policja_pl.pdf

Monety kolekcjonerskie

Narodowy Bank Polski

Monety

kolekcjonerskie

nomina∏

10 z∏

nomina∏

2 z∏

metal

925/1000 Ag oraz

niebieska farba

metal

stop CuAl5Zn5Sn1

stempel

zwyk∏y

stempel

lustrzany

Êrednica

27,00 mm

Êrednica

32,00 mm

masa

8,15 g

masa

14,14 g

wielkoÊç emisji (nak∏ad)

760 000 szt.

wielkoÊç emisji (nak∏ad)

65 000 szt.

Awers: W centralnej cz´Êci wizerunek or∏a ustalony dla god∏a

Rzeczypospolitej Polskiej na tle ozdobnego reliefu. Z lewej

strony fragment stylizowanej odznaki identyfikacyjnej Policji

zwkomponowanym oznaczeniem roku emisji: 2004. Poni˝ej or∏a

z lewej strony napis: 10 Z¸, z prawej – fragment wizerunku or∏a

z piecz´ci Komendy G∏ównej Policji Paƒstwowej. U góry pó∏ko-

lem napis: RZECZPOSPOLITA, u do∏u: POLSKA. Pod lewà ∏apà

or∏a znak mennicy : .

Awers: Wizerunek or∏a ustalony dla god∏a Rzeczypospolitej

Polskiej, po bokach or∏a oznaczenie roku emisji: 20-04, pod

or∏em napis: Z¸ 2 Z¸, w otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA

poprzedzony oraz zakoƒczony szeÊcioma pere∏kami. Pod lewà

∏apà or∏a znak mennicy :

– w

Rewers: W centralnej cz´Êci stylizowana odznaka identyfikacyjna

Policji na tle powi´kszonego jej dolnego fragmentu. U góry

napis: 85. / ROCZNICA, U do∏u pó∏kolem napis: POWO¸ANIA

POLICJI.

Rewers: W centralnej cz´Êci stylizowana odznaka identyfikacyjna

Policji z datà powo∏ania Policji: 24.07, umieszczonà na niebie-

skiej wst´dze. Z prawej strony u do∏u fragment stylizowanej

piecz´ci Komendy G∏ównej Policji Paƒstwowej. Wokó∏ napis:

85. ROCZNICA POWO¸ANIA POLICJI.

Na boku: oÊmiokrotnie powtórzony napis: NBP, co drugi

odwrócony o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami.

W dniu 21 lipca 2004 r. Narodowy Bank

Polski wprowadza do obiegu monety ko-

lekcjonerskie, upami´tniajàce 85. roczni-

c´ powo∏ania Policji, o nomina∏ach:

• 10 z∏ – wykonanà stemplem lustrza-

nym w srebrze,

•2z∏ – wykonanà stemplem zwyk∏ym

w stopie CuAl5Zn5Sn1, zwa-

nym Nordic Gold.

Pierwszych Êladów dzia∏alnoÊci o charak-

terze policyjnym mo˝na doszukaç si´

w czasach najdawniejszych, kiedy istnia∏y

takie urz´dy, jak: mincerz (sprawujàcy

funkcj´ policjanta skarbowego), komes

(urz´dnik ksià˝´cy odpowiadajàcy m.in.

za sprawy porzàdku publicznego), justy-

cjariusz (urz´dnik sàdowo–policyjny)

czy hutmen (funkcjonariusz policji targo-

wej i porzàdku miejskiego). W póêniejszych

wiekach wraz ze wzrostem przest´pczoÊci

pospolitej w miastach tworzono stra˝e.

W okresie panowania Stanis∏awa Augusta

Poniatowskiego podj´to na ziemiach

polskich prób´ wprowadzenia szerokich

reform spo∏ecznych, w tym tak˝e organów

policyjnych. W 1775 roku Rada Nieusta-

jàca utworzy∏a Departament Policji,

natomiast w czasie obrad Sejmu Czte-

roletniego w 1791 roku powo∏ano

Komisj´ Policji, w której gestii znalaz∏y

si´ sprawy policji kryminalnej, porzàd-

kowej, obyczajowej i sanitarnej. Utrata

niepodleg∏oÊci wskutek kolejnych rozbio-

rów Polski spowodowa∏a, ˝e na zaj´tych

obszarach wprowadzono prawo, zwy-

czaje, instytucje i urz´dników paƒstw

zaborczych. Podczas zrywów niepodleg∏o-

Êciowych w∏adze powstaƒcze tworzy∏y

Projektant monety: Robert Kotowicz

Projektant awersu: Ewa Tyc-Karpiƒska

Projektant rewersu: Robert Kotowicz

Monety zosta∏y wyprodukowane w Mennicy Paƒstwowej SA

w Warszawie.

Sk∏ad i druk: Drukarnia NBP

– 85. rocznica powo∏ania Policji –

– w

Monety kolekcjonerskie

m. in. oddzia∏y milicji wywodzàce si´ z pospolitego ruszenia, Gwardi´

Narodowà, Gwardi´ Miejskà, Stra˝ Bezpieczeƒstwa, a nawet Wydzia∏

Policji przy Rzàdzie Narodowym w 1864 r. Historyczny poczàtek

rodzimych s∏u˝b policyjnych o konkretnych zawodowych kompeten-

cjach przypada na rok 1914. Dzi´ki kszta∏towaniu si´ tych instytucji,

choç jeszcze znajdowa∏y si´ pod kontrolà w∏adz zaborczych, ros∏a

liczba wykwalifikowanych kadr policyjnych. W latach 1914–1919

na ziemiach polskich istnia∏y m. in.: stra˝e obywatelskie, miejskie,

narodowe, milicje miejskie, ludowe, obywatelskie czy Policja Komu-

nalna.

Wraz z odzyskaniem niepodleg∏oÊci w kr´gach w∏adzy zrodzi∏a si´

myÊl stworzenia ogólnopaƒstwowej s∏u˝by policyjnej. Poczàtkowo

projekt ustawy zak∏ada∏ powo∏anie nowej formacji pod nazwà

„Stra˝ Bezpieczeƒstwa”. Ostatecznie Sejm Rzeczypospolitej Polskiej

w dniu 24 lipca 1919 roku uchwali∏ ustaw´ o Policji Paƒstwowej.

Zgodnie z nià Policja Paƒstwowa mia∏a byç paƒstwowà organizacjà,

której g∏ównym zadaniem by∏a ochrona bezpieczeƒstwa, spokoju

iporzàdku publicznego. W toku walk, plebiscytów i powstaƒ tego

okresu kszta∏towa∏y si´ nie tylko granice Rzeczypospolitej, ale tak˝e

zasi´g dzia∏ania i struktury Policji Paƒstwowej. ¸àcznie do 1922 roku

utworzono szesnaÊcie komend okr´gowych i Komend´ G∏ównà Policji

Województwa Âlàskiego. W∏adz´ naczelnà sprawowa∏ komendant

g∏ówny, zale˝ny od ministra spraw wewn´trznych. Na szczeblu

województwa dzia∏a∏y komendy okr´gowe, ni˝ej w strukturze znaj-

dowa∏y si´ komendy powiatowe lub komendy w wydzielonych

miastach oraz komisariaty i posterunki.

Po wybuchu wojny z Niemcami hitlerowskimi w 1939 r., a nast´pnie

napaÊci Zwiàzku Radzieckiego policjanci na terenach przygranicz-

nych nie tylko pe∏nili s∏u˝b´ porzàdkowà, ale w wielu przypadkach

podj´li zbrojny opór przeciwko agresorom. Wielu zgin´∏o, cz´Êci

uda∏o si´ ewakuowaç za granic´. Do niewoli sowieckiej dosta∏o si´

oko∏o 12 tys. policjantów. Wi´kszoÊç z nich trafi∏a do ∏agrów i wi´zieƒ

NKWD, z których nie by∏o powrotu. Ponad 6 tysi´cy zosta∏o zamordo-

wanych wiosnà 1940 r. w Twerze (ówczesny Kalinin) i pogrzebanych

w zbiorowych mogi∏ach w Miednoje. Na terenie okupowanym przez

III Rzesz´ powo∏ywano do s∏u˝by miejscowà policj´. Rozkazem Wy˝-

szego Dowódcy SS i Policji z dnia 30 paêdziernika 1939 r. wezwano

do s∏u˝by wszystkich funkcjonariuszy Policji Paƒstwowej znajdujàcych

si´ na obszarze Generalnego Gubernatorstwa, pod groêbà kary

Êmierci dla uchylajàcych si´. Formalnie 17 grudnia 1939 r. utworzono

Policj´ Polskà, tzw. granatowà, która mia∏a byç s∏u˝bà pomocniczà

w pionie niemieckiej policji porzàdkowej. Do sta∏ych czynnoÊci

Policji Polskiej nale˝a∏y: patrole prewencyjno-interwencyjne, nadzór

nad stanem sanitarnym, regulacja ruchu ko∏owego, s∏u˝ba na

dworcach, a tak˝e nadzór nad biernà obronà przeciwlotniczà oraz

podstawowe szkolenie ˚ydowskiej S∏u˝by Porzàdkowej, sprawujàcej

wewn´trznà s∏u˝b´ w gettach. Znane sà tak˝e powiàzania policji

granatowej ze wszystkimi liczàcymi si´ organizacjami wojskowymi

i politycznymi z kraju oraz na emigracji. Koniec istnienia tej formacji

nastàpi∏ w momencie wycofywania si´ wojsk hitlerowskich. Ponadto

podczas okupacji istnia∏y struktury podziemne o charakterze

porzàdkowym, to jest Paƒstwowy Korpus Bezpieczeƒstwa oraz Refe-

rat Policyjny przy Wydziale Bezpieczeƒstwa i Kontrwywiadu Oddzia∏u

II Komendy G∏ównej AK. Paƒstwowy Korpus Bezpieczeƒstwa ujawni∏

si´ w trakcie Powstania Warszawskiego, przejmujàc komisariaty

Policji Polskiej.

W drugiej po∏owie 1944 roku zosta∏a powo∏ana Milicja Obywatelska,

gdy w Polsce trwa∏y jeszcze dzia∏ania wojenne, a Europ´ mia∏a

wkrótce podzieliç „˝elazna kurtyna”. Milicj´ Obywatelskà formalnie

powo∏ano 7 paêdziernika 1944 r. dekretem PKWN jako organ odpowie-

dzialny za ochron´ bezpieczeƒstwa, spokoju i porzàdku publicznego

oraz dochodzenie i Êciganie przest´pstw. Milicja by∏a prawnopublicz-

nà formacjà Ministerstwa Bezpieczeƒstwa Publicznego. Poczàtkowa

autonomia, wyra˝ajàca si´ równorz´dnà pozycjà komendantów MO

i szefów Urz´du Bezpieczeƒstwa Publicznego, nie trwa∏a d∏ugo. MBP

wyda∏o rozkaz likwidujàcy niezale˝noÊç MO od aparatu bezpieczeƒ-

stwa. Komendanci MO na szczeblu wojewódzkim i powiatowym zostali

zast´pcami szefów urz´du bezpieczeƒstwa publicznego ds. milicji.

7 grudnia 1954 r. rozwiàzano MBP i utworzono dwa inne organy,

tj. Ministerstwo Spraw Wewn´trznych oraz Komitet do spraw Bez-

pieczeƒstwa Publicznego przy Radzie Ministrów. Kolejne rozwiàza-

nia organizacyjne wprowadzone po 1956 roku przetrwa∏y bez zasad-

niczych zmian a˝ do roku 1990. Jedynie w zwiàzku z wejÊciem w ˝y-

cie ustawy o dwustopniowej strukturze terenowych organów w∏a-

dzy i administracji w czerwcu 1975 roku zlikwidowano komendy po-

wiatowe MO i zastàpiono je komendami rejonowymi. Poza tym

w 1983 r., w zwiàzku z przyj´ciem ustawy o urz´dzie Ministra Spraw

Wewn´trznych, dotychczasowe wojewódzkie i rejonowe komendy

MO przemianowano na wojewódzkie i rejonowe urz´dy spraw

wewn´trznych. Zewn´trznym przejawem ca∏kowitego zerwania

ztradycjami przedwojennej Policji Paƒstwowej by∏a zmiana nazwy,

umundurowania oraz nazewnictwa stopni. Milicja Obywatelska

zakoƒczy∏a swojà dzia∏alnoÊç wraz ze zmianà systemu w∏adzy.

6 kwietnia 1990 r. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej na mocy ustawy

powo∏a∏ nowà formacj´ – Policj´. Zasadami funkcjonowania nawià-

zuje ona do tradycji mi´dzywojennych. Powrócono te˝ do nazwy,

oznaczeƒ stopni i stanowisk policyjnych. Istotniejsza jest jednak

kontynuacja filozofii dzia∏ania, zak∏adajàca przede wszystkim

wspó∏prac´ ze spo∏eczeƒstwem oraz apolitycznoÊç zarówno formacji,

jak i poszczególnych funkcjonariuszy. Ustawa o Policji wprowadzi∏a

do polskiego systemu prawnego rozwiàzania odpowiadajàce wyma-

ganiom przewidzianym w postanowieniach i normach prawa

mi´dzynarodowego. Policja ponownie sta∏a si´ pe∏noprawnym cz∏on-

kiem Mi´dzynarodowej Organizacji Policji Kryminalnych Interpol.

Warto przy tym zauwa˝yç, i˝ w okresie mi´dzywojennym Policja

Paƒstwowa by∏a pe∏noprawnym cz∏onkiem Mi´dzynarodowej Komi-

sji Policji Kryminalnej. W 1923 roku w Wiedniu Polska by∏a jednym

z 20 krajów-za∏o˝ycieli tej organizacji, która stanowi∏a podwaliny

dzisiejszego Interpolu, formalnie powo∏anego po drugiej wojnie

Êwiatowej. Poza tym nasza Policja mia∏a du˝y wp∏yw na prace tej or-

ganizacji, a polski oficer Komendy G∏ównej Policji Paƒstwowej –

nadinspektor dr Leon Nagler pe∏ni∏ funkcj´ wiceprezydenta Mi´dzy-

narodowej Komisji Policji Kryminalnej. Od 2001 r. polska Policja

wspó∏pracuje te˝ z Europejskim Biurem Policji – Europol.

Policja sk∏ada si´ z trzech podstawowych rodzajów s∏u˝b, tj. krymi-

nalnej, prewencyjnej oraz wspomagajàcej jej dzia∏alnoÊç w zakresie

organizacyjnym, logistycznym i technicznym. Prze∏o˝onym wszystkich

policjantów jest Komendant G∏ówny Policji, który jest centralnym

organem administracji rzàdowej. Komendzie G∏ównej Policji podlega

obecnie 16 komend wojewódzkich oraz Komenda Sto∏eczna Policji.

Dalej w strukturze organizacyjnej znajdujà si´ komendy powiatowe

(miejskie i rejonowe), komisariaty, posterunki oraz szko∏y policyjne.

Wramach demokratyzacji ˝ycia spo∏ecznego Policja przesta∏a byç

w pe∏ni samodzielnà formacjà podleg∏à wy∏àcznie Komendzie G∏ównej

Policji, a sta∏a si´ cz´Êcià tzw. wojewódzkiej i powiatowej admini-

stracji zespolonej. W∏adze samorzàdowe oceniajà prac´ jednostek

Policji na danym terenie, natomiast ocenà pracy policjanta zajmujà

si´ jego prze∏o˝eni. W Êlad za zmianami w ustawie o Policji zmienia

si´ ca∏a formacja, jej organizacja, strategia oraz kierunki dzia∏ania.

Celem reform policyjnych jest stworzenie formacji, której misjà b´dzie

wykonywanie w jak najlepszy sposób zadaƒ okreÊlonych w ustawie.

Wyzwaniem dla Policji w XXI wieku jest zmiana mentalnoÊci funkcjo-

nariuszy Policji oraz ugruntowanie przekonania, ˝e podstawowym

celem dzia∏ania jest profesjonalna s∏u˝ba, zgodna z oczekiwaniami

obywateli i spo∏ecznoÊci lokalnych. Formacja ta ma byç coraz wa˝-

niejszym elementem spo∏eczeƒstwa obywatelskiego, organizacjà

sprawnà, nowoczesnà, otwartà na oceny spo∏eczne oraz zapobiegajà-

cà przest´pczoÊci i zwalczajàcà jà. Wyzwaniem dla Policji jest tak˝e

zwi´kszenie gotowoÊci do reagowania w sytuacjach kryzysowych,

w tym zwalczania przest´pczoÊci zorganizowanej, transgranicznej,

nielegalnego handlu narkotykami, a przede wszystkim zagro˝eƒ ter-

rorystycznych.

W celu zapobiegania przest´pczoÊci kilka lat temu Policja zainicjo-

wa∏a wprowadzanie programów prewencyjnych i edukacyjnych.

Strategia Policji w zakresie szeroko poj´tej prewencji polega

na kompleksowym podejÊciu do poszczególnych grup wiekowych

i zawodowych, w celu ograniczenia tendencji do pope∏niania

przest´pstw oraz zapewniania bezpieczeƒstwa grupom najbardziej

zagro˝onym. Powsta∏y programy majàce na celu zwi´kszenie bezpie-

czeƒstwa w mieÊcie (Bezpieczne Miasto, Bezpieczna Gmina),

zapobieganie przest´pczoÊci nieletnich (dzia∏ania profilaktyczne

zwiàzane z narkomanià), a tak˝e inne prewencyjne programy

na rzecz bezpieczeƒstwa w Êrodkach komunikacji czy sytuacjach

nadzwyczajnych. Wychodzàc z za∏o˝enia, ˝e na ograniczenie

przest´pczoÊci wp∏ywajà nie tylko dzia∏ania policyjne, uznano za

konieczne po∏àczenie tych przedsi´wzi´ç z pracà instytucji, organi-

zacji oraz spo∏ecznoÊci lokalnych.

mgr Grzegorz Gryz

Komenda G∏ówna Policji

Wszystkie monety kolekcjonerskie sà prawnym Êrodkiem

p∏atniczym w Polsce.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: