Filozofia New Age - Zarys.pdf - zachomikowane - Feliks_26

Filozofia New Age? - Zarys

Autor tekstu: Joanna ¯ak-Bucholc

Oryginał: www.racjonalista.pl/kk.php/s,1448

New Age jest faktem, czy chcemy tego czy nie. W USA i Europie Zachodniej

wiele elementów tego zjawiska przenika rozmaite sfery ¿ycia. "Sprzysiê¿enie

Wodnika" przejawia siê na tysi±ce sposobów, nie jest łatwe do uchwycenia i

opisania. Czerpie inspiracje z wielu tradycji, a z powodu wielo¶ci odniesieñ NE jest

generalnie oceniany jako eklektyczny, synkretyczny, filozoficznie niespójny. Ale

mo¿e to tylko pozory... Zawsze, kiedy nowe pr±dy kulturowe tworz± siê, narastaj±

i wkraczaj± w zastane formy - s± postrzegane jako nieuporz±dkowane; zdajmy

sobie sprawê, ¿e ruch Nowej Ery wła¶ciwie tworzy siê na naszych oczach. I do tego

jest now± propozycj± kulturow±, przy czym propozycj± "totaln±", czyli wbrew wielu

opiniom, zmierzaj±c± do znalezienia formuły - otwartej, ale cało¶ciowej, w której

elementy stworz± pewn± wizjê ¶wiata. Nie warto znów, jak czyniło to ju¿ wielu,

wymieniaæ składowych NE, tradycji, idei, doktryn - w zamian lepiej podj±æ próbê

zrozumienia tej wła¶nie cało¶ciowej wizji uniwersum.

NE nie pojawił siê w pró¿ni - wiele musiało zostaæ uczynione, i równie wiele

"odczynione", by mogły pojawiæ siê elementy "nowego paradygmatu". Nowe

rozwi±zania pojawiaj± siê zazwyczaj, gdy stare przestaj± wystarczaæ, gdy narasta

prze¶wiadczenie o wyczerpaniu siê dotychczasowych idei i form. ¦wiadomo¶æ

kryzysu kultury euroamerykañskiej musi i tutaj byæ koniecznym punktem wyj¶cia.

Zreszt± ta ¶wiadomo¶æ nie ogranicza siê do ostatnich dziesiêcioleci - po I Wojnie

¦wiatowej, szok ni± wywołany był przyczyn± wyłonienia siê np. ruchu

dadaistycznego, a potem surrealizmu. Ruch kontestacji lat 60. tworzyli ludzie

urodzeni w latach tu¿ powojennych, dla których - szczególnie w Europie, a

"najszczególniej" w Niemczech - tragedia wojenna poprzedniego pokolenia

wydawała siê ¶wiadczyæ o upadku warto¶ci tradycyjnych (jak ¿yæ po "epoce

pieców"?).

I pamiêtajmy te¿, ¿e w kulturze zawsze mamy do czynienia z krzy¿uj±cymi siê

czynnikami, oddziaływaniami, okoliczno¶ciami, ¿aden fakt nie pozostaje tak

naprawdê w izolacji, choæby¶my nawet nie byli ¶wiadomi wszystkich zwi±zków.

Prób przezwyciê¿enia "starego paradygmatu" było wiele, tylko ¿e stanowiły one

raczej jednostkowe lub ograniczone do małego ¶rodowiska działania. NE natomiast

ma ambicjê staæ siê wielka alternatyw±. I wbrew pozorom - posiada pewn±

"strukturê".

Z drugiej strony jest on tylko jedn± z mo¿liwych odpowiedzi na kryzys, ale s±

ni± równie¿ inne nurty, jak np. postmodernizm. Zreszt± od astrofizyki, po

rozwi±zania literackie widaæ "nowe" rozwi±zania, w których model pozytywistyczny

i mechanistyczny ostatecznie odsyłamy do lamusa.

Tworzenie nowej wizji z natury rzeczy nie opiera siê na od razu wypracowanych

koncepcjach - "system" budowany jest z elementów, które s± do dyspozycji. W

miarê przebudowywania i przybywania elementów pojawiaj± siê innowacje, a

nawet kontr-propozycje - w swoistym sprzê¿eniu zwrotnym. Wystarczy

przypomnieæ, jak budowało siê chrze¶cijañstwo - czy¿ nie było u swych pocz±tków

synkretyczne: zło¿one z elementów judaistycznych, egipskich, greckich,

perskich...? To raczej ogólna prawidłowo¶æ, nie specyfika NE.

Od zało¿eñ kosmologicznych, ontologicznych, aksjologicznych zale¿y sposób

widzenia pañstwa, społeczeñstwa, człowieka, ba - zale¿± nawet... nasze my¶li.

My¶l mo¿e stwarzaæ "nowe", ale na co dzieñ zale¿y od naczelnej koncepcji, od

tegoj a knauczyli¶my siê my¶leæ o ¶wiecie. A sposób my¶lenia o ¶wiecie warunkuje

my¶lenie o nas samych. New Age jest propozycj± cało¶ciow±, obejmuj±c±

wszystkie te sfery, które pozostaj± wobec siebie w zale¿no¶ci funkcjonalnej, jak w

ka¿dym innym wielkiej formacji kulturowej. Ma swe ugruntowanie filozoficzne

stwarzaj±ce perspektywê dla działañ bli¿szych praktyce codziennej - jak to jest np.

w przypadku wegetarianizmu, który nie jest oderwanym dziwactwem, ale

konsekwencj± przyjêcia pewnej racji ogólniejszej.

Spróbujmy zatem odnale¼æ pewien spójny obraz New Age, czêsto gubiony w

opisach krytycznych na rzecz opisywania jego cz±stkowych realizacji.

1. New Age odrzuca obraz statycznego, mechanistycznego wszech¶wiata.

Dlatego zaadaptował teorie podkre¶laj±ce dynamiczny charakter kosmosu.

Strumieñ, proces zast±piło pojêcie zbioru elementów. We współczesnych teoriach

fizyki (tzw. mechaniki kwantowej) szuka siê te¿ potwierdzenia niektórych tez

staro¿ytnych filozofii (por. buddyjskie pojêcie "strumienia dharm", czy prawo

"współzale¿nego powstawania").

2. Obraz kosmosu "¿ywego", dynamicznego, ewoluuj±cego pozwala przyj±æ

model ¯ycia jako fenomenu Przemian (st±d wynika zainteresowanie T. de Chardin,

por. te¿ tezy K. Wilbera w pracach: Eksplozja ¶wiadomo¶ci czy Krótka historia

wszystkiego). Pozwala te¿ dostrzec swoist± relacjê miêdzy kosmosem a

człowiekiem, w istocie bêd±cych przejawem tej samej siły tworz±cej i ewoluuj±cej

(w znaczeniu raczej indyjskiej szkoły sankji ni¿ darwinizmu).

To zatem, ¿e NE wchłon±ł niektóre zasadnicze koncepcje Wschodu ma

przyczynê w tym, ¿e bardziej odpowiadaj± one tej filozofii ¯ycia-procesu. Na

innym "ni¿szym" poziomie relacyjno¶æ kosmos-człowiek stwarza pole dla

renesansu alchemii i magii.

3. ¦wiat w ujêciu NE jawi siê mniej jako zestaw form materialnych, a bardziej

jako pulsuj±ca energia, która ma zdolno¶æ przejawiania siê na ka¿dy sposób:

"zagêszczona" - jako materia, ale równie¿ jako... Umysł. Wedle słów pewnego

fizyka wszech¶wiat zaczyna bardziej przypominaæ My¶l ni¿ Maszynê. Tym samym

¶wiat daje siê inaczej ni¿ dot±d okre¶liæ, nie tylko za pomoc± ¶rodków

racjonalnych, ale te¿ poprzez empatie, intuicjê, wgl±d. Człowiek jest czê¶ci±

¿yj±cej cało¶ci i zanurzony w niej mo¿e postrzegaæ siebie i ¶wiat w tej samej

płaszczy¼nie; pojêcia "wewn±trz" i "zewn±trz" zdaj± siê nie mieæ kategorialno¶ci

koniecznej dla poznawania. Jedno¶æ ¶wiata (a NE jest ¶wiatopogl±dem

monistycznym) pozwala uciec siê do takich form poznawczych, które obejmuj± na

równych prawach przedmiot i podmiot. Poznaj±c siebie, poznajemy ¶wiat. To

problem epistemologii. Z punktu widzenia racjonalizmu, którego konsekwencj± jest

postulat obiektywnego opisu jest to podejrzana mistyka - ale z punku widzenia

monisty jest wewnêtrznie "logiczne".

4. Dynamizm, ewolucja, zmienno¶æ form - wszystkie te pojêcia-klucze

sprawiaj±, ¿e inaczej sytuuje siê wobec uniwersum człowiek. Nie jest zatem (a

przynajmniej nie tylko) raz dan± form± bytuj±c± w jednorazowo stworzonym

kosmosie, lecz stanowi przejaw wiecznie zmieniaj±cej siê Rzeczywisto¶ci (w istocie

swej - sakralnej). Dlatego NE siêgn±ł po koncepcjê reinkarnacji, która jest

swoistym "procesem w procesie" (kosmicznym)dotycz±cym nas, ludzi.

5. To, co wydaje siê najbardziej charakterystyczne dla NE, to powtarzaj±cy siê

w ka¿dej niemal publikacji postulat doskonalenia siê, samorealizacji, samowiedzy,

a pojêcie transformacji ¶wiadomo¶ci to jedna z czołowych tez swoistej wodnikowej

antropologii. Dlaczegó¿ miałoby byæ inaczej - ewoluuj±cy ku doskonało¶ci ¶wiat

(por. punkt Omega u T. de Chardin) implikuje obraz ewoluuj±cego,

"wzrastaj±cego" człowieka... Trudno nie przyznaæ, ¿e to zorientowanie (nomen

omen) na samodoskonalenie siê i "poszerzanie ¶wiadomo¶ci" ma tradycje

orientalne. Przy czym samorozwój nie znaczy tu rozwoju ego, przeciwnie - dopiero

jego zniweczenie prowadzi do prawdziwej wiedzy o tym "kim jestem". Rozwój -

transgresja ego - o¶wiecenie - przebóstwienie - to jakby etapy procesu.

6. Człowiek zyskał wymiar wieloaspektowej istoty, przenikniêtej ¶wiadom±

energi±, o bardziej skomplikowanej strukturze, nie bêd±cej bowiem tylko

poł±czeniem ducha i ciała, lecz całym kompleksem składników. Nie jednorodna

dusza, ale raczej wielopoziomowa ja¼ñ ma stanowiæ now± charakterystykê

człowieka. NE siêga zatem do orientalnych lub gnostyckich tradycji, tam gdzie ow±

wielowymiarowo¶æ i wielopoziomowo¶æ siê dostrzega i porz±dkuje (mówi siê zatem

o ciele eterycznym astralnym, mentalnym, duchowym, wreszcie nirwanicznym, o

Czystym Umy¶le).

7. Taka wizja, człowiek nie podzielonego miedzy ducha i materiê, ale

wielowymiarowego, a przy tym zharmonizowanego poci±ga za sob± pojecie

holizmu. W tym obszarze mieszcz± siê zainteresowania alternatywnymi formami

leczenia - nie leczy siê bowiem organu, lecz całego człowieka, w którym została

zakłócona równowaga. A skoro człowiek to nie mechanizm o¿ywiony dusz±, ale

poł±czenie wielu sprzê¿onych ze sob± płaszczyzn, mo¿na oddziaływaæ na wiele z

nich równocze¶nie (st±d bioterapia, tzw. passy, reiki, a nawet tzw. pozytywne

my¶lenie).

8. NE siêga zatem do wielu tradycji, poniewa¿ pasuj± one do "siatki". Jest prób±

zbudowania wewnêtrznie niesprzecznej wizji uniwersum, propozycj± - wbrew

pozorom - przynajmniej na głêbszym poziomie, w ambitniejszych ujêciach,

przemy¶lan± i celow± (przy czym jest to nie tylko propozycja ¶wiatopogl±dow±, ale

i w pewnej mierze strukturalna).

< www.racjonalista.pl >

Autorem tej witryny jest Michał Przech, zwany ni¿ej Autorem.

Wła¶cicielem witryny s± Mariusz Agnosiewicz oraz Autor.

¯adana czê¶æ niniejszych opracowañ nie mo¿e byæ wykorzystywana w celach

komercyjnych, bez uprzedniej pisemnej zgody Wła¶ciciela, który zastrzega sobie

niniejszym wszelkie prawa, przewidzaiane w przepisach szczególnych, oraz zgodnie

z prawem cywilnym i handlowym, w szczególno¶ci z tytułu praw autorskich,

wynalazczych, znaków towarowych do tej witryny i jakiejkolwiek ich czê¶ci.

Wszystkie strony tego serwisu, wliczaj±c w to strukturê podkatalogów, skrypty

JavaScript oraz inne programy komputerowe, zostały wytworzone i s±

administrowane przez Autora. Stanowi± one wył±czn± własno¶æ Wła¶ciciela.

Wła¶ciciel zastrzega sobie prawo do okresowych modyfikacji zawarto¶ci tej witryny

oraz niniejszych Praw Autorskich bez uprzedniego powiadomienia. Je¿eli nie

akceptujesz tej polityki mo¿esz nie odwiedzaæ tej witryny i nie korzystaæ z jej

zasobów.

Informacje zawarte na tej witrynie przeznaczone s± do u¿ytku prywatnego osób

odwiedzaj±cych te strony. Mo¿na je pobieraæ, drukowaæ i przegl±daæ jedynie w

celach informacyjnych, to znaczy bez czerpania z tego tytułu korzy¶ci finansowych

lub pobierania wynagrodzenia w dowolej formie. Modyfikacja zawarto¶ci stron oraz

skryptów jest zabroniona. Niniejszym udziela sie zgody na swobodne kopiowanie

dokumentów serwisu Racjonalista.pl tak w formie elektronicznej, jak i drukowanej,

w celach innych niz handlowe, z zachowaniem tej informacji.

Plik PDF, który czytasz, mo¿e byæ rozpowszechniany jedynie w formie oryginalnej,

w jakiej wystêpuje na witrynie.

Plik ten nie mo¿e byæ traktowany jako oficjalna lub oryginalna wersja tekstu, jaki

zawiera.

Tre¶æ tego zapisu stosuje siê do wersji zarówno polsko jak i angielskojêzycznych

serwisu pod domenami Racjonalista.pl, TheRationalist.org, TheRationalist.eu.org,

Neutrum.Racjonalista.pl oraz Neutrum.eu.org.

Wszelkie pytania proszê kierowaæ do info@racjonalista.pl

Filozofia New Age - Zarys.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: