dabrowski_dobra_praktyka.pdf

Wþadysþaw R. DĢbrowski

Konferencja Bezpieczeıstwa - Gdynia 2002

Dobra praktyka morska a przepisy prawa drogi

WzajemnĢ relacjħ pomiħdzy obowiĢzujĢcymi przepisami prawa morskiego a

znanymi zasadami dobrej praktyki morskiej moŇna chyba porwnaę do

relacji pomiħdzy rodzajami (definicjami) manewrw jachtem a sposobami

(technikami) ich wykonywania. Mamy na myĻli schemat: jeden manewr -

wiele sposobw wykonania.

Wiemy, Ňe ten sam manewr moŇe byę wykonany skutecznie, bezpiecznie i

elegancko rŇnymi technikami i na rŇne sposoby w zaleŇnoĻci od

panujĢcych warunkw hydrometeorologicznych i innych uwarunkowaı.

Podobnie zasady dobrej praktyki morskiej przewidujĢ realizacjħ tych

wszystkich przedsiħwziħę i tylko tych, ktre sĢ rzeczywiĻcie nieodzowne dla

zapewnienia bezpieczeıstwa Ňeglugi. I zbir tych zasad nie jest zamkniħty,

lecz systematycznie uzupeþnia siħ o nowe marynarskie doĻwiadczenia. Ale

na pewno nasze dziaþanie w ramach tych zasad musi byę przeprowadzone w

odpowiednim momencie (nie za wczeĻnie i nie za pŅno) oraz tylko w takim

zakresie, jaki jest naprawdħ niezbħdny w konkretnych warunkach.

Wiadomo, Ňe duchowi dobrej praktyki morskiej przeczy zarwno zbytnia

asekuracja, jak teŇ i niedocenianie realnego zagroŇenia, natomiast sprzyja

mu zdrowy rozsĢdek. To on nakazuje rozwaŇyę wszystkie okolicznoĻci

konkretnej sytuacji, czyli stan morza, pogodħ, wþaĻciwoĻci rejonu pþywania,

wþaĻciwoĻci manewrowe wszystkich uczestniczĢcych w zdarzeniu statkw.

Bo np., oczywiĻcie, zgodnie z prawidþem 18a MPZZM statek o napħdzie

mechanicznym powinien ustĢpię z drogi statkowi Ňaglowemu - ale moŇe to

uczynię na wiele sposobw. MoŇe zmniejszyę prħdkoĻę, zatrzymaę silnik,

zmienię kurs; w zaleŇnoĻci od zaistniaþej sytuacji ktreĻ z tych rozwiĢzaı

bħdzie najwþaĻciwszym, wþaĻnie tym zgodnym z zasadami dobrej praktyki

morskiej. Dobrej, a wiħc takiej, ktra jest zwiĢzana z najmniejszym

ryzykiem.

Statek Ňaglowy (jacht) przy spotkaniu ze statkiem o napħdzie mechanicznym

powinien, jak nakazujĢ prawidþa MPZZM dla statkw majĢcych

pierwszeıstwo, zachowywaę swj kurs i prħdkoĻę nie podejmujĢc Ňadnych

manewrw aŇ do chwili, gdy nie minie niebezpieczeıstwo zderzenia (lub

gdy nie stanie siħ oczywiste, Ňe nie uda siħ uniknĢę zderzenia dziaþaniem

tylko statku ustħpujĢcego z drogi). Takie utrzymywanie kursu i prħdkoĻci

jest niezbħdne, aby nie wprowadzię w bþĢd kapitana statku o napħdzie

mechanicznym. Ale niestety, ten oglny wymg utrzymywania kursu i

- chociaŇby ze wzglħdu na wiatr lub bezpieczeıstwo nawigacyjne. Z kolei ta

okolicznoĻę moŇe nie byę oczywista dla kapitana jednostki z napħdem

mechanicznym. I w tym momencie zaczyna odgrywaę zasadniczĢ rolħ

wþaĻnie dobra praktyka morska. Nie niesie ona gotowych, jedynie sþusznych

rozwiĢzaı, ale jest sumĢ doĻwiadczeı z rŇnych przypadkw, podpowiada

nam najlepsze rozwiĢzania z wielu moŇliwych do zastosowania. [DĢbrowski i

Roszkowski, 1997]

W zaleŇnoĻci od stosowanego podrħcznika moŇna wyczytaę nastħpujĢce,

prawidþowe zresztĢ, okreĻlenia

"... Zasady praktyki morskiej sĢ uzupeþnieniem przepisw prawnych.

ZnajomoĻę zasad praktyki kaŇdy oficer nabywa przez studiowanie

miarodajnej literatury oraz korzystanie z wiedzy i doĻwiadczenia

starszych nawigatorw." [ýopuski, 1974]

"... Kapitan i oficerowie wachtowi powinni przede wszystkim

przestrzegaę wszelkich przepisw i prawideþ normujĢcych zasady

zapewnienia bezpieczeıstwa Ňeglugi, natomiast w kaŇdej sytuacji nie

objħtej tymi przepisami uzupeþniaę je swoim prawidþowym

postħpowaniem, opartym na dobrej praktyce morskiej

usankcjonowanej orzecznictwem Izb i SĢdw Morskich, na wiedzy,

doĻwiadczeniu."

"Dobra praktyka morska jest sprawnoĻciĢ dziaþania, w poþĢczeniu z

ostroŇnoĻciĢ i poczuciem peþnej odpowiedzialnoĻci za

bezpieczeıstwo statku. Oficerowie pokþadowi muszĢ pamiħtaę o

tym, Ňe:

o zasady dobrej praktyki morskiej nie majĢ pierwszeıstwa nad

przepisami, a wiħc wszelkie przepisy, a zwþaszcza prawidþa

miħdzynarodowego prawa drogi morskiej, naleŇy stosowaę w

pierwszym rzħdzie

o przepisw, a zwþaszcza prawideþ nie moŇna stosowaę w

sposb mechaniczny i formalistyczny; w tym wþaĻnie

zakresie zasady dobrej praktyki morskiej mogĢ zaostrzyę

obowiĢzki wynikajĢce z przepisw i prawideþ, bĢdŅ -

niekiedy - upowaŇnię do odstħpstw od nich, w celu

unikniħcia bezpoĻredniego niebezpieczeıstwa." [Wrbel, 1978] .

"Zwykþa praktyka morska jest to zwykþy sposb zachowania siħ,

reagowania, postħpowania w okreĻlonych warunkach i

okolicznoĻciach doĻwiadczonego, sprawnego i starannego

marynarza. Jest to sposb postħpowania utrwalony przez staþe

stosowanie, powszechnie marynarzom znany, rozsĢdny, skuteczny i

sprawdzony w zapobieganiu wypadkom na morzu. Zasady praktyki

morskiej uksztaþtowane na podstawie doĻwiadczeı wielu pokoleı

orzecznictwo Izb i SĢdw Morskich. Wiele z nich z czasem

przeksztaþca siħ w przepisy prawa drogi morskiej. Zwykþa praktyka

morska to tylko taka praktyka, ktra jest dobra. Praktyka bħdĢca

wyrazem rozsĢdku, starannoĻci i przezornoĻci marynarza ...

PodstawĢ do oceny kaŇdego zwyczaju i zaliczenia go do zwykþej, a

wiħc dobrej praktyki morskiej, jest wiedza, doĻwiadczenie, poczucie

odpowiedzialnoĻci za bezpieczeıstwo statku, uzasadniona pewnoĻę,

Ňe okreĻlone postħpowanie nie stwarza zagroŇenia dla

bezpieczeıstwa Ňeglugi ..." [Rymarz, 1985]

MoŇna wiħc powiedzieę, Ňe dobra praktyka morska to:

caþoksztaþt pisanych i - przede wszystkim - niepisanych generalnych

zaleceı postħpowania, ktre moŇna uwaŇaę za uosobienie zdrowego

rozsĢdku Ňeglarza

suma doĻwiadczeı wielu pokoleı marynarzy podpowiadajĢca

wþaĻciwe, czyli bezpieczne dla ludzi i statkw sposoby prowadzenia

Ňeglugi

wiedza umoŇliwiajĢca Ňeglowanie z wykorzystaniem rozwiĢzaı

niosĢcych jak najmniejsze ryzyko i moŇliwych do zrealizowania z

najmniejszymi stratami; to wþaĻnie ta wiedza pozwala nam

efektywnie Ňeglowaę "na granicy bezpieczeıstwa", ale bez jej

przekraczania.

Tak moŇna zdefiniowaę pojħcie dobrej praktyki morskiej, natomiast

Ņrdþem zasad i wytycznych dotyczĢcych interpretacji i praktycznej ich

realizacji moŇe byę m.in. orzecznictwo Izb Morskich.

Orzeczenia Izb Morskich, rozpatrujĢcych konkretne, zaistniaþe wypadki

morskie sĢ w duŇej mierze gotowymi i peþnymi sformuþowaniami kolejnych

zasad dobrej praktyki morskiej. Bo zgodnie z przytoczonymi wczeĻniej

definicjami orzeczenia te sĢ wþaĻnie wywaŇonĢ, pozbawionĢ emocjonalnego

zaangaŇowania opiniĢ co najmniej kilku doĻwiadczonych osb,

analizujĢcych wszystkie aspekty zaistniaþej sytuacji. I w przeciwieıstwie do

kapitana jednostki, podejmujĢcego swoje decyzje czħsto w doĻę trudnych

okolicznoĻciach, w niekorzystnych warunkach pogodowych, w warunkach

zaskoczenia, krtkiego czasu na podjħcie ostatecznej decyzji, a czasami teŇ

znuŇenia psychicznego i fizycznego kapitanowie - sħdziowie majĢ czas na

potrzebnĢ analizħ, rozpatrzenie wszystkich waŇĢcych okolicznoĻci i na

wybr najkorzystniejszego wariantu. I to teŇ cechuje zasady dobrej praktyki

morskiej - sĢ one wþaĻnie stale nowo tworzonymi, generalnymi zaleceniami,

uosabiajĢcymi zdrowy rozsĢdek.

Zwręmy uwagħ, Ňe pojħcie dobra praktyka morska nie ma swojego

przeciwstawienia; nigdy nie powiemy, Ňe statek zostaþ osadzony na

sformuþowaniem bħdzie stwierdzenie, Ňe "statek zostaþ osadzony na

mieliŅnie z powodu zaniedbania zasad "dobrej praktyki morskiej".

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: