UPRAWA PAPRYKI SŁODKIEJ W POLU, cz. II dr hab. Halina Buczkowska Przed miesišcem, w numerze majowym przedstawilimy pierwszš częć artykułu omawiajšcš wymagania klimatyczno-glebowe papryki uprawianej w polu, jej potrzeby pokarmowe i wynikajšce z nich nawożenie. Poniżej produkcja rozsady i dalsza uprawa tego warzywa (red.). Produkcja rozsady T e r m i n y. Ze względu na duże wymagania rodowiskowe i długi okres wegetacji, paprykę uprawia się wyłšcznie z rozsady przygotowanej w szklarniach lub tunelach foliowych. Produkcja rozsady do uprawy w polu trwa około 8 tygodni. Optymalnym terminem siewu nasion w mnożarce sš ostatnie dni marca lub poczštek kwietnia. Dla wielu producentów może się on wydawać zbyt póny, jest jednak optymalny, gdyż włanie z wtedy posianych nasion uzyskuje się w cišgu 8 tygodni roliny z zawišzanymi pškami kwiatowymi, wysokoci 1525 cm, o szyjce korzeniowej gruboci 68 mm. Rozsada starsza, o drewniejšcej już łodydze i (niekiedy) z rozwiniętymi pškami kwiatowymi trudniej regeneruje system korzeniowy po posadzeniu na miejsce stałe, co może być powodem póniejszego i słabszego plonowania. W y s i e w. Zaprawione nasiona wysiewa się do skrzynek w wieże, wilgotne i równo ugniecione podłoże. Do skrzynki o wymiarach 30 x 40 cm wysiewa się je w rzędy odległe o 34 cm, a następnie przykrywa się 0,4-cm warstwš piasku rzecznego. Z obsianej jednym gramem nasion skrzynki można otrzymać 100120 sztuk dobrej rozsady. W temperaturze 2530°C i przy 7075% wilgotnoci podłoża nasiona papryki kiełkujš po 1015 dniach. Do wzrostu siewek korzystniejsza jest niższa temperatura: 2025°C w dzień i 1720°C w nocy. Po rozłożeniu licieni i w fazie pojawienia się pierwszego licia właciwego pikuje się siewki, wybierajšc tylko silne, zdrowe. Zdeformowane i słabe te, które nie zrzuciły okrywy nasiennej nie nadajš się do pikowania. R o z s a d a d o n i c z k o w a n a. Ze względu na trudnš regenerację systemu korzeniowego papryki, produkcja rozsady w doniczkach, chociaż droższa, jest korzystniejsza niż jej przygotowywanie na zagonach i "rwanie" przy sadzeniu na miejsce stałe. Z doniczkowanej otrzymuje się wczeniejszy i większy plon dojrzałych owoców. Do produkcji tym sposobem najlepsze sš doniczki plastikowe lub cylinderki foliowe o rednicy 810 cm wypełnione podłożem z torfu wysokiego, ziemi kompostowej i piasku (2 : 1 : 1). Rozsadę można produkować również w doniczkach ziemnych. Istotne jest prawidłowe dobranie komponentów do ich wyrobu i wykonanie partii próbnej tych doniczek dla ustalenia właciwego stopnia sprasowania. Wykazano, że w doniczkach o zbyt silnie zgniecionym podłożu korzenie młodych rolin le się rozwijajš, za doniczki za lune rozsypujš się. Dobre doniczki ziemne można wykonać ze zmieszanych w równych ilociach: ziemi gliniastej, torfu wysokiego i obornika przekompostowanego z darniš i lićmi. W zależnoci od wyników partii próbnej, można dodać niewielkie iloci piasku i krowieńca. R o z s a d a n i e d o n i c z k o w a n a ("rwana"). Taka produkcja jest mniej kosztowna można jš polecać producentom prowadzšcym uprawy na dużych powierzchniach, z przeznaczeniem owoców dla przetwórstwa. Siewki pikuje się bezporednio do podłoża (takie samo, jak do produkcji rozsady doniczkowanej) w tunelach foliowych w rozstawie 10 x 10 cm lub 10 x 8 cm. W obiekcie utrzymuje się temperaturę 2022°C w dzień i 1618°C w nocy oraz wilgotnoć podłoża około 70% i powietrza nie wyższš niż 60%. P i e l ę g n a c j a. Rozsadę należy podlewać w godzinach przedpołudniowych: doniczkowanš bardzo często, w miarę wysychania podłoża, niedoniczkowanš rzadziej, lecz bardzo obficie. Przy niedostatecznej zasobnoci podłoża w składniki mineralne należy rozsadę l- lub 2-krotnie zasilić (podlewajšc lub opryskujšc), 0,20,4% roztworem nawozów wieloskładnikowych. Na kilka dni przed przewidywanym terminem sadzenia w pole rozsada wymaga hartowania poprzez ograniczenie podlewania, obniżenie temperatury pomieszczenia i intensywne wietrzenie. Ponadto w przypadku rozsady niedoniczkowanej konieczne jest nacięcie podłoża między rolinami dla uzyskania pojedynczych, bardziej zwartych brył korzeniowych. -------------------------------------------------------------------------------- Sadzenie rolin W naszych warunkach klimatycznych, w zależnoci od regionu, optymalnym terminem sadzenia rozsady sš ostatnie dni maja lub pierwsze czerwca. Wczeniejsze nie sš wskazane, gdyż w drugiej połowie maja występujš często duże wahania dobowe temperatury powietrza roliny wówczas rosnš i ukorzeniajš się powoli. Młoda rozsada sadzona póniej, przy bardziej korzystnych warunkach termicznych, zdecydowanie szybciej wznawia wzrost. Istotne znaczenie ma także pogoda podczas sadzenia odpowiednia jest pochmurna i bezwietrzna. W dni słoneczne i upalne można sadzić paprykę w wilgotnš glebę tylko w godzinach popołudniowych. W warunkach suszy glebowej, bez możliwoci nawadniania rolin, należy zaczekać z sadzeniem na bardziej korzystne warunki lub, w ostatecznoci, przy sadzeniu ręcznym tuż przed sadzeniem wlewać wodę w dołki przygotowane pod roliny. Rozstawa, w jakiej sadzi się paprykę słodkš w polu, uzależniona jest od siły wzrostu odmiany oraz przewidywanego sposobu pielęgnacji rolin. Za optymalnš uważa się rozstawę rzędów 5060 cm i 3050 cm w rzędzie. Takie rozstawy zaleca się zazwyczaj przy ręcznym sadzeniu i pielęgnacji rolin. Na dużych plantacjach, gdzie prace sš zmechanizowane, rozstawy rzędów (6570 cm) dostosowuje się do rozstawy kół cišgnika. Warto też pozostawić kilka rzędów nieobsadzonych na drogi przejazdowe dla cišgnika ułatwia to pracę z opryskiwaczem, zabiegi agrotechniczne, zbiór i załadunek owoców. Roliny papryki wymagajš głębokiego sadzenia tuż pod pierwsze licie. Przy sadzeniu ręcznym umieszcza się roliny w uprzednio wykopanych dołkach lub wyoranych bruzdach i mocno dociska ziemiš. Na dużych plantacjach sadzi się rozsadę mechanicznie. Kilka dni po posadzeniu należy uzupełnić ewentualne "wypady" lub wymienić roliny słabe. Dlatego też potrzebna jest rezerwa rozsady wynoszšca około 5% rolin. -------------------------------------------------------------------------------- Dobór odmian O sukcesie w produkcji papryki w polu w dużym stopniu decyduje dobór właciwej odmiany, dostosowanej do uprawy w mniej korzystnych warunkach rodowiska. Obszernš charakterystykę tych polecanych do uprawy w naszym klimacie, ze szczególnym uwzględnieniem odmian rodzimej hodowli zamieciło "Hasło Ogrodnicze" w numerze 9/2000. -------------------------------------------------------------------------------- Pielęgnacja Po posadzeniu rolin wilgotnoć gleby powinna wynosić około 70%. Gwarantuje to szybkie i równomierne korzenienie się. Zbyt obfite nawadnianie lub intensywne opady w tym okresie mogš być powodem płytkiego i słabego korzenienia się papryki. N a w a d n i a n i e jest wskazane w cišgu całego okresu wegetacji w polu, gdyż polepsza jakoć plonu i jego wielkoć. Bardzo ważnym zabiegiem jest z w a l c z a n i e c h w a s t ó w ręczne lub mechaniczne, połšczone z płytkim spulchnianiem gleby. W uprawie papryki w polu można również prowadzić z nimi walkę chemicznš. Polecane sš następujšce preparaty: Stomp 330 EC, Devrinol 450 SC, Goal 240 EC, z których można korzystać według zaleceń "Programu ochrony warzyw przed chwastami na lata 20002001" (HO l/2000). Papryka w polu jest bardzo wrażliwa na wiatr, wskazane jest więc w y k o r z y s t a n i e o s ł o n w jej uprawie. Mogš to być różne siatki, które w zależnoci od wielkoci oczek redukujš prędkoć wiatru na osłanianej powierzchni o 4050%. Ich zaletš jest łatwoć użycia i minimalne zacienianie rolin uprawnych. Dobre rezultaty uzyskuje się stosujšc naturalne osłony z rolin kukurydzy lub słonecznika. Najlepszš naturalnš osłonę stanowi łan o szerokoci 1,01,2 m, który składa się z czterech rzędów słonecznika lub kukurydzy. Termin wysiewu nasion rolin osłonowych przypada na koniec kwietnia, orientacyjna norma wysiewu dla słonecznika około 0,8 kg/100 m2, kukurydzy pastewnej lub cukrowej 35 kg/100 m2. Roliny osłonowe zmniejszajš prędkoć wiatru już, gdy osišgnš wysokoć 8090 cm, co zazwyczaj ma miejsce w 2., 3. dekadzie czerwca i sš skuteczne pod tym względem do końca wegetacji papryki w polu. Osłony należy lokalizować na brzegu pola, od strony przeważajšcych wiatrów. Na mniejszych plantacjach można osłaniać nimi wszystkie krawędzie uprawy, za na dużych stosuje się osłony pasowe co 1015 m wzdłuż dróg przejazdowych. We wrzeniu stajš się one bardziej przepuszczalne dla wiatru z powodu zasychania lici. Naturalne osłony oddziałujš korzystnie na temperaturę powietrza i gleby na chronionym polu, a także ograniczajš parowanie wody z gleby, co zapewnia korzystniejsze warunki wilgotnociowe uprawianym rolinom. Ze względu na konkurencję rolin osłonowych i papryki o wodę i składniki pokarmowe, a także zacienienie przez wysoko rosnšcš kukurydzę lub słonecznik rosnšcej w ich bezporednim sšsiedztwie papryki, w odległoci do 1,01,5 m od osłony wzrost papryki oraz jej plonowanie mogš być słabsze. -------------------------------------------------------------------------------- ciółkowanie Na wielkoć, jakoć i wczesnoć plonu polowej papryki w naszym klimacie korzystnie wpływa ciółkowanie gleby. Do tego celu najczęciej stosowane sš ciółki syntetyczne czarna folia polietylenowa (gruboci 0,030,05 mm) oraz także ciemna, gruba włóknina polipropylenowa (o masie 60 g/m2). Skutecznie ograniczajš one wzrost chwastów i poprawiajš warunki mikroklimatyczne wokół uprawianych rolin. Można także wykorzystywać ciółki organiczne przekompostowanš (z dodatkiem azotu w iloci l kg/m3) i frakcjonowanš korę lub trociny drzew iglastych. Materiały te s...
margo.u