególnie doniosłą rolę w zakresie opieki. Rolę tę potęguje duża aktywizacja zawodowa kobiet, gdyż fakt ten skłania niejako szkołę do wspomagania rodziny w zakresie jej opiekuńczo - wychowawczych funkcji. Szkoła przejęła dużą część zadań rodziny i stałą się instytucją oświatowo - opiekuńczo - wychowawczą.
Szkoła może udzielać pomocy dotyczącej:
· sytuacji socjalno - bytowej uczniów
· żywienia i dożywiania
· korekcji
· rozwoju zainteresowań uczniowskich w czasie wolnym
· opieki wychowawczej po lekcjach (świetlice szkolne)
Szkoła jest płaszczyzną, na której wszechstronnie może rozwijać się zarówno uczeń, jak i nauczyciel. Ważnym faktem staje się wprowadzanie ucznia w świat osiągnięć dorobku nauki, kultury i techniki - niesie to za sobą możliwość kształtowania twórczej postawy ucznia, otwartej na wszystko co wartościowe, nowe i ciekawe. Nauczyciel winien głównie uczyć zdobywania wiedzy, musi być twórczy i poszukujący, aktywny, otwarty na wszystko, co nowe, partnerski w dialogu: nauczyciel - uczeń.
Warunki ekonomiczne i prawne podstawy funkcjonowania instytucji opieki nad dziećmi i młodzieżą, w tym również szkoły, stanowią najbardziej negatywny czynnik zaburzający ich funkcjonowanie. Podkreśla się niedostatek środków materialnych oraz zbyt duży centralizm w kwestiach organizacyjnych. W szkołach w zbyt małym stopniu integruje się wpływy wychowawcze oraz za mało udziela się pomocy pedagogicznej i psychologicznej, przygotowującej do układania poprawnych reakcji z nauczycielami, rówieśnikami i rodzicami. Braki w pracy profilaktyczno - wychowawczej rodzą nerwice szkolne, przemoc, zagrożenie uniezależnieniem.
Aby temu zapobiec, bądź przynajmniej nie dopuścić do pogłębiania się tego typu problemów, reforma systemu oświaty:
· zakłada większe dostosowanie kształcenia do właściwości rozwojowych dzieci i młodzieży
· zwraca uwagę na zdobywanie ważnych umiejętności społecznych w toku edukacji
· tworzy środowisko bardziej jednorodne rozwojowo, oddziela dzieci od młodzieży dorastającej
· zmienia system oceniania, co ma neutralizować stres szkolny, eksponować mocne strony ucznia
· akceptuje aktywność i samorządność uczniów, co ma prowadzić do demokratycznych i podmiotowych interakcji
Jeśli chodzi o propozycje udoskonalania działalności opiekuńczo - wychowawczej szkoły, idą one w dwóch kierunkach. A mianowicie w kierunku rozbudowy organizacyjnej szkoły oraz intensyfikacji jej wewnętrznych działań na rzecz opieki wychowawczej. Ważne jest również szukanie "partnerów" do opieki i wychowania. Na terenie szkoły chodzi konkretnie o intensywniejszą opieką lekarza i stomatologa nad dziećmi. Idzie również o bardziej zróżnicowane organizowanie pomocy materialnej uczniom pochodzącym z rodzin o trudnej sytuacji ekonomicznej oraz o stworzenie możliwości korzystania z dożywiania, szklanki mleka. Szkołą, jako instytucja wspomagająca pracujących rodziców i samotne matki w pełnieniu ich funkcji rodzicielskich musi poszerzyć swoją bazę świetlic i półinternatów, gdyż coraz większą grupę dzieci obejmuje. Konieczności jest wykorzystywanie do pracy opiekuńczej i wychowawczej sił społecznych (instytucje środowiskowe, gminy, komitety rodzicielskie, zakłady opiekuńcze).
Zawód pedagoga jest odpowiedzialnym stanowiskiem, podstawowym jego zadaniem jest udział w realizacji dydaktycznych oraz opiekuńczych funkcji szkoły. Pedagog, przystępując do pracy powinien znać wymagania związane z jego rolą.
Wymagania te obejmują:
· Współudział w realizacji zadań wychowawczych szkoły
· Prowadzenie profilaktyki wychowawczej
· Prowadzenie i organizowanie pracy korekcyjno - wyrównawczej
· Indywidualną pomoc uczniom
· Organizowanie opieki wychowawczej nad uczniami w celu kompensowania braków środowiska rodzinnego
Dyrekcja szkoły wspólnie z pedagogiem winna sprecyzować zakres jego obowiązków, dbając o to, by nie przeciążyć go ponad możliwości, a tym samym czuwając, aby jego praca była wydajna, poprawna, rzetelna.
Jak już wspomniałam wcześniej, praca pedagoga szkolnego wiąże się ściśle z pracą opiekuńczo - wychowawczą tejże placówki. Jej formą jest przede wszystkim poradnictwo, dotyczące zarówno nauczycieli, dzieci, jaki i rodziców. Poradnictwo polega na pomocy w rozwiązywaniu aktualnych problemów, powstających w codziennej pracy szkoły. Pedagog służy nauczycielom radą (z zakresie orientacji zawodowej, usprawnieniami pracy samokształceniowej). W stosunku do ucznia winien on być przyjacielem, do którego zawsze można zwrócić się o pomoc. Dziecko powinno wiedzieć, że zawsze będzie zrozumiane, wysłuchane i nigdy potępione.
Ważną i bardzo potrzebną formą pracy pedagoga z młodzieżą są wszelkie spotkania dyskusyjne, na których pedagog spełnia nie tylko role organizatora, ale również uczestnika zabierającego głos w dyskusji.
Oprócz tego, pedagog szkolny organizuje i prowadzi działalność korekcyjno - wyrównawczą dla uczniów mających braki w wiadomościach.
Organizuje opiekę nad uczniami w celu kompensowania braków środowiska rodzinnego (zapewnia miejsca w świetlicy, internacie, zapewnia dożywianie i pomocy materialnej potrzebującym uczniom i ich rodzinom).
Prowadzone są również grupy wyrównawcze, do których przyjmuje się uczniów na podstawie wyników badań w poradni psychologiczno - pedagogicznej.
Podsumowując moje dotychczasowe rozważania, stwierdzam, że szkoła - jako placówka opiekuńczo - wychowawcza, skupiająca uczniów w różnym wieku i pochodzących z różnych środowisk społecznych, powinna spełniać następujące funkcje:
· Zapewnić uczniom opiekę, bezpieczne i korzystne dla zdrowia warunki edukacji, poszanowanie przez ucznia oraz warunki prawidłowego rozwoju psychicznego.
· Wspierać rozwój osobowości, aktywność poznawczą i twórczą, wrażliwość emocjonalną i wyobraźnie społeczną, jak również samowychowanie, samo kształcenie, kierowanie własnym rozwojem.
· Umożliwić poznanie świata i jego kultury, ujawniać zainteresowania i uzdolnienia, rozumienia siebie i innych ludzi, ich poglądów, ocenę własnej wartości oraz
· Kształcić postawy patriotyczne, poczucie przynależności lokalnej i międzynarodowej, umożliwić zdobycie wykształcenia.
klejarka