Wszystkie_doktryny_(autorow_-_7).doc

Celestyn Freinet żył w latach 1896-1966. Urodził się w biednej rodzinie. Studiował w Nicei, jednak powołanie na front uniemożliwiło mu dalszą naukę. Jako inwalida wojenny, 20-letni Celestyn dostał posadę niewykwalifikowanego nauczyciela w wiejskiej szkole eksperymentalnej(wiedząc o swojej chorobie, podjął decyzję, że chociaż będzie żył krótko, to wykorzysta ten czas pożytecznie). Opracował własną metodę nauczania początkowego, eliminującą podręczniki szkolne i tradycyjne sposoby prowadzenia zajęć(wykłady). Metoda ta opierała się na dziecku- jego swobodnej ekspresji, aktywności i twórczym działaniu.

UKŁAD IDEOWY

Wyzwolenie w dzieciach zamiłowania i potrzeby pracy oraz stworzenie warunków zdrowego współzawodnictwa.

Koncepcja pedagogiki Celestyna Freineta umożliwia dzieciom zdobywanie samodzielnych doświadczeń dzięki różnorodnej i wszechstronnej działalności oraz przeżyciom wynikającym z własnego wysiłku. Poprzez inspirację nauczyciela i stwarzanie sytuacji umożliwiających własną ekspresję dzieci zrozumieją sens pracy, jej wartość i godność. Praca jest nie tylko koniecznością życiową, ale też wyróżnikiem ludzkiej egzystencji. Według Freineta bliższa naturze dziecka jest praca indywidualna wykonywana na rzecz wspólnoty. Praca taka musi mieć konkretny cel, gdyż tylko w takim wypadku dziecko nie odczuwa zmęczenia, kiedy pracuje nad zadaniem, które je zainteresuje. Dzięki pracy dzieci zdobywają doświadczenia, zaspokajają potrzebę własnej aktywności i uczą się szacunku dla ludzkiego trudu.

Ukształtowanie człowieka jutra - człowieka moralnego, świadomego swoich praw i obowiązków, ukształtowanego emocjonalnie, odważnego aby wypełniał swoje prawa i obowiązki.

Cechy te mogą się rozwinąć tylko jeżeli istnieje możliwość działania- zarówno indywidualnego jak i grupowego. Dziecko nauczy się współżyć i współdziałać w grupie. Praca w grupie pozwala na lepsze poznanie siebie - dziecko biorąc pod uwagę reakcje jakie w grupie wywołują jego prace i podejmowane próby rozwiązania zadań może lepiej się poznać. Dzięki samokontroli dziecko uwalnia się od lęku przed nietrafną czy niesprawiedliwą oceną. Techniki Freineta stwarzają warunki do różnego rodzaju ekspresji - wyrazu emocji i myśli, pozwalając przy tym na własne tempo pracy i uwzględniając zainteresowania dziecka co prowadzi do osiągnięcia sukcesu przez każde dziecko dając jednocześnie wyraz postawom moralnym.

Rozwijanie aktywności twórczej dziecka - wyzwolenie inicjatywy i chęci do działania. Techniki Freineta otwierają przed dzieckiem możliwości rozszerzania umiejętności umysłowych, rozwijania zainteresowań, krytycznego myślenia i łączenia wiedzy z doświadczeniami. To droga do rozwijania własnej wrażliwości i wyobraźni, możliwość poszerzania słownictwa, kształtowanie umiejętności przekazywania swoich myśli, spostrzeżeń i uczuć. Pozwalają na wszechstronny rozwój jednostki. W swobodnej ekspresji nie jest najważniejszy kształt ostateczny pracy, ale droga, na której ona powstała. Wszystko to można osiągnąć poprzez rozwijanie naturalnych skłonności dziecka.

Doprowadzenie dziecka do pełnego zrozumienia swojej odpowiedzialności za kształtowanie własnej przyszłości i przyszłości społeczeństwa.

Aktywność dziecka należy do sfery rozwoju i jest zwrócona w kierunku „budowania” siebie. Zabawa jest aktywnością o charakterze twórczym, dzięki czemu dzieci uczą się poszanowania określonych norm i reguł oraz wspólnego planowania działań - współpracy. Dzięki pracy redakcyjnej natomiast, dzieci stają się bardziej odpowiedzialne za to, co robią, a korespondencja międzyszkolna, tworząc pomost pomiędzy rówieśnikami z kraju i z zagranicy doprowadziła do stworzenia podstaw solidaryzmu społecznego.

UKŁAD TEORETYCZNY

              Celestyn Freinet swoje twierdzenia teoretyczne ujął w postaci 30 niezmiennych prawd pedagogicznych. Są one bardzo obszerne, postaramy się je jednak przedstawić w sposób jak najbardziej syntetyczny.

              Pierwszą rzeczą, na jaką Freinet zwraca uwagę, to podobieństwo dziecka do człowieka dorosłego. Uważa on, że dziecko ma taką samą naturę jak dorosły - wykonuje różne czynności, tak jak osoby od niego starsze, tylko w innym rytmie, uwarunkowanym słabością organizmu, brakiem doświadczenia, itp. rzeczami. Zamiast wydawania pochopnym sądów co do zachowania dziecka, Celestyn radzi postawić się na jego miejscu i zadać sobie najpierw pytanie - „Jak ja postąpiłbym na jego miejscu?”.

Zarówno dziecko, jak i dorosły nie lubi, gdy się mu coś narzuca. Każdy rozkaz budzi automatyczną opozycję u osoby, do której jest on skierowany. Wszyscy podlegamy temu prawu, nie ma wyjątków, a jednak wielu rodziców, nauczycieli o tym zapomina…

Podobnie wygląda sprawa nadzoru. Tak, jak dorośli czują niechęć i opór w stosunku do wszelkiego rodzaju kontroli, tak samo reagują dzieci w przypadku korekty zadań, ćwiczeń, recytowania streszczeń i tym podobnych rzeczy. Freinet nie mówi, że należy z tego zrezygnować, bowiem korekta i wyprowadzanie dzieci z błędu jest konieczne, zwraca jednak uwagę na to, że większość nauczycieli skupia się na pomyłkach, jeszcze bardziej przytłaczając dziecko, zamiast wskazać dobre strony i nauczyć je unikania błędów.

              Porządek i karność są w klasie konieczne, ale nie w tradycyjnej postaci. Celestynowi chodzi tu nie o taki porządek, który panuje w klasie dopóki pilnuje go nauczyciel, ale o głębszy ład, wkomponowany w zachowanie się i pracę uczniów, będący naturalnym przejawem samodyscypliny, wynikającej z organizacji pracy. Poza samodyscypliną ważne jest także wychowanie przez wzajemny szacunek uczniów i nauczycieli. Szacunek oparty nie na autorytecie, ale na zasadzie ”Nie czyń drugiemu, co Tobie niemiłe. Czyń to, co chciałbyś, aby Tobie czynili…”

              Oryginalne jest także podejście Freineta do sposobu zdobywania informacji, wiedzy i jej przyswajania przez dzieci. Uważa on, że naturalną drogą tego procesu jest, tzw. doświadczenie poszukujące, czyli nic innego, jak tylko działanie. Jest to droga do samodzielnego zgłębiania matematyki, przyrody, historii, czy geografii. Ma ono charakter wielokrotnych prób uwieńczonych sukcesem. Próby te pozostawiają w świadomości dziecka doznane wrażenia zmysłowe i utrwalają w ten sposób wiedzę teoretyczną. Doświadczenie poszukujące to wychodzenie poza dostarczane informacje, są to działania niekonwencjonalne i niestandardowe.

              Mechaniczne wykorzystywanie pamięci, czyli tzw. „wkuwanie na blachę” prowadzi do jej znużenia i zaniku. Nie można wyćwiczyć pamięci. Jest ona cenna i wartościowa tylko wtedy, gdy jest związana z doświadczeniem. Inteligencja zaś nie jest wyodrębnioną zdolnością, działającą niby w zamkniętym obwodzie, niezależnie od innych sił życiowych człowieka. Sama w sobie nie istnieje - jest całościową emanacją najwyższych potencjałów jednostki. Freinet wyróżnił kilka rodzajów inteligencji:

- inteligencja rąk - za pomocą rąk oddziałujemy na środowisko, pragnąc je opanować i przekształcić

- inteligencja artystyczna - wszelkie zdolności związane ze sztuką

- inteligencja poznawcza - rozwija ona zdrowy rozsądek

- inteligencja twórcza - talent badaczy naukowych i wielkich mistrzów handlu i przemysłu

- inteligencja polityczna i społeczna - kształtuje ludzi czynu i przywódców mas .

Kolejnym istotnym postulatem Freineta jest stwierdzenie, że to praca, a nie zabawa jest naturalną potrzebą dziecka. Dlatego też krytykuje działalność tradycyjnych przedszkoli i szkół, w których nie realizuje się idei pracy. Również w domach rodzinnych dzieci są chronione przed pracą, obowiązkami, a to stanowi duży błąd. Poza tym, aby dzieci ją podejmowały ważne jest, aby była ona umotywowana i pożyteczna. Freinet uważa ponadto, że dzieci powinny mieć swobodę wyboru, dlatego podczas pracy w szkole należy pozwolić im, aby same wybrały co chcą robić- wtedy będą zadowolone i chętniej zabiorą się do pracy.

              Cechą charakterystyczną nowoczesnej szkoły Freineta był ustrój demokratyczny, realizowany poprzez współdziałanie jej użytkowników, łącznie z nauczycielami. Wszyscy wspólnie zarządzali życiem i pracą w szkole. Dokładne formy funkcjonowania owej demokracji omówione zostaną już w układzie praktycznym.

UKŁAD PRAKTYCZNY

              Wytyczone cele Celestyna Freineta były jasne i konkretne, a rozważania teoretyczne dość szczegółowe. Podobnie jest także ze wskazówkami praktycznymi. Jest ich całe mnóstwo, a każda z nich jest dokładnie sprecyzowana i wyjaśniona. Pozwala to na lepsze zrozumienie dążeń, jakie autor „Niezmiennych prawd pedagogicznych” chciał zrealizować.

              Freinet w swojej szkole wprowadził najpierw w życie zmiany ogólne. Zalecał tworzenie szkół 5-6 klasowych, do 25 uczniów w każdej z klas. Twierdził bowiem, że wielkie kombinaty wprowadzają anonimowość i trudności we współpracy nauczyciela z podopiecznymi, a już na pewno uniemożliwiają one indywidualne podejście do każdego członka grupy. Istotne było także zmniejszenie dystansu pomiędzy uczniem a nauczycielem - pozbycie się estrady, zdetronizowanie biurka nauczycielskiego i stanięcie na poziomie uczniów, miało to zadanie ułatwić.

Ważnym aspektem nowoczesnej szkoły Freineta była działalność spółdzielni szkolnej, czyli autentycznie demokratycznej formy samorządu klasowego, bądź szkolnego. Dzieci samodzielnie dokonują podziału zadań, oceniają działania kolegów i nauczycieli, omawiają sprawy finansowe i wiele innych rzeczy - działają niczym prawdziwa społeczna organizacja. Ważną formą aktywności uczniów było też redagowanie gazetek szkolnych i klasowych oraz wymiana korespondencji międzyszkolnej.

Dyscyplina przez spółdzielczą organizację pracy - nie narzucona, egzekwowana, ale wspólnie wypracowana i dobrowolnie przestrzegana. Dzieci same zachowują porządek przy wchodzeniu do klas, ciszę podczas zajęć, itd.…

Istotną zmianą było wprowadzenie systemu wykresów ocen oraz dyplomów sprawności - tradycyjne stopnie zastąpiły określone sprawności, jakie uczeń powinien zdobyć. Były to sprawności obowiązkowe dla wszystkich i dodatkowe dla chętnych.

Freinet wskazywał na potrzebę dociekania prawdziwych przyczyn niewłaściwego zachowania dziecka. Nie zawsze było ono bowiem wg pedagoga umyślne. Mogło wynikać np. z zaburzeń zdrowia, braku równowagi psychicznej, czy też zaniedbań środowiska.

Celestyn wspomagał naukę dzieci poprzez różnorodne pomoce naukowe. Były to: fiszki autorytatywne, taśmy nauczające, techniki audiowizualne, wycieczki. Stawiał na swobodną ekspresję dzieci (słowną, muzyczną, plastyczną i teatralną) - pisały na temat lub robiły to, co je zainspirowało. Pozostawiał dziecku swobodę wyboru.

Na koniec warto wspomnieć o doświadczeniach, wywiadach oraz wybieraniu i porządkowaniu materiałów źródłowych - były to działania, które stymulowały dziecko do zadawania pytań i poszukiwania na nie odpowiedzi, a to z kolei stanowiło naturalną drogę do lekcji „a posteriori”, czyli wnioskowania na podstawie doświadczenia…Lekcji, do której za pomocą wszystkich swoich innowacji Freinet dążył…

Doktrynę Celestyna Freineta, a właściwie wszystkie jej części, można przedstawić w następującej postaci:

Aleksander Kamiński urodzony 28 stycznia 1903r. w Warszawie, zmarł tamże 15 marca 1978r. – pedagog, wychowawca, twórca metody zuchowej, instruktor harcerski, harcmistrz, żołnierz Armii Krajowej oraz jeden z ideowych przywódców Szarych Szeregów.

Układ ideowy

              Myślą przewodnią systemu skautowego reprezentowanego przez Kamińskiego jest zachęcanie  do wędrówek pieszych, rowerowych, kajakowych, morskich, których celem jest danie sposobności do odzwierciedlenia samego siebie, swego miejsca w życiu i we wszechświecie, swojej „drogi życiowej”.

Kontynuowano eksperyment pedagogiczny, polegający na zastosowaniu metody zuchowej harcerskiej w nauczaniu. Harcerstwo uzupełnia wychowanie szkolne, sięga w dziedzinę przeżyć i aktywności, do której nie ma dostępu ani szkoła ani dom, rywalizuje z wpływami ulicy i podwórza, chce ogarnąć młodzież swoimi wpływami. Nie należy wprowadzać harcerstwa do klasy szkolnej.

Harcerstwo ma na celu obudzić w chłopcu czy dziewczynce własną wolę prowadzenia harcerskiego trybu życia. Harcerzem można zostać tylko z wewnętrznego popędu, z własnej potrzeby przeżyć harcerskich, z własnej woli realizowania prawa harcerskiego. Natomiast każdy, kto przestanie odczuwać potrzebę harcerstwa powinien opuścić drużynę.

Swoboda poruszania się i porozumiewania jest naturalnym tłem każdej czynnej, aktywnej pracy i dzięki temu możność porozumiewania się i swoboda sprzyjają procesowi uczenia się.

Szczerość stosunków jest niezbędnym warunkiem utrwalenia się dobrej atmosfery w klasie.

wartości, które zostały uznane za dominujące to: idea optymizmu, idea perfekcjonizmu oraz idea dzielności.

* Optymizm to skłonność do dodatnich stron życia i rzeczywistości, niż złych, do spoglądania w przyszłość przez pryzmat szczęścia. Jest wyrazem zaufania, szacunku dla ludzkiego życia. Optymizm jest wartością osobotwórczą. Dla pedagogów, optymizm to nie tylko zabawa, praca, twórczość, lecz także służba i walka. Pragnęli obdarować zrozumienie i opanowanie rzeczywistości, umiejętność jej konstruowania i doskonalenia oraz umiejętność wypowiedzenia się i serdecznego współżycia w gromadzie.

* Na optymizmie pedagogicznym budowany jest PERFEKCJONIZM.

Jest to wartość wyrażona w trwałym dążeniu do doskonalenia własnej osobowości i nabywanych sprawności oraz kształtowania uczuć wyższych.

·         Dzielność była wysuwana na plan pierwszy w hierarchii wartości. Wytrwałość w dążeniu do celów, kształtowanie odporności na załamania, umiejętność gromadzenia sił niezbędnych do pokonywania trudności, przeszkód, przezwyciężania oporów, nawet słabości swojego organizmu.

·         Idea sumienności/ofiarność, pożyteczność, posłuszeństwo, karność są zawarte w tekstach prawa harcerskiego zamiast pojęcia „dzielność”. Dzielność jest nie tylko wartością, która przenika wymienione, lecz także emanuje z całego modelu wychowania harcerskiego, stylu życia i współżycia.

Układ teoretyczny

Wczasy to kształcąca zabawa wieku młodzieńczego i wieku dojrzałego. Termin „wczasy” ustala się w literaturze pedagogicznej dla określenia zajęć amatorskich, na miłośnictwie opartych, przepojona atmosferą zabawy w najszerszym pojęciu tego słowa. Wprowadzenie zabawy jako elementu nauczania zwiększy intensywność pracy oraz zaostrzy pobudliwość i chłonność władz umysłowych.

Poprzez system gromadkowy jest możliwość dotarcia do możliwości umysłowych i moralnych każdego ucznia.

Sprawności i jej oznaki zostały wprowadzone w celu rozwinięcia osobowości dziecka, wykrycia jego uzdolnień i wyborze kariery życiowej.

              Poprzez system sprawności zapewni się dzieciom umiejętności umysłowe, artystyczne, techniczne i społeczne, które pozwolą im ujawnić swoje uzdolnienia i zainteresowania oraz rozwijać nowe sprawności leżące na linii tych uzdolnień i zainteresowań.

Psychiczna potrzeba postawienia się i wyróżnienia będąca dźwignią systemu sprawnościowego ma zachęcić dzieci do pokonania trudności w opanowaniu umiejętności mało ponętnych.

·         * Autorytet, szacunek dla starszych- drużynowy poprzez swoje działanie dawał przykład i wzór, dzięki czemu młodzi nabierali do niego respektu, który przekładał się na życie w harcerstwie jak i poza nim.

·         * Przestrzeganie prawa harcerskiego, będzie plusowało na płaszczyźnie przestrzegania praw społecznych w życiu społecznym.

·         * Hierarchia i działanie w drużynie oraz zadania członków grupy. System pracy drużyny składa się z 5ciu elementów:

·         -główne zadania drużynowego

·         stopnie i sprawności

·         -formy pracy

·         -metodyka zbiórki harcerskiej

·         * System grupowy- umiejętność współdziałania, usprawnienie organizacji zajęć, wdrażanie do samodzielności, przywództwa, dotarcie do możliwości umysłowych i moralnych.

Układ praktyczny

Wyróżnia się trzy elementy metody harcerskiej: zabawa, zastęp, sprawność, swoistą atmosferę. Dają one możność uzyskania w pełni wszystkiego, co z harcerstwem można przeszczepić na teren klasy.

              Zabawa to przejaw zainteresowań, które są identyczne z potrzebami rozwijającego się życia fizycznego, psychicznego, społecznego i duchowego, podstawowy element harcerstwa.

              Specyficzność metody harcerskiej polegałaby na szerokiej próbie wprowadzenia czynnika zabawy na teren klas i godzin lekcyjnych. Jednakże zabawy nie mogą być elementem składowym każdej lekcji. Najpierw będzie mieć miejsce zabawa dla zabawy, potem zabawa jako ćwiczenie gruntujące umiejętności i dające sposobność uzyskanie wiedzy dla własnych, zabawowych celów dzieci, w końcu zabawa – wczasy, czyli kształcące osobowość.

              System gromadkowy byłby w klasie odpowiednikiem systemu zastępowego. Gromadka odpowiadałaby zastępowi. Najbardziej odpowiednim liczebnie zespołem szkolnym byłaby grupa 6-osobowa. System ten może wzmagać wydajność pracy, rozwijać umiejętność współdziałania, usprawniać organizacje zajęć, stać się szkołą samodzielności oraz szkołą przywództwa i posłuchu. Zadania i obowiązki gromadek w klasie musiałyby się zmieniać w miarę biegu lat szkolnych i rozwoju społecznego dzieci.

              Grupa typu harcerskiego polegałaby na wszechstronności zadań (organizacyjne, dydaktyczne, wychowawcze).

Sprawność i jej oznaki są świadectwem posiadanej biegłości. Na klasę szkolną te oznaki sprawności można by zastąpić wpisywaniem nazwiska na specjalna listę. Zadaniem sprawności szkolnych byłoby utrwalenie wyników nauczania na tych odcinkach, które tego utrwalenia potrzebują i gdzie utrwalenie odbywa się z reguły poza szkołą .Tą atmosferę da się osiągnąć jeśli nauczyciel traktuje dzieci z maksymalnym zaufaniem. W praktyce szkolnej atmosfera odgrywa role czynnika łączącego wychowanie i nauczanie. Ta swoistość i oryginalność polega na sposobie wytwarzania atmosfery. Atmosferą harcerską charakteryzuje to, że wzbudza pragnienie stawania się coraz lepszym harcerzem czyli po...