24.04.2009
24 kwietnia 2009
13:25
29.05.2009 r. - kolokwium zaliczające
05.06.2009 r. - termin zerowy egzaminu z lektur
10.06.2009 r. - egzamin z lektur
Wybrane błędy w rozumowaniach
1. Błędy dotyczące sylogizmów.
Przykład:
P1: To, co jest uzasadnione naukowo, jest prawdziwe.
P2: To, co twierdzi moja babcia, nie jest uzasadnione naukowo.
W: To, co mówi moja babcia, nie jest prawdą.
Popełniony jest tu błąd formalny.
P1: Każdy minister jest politykiem.
P2: Niektórzy politycy biorą łapówki.
W: Niektórzy ministrowie biorą łapówki.
· Quaterio terminorum.
P1: Każdy, kto pomaga przestępcom, sam jest przestępcą.
P2: Każdy adwokat pomaga przestępcom.
W: Każdy adwokat jest przestępcom.
· Błąd wynikania - fallacia consequentis.
P1: Każdy dobry człowiek jest wrażliwy na cierpienie.
W: Każdy człowiek wrażliwy na cierpienie jest dobry.
· Petitio principi - "żądanie podstawy".
o W znaczeniu pierwszym: błąd polegający na przyjęciu jakichś przesłanek bez należytego uzasadnienia stopnia pewności ich uznania.
o W znaczeniu drugim: błąd polegający na przyjęciu za przesłankę tego, co m być dopiero wnioskiem w danym rozumowaniu. Przy takim rozumieniu pp utożsamia się z błędnym kołem w rozumowaiu.
· Błędne koło w rozumowaniu - circulus vitiosus.
Błąd polegający na tym, że przy wyprowadzeniu jakiegoś wniosku W oparto się na przesłance P, a następnie przy uzasadnieniu przesłanki P, powołano się na zdanie W.
P: Utwory F. Szopena są arcydziełami, ponieważ był genialny.
W: F. Szopen był genialny, ponieważ skonstruował arcydzieła.
Na takie błędy możemy być szczególnie narażeni w rozumowaniach entymematycznych.
· Błąd fałszywego połączenia - fallacium a sensu divisio ad sensum compositum.
Polega na tym, że na podstawie przesłanki stwierdzającej, że każda część przedmiotu X ma własność W, wnioskujemy, że cały przedmiot X ma własność W.
Skoro mam tylko pieniądze o małych nominałach, to mam mało pieniędzy.
· Błąd fałszywego podziału - fallacium a sensu compositio ad sensum divisium.
Odwrócenie błędu fałszywego połączenia. Polega na tym, że na podstawie przesłanki stwierdzającej, ze pewien zbiór ma własność W, wnioskujemy, że każdy element zbioru X, ma własność W.
Skoro dany budynek jest mały, to musi być zbudowany z małych elementów.
· Błąd następstwa (błąd fałszywej przyczyny).
o Post hoc, ergo propter hoc - "po tym, zatem na skutek tego". Polega na tym, że z faktu, że wydarzenie A poprzedza wydarzenie B wysuwamy wniosek, że wydarzenie A jest przyczyną wydarzenia B.
Cesarstwo rzymskie upadło po przyjęciu chrześcijaństwa, zatem chrześcijaństwo było przyczyną upadku Rzymu.
o Cum hoc ego propter hoc - "razem z tym, a więc przez to". Polega na tym, że jedynie z faktu współwystępowania A i B wnioskujemy, że A jest przyczyną B.
o Błędne wnioskowanie o istnieniu związku przyczynowo-skutkowego, wyłącznie na podstawie zależności statystycznej. Związek statystyczny nie mówi o tym, co jest przyczyną, a co skutkiem.
Stwierdzono związek statystyczny między rzadkim korzystaniem z porad lekarza i długowiecznością. Niech chodź zatem do lekarza, by dłużej żyć. Ale przecież nie tylko to wpływa na długowieczność, ale też dobre zdrowie itd.
o Błędne wnioskowanie o braku związku przyczynowo-skutkowego wyłącznie na podstawie braku zależności statystycznej pomiędzy ich występowaniem (czasem czynniki współistniejące zmieniają statystyczny obraz działania przyczynowości).
o Doszukiwanie się przyczyn wyłącznie w zjawiskach z jakiegoś powodu nadzwyczajnych, spektakularnych, wywierających duże wrażenie.
Tłumaczenie anomalii próbami jądrowymi, albo ustawieniem planet w jednym rzędzie.
o Zakładanie z góry, że jest tylko jedna przyczyna danego zjawiska.
o Jeśli wykonuje się działanie D w intencji uzyskania skutku S, to gdy S rzeczywiście zaistnieje, mechanicznie jest on kojarzony z działaniem D.
· Non causa pro causa - "nie przyczyna za przyczynę".
Jest rozumiany jako:
1) post hoc, ergo propter hoc.
2) fallacia non causae ut causae (fallacia propter non causam ut causam) - może być rozumiany w dwojaki sposób:
o W celu obalenia zdania A, wykazuje się, że z tego zdania po uwzględnieniu dodatkowych przesłane {P1,…, Pn} wynika fałszywy wniosek W. Na tej podstawie dochodzi się do konkluzji, że zdanie A jest fałszywe, gdy tak naprawdę fałszywą okazuje się jedna z dodatkowych przesłanek.
o W niektórych ujęciach identyfikowany jest ten błąd z błędem polegającym na wskazaniu błędnej przyczyny.
filozofiauksw