sposób na ortografię.pdf

MÓJ SPOSÓB NA TRUDNO Ś CI ORTOGRAFICZNE

Podstawowym celem nauczania ortografii jest wytworzenie u uczniów nawyku

ortograficznego pisania, które powinno sta

czynno

automatyczn

. W nauczaniu

ortografii, zwłaszcza w pocz

tkowych klasach szkoły podstawowej, charakterystycznym

zjawiskiem jest osi

ganie wzgl

dnej poprawno

ci ortograficznej w zakresie sprawdzianów

znacznym jej braku w zakresie tzw.

tekstów wolnych, tj. wypracowa ń i innych form wypowiedzi pisemnych nie

ukierunkowanych wyra ź nie na prawidłowy zapis wyrazów.

Droga do opanowania nawyku ortograficznego jest niezwykle długa i ż mudna,

a wiedzie przez długotrwał ą , systematyczn ą , planow ą i ś wiadom ą prac ę nauczyciela

z uczniami. Ukształtowanie tego nawyku – to chyba najbardziej zło ż one, najtrudniejsze

zadanie w procesie kształcenia na szczeblu szkoły podstawowej.

W klasach I – III dzieci nie opanowuj ą w pełni nawyku ortograficznego, popełniaj ą

cych) – przy równoczesnym do

ść

sto bł

dy, pomyłki, bo maj

wci

ąż

wiele w

tpliwo

ci, jak napisa

niektóre wyrazy,

mimo i

znaj

na pami

ęć

odpowiednie reguły ortograficzne. Znaczy to,

e umiej

tno

ść

poprawnego pisania nie jest u nich całkowicie zautomatyzowana, a wiedza z tej dziedziny

nie jest w pełni operatywna.

Przewa

ca liczba bł

dów popełnianych przez uczniów wynika głównie z braku

ci i nie zdawania sobie sprawy z istnienia problemów

ortograficznych, z niedostrzegania ich, a wi

tno

c z braku tzw. Czujno

ci ortograficznej. Do

innych przyczyn nale

y zbyt mała liczba

wicze

utrwalaj

cych materiał ortograficzny,

a tak

e ich szablonowo

ść

i mała atrakcyjno

ść

. Nie wzbudzaj

one u dzieci wi

kszego

zainteresowania, wykonywane s

lnie.

W nauczaniu ortografii nie uzyskamy jednak pozytywnych rezultatów, je

mechanicznie i bezmy

li nie

zaktywizujemy wszystkich sfer osobowo

ci uczniów, jako

e wa

nymi czynnikami, poza

aktywno

intelektualn

, jest pełne zaanga

owanie emocjonalne, zainteresowanie,

nie

czynniki natury emocjonalnej i motywacyjnej powoduj ą , ż e ucze ń w procesie nabywania

nawyku ortograficznego staje si ę aktywnym podmiotem, ś wiadomym swych celów i d ąż e ń .

Jak ju ż zasygnalizowałam – gro ź nym wrogiem w osi ą ganiu dobrych rezultatów jest

szablonowo ść oraz monotonno ść ć wicze ń ortograficznych. Praktyka wskazuje, ż e im młodsi

uczniowie – tym ć wiczenia powinny by ć atrakcyjniejsze, ciekawsze, wielostronnie

aktywizuj

ść

z osi

ganych sukcesów. To wła

ce dzieci. Je

li chce si

dzieci nauczy

ortografii – nale

y powtarza

sto, ale

za ka

dym razem robi

c to w inny sposób. Strze

my si

wicze

, które maj

utrwala

pisowni

, ale s

nieciekawe dla dzieci, nie przyczyniaj

do rozwoju my

lenia. Nuda

wkraczaj

ca na lekcje j

zyka polskiego przekre

la z góry wyniki.

Jedn

z przyczyn nagminnego w praktyce szkolnej narzekania na trudno

ortograficzne jest niewła

ciwie organizowany proces dydaktyczny – brak planowo

ci,

systematyczno

ci i rytmiczno

ci, niedocenianie profilaktyki ortograficznej, celem której jest

wyrabianie odpowiedzialno

ci, czujno

ci i spostrzegawczo

ci oraz nadu

ywanie dyktand

sprawdzaj

cych. Przy zastosowaniu ogólnych zasad dydaktyki – z których najwa

niejszymi

w tym przypadku: zasada systematyczno

ci, stopniowania trudno

ci, indywidualizacji,

rytmiczno

ci – nie wolno zapomina

o rozumieniu celowo

wiczenia wywołuj

cego

wiadom

i aktywna potrzeb

ucznia, nawyki ortograficznego pisania opieraj

znajomo

ci fonetyki i budowy wyrazów;

wiczenia ortograficzne nale

y ł

czy

z gramatycznymi, słownikowymi, frazeologicznymi – opracowywanymi na bie

żą

co.

(dyktand sprawdzaj

zastanowienia, z oboj

pozytywna motywacja, ambicja, codzienna rado

Oprócz systematycznej nauki ortografii, obejmuj ą cej wyznaczone dla ka ż dej klasy

zjawiska ortograficzne, mo ż na stosowa ć nauk ę okoliczno ś ciow ą , tj. zwi ą zan ą z aktualnymi

potrzebami – przy wprowadzaniu nowego zapisu.

Do ć wicze ń słu żą cych opanowaniu poprawnej pisowni zaliczamy ć wiczenia „czysto”

ortograficzne oraz ć wiczenia kombinowane: ortograficzno – słownikowe, ortograficzno –

stylistyczne, ortograficzno – gramatyczne, lub mieszane o ró

nej zło

ono

ci, np.

ortograficzno – gramatyczno – słownikowe.

wiczenia o charakterze zło

onym maj

warto

ść

ze wzgl

du na ich znaczn

przydatno

ść

praktyczn

i mo

liwo

ść

dokładniejszego utrwalenia zapisu dzi

ki ró

nym

powi

zaniom i wi

owaniu uwagi uczniów.

Trudne wyrazy opracowujemy codziennie na pierwszej lekcji j

kszemu z zwi

zku z tym zaanga

zyka polskiego.

wiczenie zajmuje kilka minut, mo

na je wi

c nazwa

„pi

ciominutówk

”. Nad jednym

wyrazem pracujemy tydzie

wiczenia notujemy po zapisie lekcji przed wła

ciwym

tematem. Oddzielamy je od reszty lekcji, stawiaj

c wykonaniu pracy du

e wymagania pod

wzgl

dem graficznym. Trudno

wicze

powinny mie

charakter narastaj

cy, za

ich

stotliwo

ść

zale

y od opracowanego materiału gramatycznego skorelowanego

wiczeniami z działu programowego: wiedza o j

zyku.

W ko

cu tygodnia pracy wpisujemy wyraz dobrze ju

uczniom znany do słowniczka

ilustrowanego, tematycznego czy działowego.

Rodzaj ć wicze ń zale ż y od wiadomo ś ci uczniów oraz celu, który chcemy osi ą gn ąć .

- podpisywanie rysunku,

- przepisywanie zdania z uzupełnieniem,

- redagowanie ró

wicze

- podział wyrazu na głoski, litery, sylaby,

- liczenie głosek, liter, sylab,

- wyró

nych rodzajów zda

nienie samogłosek i spółgłosek w wyrazie,

- klasyfikowanie wyrazu jako cz

ęś

ci mowy,

- stosowanie wyrazu w zwi

zku frazeologicznym,

cie,

- tworzenie wyrazów zdrobniałych,

- wykre

bnienie wyrazu w tek

lanki,

- krzy

ówki,

lanie formy wyrazu (np. liczba, rodzaj),

- tworzenie od danego wyrazu innych cz

ci mowy,

- układanie wyrazu z rozsypanki literowej lub sylabowej,

- tworzenie rodzin wyrazów,

- ś piewanie piosenki lub recytacja wierszy zwi ą zanych tematycznie,

- pisanie z pami ę ci wyrazów i zda ń ,

- pisanie ze słuchu wyrazów i zda ń ,

- rebusy zagadki, przeskakiwanki literowe lub sylabowe.

ęś

Przykłady

Wykre

lanki

Dziecko wykre

la wyraz b

cy podpisem obrazka.

– rysunek hu

tawki –

h w u a

r t z a y w w k a a (warzywa)

Rodzaje

- wyodr

- okre

Wykre ś l po jednej samogłosce zgodnie z porz ą dkiem alfabetycznym.

a k ą ł e ó ę t i n o u i y a (kłótnia)

Rebusy

ciominutówk

emy poł

czy

z utrwalaniem wyrazów o okre

lonej trudno

ortograficznej.

eli przedmiotem

wicze

jest wyraz z ó, np. ogórek, mo

emy zastosowa

krzy

ówk

rozwi

zywan

grup

wyrazów. Uczniowie mog

korzysta

ze słowniczka

ortograficznego, np.

1 o g r ó d

2 g ó r a

3 ó s m a

4 r ó

5 e k r a n

6 k ł ó t n i a

do szkoły

4. Pachnie, ale ma kolce

5. Telewizyjny lub kinowy

6. Inaczej sprzeczka

godzin

Zestaw proponowanych wyrazów obejmuje trudno

ci ortograficzne w mniejszym

stopniu obj

te nauczaniem systematycznym i dotyczy szczególnie wyrazów z ó, rz,

, h

niewymiennymi.

Klasa I

ó – córka, góra, jaskółka, król, królik, ró

a, wiewiórka, włóczka, wróbel,

ółtko,

ż ółty

1. Kwiatowy, koło domu…

2. Wysoka…

3. Na t

rz – jarz ę bina, kurz, orzech, rzeka, wierzba, zwierz ę

ż – je ż , ły ż ka, ci ęż ar, ró ż a, ły ż wa, ry ż , w ąż , ż mija, ż oł ą d ź , ż ółtko, ż ółw

h – hak, hałas, harcerz, herbata, huk, humor, hu ś tawka, hula

Klasa II

ó – chór, Józef, krótki, ogórek, płótno, pró

ny, przepiórka, równy, skóra, tchórz,

ródło,

ółw

rz – burza, Katarzyna, korze

, porz

dek, porzeczka, rzodkiew, rz

d, rzecz, rzuca

twarz

– no

yczki, baga

elazo, nó

, mno

, stró

, wie

a, wró

ba,

aglówka,

art,

niwa,

uczek

h – druh , haftowa

ołnierz,

ubr,

, hala, hamulec, handel, hasło, hełm, historyjka, hotel, huragan,

hymn

Klasa III

ó – czółno, dopóki, kłótnia, który, mózg, oprócz, półka, próchno, ró

ny, szczególnie,

wiór, wró

rz – korzy

ść

, Murzyn, narzeka

, perz, rzadki, rzemie

, rzemiosło, rz

sa, tarza

, wierzchołek

ż – drapie ż nik, dro ż d ż e, gara ż , ka ż dy, po ż yczka, po ż yczy ć , po ż yteczny, rze ż ucha,

ś wie ż y, ż ar, ż egna ć , ż yczy ć , ż ycie, ż ałowa ć , żą da ć

h – bohater, czyha ć , hamak, hangar, hartowa ć , heca, hetman, higiena, holowa ć ,

humor, hurtownia, wahadło.

Przykładowy zestaw wyrazów dla poszczególnych klas jest obszerny, daje

liwo

najkorzystniejszego wyboru.

W organizowanych okresowo sprawdzianach wykorzystujemy wyrazy

ść

z „pi

ciominutówki”.

wiczenia ch

tnie przygotowuj

sami uczniowie, pocz

tkowo inspirowani, potem

samodzielnie.

Praktyka przekonuje o efektywno

ci zaprezentowanego systemu. Pozorne

zajmowanie codziennie kilku minut cennego na lekcji czasu bardzo si

opłaca. Szeroko

poj

ta profilaktyka powoduje wyczulenie ortograficzne uczniów, którzy znajduj

satysfakcj

w celowym uczeniu si

zasad pisowni.

uderzy

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: