Zamknięty system źródeł prawa:
- założenia o charakterze konstytucyjnym
- założenia dotyczące języka tekstów prawnych
a) język etniczny, wieloznaczność, nazwy nieostre, konieczność korygowania języka – nie jest to język potoczny, ujednoznacznienie
b) określenie fachowe nie występuje potocznie lub mające trochę inne znaczenie niż potocznie
c) definiowanie by wykluczyć jednoznaczność
d) do wyrażeń nieostrych dookreślenia
e) zwroty o charakterze idiomatycznym – przypisujemy z góry określony sens
f) reguły powszechnie przyjęte w danym systemie (metanormy), normy w jaki sposób rozumieć tekst prawny, przełożenie tekstu prawnego na język norm
Tekst prawny ma być komunikatywny i max zrozumiały dla odbiorcy przejrzysty, spójny, krótki i możliwie skondensowany
g) adekwatność – sprawdzenie jakie normy już istnieją, sprawdzić do jakich stanów faktycznych będą stosowane nowe systemy jednej treści; dokładnie to co prawodawca chciał wprowadzić do przepisu
h) rozczłonkowanie syntaktyczne ułatwia znajdowanie poszczególnych elementów
i) o charakterze treściowym
ad a) adresat
okoliczności zakres zastosowania zakres normowania
ad b) sens (treść elementów) może być doprecyzowany w innych przepisach
wyrażenie normo kształtne – aż do uzyskania spójnego tekstu
· zakres adresatów
· zakres zastosowania
Typy norm prawnych
- sankcjonowane i sankcjonujące
- kompetencyjne ktoś ma możność wykonania czynności konwencjonalnej z tym skutkiem że dla innych podmiotów aktualizują się obowiązki
- warunkujące zastosowanie innych norm i warunkujące praktyczne (faktyczne realizowanie innych norm) np. nakazujące komornikowi wszczęcie egzekucji)
- nakazujące działanie i zaniechanie
- nie nakładające obowiązków
- nakazujące działanie psychofizyczne i konwencjonalne
- normy wobec państwa np. rejestracja pojazdów
· prawodawca utrwala funkcjonujące elementy
· potrzeba ustalenia rozstrzygnięcia wątpliwości
· potrzeba wyeliminowania poglądów szkodliwych
· wprowadzenie nowych elementów i zagwarantowanie żeby nie były rozumiane w różny sposób
· próba zmiany już ukształtowanych elementów np. jeśli ustawa nie weszła w życie to nie można wydać do niej aktów wykonawczych
Typowe sytuacje prawne:
- obowiązek nakazuje lub zakazuje określonego zachowania się formułując obowiązek konstruujemy normy instrumentalnego nakazu (zakazu) dają się wyinterpretować inne normy
IV typy konstrukcji:
1) rozkaźnikowy
2) nakazowy
3) opisowy
4) powinnościowy
rozkaźnikowy – najprostszy, najbardziej komunikatywny, z kontekstu wynika czego ten nakaz dotyczy, jest trudny do zastosowania w przepisach
nakazowy – nakaz lub zakaz określonego postępowania jednoznaczna konstrukcja rodzaju zachowania, od którego należy się powstrzymać
opisowy – opisujemy zachowanie podmiotu zdarzenia, osoba interpretująca przypisuje tym rozwiązaniom charakter idiomatyczny np. minister wydaje rozporządzenie
1) aktualnie (organ rozpatruje wniosek, uchyla)
2) w czasie przyszłym ktoś podlega karze postępowanie ulega zawieszeniu, kończy się wydaniem decyzji, ktoś podlega odpowiedzialności, może dotyczyć osoby, rzeczy, rzeczy abstrakcyjnych
3) coś się czyni np. zwraca się wniosek po terminie, wezwanie doręcza się na 7 dni przed terminem niestawiennictwa, nabywa się uprawnienie
4) wskazuje się ze ktoś ma prawo i możność prawną do dokonania administracyjnej czynności, obowiązek i uprawnienie
5) powinnosciowy – sposób sens prognostyczny jeżeli mają miejsce pewne zdarzenia, przewidujemy, ze nastąpią inne zdarzenia
6) rozumienie ocenne (aprobata lub dezaprobata) w systemie ocen zachowanie będzie pozytywne
7) sposób doradczy
8) w znaczeniu normatywnym – zalecenie mocne, brak bezwzględnego nakazu, w tekstach prawnych słowo powinien
9) sposób informacyjny – istnieje inny sposób posługiwania się czymś, postępowania najczęściej w języku prawniczym, a nie prawnym interpretujący może przypisać temu odmienne znaczenie
10) powinien raczej jako bezwzględny nakaz i zakaz w jednym tekscie – jedno znaczenie tego słowa
11) sposób opisany jest najbardziej pożądany, odpada rozkaźnikowy, powinnosciowy jest niezbyt pożądany najlepszy nakazowy
indyferencja – zachowanie nie jest nakazane ani zakazane, obojętne z punktu widzenia prawnego; jest obojętne czy działanie jest indyferentne, żeby zlikwidować spory chcemy uchylić obowiązujący nakaz lub zakaz określonych zachowań nie trzeba się powstrzymywać jakieś zachowanie nie jest zakazane ani nakazane
w sytuacjach wątpliwych ustawodawca stwierdza, ze coś jest indyferencją
gdy chcemy uchylić nakaz lub zakaz wprowadzenie indyferencji
w związku z czynem indyferentnym mogą zrodzić się kolejne sytuacje prawne (np. obowiązki)
uprawnienie jest rezultatem istnienia obowiązku po drugiej stronie podmiotu prawodawca ustanawia nakaz zachowania się a beneficjantem będzie tu inny podmiot to uprawnienie jest korzystne dla adresata; podmiot uprawniony ma wolność korzystania z tego uprawnienia
· podmiot uprawniony ma wolność do tego, czy skorzysta z uprawnienia
· mogą być sytuacje, ten uprawniony ma obowiązek skorzystania z uprawnienia (np. organ prawa publicznego); organ prawa publicznego musi nawet dochodzić tego by świadczenie zostało spełnione
wolność prawnie chroniona – podmiotom przyznaje się jakaś swobodę działania, zabraniamy wszystkim innym ingerowanie w te sferę (np. tajemnica korespondencji, naruszenie w sposób przewidziany prawem), możliwość zgromadzeń, wolność korespondencji, możliwość reagowania jeśli osoby trzecie ingerują w tę wolność
roszczenie związane z uprawnieniem ktoś ma uprawnienie i możliwość żądania świadczenia
uprawnienie związane z roszczeniem – występujemy do organu państwa, innego uprawnionego podmiotu, kompetencje do uruchomienia działań innego podmiotu
ograniczenie musi wynikać z przepisów prawa, obowiązek uczynienia użytku z kompetencji (o dokonane roszczenie)
wolność czynienia użytku ze swojego prawa
ograniczona (art. 5 Kc) – społeczno-gospodarcze przeznaczenie
kompetencja – udzielenie kompetencji - norma kompetencyjna, dokonana czynność konwencjonalna w sposób przewidziany prawem, aktualizuje się obowiązek innej osoby.
A-kompetencja- >B – aktualizuje się dla niego pewien obowiązek
Elementy
· określenie podmiotu kompetentnego (jeden lub więcej podmiotów, także działania wspólne)
· wskazanie czynności jaką podmiot kompetentny ma dokonać by doszło do skutecznego użytku z kompetencji
· adresat normy kompetencyjnej
· jakie obowiązki będą związane z czynnością konwencjonalną
· reguły sensu – jak odczytywać zachowanie innego podmiotu
II grupy reguł
- reguły sposobu w jaki sposób należy dokonać czynności, by była uznana za konwencjonalną
- reguły sensu jak z zachowaniami dokonanymi zgodnie z regułami sposobu wiązać określony sens
a) określenie organu kompetentnego, najczęściej już wcześniej jest skonstruowany jest znany z innych przepisów
- w jaki sposób podmiot ma się pojawić (konstrukcja nowego podmiotu)
- monokratyczny
- kolegialny
w jaki sposób obsadzany
- regulujacy dokonanie skutecznego wyboru (liczenie głosów, kto wybiera)
- inny sposób (powołanie) kto powołuje, czy wymierzanie się jakiejś cechy
wskazanie (jeżeli podmiot już istnieje w systemie prawnym)
- podmiot indywidualnie wskazany (imiennie)
- najczęściej nieimiennie tylko minister właściwy
- precyzyjnie wyznaczanie zadań poszczególnych organów
b) określenie czynności konwencjonalnej (wskazanie na formę prawną) kompetentny może być nie tylko organ państwa, ale także jednostka
Czynności konwencjonalne są określane w odpowiednich przepisach
Trzy sposoby
· elementy nawiązujące do reguł sposobu z drugim działaniem należy wiązać określony sens
· w przepisach prawa prawodawca nakazuje komuś dokonanie określonej czynności konwencjonalnej np. obowiązek wydania decyzji zakończenia postępowania w formie postanowienia, konieczność wydania rozporządzenia, podjęcie uchwały przez Radę Gminy (nałożenie kary itp.)
· w jaki sposób B ma się zachować w przypadku komornika
Adresat normy kompetencyjnej
Reguły sposobu składają się na pojęcie normy kompetencyjnej do określonego organu kompetentnego
Określenie czynności konwencjonalnej
1) Elementy nawiązujące do reguł sposobu z takim czy innymi działaniami należy wiązać taki czy inny sens
2) W przepisach prawa prawodawca nakazuje komuś dokonanie czynności konwencjonalnej
3) Organ zamierza postępować w drodze postanowienia
Rada Ministrów wydaje rozporządzenia. Rada Gminy podejmuje uchwały. Organ nakazuje rozbiórkę. Organ nakłada karę grzywny.
Obowiązek znoszenia pewnych działań komornika.
Czynność musi być skonstruowana tak jak ma być dokonana (np. jakie cechy, jak zredagowane rozporządzenie) - sposób dokonania
Nie wystarczy określić sposób dokonania czynności konwencjonalnej, aby była zgodna z prawem, rodzi się obowiązek nawet jeśli czynność konwencjonalna nie została dobrze skonstruowana
1) wskazanie organu, który wydał decyzję
2) zawiera rozstrzygnięcie sprawy administracyjnej
3) adresowana do podmiotu
adresat normy kompetencyjnej
wyznaczenie obowiązku adresatowi; obowiązek czynienia użytku z wolności
1) normy kompetencyjne
2) nakazujące czynić użytek z przyznanej kompetencji
wskazanie możności dokonania czynności konwencjonalnej
w postanowieniach odczytuje się przepisy w sposób zwężający
- podmiot, treść i forma – skutki czynności jeśli tego nie ma to występuje luka konstrukcyjna
- przypisanie tym samym wyrazom odmienną treść
- definiowanie niektórych elementów w innych aktach
- określenie ważności czynności
- wskazanie zakresu udzielanych kompetencji
Enumeratywne rozstrzygnięcie zakresu spraw:
- możliwość powstawania sporów kompetencyjnych
- dokonanie rozdziału kompetencji, któremuś podmiotowi przyznaje się kompetencje o charakterze ogólnym
- określenie współuczestnictwa w dokonywaniu czynności konwencjonalnej
1) współkompetencja Dwa podmioty w drodze jednego oświadczenia mogą dokonać czynności konwencjonalnej ze skutkiem dla osób trzecich
2) współuczestnictwo – kiedy z przepisów prawa wynika że jakiś podmiot przed dokonaniem czynności konwencjonalnej musi zasięgnąć opinii
Uzgodnienie – polega na tym, że podmiot musi uzgodnić istotne elementy tejże treści z innym podmiotem
Wyrażenie zgody – żeby czynnością konwencjonalną została dokonana należy uczynić użytek z kompetencji
Uprzednie wyrażenie zgody
Zgoda 2 postacie:
- oświadczenie woli, że organ aprobuje podmiot na czas wyrażenia sprzeciwu, jeśli go nie zgłosi to traktujemy to jako oświadczenie aprobujące. Zatwierdzenie czynności- po wydaniu aktu, aby pozostał w obrocie prawnym np. przepisy porządkowe w gminie
- wyrażenie opinii – czynność prawna będzie skuteczna po zasięgnięciu opinii. Po wyrażeniu opinii musi się zapytać
Przypadek wyrażenia zgody zatwierdzenie czynności sprowadza się do tego, że już po wydaniu aktu. Opinia nie ma charakteru wiążącego.
Metaprzepisy przepisy które dotyczą innych przepisów; sa to wypowiedzi II stopnia o wypowiedziach w jakim zakresie je stosować do stanów faktycznych i kiedy. Jednymi z najważniejszych przepisów są przepisy o wejściu w życie aktów normatywnych.
Proces dokonywania czynności konwencjonalnej na gruncie porządku prawnego się dokonał. Wejście w życie oznacza, że należy stosować (zwykle okres 14 dni) przestępstwa indywidualne niewłaściwe jeżeli za ich popełnienie grozi kara łagodniejsza niż przewidziana w typie podstawowym nazywa się przestępstwem uprzywilejowanym. Jeśli grozi kara surowsza to jest to przestępstwo kwalifikowane, z tym że ta surowsza odpowiedzialność karna i typ kwalifikowany przestępstwa mogą też zależeć od innych ustawowych znamion np.; sprawca działa ze szczególnym okrucieństwem
Proces legislacji kończy się z momentem utrwalenia aktu. Obowiązuje dopiero po opublikowaniu w Dz.U., akt jest elementem porządku prawnego, ale nie oznacza to wejścia w życie.
Retroakcja – działanie prawa wstecz
1) Decyzja o momencie wejścia aktu w życie
2) Przesłanki
3) Oznaczenie wejścia aktu w życie
Decyzja należy do tego kto ten akt wydaje należy do prawodawcy. Podmiotem podejmującym decyzję jest to rozstrzygniecie merytoryczne. Niekiedy o wejściu w życie przesadzają inne akty, ze względu nad stopiren skomplikowania, wejście w życie zostanie uregulowane przepisami
3) ...
ulcik99