WTS.doc

Alfred Schutz, Potoczna i naukowa interpretacja ludzkiego działania, W: Krysys i schizma, t.1

1.                         WSTĘP. TREŚĆ, DOŚWIADCZENIA I OBIEKTY MYŚLOWE.

KONSTRUKTY POTOCZNEGO I NAUKOWEGO MYŚLENIA:

- zadania nauki wg Whiteheada:

a) tworzenie teorii zgodnej z doświadczeniem;

b) wyjaśnianie potocznych pojęć odnoszących się do natury;

- nasza wiedza o świecie, tak potoczna, jak ii naukowa, zawiera konstrukty, tzn. zbiory abstrakcji, generalizacji, idealizacji specyficznych dla poszczególnych poziomów organizacji myślenia. Nie istnieją nagie fakty – wszystkie fakty są już faktami wyselekcjonowanymi z kontekstu wszechświata przez aktywność naszego umysłu.;

- ujmujemy tylko te aspekty rzeczywistości, które są dla nas ważne albo ze względu na nasze codzienne sprawy, albo z punktu widzenia zespołu akcentowanych reguł proceduralnych, zwanych metodą naukową.

SPECYFICZNA STRUJTURA KONSTRUKTÓW SPOŁECZNYCH

- naukowe konstrukty są tworzone dla zastępowania konstruktów potocznego myślenia;

- badacz jest jak przyrodnik – sam wybiera istotne fakty z otaczającego go świata;

- pole obserwacji badacza społecznego jest strukturalizowane: dla ludzi żyjących, myślących i działających ma określony sens i strukturę istotności;

- konstrukty używane przez badacza społecznego można uznać za konstrukty II stopnia – konstruktami konstruktów tworzonych na społecznej scenie przez aktorów, których zachowanie badacz obserwuje i stara się wyjaśnić zgodnie z gerułami proceduralnymi swej nauki;

- pewne proceduralne reguły poprawnej organizacji myślenia są wspólne wszystkim naukom empirycznym: odrzucenie skrajnego naturalizmu i antynaturalizmu – socjologia powinna korzystać z nauk przyrodniczych tworząc swą metodologię.

2.                         KONSTRUKTY OBIEKTÓW MYŚLOWYCH WMYŚLENIU POTOCZNYM.

POTOCZNA WIEDZA JEDNOSTKI O ŚWECIE JEST SYSTEMEM TYPIZUJĄCYCH KONSTRUKTÓW:

- podstawą wszelkich interpretacji jest zasób uprzednich doświadczeń własnych lub przekazanych nam przez rodziców czy nauczycieli, w procesie socjalizacji pierwotnej. Te doświadczenia w formie zasobów wiedzy podręcznej pełnią rolę schematów odniesienia;

- to, co doświadczane w rzeczywistym spostrzeżeniu obiektu, jest perceptywnie przenoszone na każdy podobny obiekt, gdy ujmujemy go jako typowy;

- żyjąc w granicach nastawienia naturalnego w codziennym życiu zajmujemy się tylko pewnymi obiektami odcinającymi się od niekwestionowanego tła innych predoświadczonych obiektów

- zajmujemy się zaledwie pewnymi aspektami poszczególnych typizowanych już obiektów;

- definicja sytuacji jest biograficznie zdeterminowana – ma ona swoją historię, którą stanowi nawarstwienie wszystkich uprzednich doświadczeń zorganizowanych przez niego zasób wiedzy podręcznej, zasób unikalny, bo dany jemu i tylko jemu. Ta biograficznie zdeterminowana sytuacja zawiera pewne możliwości przyszłych praktycznych lub teoretycznych działań, które mogą być sumująco nazwane „celem najbliższym”. To cel najbliższy określa elementy istotne dla siebie, które między wieloma innymi zawarte są w określonej sytuacji. System istotności określa z kolei elementy mogące stanowić punkt wyjścia generalizującej typifikacji oraz które cechy są typowe, a które niepowtarzalne.

INTERSUBIEKTYWNY CHRAKTER POTOCZNEJ WIEDZY I JEGO IMPLIKACJE

- historia społeczności kształtuje jej kulturę – kultura uporządkowuje świat społeczny, nadaje mu sens, hierarchię istotności: dzięki temu ludzie w obrębie jednej kultury mogą się porozumieć;

- świat jest intersubiektywny i wiedza jednostki o świecie nie jest jej prywatną sprawą a jest od samego początku intersubiektywna i społeczna. Trzy aspekty problemu społecznego charakteru wiedzy:

a) przekładalność perspektyw: „ten sam” obiekt musi znaczyć coś innego dla mnie i dla dla mego bliźniego:

~ bo różne są odległości jednostek od obiektu, co wpływa na to, że obiekt jest poza zasięgiem (widzenia, słyszenia, sfery manipulacji) pewnych jednostek;

~ bo występują różnice w biografii;

~bo wynikłe z tych czynników różnice w perspektywach jednostek zostają przezwyciężone przez potoczne myślenie z pomocą dwóch podstawowych idealizacji:

     # idealizacji wymienialności punktów widzenia: jednostka będąc na miejscu innego postrzegałaby sytuację tak, jak on;

    # idealizacja zgodności systemów istotności: różnice biograficzne są nieistotne dla celów najbliższych jednostek (cele mogą być zgodne);

    # te dwa punkty konstytuują generalną tezę przekładalności perspektyw. Prowadzi ona do tego, że jednostka ujmuje obiekty rzeczywiście jej znane i potencjalnie znane innym, jako wiedzę, którą posiada każdy człowiek;

b) społeczne źródła wiedzy – tylko niewielka część mojej wiedzy o świecie ma swe źródło w moim osobistym doświadczeniu. Większa jej część ma społeczne pochodzenie, została mi przekazana przez moich przyjaciół, rodziców, moich nauczycieli i ich nauczycieli;

c) społeczna dystrybucja wiedzy – wiedza jest w społeczeństwie rozdzielona. Jednostka w życiu codziennym konstruuje typy dziedzin, z którymi inny jest zaznajomiony (jest ekspertem) , zasięgi strukturę jego wiedzy. Czyniąc tak zakłada, że będą nim kierowały pewne struktury istotności, wyrażające się w zbiorze stałych motywów, prowadzące do właściwych mu wzorów działania i współokreślające jego osobowość.

STRUKTURA ŚWIATA SPOŁECZNEGO I JEGO TYPIFIKACJA PRZEZ POTOCZNE KONSTRUKTY:

- partnerzy – ludzie, pomiędzy którymi występują stosunki bezpośrednie (wspólny czas i przestrzeń). W tym sensie stosunki bezpośrednie to kontakt fizyczny, nawet przelotny (spotkanie w autobusie);

- stosunki bezpośrednie tworzą warstwę „my”: ludzie , którzy uważają, że mogą zrozumieć swych ziomków i że są przez nich rozumiani;

- aby się porozumieć z innymi, tworzone są konstrukty myślowe typowego zachowania: ktoś rozumie sytuację społeczną Niemiec, ma pewne oczekiwania dotyczące przedstawicieli różnych instytucji  - na podstawie doświadczeń wie, jak się ma wobec nich zachowywać i czego może od nich oczekiwać;

- wzrasta anonimowość konstruktów: pewne są tworzone na podstawie indywidualnego zachowania (np. kontakt z przyjacielem), inne są bardziej anonimowe (np.. kontakt z urzędnikiem) – tu osobę na stanowisku urzędnika da się zastąpić kimś innym;

- człowiek nie poznaje całej jednostki, lecz pewną część jej osobowości, tą, która jest nam dana w naszym doświadczeniu, na podstawie której tworzymy konstrukt myślowy danej jednostki;

- tak samo człowiek daje poznać siebie innym częściowo jedynie – definiując rolę innych, definiuje rolę siebie samego, typizuje własną osobowość;

- większość typizacji ma pochodzenie społeczne i dlatego jest w danej kulturze przyjmowana na ogół bezdyskusyjnie;

- wzory typowych konstruktów są często zinstytucjonalizowane – stanowią standardy zachowań i jako takie strzeżone są przez tradycje i obyczaje, a czasem przez specyficzne środki kontroli społecznej, takie jak porządek prawny.

TYPY PRZEBIEGÓW DZIAŁAŃ I TYPY OSOBOWE:

1.                         Działanie, projekt, motyw:

- działanie – ludzkie postępowanie, uprzednio obmyślone przez aktora, tzn. postępowanie oparte na z góry przyjętym projekcie;

- czyn – wynik trwającego procesu, tzn. dokonane już działanie;

- projektowanie – antycypowanie w wyobraźni przyszłego działania, jego punktem wyjścia jest czyn wyobrażony jako dokonany. Konsekwencje tego:

   a) idealizacja – jednostka uważa, iż jeśli dokonała czegoś raz, może to zrobić powtórnie (przy uwzględnieniu nabytego doświadczenia i podobnych warunków). W tej sytuacji jest zainteresowana typowością: tłumi cechy swoiste jako nieistotne. Dotyczy to racjonalnego działania: używania sprawdzających się do tej pory recept, gdy wiążemy środki z celami bez rzetelnej wiedzy o ich związkach;

   b) dwa rodzaje motywów:

         ~ ażeby : działanie zaistniało, bo aktor chce osiągnąć jakiś cel;

         ~ ponieważ : działanie jest wynikiem przeszłych doświadczeń aktora,

Aktora, który żyje w trwającym procesie działania, zajmuje tylko motyw ażeby , tzn. projektowany stan rzeczy, który ma być wywołany. Motyw ponieważ może być ujęty jedynie retrospektywnie, gdy aktor nie działa, lecz obserwuje samego siebie.

2.                         Interakcja społeczna:

– interakcja opiera się ma idealizacji, iż motyw ażeby aktora stenie się motywem ponieważ partnera i vice versa. Jest to idealizacja przekładalności motywów;

- zasięg projektu określa jednostkę działania: ten sam czyn w pewnej sytuacji może być celem samym w sobie, a w innej tylko ogniwem prowadzącym do dalszego, projektowanego celu (w takiej sytuacji środki mogą być zastępowane,  a nawet usuwane);

- sens działania jest z konieczności różny (tylko aktor zna projektowany cel, obserwujący go widzą jedynie poślednie jego kroki w działaniu):

     ~ dla aktora;

     ~ dla partnera interakcji mającego wspólny z nim cel i system istotności;

     ~ dla obserwatora nie włączonego w interakcję;

- subiektywna interpretacja sensu  - poszukiwanie sensu, jaki ma działanie dla aktora. Jest możliwa tylko przez odkrycie motywów;

- przez odniesienie typu przebiegu działania do leżących u jego podstaw typowych motywów aktora dochodzimy do konstrukcji typu osobowego; może on być mniej lub bardziej anonimowy;

- typ anonimowy:

   ~ za oczywiste jest uznawanie, iż określone działanie aktora spowoduje określoną odpowiedź partnera;

   ~uznanie za oczywistość, że konstrukt aktora typu przebiegu działania innego jest zasadniczo zgodny z ujęciem samego siebie innego. Inny posiada także pewien konstrukt dotyczący aktora oraz działanie aktora jest typowe i niezmienne (np. wysłanie listu – aktor to nadawca, partner to urzędnik pocztowy);

    ~ konstrukt wzajemnych splatających się motywów ażeby i ponieważ , co do których zakłada się, że są niezmienne: zachowanie partnera i aktora, które uważają one za typowe dla danej sytuacji, zgodne z oczekiwaniami drugiego.

3.                         Obserwator:

- bezstronność – nie jest uwikłany w motywy aktora i partnera;

- aby ich zrozumieć, musi posługiwać się swoją wiedzą o wzorach interakcji podobnego typu w podobnego typu sytuacjach i musi konstruować motywy aktorów z tej części przebiegu działania, który jest dostępny jego obserwacji. Konstrukty obserwatora różnią się od k. aktora i parntera, gdyż posiadają oni inny cel, a co za tym idzie – inne systemy istotności. Istnieje jednak szansa, że w życiu codziennym obserwator będzie w stanie uchwycić subiektywny sens czynów aktora. Im większa anonimowość i standaryzacja, tym większa szansa.

3.                         RACJONALNE DZIAŁANIE W DOŚWIADCZENIU POTOCZNYM.

- człowiek działa rozsądnie, gdy dla jego partnerów czy obserwatorów zrozumiały jest motyw i przebieg jego działania. A jest tak, gdy działanie jest zgodne ze społecznie aprobowanym zbiorem reguł, recept dawania sobie rady z typowymi problemami przez stosowanie typowych środków dla osiągnięcia typowych celów;

- jeśli działanie wydaje się obserwatorowi rozsądne i w dodatku sądzi on, iż było wynikiem rozważnego  wyboru pomiędzy różnymi przebiegami działań, to możemy nazwać je rozumnymi nawet wtedy, gdy takie działanie powiela tradycyjne lub zwyczajowe wzory nie podlegające dyskusji. Racjonalne działanie zakłada, iż aktor ma jasny i wyraźny wgląd w cele, środki i uboczne skutki swojego działania. Wgląd taki wymaga racjonalnego rozważenia różnych środków wiodących do celu, związków celu z innymi przyszłymi rezultatami zastosowania każdego z danych środków i w końcu rozważenia relatywnej ważności różnych możliwych celów;

- racjonalność zostaje uznana przez aktora i partnera, gdy dysponują oni podobna wiedzą podręczną (pochodzącą z ich biografii);

- projektowanie przyszłego działania wiąże się zawsze z wyborem pomiędzy co najmniej dwoma przebiegami postępowania, a mianowicie wykonaniem projektowanego działania i jego zaniechaniem;

- jeżeli rozważania przyszłego działania w wyobraźni mają być całkowicie racjonalne, aktor musi mieć jasną i wyraźną wiedzę o następujących elementach każdego z projektowanych przebiegów działania, między którymi dokonuje wyboru:

   ~ o specyficznych warunkach przyszłego działania;

   ~ o celu, jego miejscu w hierarchii wszystkich celów i skutkach ubocznych przyszłego działania;

   ~ o różnych środkach koniecznych dla osiągnięcia ustalonego celu, o możliwościach doprowadzenia do tego, by znalazły się w zasięgu jednostki itp.

- skomplikowanie wzrasta, gdy działanie wymaga  współdziałania z innymi: musi istnieć szansa, że partner zrozumie aktora, zinterpretuje jego działanie racjonalne jako racjonalne i będzie reagował na nie w racjonalny sposób;

- warunek idealnie racjonalnej interakcji – aktor zakłada, iż partner ma podobną strukturę i zasób wiedzy podręcznej, partner zachowuje się racjonalnie, a co z tego wynika – że posiada wystarczającą znajomość tego, co wie aktor, ponieważ bez takiej wiedzy o sobie wzajem aktor nie mógłby na podstawie współdziałania lub reakcji partnera projektować racjonalnie osiągnięcia swych celów;

- racjonalnie działanie w życiu codziennym jest zawsze działaniem wewnątrz nieokreślonego, nie kwestionowanego układu konstruktów odnoszących się do typowych sytuacji, motywów, środków, celów, przebiegów działań, osobowości traktowanych jako „oczywistość”.

4.                         KONSTRUKTY OBIEKTÓW MYŚŁOWYCH W NAUKACH SPOŁECZNYCH.

POSTULAT SUBIEKTYWNEJ INTERPRETACJI:

- przedmiotem nauk społecznych jest ludzkie zachowanie, jego formy, organizacja i wytwory;

- zawsze możemy – a dla pewnych celów musimy – odwołać się do działalności podmiotów w świecie społecznym i do interpretacji tej działalności przez aktorów w kategoriach systemu projektów, dostępnych środków, motywów, istotności itd.;

- badacz społeczny zastępuje obiekty myślowe potocznego myślenia, odnoszące się do niepowtarzalnych zdarzeń i okoliczności przez model pewnej części świata społecznego, w którym zachodzą tylko te utypowione typy zdarzeń, które są istotne dla problemu rozważanego przez badacza;

- specyficznym problemem  nauk społecznych jest znalezienie metodologicznych środków dla osiągnięcia obiektywnej i dającej się zweryfikować wiedzy o subiektywnych strukturach sensu.

BADACZ SPOŁECZNY JAKO BEZSTRONNY OBSERWATOR:

- postawa badacza – obiektywna, brak emocjonalnego zaangażowania w obserwowane zdarzenia (jedynie intelektualnie);

- badacz odcina się od swej biograficznej sytuacji w świecie społecznym;

- problem naukowy mieści w sobie wszystkie możliwe konstrukty istotne dla jego rozwiązania.

RÓŻNICE MIĘDZY POTOCZNYMI I NAUKOWYMI KONSTRUKTAMI WZORÓW:

- potoczne konstrukty są formowane w odniesieniu do biograficznej sytuacji tego, kto je formułuje;

- badacz społeczny zaś uważa swą pozycję w świecie społecznym i związany z nią poziom istotności za nieistotne dla swego naukowego przedsięwzięcia;

- badacz uważa za nie podlegające dyskusji to, co określa jako dane; jest to decyzja niezależna od przekonań akceptowanych w jakiejkolwiek grupie, której jest członkiem w świecie życia codziennego;

- naukowy obserwator postępuje w sposób podobny do obserwatora wzoru interakcji społecznej w świecie życia codziennego, kieruje nim jednak zupełnie inny system istotności.

NAUKOWY MODEL ŚWIATA SPOŁECZNEGO

- naukowiec rozpoczyna swe badania od konstruowania wzorów typowych przebiegów działań odpowiadających obserwowanym zdarzeniom. Potem dołącza do tych wzorów typowych przebiegów działań typ osobowy – model aktora, którego wyobraża jako obdarzonego świadomością;

- badacz posługuje się modelami ludzi: posiadają one zasób wiedz, biografię itp. Jakie nadał im badacz;

- pojęcie racjonalności odnosi się do specyficznych konstruktów typologicznych pewnych określonych modeli świata społecznego; stworzonych przez badacza dla pewnych szczególnych metodologicznych celów – nie zaś do życia codziennego.

HAROLD GARFINKEL

              Etnometodologia klasyczna oznacza sposób uprawiania tej dyscypliny zapoczątkowany przez Garfinkla, a rozwijający się w latach 1956-1968. Etnometodologia bada najbardziej rudymentarne [podstawowe] ramy interakcji potocznej, poszukując ich w formalnych właściwościach aparatu poznawczego aktorów. (Garfinkel)

Etnometodologia jest zrodzona teoretycznie z interakcjonizmu i fenomenologii socjologicznej. Istnieją formalne, niezależne od tego, co o nich myśli jednostka, właściwości aparatu poznawczego. Właściwym przedmiotem badań są procedury interpretatywne – ukryte, nieuświadamiane mechanizmy, konstytuujące wiedzę potoczną. W nastawieniu etnometodologicznym widać wyraźnie nawiązanie do fenomenologicznej redukcji.

Dla etnometodologów istotą badań, poszukiwań są SPOSOBY strukturalizacji świata (Garfinkel: procedury interpretatywne). Są one z jednej strony niezależne od treści (formalne), a z drugiej strony – realizują się tylko w konkretnej sytuacji (mają charakter indeksykalny). Aspekt treściowy jest przeciwstawiony formalnemu – nieważne, co ludzie mówią i robią – ważne jak. Nastawienie etnometodologicznej eksponuje różnicę między treścią a formą interakcji, wybierając formę. Mamy do czynienia z wyrażeniami indeksykalnymi (powiązanymi z kontekstem) i obiektywnymi (wolnymi od kontekstu). To, co bierzemy za cechy obiektywne rzeczywistości społecznej jest obiektywne tylko dlatego, że wyrażamy to w obiektywnych kategoriach. (Garfinkel)

Etnometodologia chciała odkryć pierwotne procesy obiektywizacji – pokazać i zbadać metody, za pomocą których członkowie danego społeczeństwa nadają swym działaniom formalne cechy racjonalności i wytłumaczalności. Świat społeczny jest o tyle obiektywny, o ile go tak definiujemy (nie ma świata obiektywnego, tylko poczucie tej obiektywności). „Podstawowe” w etnometodologii jest formalne i leży w wyposażeniu kognitywnym jednostki (ludzie są podobni, to podobieństwo jest formalne, ponadkulturowe, a jednostki nie zdają sobie z niego sprawy).

              Status naukowy etnometodologii – widziana w sposób szeroki, oczami socjologii konwencjonalnej („parsonsowsko-mertonowski”), etnometodologia nie jest nauką, tylko „socjologicznym happeningiem”. W rozumieniu węższym, etnometodologicznym właśnie, jest nauką, bo tworzy nowe kryteria naukowości, odrzucając te wypracowane przez (neo)pozytywistów.

Erving Goffman ?Człowiek w teatrze życia codziennego?

WSTĘP JERZEGO SZACKIEGO
Bunt wobec socjologii ?oficjalnej? dotyczy:
a) sposobu widzenia świata ? ale nie jest pewne czy Goffman proponuje
- nową interakcjonistyczną ontologię społeczną (propozycja innej od funkcjonalistycznej teorii rzeczywistości) - teoria Goffmana byłaby teorią kładącą nacisk na epizodyczność, rozpatrywanie życia w interpersonalnym kręgu ahistorycznym i nieinstytucjonalnym, jako egzystencję poza historią i społeczeństwem
- czy mamy do czynienia z próbą eksploracji obszaru, który dotychczas nie przyciągał zbytnio uwagi socjologów zajętych badaniem systemu społecznego (wybór pewnego aspektu rzeczywistości mające doniosłe konsekwencje teoretyczne, ale samo w sobie nie będące jeszcze teorią); przyjmując tą interpretację (za jej przyjęciem przemawia wiele wypowiedzi Goffmana) to teoria Goffmana byłaby jedynie oglądaniem rzeczywistości społecznej z innej perspektywy, nie żądając od nikogo aby postępował tak samo;
? zajęcie się strukturą doświadczeń jednostek, a nie strukturą społ
? społeczeństwo jest pierwotne, a doświadczenie jednostek wtórne
? nie kwestionuje tym samym twierdzeń badaczy systemu społecznego, a jedynie kwestionuje ich założenie, że analizując system możemy wyciągać wnioski i zdobyć wiedzę wystarczającą do wyjaśnienia zachowań jednostkowych;
? pole zainteresowań to ?ordinary human trafic?- studia nad interakcją twarzą w twarz; język socjologii jest przystosowany do opisu organizacji, struktur, ról itd., nie jest natomiast przystosowany do opisu zachowań jednostek
? fizyczna obecność jednostek wytwarza zjawiska wymagające odrębnego i skrupulatnego zbadania (przekształca zachowanie jednostki w występ- liczy się nie to co robi, ale jak robi, czy potrafi wywrzeć wrażenie na partnerze i narzucić mu swoją definicję sytuacji
b) metodologii:
- posługiwanie się potoczną obserwacją- podglądanie ludzi w sytuacjach wymagających od nich reagowania na obecność innych
- korzysta z literatury, ale bierze z niej tylko pomysły i przykłady, uogólnienia, a także okruchy rzeczywistości z literatury pięknej, raportów badań socjologicznych, wspomnień, podręczników dobrych manier, gazet itd.
- Korzysta z wycinków, ale daleki jest od systematyczności, nie przypisuje im mocy dowodowej, ale traktuje jedynie jako ?claryfying depictions?, brak troski o reprezentatywność
- Nie formułuje twierdzeń bezwyjątkowych, stosuje takie określenia jak: czasem, często, przeważnie itd.
- przypatrywanie się najzwyklejszym działaniom w warunkach naturalnych, rejestracja, odkrywanie ich sensu zakrytego dla powierzchniowego obserwatora
- brak zainteresowania życiem psychicznym jednostek, ich wnętrzem, interpretacjami sytuacji, przeżyciami
wg Goffmana dla jednostki nie ma ucieczki prze obecnością ludzi i skłonności do kształtowania samych siebie odpowiednio do ich oczekiwań. Inni luzie są stałymi towarzyszami podróży przez życie, nikt nie byłby w stanie zbudować takiego ?ja?, które nie byłoby związane z innymi ?ja? grającymi swe role na tej samej scenie. Nie ma także ucieczki przed władzą społeczeństwa- jednostka uwolniona od wpływu systemu społecznego zostaje oddana w niewolę makrospołecznych praw sceny, na której musi się poruszać.
Przedmiot zainteresowania Goffmana:
- syntaktyczne związki między aktami różnych osób znajdujących się nawzajem w swojej obecności (nie jest to jednostka ani jej psychologia)
- przeniesienie punktu ciężkości ze zjawisk postrzeganych przez uczestników na zjawiska, których nie są oni świadomi lub nie są świadomi w pełni
- badanie wrażeń wywoływanych (given off) a nie przekazywanych (given)
- prace Goffmana to opis warunków niezbędnych do koegzystencji jednostek na podstawie ?doraźnej zgody?, a nie charakterystyka ich stanu świadomości
WPROWADZENIE
Jednostka, która staje pośród innych staje się obiektem zainteresowania. Automatycznie ma przypisany status np. społeczno-ekonomiczny. Dzieje się tak dlatego, że informacje te ułatwiają ZDEFINIOWANIE SYTUACJI i określenie oczekiwań. Dzięki tym informacjom wiemy jak się zachowywać wobec nowo poznanej osoby. Wskazówki czerpiemy z zachowania, stereotypów i innych znaków i gestów
Jednostka działa tak, by w sposób umyślny lub mimowolny wyrazić siebie, a inni pozostają pod jakimś jej wrażeniem. WYRAZISTOŚĆ JEDNOSTKI (zdolność jej wywieranie wrażenia) to dwa rodzaje symbolicznej działalności:
- wrażenia, które przekazuje (gives)- symbole werbalne lub ich substytuty, stosowane w celu przekazywania informacji, które jednostka i inni przypisują tym symbolom, komunikowaniu w wąskim znaczeniu
- wrażenia, które wywołuje (gives off)- działania, które inni mogą traktować jako charakterystyczne dla danej jednostki przyjmując, że działania te były podjęte z przyczyn innych niż przekazanie informacji
Jednostka zawsze chce mieć kontrolę nad postępowaniem innych i ich reakcjami na jej zachowania. Zyskuje ją dzięki wpływaniu na definicję sytuacji formułowaną przez innych (wyrażając siebie w taki sposób, aby odbierane przez innych wrażenie doprowadziło ich do dobrowolnego działania zgodnego z jej planami). Wiedząc, że jednostka jest skłonna przedstawiać siebie w korzystnym świetle inni dzielą otrzymywane od niej świadectwa na dwie grupy:
- takie, którymi jednostka potrafi manipulować (zachowania werbalne)
- takie, które trudniej kontrolować- wrażenia wywoływane; są sprawdzianem wiarygodności informacji zawartych w komunikatach werbalnych (zachowania niewerbalne); one interesują Goffmana bardziej
Jednostka ma skłonności do przedstawiania siebie w korzystnym świetle. Powoduje to, że grupa albo uwierzy w ten przekaz albo będzie poszukiwać potwierdzenia słów w gestach- co miałoby uwiarygodnić zaprojektowaną przez jednostkę definicję sytuacji (gospodyni słysząc o wykwintności swojej kuchni obserwuje częstotliwość podnoszenia łyżki czy widelca gości do ust).
ASYMETRIA PROCESU KOMUNIKOWANIA- jednostka jest świadoma jednego nurtu swojego zachowania, a jej widownia dwóch. Jednostka wiedząc o tym będzie chciała wykorzystać tę sytuację i sterować robionym przez siebie wrażeniem przy pomocy działań poczytywanych za zgodne źródło informacji na jej temat- to przywraca symetrię procesowi komunikacji i tworzy scenę dla gry informacyjnej; łatwiej jest jednak zobaczyć ową manipulację niż manipulować własnym zachowaniem.

ROZDZIAŁ III- SCENA I KULISY
Strefa to każe miejsce ograniczone w jakimś stopniu przez bariery percepcji. Różnią się stopniem wyodrębnienia i rodzajem środków komunikacji, które wytyczają ich granice. ( np. szklane płyty - wyodrębnienie ze wzgl. na glos, ale nie wizualne)w spol. anglo-amerykanskim występ odbywa się zwykle w strefie ściśle wyodrębnionej i ograniczonej w czasie. Wrażenie i zrozumienie wywołane przez występ wypełniają zwykle owa sferę i czas tak, ze każda jednostka może obserwować występ i przyjąć definicje sytuacji narzucana przez t...