MONAR jako podmiot polityki społecznej.pdf

Uniwersytet Wrocławski

Wydział Nauk Społecznych

Instytut Politologii - studia dzienne

Specjalizacja Marketing Polityczny

Zakład Polityki Społecznej i Ekonomicznej

Łukasz Wierzbicki

Nr albumu: 124507

MONAR jako podmiot polityki społecznej

Praca magisterska

napisana pod kierownictwem naukowym

Prof. dr hab. Ludmiły Dziewięckiej - Bokun

Wrocław 2005

SPIS TREŚCI

Wstęp.......................................................................................................................................... 3

Rozdział 1 MONAR jako organizacja pozarządowa. Zewnętrzne i wewnętrzne

uregulowania prawne działalności Stowarzyszenia ................................................................... 4

1.1.Działalność polityki społecznej w zakresie zwalczania narkomanii w Polsce przed

rokiem 1978 – kwestia „nie dostrzegania” patologii społecznych przez władze PRL ......... 4

1.2 Problem narkotyków i narkomanii w ustawodawstwie polskim..................................... 6

1.3 Sytuacja polityczna stowarzyszeń................................................................................... 6

1.4 Uregulowania prawne stowarzyszeń w ustawodawstwie polskim ................................. 8

1.5 Pierwszy ośrodek – początek Ruchu ............................................................................... 9

1.6 Powstanie stowarzyszenia MONAR ............................................................................ 11

1.7 Wewnętrzne uregulowania działalności – analiza statutu Stowarzyszenia MONAR .. 15

1.8 Misja Stowarzyszenia.................................................................................................... 18

Rozdział 2 Działalność Stowarzyszenia MONAR................................................................. 21

2.1 Działalność w zakresie uzależnień................................................................................ 21

2.2 Działalność w zakresie profilaktyki ............................................................................. 29

2.3 Działalność w zakresie readaptacji społecznej.............................................................. 33

2.4 Działalność w zakresie redukcji szkód.......................................................................... 40

Rozdział 3 MONAR dziś......................................................................................................... 49

3.1 Placówki MONAR ........................................................................................................ 50

3.2 Budżet Stowarzyszenia ................................................................................................. 51

3.3 Plany rozwojowe ........................................................................................................... 52

3.4 Działalność międzynarodowa ....................................................................................... 58

Rozdział 4. Analiza innych organizacji pozarządowych, działających na rzecz osób

uzależnionych, bezdomnych i wykluczonych społecznie ........................................................ 60

4.1 Społeczność Terapeutyczna San Partignano ................................................................ 61

4.2. Centrum Terapii Uzależnień KE.TH.E.A ................................................................... 67

4.3 Fundacja Orekhovo ...................................................................................................... 73

4.4 Fundacja Phoenix House .............................................................................................. 77

Zakończenie ....................................................................................................................... 82

Bibliografia......................................................................................................................... 84

Wstęp

Patologie społeczne, a wśród nich kwestia narkomanii, są problemem,

który w obecnych czasach i przy obecnej kulturze jest coraz bardziej widoczny. Coraz

większy stres, potrzeba samorealizacji, szybki i nerwowy tryb życia

związany z wymaganiami stawianymi przez okoliczności i środowisko życia sprawiają,

że problem narkomanii dostrzegany jest w nowych grupach społecznych. Nie chodzi już

jedynie o kulturę młodzieżową, która to, bądź przez ruch hippisowski ( jak to miało

miejsce w latach 1960-1970 ), bądź poprzez gwiazdy współczesnej muzyki pop,

ustanawia wzorce zachęcające młodych ludzi do sięgania po narkotyki.

Obraz współczesnego narkomana coraz bardziej różni się od stereotypowej wizji

osoby niechlujnie ubranej, przesiadującej całymi dniami bezczynnie na dworcu,

odtrąconej społecznie. Obecnie coraz częściej jest to osoba ubierająca się w markowe

rzeczy, jeżdżąca luksusowym samochodem, zażywająca narkotyki ze względów

prestiżowych czy z potrzeby prowadzenia szybszego trybu życia. Coraz trudniej

rozpoznać narkomana. Wygląd i styl życia nie ma jednak znaczenia.

Zagrożenia związane z narkomanią były i są, stanowiły i stanowią bardzo

poważny problem społeczny. Patologii tej nie można lekceważyć, gdyż szybko roznosi

się po społeczeństwie powodując dalsze, negatywne skutki. Problem ten jest

szeroki i często głęboko schowany w strukturach społecznych. Dodatkowo jest to

sprawa, która wciąż jest tematem frapującym, egzotycznym. Specyfika tej choroby

powoduje, że jej zwalczania nie można pozostawić jedynie instytucjom państwowym.

Państwo może walczyć z dilerami i przemytnikami, ale nie jest w stanie wyciągnąć

ludzi z nałogu czy prowadzić skutecznej profilaktyki. Potrzebne są inne inicjatywy

wychodzące od społeczeństwa, które w sposób bardziej skuteczny jest w stanie

przeciwstawiać się narkomanii jak i innym chorobom społecznym. Potrzebne są

organizacje pozarządowe, które są najbliżej problemu. Niezbędne są inicjatywy, które

wzbudzą zaufanie osoby potrzebującej, które zapewnią jej anonimowość i godność.

Właśnie dlatego na całym świecie, w tym również w Polsce, powstają stowarzyszenia

pozarządowe, które współpracując z organami państwowymi prowadzą działalność

niwelującą wpływ różnych patologii społecznych.

Rozdział 1

MONAR jako organizacja pozarządowa. Zewnętrzne i wewnętrzne

uregulowania prawne działalności Stowarzyszenia.

1.1 Działalność polityki społecznej w zakresie zwalczania narkomanii w Polsce przed

rokiem 1978 – kwestia „nie dostrzegania” patologii społecznych przez władze PRL

Lata siedemdziesiąte XX wieku przyniosły nagły wzrost problemu narkomanii

wśród Polaków. Władze PRL nie reagowały jednak na ten problem w odpowiednim

stopniu. Fakt ten był ukrywany. Nie dopuszczano możliwości uznania

narkomanii za chorobę społeczną i nie reagowano na jej nagły rozwój. Istniało

przeświadczenie, że problem ten występuje jedynie na zachodzie, że jest to towar

dostępny jedynie za dolary. Narkomania uważana była jedynie za margines poważnych

problemów społecznych, a mnożące się przypadki uzależnień uznawano tylko za

lekomanię. Zakłady opieki zdrowotnej nie były przygotowane na przyjmowanie osób

zatrutych a lekarze posiadali nikłą wiedzę na temat problemu. Nikt dokładnie nie mógł

określić jaki jest odsetek uzależnionych w Polsce. Nie istniała w zasadzie żadna

poważna instytucja zajmująca się profilaktyką, rehabilitacją czy udzielaniem porad

osobom uzależnionym. Dane dotyczące ilości narkomanów były mgliste, zaniżane

a nawet tuszowane przez państwo. Statystyki państwowe z tamtego okresu znaleźć

można jedynie w raportach MO. Dotyczyły one jedynie osób, które weszły w konflikt

z prawem. Nie oddają więc z pewnością liczby narkomanów w tym okresie. Na ich

podstawie można jedynie próbować analizować przekrój demograficzny osób

uzależnionych.

Dopiero pod koniec lat siedemdziesiątych środowiska pozarządowe zaczęły

dostrzegać skalę problemu. Informacje podawane przez różne ośrodki były jednak

skrajnie rozbieżne. I tak dla przykładu w 1980 roku Milicja Obywatelska zatrzymała

8385 osób podejrzanych o związki z narkotykami. Instytut Psychoneurologiczny

szacował liczbę narkomanów na około 30.000 a Ministerstwo Zdrowia i Opieki

Społecznej na około 100.000. Ośrodek Odwykowy w Gerwolinie oraz środowiska

dziennikarzy wyspecjalizowanych w kwestii narkomanii szacowali liczbę narkomanów

na 500-600.000 osób 1 . Osoby zainteresowane problemem oprócz zwiększającej się

liczby narkomanów zauważyły, że problem zaczyna dotyczyć coraz to młodszych osób.

1 Mieczysław Siemieński , Po tej stronie granicy , Wydawnictwa Radia i Telewizji, Warszawa 1985, s. 85

W Polsce zaczęto sięgać po bardziej uzależniające narkotyki. Również w tym okresie

w naszym kraju kwitła produkcja tak zwanego „kompotu” czyli polskiej odmiany

heroiny.

Dostrzegano całkowicie nie wystarczający potencjał służby zdrowia – w tym

okresie w kraju było jedynie 90 miejsc dla narkomanów w lecznictwie zamkniętym oraz

jedna wyspecjalizowana poradnia dla młodzieży 2 . Polska stała się zarówno odbiorcą

narkotyków, jak i krajem przerzutowym. Zaczęto postrzegać problem narkomanii jako

zjawisko społeczne wymagające zaangażowania nie tylko ze strony państwa, ale także

środowisk pozarządowych.

1978

1979

1980

Narkomanów

7028

7995

8385

nałogowych

2248

3013

3220

Stopień uzależnienia okazjonalnych

3029

3038

3221

przypadkowych

1751

1944

do 17 lat

527

732

791

Wiek

od 18 do 25 lat

4740

5288

5653

powyżej 25

1761

1984

1941

Miejsce

miasto

6682

7550

7925

zamieszkania

wieś

346

445

460

Stan

Kawaler (panna)

6013

6810

7257

cywilny

Żonaty (mężatka)

1015

1185

1128

robotnicze

3728

4437

4578

Pochodzenie

chłopskie

326

443

420

społeczne

inteligencja pracująca 2974

3115

3387

niepełne podstawowe

388

372

418

podstawowe

3613

4059

4352

Wykształcenie

zasadnicze zawodowe 1420

1795

1799

średnie

1525

1690

1737

wyższe

Narkomanów pracujących

2858

3151

2803

Narkomanów niepracujących

3154

3440

4192

Narkomanów uczących się

1933

2232

2178

Narkomanów leczących się

1260

1882

2082

Narkomanów ukaranych przez sądy

1598

2175

2179

Tabela 1

Informacja o rozmiarach narkomanii w Polsce w latach 1978-80.

Źródło: Dane Biura Kryminalnego KG MO. Warszawa 1980

2 Ibidem

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: