PRZESIĘBIORCZOŚĆ, PRZEDSIĘBIORCA, PRZEDSIEBIORSTWO
Więcej na ten temat...
Normalny
Powtórkowy
Podstawowy
Zaawansowany
Włączony
Wyłączony
Włączone
Wyłączone
Obok gospodarstw domowych podstawowymi podmiotami gospodarczymi gospodarce rynkowej są dziś przedsiębiorstwa. To one produkują i dostarczają na rynek dobra, potrzebne konsumentom tu podejmuje się decyzje dotyczące takich kwestii jak rozmiary produkcji technologia wytwarzania, rodzaje wytwarzanych dóbr czy usług, sposoby ich dystrybucji itd. Tu powstaje podaż.
Dążenie do osiągnięcia korzyści jest siłą napędową produkcji w gospodarce opartej na wolnej przedsiębiorczości. Aby osiągnąć korzyść ktoś musi stworzyć użyteczny wyrób, rozwinąć wydajną metodę jego wytwarzania, sfinansować produkcję oraz sprzedawać wyrób po cenie , która przewyższa koszty produkcji. Zajmują się tym p przedsiębiorcy. Rozpoczynają działalność gospodarczą, wiedząc, że sukces nie jest zagwarantowany i jeśli wszystko nie pójdzie po ich myśli, mogą stanąć w obliczu strat finansowych i bankructwa.
W wykładzie tym zapoznamy się z kategorią przedsiębiorczości, przedsiębiorcy i przedsiębiorstwa, znajdziemy odpowiedź na pytanie, co jest potrzebne, by stać się przedsiębiorcą jakimi cechami charakteryzuje się osoba przedsiębiorcza? Co to znaczy być kreatywnym? Jak można kształtować postawy przedsiębiorcze?
Punktem wyjścia naszego wykładu jest pojęciem działalności gospodarczej. Z niego wyprowadzimy pozostałe kategorie
Działalność gospodarcza
Działalność gospodarcza - forma aktywności osób przedsiębiorców działających na rynku.
W prawie polskim stosowane są następujące definicje legalne działalności gospodarczej:[1]
* Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej głosi, że jest to zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
* Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych definiuje ją jako działalność zarobkową wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły, prowadzoną we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w dalszej części tej ustawy.
* Ustawa o VAT mówi że działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
My pod pojęciem działalności gospodarczej będzie rozumieć zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Działalność gospodarczą, możemy podzielić ze względu na kilka kryteriów:
1 Z punktu widzenia kryterium dochodowości działalność gospodarczą możemy podzielić jak poniżej :
* Działalność gospodarcza mająca na celu przynoszenie dochodu - taką działalność prowadzą przede wszystkim przedsiębiorstwa prywatne,
* działalność gospodarcza nie mająca za główny cel osiąganie korzyści finansowych - taka działalność jest nastawiona na osiąganie korzyści ekonomicznych sensu largo . Działalność taka prowadzą np. przedsiębiorstwa komunalne, których głównym celem jest jak najlepsze zaspokajanie potrzeb społeczności lokalnej, nie zaś generowanie zysku,
* działalność typu Non profit nie przynosząca zysku finansowego. Ma ona natomiast przynosić korzyści w szerokim znaczeniu (np. rozwój przedsiębiorczości, nauka, szkolenie, pomoc chorym, itp.). Działalność taka nie może generować przychodu swojemu właścicielowi. Dla tego też, prowadzona jest ona najczęściej w formie fundacji.
2 Z punktu widzenie swobodę działanie możemy podzielić ją jak poniżej
* działalność regulowana, jej wykonywanie wymaga spełnienia szczególnych warunków, określonych przepisami prawa. W dzisiejszej Polsce jest to m.in. działalność w zakresie:
- poszukiwania i wydobywania kopalin ze złóż,
- wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją,
- wytwarzania i obrotu paliwami i energią,
- ochrony osób i mienia,
- rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych,
- przewozów lotniczych,
* działalność nieregulowana - jest to działalność, jaka może być prowadzona według przepisów ogólnych, m.in. ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
Osoba, która zawodowo, we własnym imieniu ją podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą zwana jest przedsiębiorcą. Najważniejszą cechą jego charakteru jest przedsiębiorczość.
Przedsiębiorczość
Przedsiębiorczość kojarzy się z rzutkością i aktywnością inicjatywą, pomysłowością, kreatywnością. Kojarzy się też z odwagą, autonomią, wolnością i samodzielnością działania. W potocznym rozumieniu jest to pewien potencjał, zasób specyficznych cech i predyspozycji tkwiących w człowieku.
W rzeczywistości gospodarczej istnieją i stale powstają możliwości podejmowania różnego typu działań, jak np. wykorzystywanie wynalazków i wytwarzanie nowych produktów, wchodzenie na nowe rynki i zwiększanie skali produkcji, pozyskiwanie tańszych źródeł zaopatrzenia, wprowadzanie efektywniejszych metod produkcji itd., które mogą w efekcie przynieść korzystne rezultaty. Okazją jest w zasadzie możliwość osiągnięcia efektu lepszego od dotychczasowych czy przeciętnych.
Formy, kierunki i zakres przedsiębiorczości, jak też osiągane efekty zależą od warunków gospodarowania (sytuacji na poszczególnych rynkach). Cecha ta jest niezwykle ważna, gdyż od niej zależy osiągana efektywność i dynamizm rozwojowy firmy.
Przedsiębiorczość pozwala w trudnych warunkach utrzymać dotychczasowy poziom efektów, czyli przetrwać a w sprzyjających warunkach jest potężną siła napędową rozwoju firmy.
Przedsiębiorczość i przedsiębiorcy
W ujęciu węższym przedsiębiorczość traktuje się jako łączny proces organizowania, prowadzenie działalności gospodarczej oraz podejmowania związanego z nią ryzyka. W podejściu tym przedsiębiorczość to nie tyle zespól cech osobowych i wynikający z nich potencjał wytwórczy związany z wykazującymi te cechy ludźmi, co raczej zjawisko gospodarcze składające się a trzech elementów: [2]
* organizowania i
* prowadzenie działalności gospodarczej oraz
* ponoszenie związanego z tą działalnością ryzyka.
Nieodrodną cechą przedsiębiorczości jest umiejętność znajdowania (szukania i dostrzegania) okazji, zdolność do podejmowania przynoszących korzyści decyzji oraz skłonność do podejmowania towarzyszącego im ryzyka. Na znaczenie ryzyka zwracał już uwagę twórca pojęcia przedsiębiorcy Francuz R. Cantillon* (ok.1680–1734),, który jako pierwszy stwierdził, że ryzyko jest immanentną cechą działalności przedsiębiorcy.
Przedsiębiorczość Encyklopedia marketingu portal ONET
Przedsiębiorczość jest podstawą rozwoju gospodarczego, dążeniem do ciągłej zmiany i doskonalenia produkcji, wymiany i konsumpcji, stwarzania nowych, lepszych możliwości zaspokajania potrzeb i funkcjonowania przedsiębiorstw. Można ją określić jako wszelkie działania i przedsięwzięcia, polegające na dążeniu do zysku i związane z ponoszeniem ryzyka, polegające na wytwarzaniu, oferowaniu, dostarczaniu i sprzedawaniu produktów i usług uznanych za korzystne do zaspokajania potrzeb oraz przyczyniających się do funkcjonowania krajowej, czy międzynarodowej gospodarki. Przedsiębiorczość nie polega głównie na uzyskiwaniu maksimum korzyści z wykorzystywania tego, co istnieje, lecz na ciągłym stwarzaniu czegoś nowego - jest ona innowatorstwem. Rozwój przedsiębiorczości, jako podstawy ekspansji gospodarczej krajów europejskich i pozaeuropejskich, jest związany z tymi okresami historii gospodarczej, w których powstawały warunki do nagromadzania kapitału handlowego, przemysłowego i bankowego oraz w których mogła się rozwijać ludzka zdolność do racjonalnego gospodarowania. Miejscami występowania przedsiębiorczości są przede wszystkim przedsiębiorstwa, lecz także gospodarstwa domowe, instytucje administracyjne i cały rynek, a więc sfera codziennych kontaktów tych, którzy kupują z tymi, którzy wytwarzają i sprzedają. Przedsiębiorczość jest indywidualną cechą ludzkiej osobowości, wyróżniającej się inteligencją, innowacyjnością, umiejętnością dostrzegania uwarunkowań i związków zachodzących między zjawiskami gospodarczymi i zdolnością do organizowania działalności handlowej, przemysłowej i usługowej zapewniającej przewagę dochodów nad kosztami ich uzyskania.. Przedsiębiorczość jest nowatorstwem polegającym na poszukiwaniu odmienności w porównaniu z tym, co robią inni, znajdowaniu bardziej skutecznych sposobów działania na rynku, dających wyższą użyteczność produktów i usług oraz większą efektywność gospodarowania. Jest ona ze swej natury działalnością konkurencyjną, w stosunku do postępowania innych przedsiębiorstw. Zdaniem A. Isachsena i C. Hamiltona jest ona ekonomicznym "pulsem" społeczeństwa, który odmierza rytm i sposób zaspokajania potrzeb. Przedsiębiorczość zapewnia, że decyzje ekonomiczne mogą być koordynowane zgodnie z najlepiej pojętym interesem uczestników rynku. Dzieje się tak dlatego, że człowiek ekonomiczny, jako konsument, znając wysokość cen i własnych dochodów, kieruje się jak najwyższą użytecznością, a człowiek ekonomiczny jako producent, znając wysokość cen i własne możliwości produkcyjne, dąży do jak najwyższego zysku wykorzystując efektywnie posiadane zasoby. C. Kent z kolei uważa, iż przedsiębiorczość jest w najbardziej pozytywnym znaczeniu procesem samoniszczącym, ponieważ nowe pomysły przyciągają imitatorów, którzy nasycając rynek eliminują krótkookresowe zyski; nowe działania przedsiębiorcze, niszcząc stare rynki i produkty dostarczają nowych, korzystnych dla nabywców wartości. Przedsiębiorczość jest podstawą i warunkiem innowacyjnego rozwoju gospodarki, podnoszenia życia społeczeństwa oraz indywidualnej zamożności. Zapewnia wzrost dochodów ludności, a zwłaszcza przedsiębiorczych jednostek i zespołów gospodarczych, stałe zwiększanie i doskonalenie podaży towarów i usług, wzrost zatrudnienia, potencjału i konkurencyjności krajowej gospodarki na rynkach światowych.
Jest to cecha charakteru lub zespół cech w grupie i zachowań właściwych przede wszystkim dla przedsiębiorców.
Jest to bardzo ważna cecha określająca zarówno postawy ludzi zarządzających przedsiębiorstwem, jak i ich kwalifikacje. W rzeczywistości gospodarczej istnieją i stale powstają możliwości podejmowania różnego typu działań, jak np. wykorzystywanie wynalazków i wytwarzanie nowych produktów, wchodzenie na nowe rynki i zwiększanie skali produkcji, pozyskiwanie tańszych źródeł zaopatrzenia, wprowadzanie efektywniejszych metod produkcji itd., które mogą w efekcie przynieść korzystne rezultaty. Okazją jest w zasadzie możliwość osiągnięcia efektu lepszego od dotychczasowych czy przeciętnych.
Dzięki niej odkrywane są niewykorzystane dotąd zasoby, wynajdywane nowe technologie, pojawiają się nowe produkty, a co ważniejsze tworzone są od podstaw całe rynki. Dokonywane przez nich reorganizacje firm uwalniają ukryty w nich dodatkowy potencjał. To poczynania przedsiębiorców decydują o poziomie inwestycji, zatrudnienia, konkurencyjności gospodarki na światowych rynkach, a tym samym o poziomie bogactwa kraju.
Indywidualna przedsiębiorczość jest podstawą gospodarki rynkowej, motorem wszelkiego rozwoju. Jest podstawą i warunkiem innowacyjnego rozwoju gospodarki, podnoszenia życia społeczeństwa oraz indywidualnej zamożności. Zapewnia wzrost dochodów ludności, a zwłaszcza przedsiębiorczych jednostek i zespołów gospodarczych, stałe zwiększanie i doskonalenie podaży towarów i usług, wzrost zatrudnienia, potencjału i konkurencyjności krajowej gospodarki na rynkach światowych.
W teorii ekonomii przedsiębiorczość definiowana jest jako swoista forma pracy lub jako czwarty (obok pracy, ziemi i kapitału) czynnik produkcji Główne cechy przedsiębiorców to m.in. umiejętność dostrzegania potrzeb i doskonalenia pomysłów, zdolności do wykorzystywania nadarzających się okazji oraz gotowość do podejmowania ryzyka[3]
O przedsiębiorczości można mówić w dwóch wymiarach:
1 Proces: (akt tworzenia i budowanie czegoś nowego, nowego przedsiębiorstwa). Przedsiębiorczość to zorganizowany proces działań ukierunkowany w danych warunkach na wykorzystanie nowatorskiego pomysłu w celu generowania korzyści na rynku. W procesie budowania podkreśla się:
* kreatywność i innowacja
* umiejętność wykorzystania pomysłów, okazji
* ryzyko (niepewność)
2 Zespół cech: opisujących szczególny sposób postępowania człowieka gdzie wyróżnia się:
* dynamizmem, aktywnością
* skłonnością do podejmowania ryzyka
* umiejętnością przystosowywania się do zmieniających się warunków
* postrzeganiem szans i ich wykorzystywaniem
* innowacyjnością i motoryką
* ekspansywność - chęć dorównania najlepszym i najsilniejszym, stawianie sobie ambitnych celów by osiągnąć większe korzyści;
* innowacyjność - wprowadzanie i ciągłe poszukiwanie twórczych ulepszeń
* skłonność do ryzyka
Mówiąc krotko przedsiębiorczość to wola i umiejętność znajdowania (szukania i dostrzegania) okazji do podejmowania decyzji nakierowanych na osiąganie korzystnych wyników ekonomicznych jej nieodrodną cechą są poszukiwania okazji do osiągnięcia zysku oraz skłonność do podejmowania towarzyszącego działalności gospodarczej ryzyka.
Zysk
Motywem przedsiębiorczości jest korzyść osobista oraz dążenie do uzyskania efektów pozwalających na bieżące funkcjonowanie przedsiębiorstwa i stwarzającej podstawy jego rozwoju. Jednostki samodzielnie lub w grupie prowadzą działalność gospodarczą, liczą na nagrodę w postaci zysku za zainwestowane pieniądze, czas, umiejętności i pomysły.
Prowadzący działalność gospodarczą samodzielne jednostki lub ich grupy liczą na nagrodę w postaci zysku za zainwestowane pieniądze, czas, umiejętności i pomysły. Jest on tym pokaźniejszy, im większe podejmują ryzyko.[4]
Ryzyko
Przedsiębiorcy nie mają żadnych gwarancji odniesienia sukcesu. Nieodrodną cechą przedsiębiorczości jest zatem nie tylko umiejętność znajdowania (szukania i dostrzegania) okazji oraz zdolność do podejmowania przynoszących korzyści decyzji, niemniej ważną cechą jest skłonność i gotowość do podejmowania towarzyszącego im ryzyka.[5]Jego znaczenie było długo niedoceniane nawet przez samą ekonomię. W tworzonych modelach matematycznych naukowcy dla uproszczenia obrazu zakładali, że wszyscy uczestnicy życia gospodarczego mają pełną informację o sytuacji na rynku i jednakową wiedzę i motywację Nie było w nim więc miejsca, dla osób, które z racji umiejętności dostrzegania potrzeb i doskonalenia pomysłów oraz gotowości podejmowania ryzyka osiągają pozycję organizatorów życia gospodarczego.
Na znaczenie ryzyka zwracał już uwagę twórca pojęcia przedsiębiorcy Francuz R. Cantillon* (ok.1680–1734), który jako pierwszy stwierdził, że ryzyko jest immanentną cechą działalności przedsiębiorcy.
Duch przedsiębiorczości
Aby odnosić sukcesy w działalności gospodarczej potrzebny jest wyjątkowy zmysł do podejmowania właściwych decyzji w sytuacjach zupełnie nowych. Cecha ta jest niezwykle ważna, gdyż od niej zależy osiągana efektywność i dynamizm rozwojowy firmy i gospodarki narodowej.[6] Jak zatem mierzyć natężenie ducha przedsiębiorczości?
Na to ważne pytanie próbują odpowiedzieć Dawid Blanchflower i Andrew Oswald w niedawno opublikowanym opracowaniu „Measuring Latent Entreprenentship Across Nations” („Mierzenie potencjalnej przedsiębiorczości różnych narodów”). Autorzy przeprowadzili badania ankietowe w ponad 20 krajach. W każdym z nich losowo wybrano grupę dorosłych osób, którym zadano pytanie: „Załóżmy, że pracujesz i mógłbyś wybrać między różnymi rodzajami zajęć. Na co byś się zdecydował: na pozostanie najemnym pracownikiem czy też na pracę na swoim (self-employed)?”.
Z badań Blanchflowera i Oswalda, chciałbym wynika, że jednym z liderów liderem w lidze ducha przedsiębiorczości jest Polska: aż 79,9 proc. polskich respondentów chciałoby pracować na swoim (z badań CEBOS wynika, że preferencje przedsiębiorcze są szczególnie silne wśród polskiej młodzieży). Kolejne miejsce zajmuje Portugalia (73,3 proc.), Stany Zjednoczone (70,8 proc.), Szwajcaria (64,5 proc.), Nowa Zelandia (64,2 proc.), zachodnie Niemcy (64,0 proc.), i Włochy (63,3 proc.), Z dawnych krajów socjalistycznych za Polską znajdują się Słowenia (57,8 proc.), wschodnie Niemcy (56,5 proc.), Bułgaria (55,4 proc.), Węgry (49,8 proc.), a potem – z dużym dystansem – Czechy (36,8 proc.) i Rosja (33,2 proc.), które zajmują jedno z ostatnich miejsc w wykazie Blanchflowera i Oswalda. Poniżej Rosji są jeszcze Dania (29,7 proc.) i Norwegia (26,9 proc.).[7]
Ale uwaga wyniki wszelkich badań ankietowych zmierzających do poznania rzeczywistych preferencji trzeba traktować z dystansem, gdyż dokładnie nie wiadomo, w jakim stopniu odzwierciedlają one decyzje podejmowane w sytuacji, gdy faktycznie trzeba dokonać wyboru (tożsamo odnosi się do preferencji wyborczych).
mensi