Ad.1 Charakterystyka paradygmatów:
Pozytywistyczny --
a) Natura rzeczy- obiektywna, realna, dyskretna, fragmentaryczna, podzielona, jednorodna, przewidywalna, rządzi się regularnymi prawidłowościami.
b) Koncepcja jednostki- Reaktywna deterministyczna, jego zachowanie jest reakcją na pojawiające się bodźce i normy regulujące te reakcje.
c Cel badań-Wyjaśnianie, okrywanie prawidłowości, przewidywanie zachowań.
ci Charakter badań- Dualny, niezależny, z uprzywilejowaną perspektywą poznawczą.
e) Preferowane metody- Ilościowe (pozwalające badać przyczyny występowania zjawisk, daje pewne wyniki).
Interpretacyjny--
a) Natura rzeczy- Konstruowana społecznie, ciągła, wieloraka, całościowa, kontekstowa, dynamiczna, zmienna, niemożliwa do przewidzenia.
b) Koncepcja jednostki- Aktywna, woluntarystyczna, twórcza.
c) Cel badań- opis zrozumienie zjawisk, interpretacja- poszukujemy odpowiedzi na temat motywów, przyczyn zachowań, wyobrażeń i symboliki jednostek.
d)Preferowane metody- Jakościowe ( w ujęciu paradygmatu interpretacyjnego też pozwalają badać przyczyny zjawisk i dają pewne wyniki).
Ad.2 Grounded theory:
Budowanie teorii (średniego zasięgu) na podstawie systematycznie zbieranych danych empirycznych.
-nie dedukcja na podstawie przyjętych aksjomatów, ale wyłanianie się teorii w trakcie badań empirycznych.
-hipotezy, pojęcia i własności pojęć, są budowane, modyfikowane i weryfikowane podczas badań.
Indukcyjna metoda badawcza: odkrywanie teorii z danych, a nie weryfikowanie uprzednio sformułowanych hipotez.
Wymaga wielostopniowego, długiego kontaktu badacza z organizacją/ społecznością. Badacz dotąd wraca do organizacji aż zrozumie jej funkcjonowanie i „jest zadowolony” z utworzonej teorii (Glaser i Strauss, 1974).
Stanowi spójny system wykorzystania metod jakościowych opracowany przez Anselma Straussa oraz Barneya Glasera i opisany w 1967 roku w książceThe Discovery of Grounded Theory
Opracowana w oparciu o badania organizacji i procesów pracy (praca instytucji opieki zdrowotnej)?
Źródła teorii ugruntowanej
Paradygmat interpretatywny
-działanie a bezznaczeniowe zachowanie;
-dynamiczny i kreatywny charakter roli;
-dynamizm i zmienność rzeczywistości;
-dane dostarczające znaczeń przypisywanych działaniom aktorów społecznych;
maksymalne ograniczenie konceptualizacji przedbadawczej i utrzymanie tzw. kontekstu odkrycia (serendipity)?
ZAŁOŻENIA I PROCEDURY METODOLOGII TEORII UGRUNTOWANEJ:
proces generowania teorii (generation of theory) – sukcesywne budowanie jej w trakcie długotrwałych badań, zazwyczaj terenowych, gdzie procedura zbierania danych, budowania hipotez i ich weryfikacji wzajemnie się przeplatają
retoryka generowania teorii (rethoric of generation) i jej pojęcia:
-dostosowanie (fit)
-(teoria) pracuje (work)
-istotność dla badanego obszaru (relevant)?
-modyfikowalność (modifiable)?
\
Teoria składa się z 3 głównych elementów:
kategorii
własności kategorii
hipotez
Budowa teorii
Kategorie i ich własności powstają w trakcie procesu różnicowania elementów obserwowanej
rzeczywistości bądź zjawisk według jakiegoś kryterium (dimensionalizing). Różnicowanie według
kryterium jest podstawową operacją, podczas której czyni się rozróżnienia (distinctions).
Wytworami tych rozróżnień są wymiary zjawisk (dimensions).
Własność kategorii jest najbardziej konkretną cechą (idei, rzeczy, osoby, zdarzenia, czynności,
relacji), która może być skonceptualizowana.
Hipoteza rozumiana jest jako twierdzenie lub teza (proposition), wskazująca na relacje pomiędzy
pojęciami. Chodzi o samo wskazanie na istnienie relacji pomiędzy pojęciami, a nie o pomiar siły
związku. Weryfikacja hipotezy odbywa się poprzez sprawdzenie tego typu relacji w
różnorodnych warunkach, np. kulturowych lub organizacyjnych. Weryfikacja jest tylko jednym z
elementów długotrwałego procesu generowania teorii.
TEORETCZNE POBIERANIE PRÓBEK
metoda permanentnej analizy porównawczej (constant comparative method), polega na porównywaniu ze sobą różnych przypadków zdarzeń, zjawisk, zachowań w celu ustalenia tego, co je wzajemnie wiąże i określenia tego, co jest wspólne w różnych, zmiennych warunkach występowania badanych zjawisk
TEORETCZNE NASYCENIE (theoretical saturation)
Nasycenie - nie ma już żadnych dodatkowych danych, ciągle pojawiają się te same przykłady
Należy zatrzymać się w procesie teoretycznego pobierania grup porównawczych i socjolog może już opracowywać własności kategorii.
MODEL WNIOSKOWANIA W TEORII UGRUNTOWANEJ
ABDUKCJA ( Charles Sanders Peirce)?
? akceptuje decydującą rolę doświadczenia w pierwszym etapie badań, a więc odkrycia hipotezy.
Obserwacja-->Teoria-->Wniosek
Ad.3 Podejście etnograficzne.
Etymologia terminu:
·183 Etnos (lud, kultura), etnografia, etnologia (nauka zajmująca się badaniem kultury ludowej),
·183 Metoda terenowa lub etnograficzna, obserwacja i metody obserwacyjne.
Istota podejścia etnograficznego:
·183 Miejsce badań: teren
·183 Elastyczność metodologiczna i tematyczna („efekt Hawthorne” – Elton Mayo w Western Electric Company)?
·183 Język i kategorie badanych
·183 „Branie w nawias” własnych przekonań
·183 Zrozumienie motywów działań badanych
·183 Synteza (1)obserwacji uczestniczącej, (2)wywiadu pogłębionego, (3)analizy tworzonych przez respondentów dokumentów, przedmiotów i stanów faktycznych
·183 Badacz musi sobie „ubrudzić tyłek” realizując badania
Specyfika badań etnograficznych:
„Badania takie wymagają od etnografa uczestniczenia, jawnego bądź
ukrytego, w codziennym życiu ludzi przez dłuższy czas,
obserwowania biegu zdarzeń, słuchania rozmów, zadawania pytań –
jednym słowem wymagają zbierania wszelkich dostępnych danych,
Które rzucają nieco światła na kwestie będące przedmiotem badań".
Martyn Hammersley i Paul Atkinson
Metody badań terenowych
Procedury badawcze:
·183 Problem badawczy
·183 Przygotowanie teoretyczne
·183 Znalezienie informatora
·183 Wejście w badaną grupę
·183 Niwelacja dystansu
·183 Pogłębianie
·183 Rozmowy i dyskusje z innymi badaczami (w przypadku grupy badaczy)?
·183 Opracowanie i analiza danych (notatki robione podczas badań, fotografie, filmy, dokumenty, przedmioty) – bez ostrej granicy między procesem badawczym, opracowaniem (permanentna analiza danych); próba uchwycenia regularności przy zachowaniu kontekstu zdarzeń
Etnografia w badaniach społecznych – co badamy?
·183 Czynności dla respondentów oczywiste
·183 Język
·183 Tło
·183 Gesty i zachowania pozajęzykowe
·183 Rzeczywiste zachowania wobec wyznawanych wartości
·183 Zachowania specyficznych grup lub subkultur
·183 Zakupy i korzystanie z usług (assisted shopping)?
·183 Życie domowe
·183 Studia przestrzenne
Ad.4 Action research:
Action research:
„Proces demokratycznego uczestnictwa, związanego ze zdobyciem praktycznej wiedzy na temat ważnych problemów społecznych. Badania powinny łączyć działanie i refleksję, teorię i praktykę w poszukiwaniu praktycznych rozwiązań istotnych problemów społecznych, co w rezultacie ma doprowadzić do poprawy życia jednostek i całych społeczności.”
P. Reason, H. Bradbury, 2001
Handbook of action research
Prekursorzy i twórcy AR:
·183 John Dewey i jego prace filozoficzne oraz doświadczenia z systemem edukacyjnym,
·183 Kurt Lewin i jego współpraca z kluczowymi aktorami społecznymi w Stanach Zjednoczonych,
·183 Davydd Greenwood i jego analiza zarządzania partycypacyjnego w Hiszpanii,
·183 Sol Tax i „action antropology”, badania wœród Indian
·183 Paulo Freire i jego działania edukacyjne wśród najbiedniejszych w Brazylii,
Integracja teorii i praktyki:
·183 Klasyczny punkt widzenia: teoria może wpływać na praktykę.
·183 AR: teoria może i powinna być generowana na podstawie praktyki. Teoria jest o tyle użyteczna, o ile może być wykorzystana w praktyce dla wprowadzania pozytywnych zmian społecznych.
·183 Słabo rozwinięta teoretyczna i metodologiczna refleksja leżąca u podstaw Action Research
·183 Wykorzystywane perspektywy teoretyczne: teoria krytyczna, perspektywa feministyczna, teorie demokratyzacji, teoria społeczeństwa obywatelskiego.
Charakterystyka AR:
·183 Nie tylko akademickie podejście, lecz praktyka społeczna.
·183 Odrzucenie pozytywistycznych założeń, wskazujących, że badacz powinien zachować obiektywizm i wolność od wartościowania.
·183 Przyjęcie założenia, że wiedza jest konstruowana społecznie, a w każde przedsięwzięcie badawcze są wpisane pewne wartości.
·183 Podejmowanie problemów ważnych społeczne, rzucanie wyzwania niesprawiedliwym i niedemokratycznym procesom zjawiskom o charakterze ekonomicznym, społecznym i politycznym.
·183 Uznanie dla wiedzy, jaką posiadają „zwykli ludzie” i dla ich zdolności do zrozumienia i zdefiniowania problemów, z jakimi stykają się w swoich społecznościach.
·183 AR powinno dostarczać ludziom wiedzy i wspierać ich w działaniach, jakie wyznacza ich lokalny kontekst kulturowy, ich styl życia. To ludzie, nie eksperci, powinni decydować, jak będą przebiegały procesy, które dotyczą ich świata.
·183 Istotna jest współpraca (między badaczami i nie tylko), która prowadzi nie tylko do zmian w otoczeniu społecznym i zmian organizacyjnych, lecz do zmian w samych badaczach.
Wiedza w “pierwszej i trzeciej osobie”:
·183 Zazwyczaj zbieramy wiedzę „bezosobową”, anonimową, taką wiedzę przekazujemy innym, zazwyczaj też anonimowym, odbiorcom.
·183 AR: dąży się do uzyskania wiedzy subiektywnej, „wiedzy w pierwszej osobie”, wiedzy, jaką zdobywa i wykorzystujący aktor w swoich działaniach.
·183 AR przynosi też wiedzę „w drugiej osobie”: jest to wiedza badaczy, którą sami wykorzystują znajdując się w sytuacji badaczy i osób zaangażowanych w dane procesy
Ad.5 Definicja badań jakościowych.
...
goffu