I. Konstytucja Finlandii.
1. Akt o Formie Rządu z 1919r mieści się w modelu wąsko pojętej konstytucji państwa, ograniczonej do unormowania struktury organów i instytucji państwowych, oraz podstawowych elementów statusu obywateli.
2. Akt o Formie Rządu składa się z kilkunastu sekcji:
a/ sekcja pierwsza obejmuje postanowienia ogólne, określające cechy państwowości fińskiej oraz konstytucyjne zasady Republiki Finlandii,
b/ sekcja druga określa podstawowe prawa obywateli oraz zasady ich ochrony prawnej,
c/ sekcja trzecia reguluje zasady działalności legislacyjnej państwa,
d/ dalsze sekcje normują funkcjonowanie zasadniczych organów i instytucji państwa.
3. Charakterystyczną cechą fińskiej regulacji konstytucyjnej jest pozostawienie kwestii uprawnień i funkcjonowania parlamentu poza zasięgiem Aktu o Formie Rządu i uregulowanie jej w osobnym Akcie o Parlamencie z 1928r.
II. Rząd Finlandii (Rada państwa).
1. Skład rządu.
a/ premier (minister państwa),
b/ ministrowie
2. Kompetencje.
a/ kierowanie polityką państwa,
b/ sprawowanie władzy wykonawczej
3. Odpowiedzialność.
a/ rząd uzależniony jest politycznie od układu sił w parlamencie, a w konstytucji widnieje zapis, że „ministrowie powinni cieszyć się zaufaniem Eduskunty”,
b/ przejmuje odpowiedzialność za decyzje podjęte przez prezydenta, z chwilą wdrożenia ich w życie,
c/ członkowie rządu odpowiadają przed parlamentem za ich akty prawne,
d/ kierowanie do parlamentu tzw. komunikatów rządowych, oraz informacji o inicjatywach (zamierzeniach) rządu,
III. Parlament Finlandii.
1. Skład parlamentu
a/ składa się z jednoizbowej Eduskunt
b/ w pierwszym dniu sesji wybierany jest przewodniczący oraz dwóch wice przewodniczących,
c/ oprócz komisji stałych istnieje także tzw. Wielka Komisja Eduskunty składającej się z 45 deputo-wanych, która koncentruje się na zbiorczym opiniowaniu projektów aktów prawnych, przedłożo-nych Eduskuncie do uchwalenia
a/ stanowienie ustaw zwykłych,
b/ nakładanie na obywateli obowiązków podatkowych oraz innych obciążeń na rzecz państwa,
c/ decydowanie o profilu politycznym, składzie i trwałości rządu
IV. Prezydent Finlandii.
1. Uprawnienia.
a/ prawo inicjatywy ustawodawczej,
b/ prawo promulgacji lub veta wobec ustaw uchwalonych przez parlament,
c/ prawo do wydawania dekretów (konkretyzujących ustawy i służących ich wykonaniu, oraz w zak-resie zastrzeżonym dla unormowania trybu administracyjnego),
d/ reprezentuje państwo na zewnątrz,
e/ kierowanie polityką zagraniczną państwa,
f/ prawo do nominowania urzędników administracji państwowej oraz wojskowych i kościelnych,
g/ prawo do powoływania premiera i pozostałych członków rządu (utworzony w ten sposób rząd mu-si jednak uzyskać poparcie większości parlamentarnej),
h/ zwoływanie Eduskunty na sesje nadzwyczajne,
i/ otwieranie sesji parlamentu i ogłaszanie zakończenia jego kadencji,
j/ prawo do rozwiązania parlamentu przed upływem kadencji (po konsultacji z przewodniczącymi parlamentu i grupami parlamentarnymi) – procedura ta może zostać uruchomiona tylko w przy-padku umotywowanej inicjatywy premiera rządu,
g/ przewodniczenie specjalnym posiedzeniom rządu tzw. posiedzeniom prezydenckim (cecha charak-terystyczna!!!),
h/ cztery zasadnicze role ustrojowe:
- rola czynnika określającego politykę egzekutywy,
- wpływ na kreowanie konsensusu politycznego w warunkach wielopartyjności (aktywne uczestnictwo w tworzeniu rządu itd.),
- rola swoistego lidera opinii publicznej,
- symbolizowanie ciągłości historycznej, integralności i niepodległości państwa.
2. Wybory prezydenckie
a/ wybory są powszechne,
b/ jeżeli w pierwszej rundzie żaden z kandydatów nie uzyska 50% ważnych głosów, przeprowadzana jest druga runda do której przechodzi dwóch kandydatów z największą ilością głosów,
b/ kadencja prezydenta Finlandii wynosi 6 lat, (maksymalnie dwie kadencje),
a/ nie odpowiada politycznie przez parlamentem,
b/ nie jest ograniczony typową kontrasygnatą członków rządu,
c/ nie odpowiada całkowicie za prowadzona politykę zagraniczną,
V. System wyborczy.
1. Czynne prawo wyborcze przysługuje obywatelom Finlandii, którzy ukończyli 18 lat w roku poprze-dzającym wybory.
2. Wybory parlamentarne przeprowadzane są w 14 okręgach wyborczych, dostosowanych do granic jed-nostek podziału terytorialnego.
3. Zasadnicza część okręgów jest wielo mandatowa, jedynie autonomiczna prowincja Aland (Wyspy At-landzkie) ma status okręgu jedno mandatowego.
4. O mandaty ubiegają się partie (koalicje wyborcze), a oryginalną cechą jest to, iż poszczególne listy za-wierają jedna preferowaną kandydaturę.
VI. System praw i wolności obywatelskich.
1. Prawa i wolności.
a/ prawo do pracy (nie występujące w innych konstytucjach skandynawskich),
b/ prawo do życia,
c/ prawo do honoru,
d/ prawo do wolności osobistej i własności,
2. Prawa publiczne.
a/ wolność wyznawania i praktykowania wybranej religii oraz wolność zmiany wspólnoty religijnej,
b/ wolność słowa i druku oraz udziału w zgromadzeniach i stowarzyszeniach służących urzeczywis-tnianiu wolności słowa na zasadach określonych w drodze ustawy,
KapitanNavi