skrypt kolokwium dydaktyka.docx

1.       Charakterystyka tendencji alternatywnych jako wyrazu kryzysu szkoły

Tomasz Szkudlarek – szkoła jako nierozpoznany twór w nieznanym mechanizmie

Zbigniew Kwieciński – szkoła odstaje od oczekiwań

·         Istnieje pożądany kształt szkoły, który obecnie jest trawiony przez kryzys

Podmioty edukacji: nauka, rodzina, nauczyciele, uczniowie, ministrowie, eksperci, politycy.

Hartmund Hentig, humanistyczna szkoła jako miejsce w którym:

·         Ma się ochotę na zajmowanie się jakimś problemem

·         Możliwa jest koncentracja i doceniana jest wytrwałość

·         Doświadcza się wspólnotowych przeżyć i własnej świadomości

·         Panuje poczucie więzi społecznej i wspólne dobro

·         Można przeżyć cząstkę natury

·         Możliwe jest doświadczanie tego, jak czyni się pokój

·         Wolno jest stawiać pytanie o sens czegoś i jest ono stawiane

Margaret Mead wyróżnia trzy modele przekazu kulturowego:

·         Postfiguratywny: gdy starsze pokolenie decyduje o obliczu młodszego pokolenia i przekazuje mu uznawane przez siebie wartości i system norm

·         Kofiguratywny: w którym pokolenia uczą się od siebie nawzajem, gdyż dla obu sytuacja w której się znaleźli jest nowa (np. emigracja, najazd)

·         Prefiguratywny: w którym kształt kultury i tego co dla niej najważniejsze zależą w głównej mierze od młodszego pokolenia, które ma znaczący wpływ na pokolenie starsze

Wymiary kulturowe:

·         Wertykalny: głębia, sięganie do korzeni

·         Horyzontalny, obszerny, ale niekoniecznie głęboki, rozległy

- współczesna polska rzeczywistość jest zdominowana przez młode pokolenie

- prefiguratywna kultura unieważniła dom jako źródło wartości i struktury norm

- kryzys rodziny jest kryzysem szkoły (nie na odwrót)

2.       Charakterystyka koncepcji i szkoły zakorzenionej w tradycji

a)       Program nauczania:

- znacznie szerszy niż ten wskazany przez prawo oświatowe

- ma charakter autorski, wciąż ulega zmianom

- oprócz przedmiotów tradycyjnych uczeń może wybrać liczne fakultety

- liczba uczniów w klasie nie przekracza 12, a przy nauce j. obcego 5 osób

b)       Program wychowawczy:

- odróżnia szkołę od innych propozycji wychowawczych

- surowe przestrzeganie przyjętych praw

- uczniowie muszą się terminowo wywiązywać ze swoich obowiązków, punktualność

- duża rola duchowości

- uczniowie obowiązkowo pracują na rzecz szkoły

c)       Co to umożliwia:

- wysoko wykwalifikowana kadra

- doskonała baza dydaktyczna

- wyposażenie szkoły

- specjalistyczne urządzenia i pomoce naukowe

- podróże

- tradycje

d)       Statut:

- określa cel: wykształcenie i wychowanie światłego człowieka przygotowanego do życia we współczesnym świecie

Uczniowie:

- stanowią  najważniejszą część społeczności szkolnej

- mają prawo i obowiązek ochrony własnej godności

- mają zapewnione poczucie bezpieczeństwa oraz możliwość wpływania na życie szkoły

- mają prawo do zindywidualizowanej nauki

- praca domowa i inne jego osiągnięcia są chronione

* rodzice powinni brać czynny udział w życiu szkoły

e)       Nauczyciel:

- jest osobą decydującą o nauczaniu

- jego praca jest traktowana jako akt twórczy

- dla każdego nauczyciela wartością nadrzędną jest szczęście i dobro każdego ucznia

3.       Cele emocjonalne uczenia się i nauczania.

- cele emocjonalne dotyczą uczuć

A) taksonomia celów kształcenia dziedziny motywacyjnej:

a) uczestnictwo w działaniu – czyli uważne wykonywanie określonych czynności w ramach wyznaczonej roli, na ogół poprawnie, ale bez wykazywania inicjatywy

b) podejmowanie działania – czyli samorzutne rozpoczynanie wybranych czynności i chętne angażowanie się w działalność pod wpływem bodźców zewnętrznych

c) nastawienie na działanie – czyli konsekwentne wykonywanie danego rodzaju czynności na skutek trwałej potrzeby wewnętrznej i dodatniej oceny uzyskiwanych wyników

d) system działań – czyli integracja danego rodzaju czynności z głównymi cechami osobowości ich wykonawcy, wyrażająca się niezawodnością i swoistością stylu działań

- wpływ na edukację ma koncepcja inteligencji emocjonalnej (Goleman), obejmującej rozumienie własnych i cudzych emocji oraz zdolność skutecznego kierowania nimi. Mieści się w niej zdolność motywowania się, a więc w istocie zdolność do trwałej pracy.

- wg Golemana takie cechy jak wytrwałość, zdolność motywacji, można nazywać charakterem człowieka

Charakter ma dwa czynniki:

a)       Cz. instrumentalny: Stałość woli (postępowanie wg zasad), siła woli, przedsiębiorczość i praktyczność w działaniu

b)       Cz. kierunkowy: Skierowanie na cele wartościowe, postępowanie w zgodzie z zasadami moralnymi

4.       Cele poznawcze uczenia się i nauczania.

- głębsze poznawanie rzeczywistości

A) Taksonomia celów kształcenia dziedziny poznawczej:

a)       Zapamiętywanie wiadomości – czyli gotowość przypomnienia sobie określonej informacji, bez zniekształceń, ale i bez własnej interpretacji

b)       Zrozumienie wiadomości – przedstawianie ich w nowej formie, podporządkowanie, streszczanie i wykorzystywanie do prostego wnioskowania

c)       Stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych – czyli praktyczne posługiwanie się wiadomościami w zadaniach nieodbiegających od podanego wzoru

d)       Stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych – czyli posługiwanie się wzorem badań naukowych: formułowanie problemu, analiza i synteza danych, sprawdzanie hipotez, krytyka rozwiązania.

·         Powtarzanie wiadomości: odtwarzanie ich w niezmienionej formie

·         Systematyzowanie wiadomości: układanie ich w logiczne całości

·         Przez powtarzanie widomości dokonuje się ich utrwalenie, a przez ich usystematyzowanie (kodowanie) wytwarza się wiedza

·         Wiedza deklaratywna: dająca wyjaśnienie rzeczywistości

·         Wiedza proceduralna: powiązana z celem działań, pozwala szybko uzyskać wynik

·         Teoretyzowanie: nadawanie zagadnieniom postaci formalnej i tworzenie ogólnych modeli rzeczywistości

5.       Cele praktyczne uczenia się i nauczania.

Dziedzina praktyczna: odmiana dziedziny poznawczej, opanowywana w większym stopniu przez ćwiczenie i kontrolę wpływu na otoczenie niż przez zastosowanie wiedzy teoretycznej

·         Nazywana jest też psychometryczną, gdyż obejmuje głównie koordynację czynności ruchowych

A)     Taksonomia celów kształcenia dziedziny praktycznej:

a)       Naśladowanie działania – czyli etapowe wykonywanie złożonych czynności i systematyczne porównywanie ich przebiegu z dostarczonym wzorem

b)       Odtwarzanie działania - czyli wykonywanie złożonych czynności samodzielnie i w całości, ale z ograniczoną płynnością i swobodą

c)       Sprawność działania w stałych warunkach – czyli dokładne i skuteczne wykonywanie złożonych czynności w sytuacjach, w których były ćwiczone

d)       Sprawność działania w zmiennych warunkach – czyli automatyzacja czynności składowych, pozwalająca na szybkie modyfikacje złożonej czynności, wykonywanej z oszczędnym nakładem energii.

6.       Cele światopoglądowe uczenia się i nauczania.

Światopogląd: system przekonań i postaw dotyczących miejsca i roli człowieka w świecie, w tym roli własnej jednostki lub grupy. Światopogląd jest pochodną wiedzy osobistej (poznania świata) i motywacji do działania (doboru celów), łączy dziedzinę poznawczą i emocjonalną uczenia się.

A)     Taksonomia celów kształcenia dziedziny światopoglądowej:

a)       Przekonanie o prawdziwości wiedzy – czyli zaufanie do źródeł informacji o świecie, z włączeniem w to własnego doświadczenia, opinii autorytetów, środków masowego przekazu, dzieł naukowych i artystycznych.

b)       Przekonanie o wartości wiedzy – czyli przeświadczanie o użyteczności informacji o świecie dla ludzkości i jednostki, ale bez zaangażowania się w jej pomnażanie i wykorzystywanie.

...