ZABÓJSTWO ANDRZEJA BOGOLUBSKIEGO - LATOPIS KIJOWSKI.pdf - Historia Rosji - leopardg

Historia Rosji - serwis historyczny

Page 1 of 5

OpowieśćozabójstwieAndrzejaBogolubskiego

[latopiskijowski]

Roku6683[1174].ZabityzostałwielkikniaźAndrzejsuzdalski,synJerzego,wnuk

WłodzimierzaMonomacha,miesiącaczerwca28dnia,wwigilięświętychapostołów

[Piotra i Pawła], dzień zaś wtedy był sobota. Zbudował był [on] gród murowany

sobie o nazwie Bogolubowo; tak daleko, jak Wyszogród od Kijowa, takoŜ i

BogolubowoodWłodzimierza[nadKlaźmą].TenprawowiernyimiłującyChrystusa

kniaź Andrzej od najmłodszych lat Chrystusa umiłował i Przeczystą Jego Matkę,

myśli bowiem i umysł przyozdobił jako komnatę krasną — duszę swoją ozdobił

wszelkimi dobrymi uczynkami i upodobnił się do króla Salomona, jako Ŝe dom

Panu Bogu — cerkiew przesławną Narodzenia Świętej Bogarodzicy pośród grodu,

murowaną, w Bogolubowie zbudował i ozdobił ją bardziej niŜ wszystkie cerkwie,

na podobieństwo tej świętej świętych, którą był Salomon, król pełen mądrości,

zbudował.Takoitenkniaź,prawowiernyAndrzej,wzniósłcerkiewtęnapamięćo

sobie, i ozdobił ją ikonami cennymi i kamieniem drogim, i wszelkimi perłami

bezcennymi [...] Od blasku zaś nie sposób było patrzeć, gdyŜ wszystka cerkiew

byłazłota.Iprzyozdobiłją,iupiększyłjąnaczyniamizłotymiicennymi,ipowiesił

[ozdoby]tak,Ŝewszyscyprzychodzącydziwowalisię;wszyscyteŜwidzącyjąnie

byli w stanie opowiedzieć o niezwykłym jej pięknie: złotem i emalią, i wszelkimi

kosztownościamicerkiewnymibyłaozdobionaiwszelkiminaczyniamicerkiewnymi

[...], i świecznikami rozlicznymi. Wewnątrz cerkwi, od góry aŜ do dołu, ściany i

filary okuto złotem i drzwi, i odrzwia cerkwi teŜ złotem okuto. I baldachim teŜ

złotembyłozdobiony[...]

Kniaź Andrzej gród był Włodzimierz obwarował, do niego teŜ Bramę Złotą

przybudował, a drugą srebrem pokrył, nadto cerkiew murowaną wzniósł,

soborową, Świętej Bogarodzicy, przecudną wielce, i wszelkimi ozdobami

rozlicznymizezłotaisrebraozdobiłją,i5kopułjejpozłocił,drzwiteŜcerkiewne,

troje, złotem przystroił. I kamieniem drogim, i perłami cennymi upiększył ją, i.

wszelkimikosztownościamiozdobiłją,imnogimiświecznikamizłotymiisrebrnymi

cerkiew oświetlił, a ambonę złotem i srebrem pokrył. I liturgicznych naczyń, i

wszelkich ozdóbcerkiewnych,upiększonych złotemi kamieniemdrogim i perłami

wielkimi, bez liku było, i 3 cyboria olbrzymie, które czystym złotem i kamieniem

drogim ozdobił. Przeto wszystkimi ozdobami i wyposaŜeniem podobna była do

budowli Salomonowej świętej świętych, i w Bogolubowie, i we Włodzimierzu

grodzie.

Kopułę teŜ złotem pokrył, i sklepienia pozłocił [...], i wieŜę pozłocił, i wnętrze

cerkwi,inadsklepieniamiptakizłoteiwieŜyczki,ikurkizłotempokrytepostawił,i

po wszystkiej cerkwi, i na sklepieniach naokoło. Potem teŜ inne cerkwie mnogie

murowanepostawiłimonasterymnogiezbudował,nawszystekbowiemcerkiewny

stan i na krzewicieli wiary otworzył jemu był Bóg oczy serca. I nie zamroczył

umysłuswojegopijaństwem,ikarmicielembyłdlaczerńcówiczernic[mniszek]i

ubogich, i dla kaŜdego stanu niczym umiłowany ojciec był. Najbardziej zaś z

jałmuŜny słynął, bowiem słyszał głos Pana mówiącego; „Cokolwiekście uczynili

braciom moim najmniejszym, to mnieście uczynili". I jeszcze Dawid mówi:

„Błogosławiony mąŜ, który miłuje i daje [ubogim]; wszystek dzień w Panu nie

zbłądzi,męstwoirozumwnimŜyje,sprawiedliwośćiprawdaznimprzebywa".I

innychcnótwieleposiadał,iwszelkimiobyczajamizacnymiwyróŜniałsię:wnocy

wchodził do cerkwi i świece sam zapalał, i widząc wizerunek BoŜy na ikonach

http://www.rosja.osman.livenet.pl/zrodla/bogolubski.html

2008-04-07

Historia Rosji - serwis historyczny

Page 2 of 5

namalowany, patrzył jako na samego Stwórcę, i wszystkich świętych na ikonach

namalowanychwidząc,korzyłciałoswojeskruchąwsercuijękizsercadobywał,i

łzy z oczu toczył, pokutę Dawidową przyjmował i Ŝałował za grzechy swoje.

Umiłował nieśmiertelnych bardziej niŜ śmiertelnych, i niebian bardziej niŜ

doczesnych,ikrólestwozeświętymiuwszechwładnegoBogabardziejniŜdoczesne

tokrólestwonaziemi.

I wszelkimi cnotami był ozdobion ten wtóry mądry Salomon.Miał teŜ i tę zaletę:

kazałprzezwszystkiedniwozićpogrodziejadłoipicierozlicznechorymiubogim

wedle potrzeb. A widząc kaŜdego nędzarza przychodzącego do niego po prośbie,

dawał mu jałmuŜnę jego, mówiąc, Ŝe „to jest Chrystus, który przyszedł

wypróbować mnie". I tak przyjmował kaŜdego przychodzącego do niego, jako

Chrystus, nakazując, rzekł: „Jeśliście cokolwiek uczynili tym braciom moim

najmniejszym, to mnieście uczynili", I te słowa zawsze w sercu pamiętał. Tym

dostojniej od Boga męczeński wieniec przyjąłeś, Kniaziu Andrzeju, męstwa

uosobienie; braci roztropnych, świętych męczenników naśladowałeś, krwią

zbroczywszy wszystkie cierpienia swoje. Bo gdyby nie napaść, nie otrzymałbyś

wieńca, gdyby nie cierpienia, nie dostąpiłbyś łaski BoŜej, kaŜdy bowiem kto

przestrzegacnót,niemoŜebezlicznychnieprzyjaciółbyć.

Kniaź Andrzej o [planowanym] podstępnym zabójstwie wprzód słyszał, duchem

rozgorzał BoŜym, lecz za winę nikomu tego nie poczytywał, mówiąc: „Pana Boga

mojego wszechwładnego i Stwórcę swojego umiłowani [przez Niego] ludzie do

krzyŜaprzygwoździli,mówiąc:„KrewJegobędzienanasinadzieciachnaszych".I

jeszcze [wyrzekł] słowa mówione przez usta świętych Ewangelistów: „Jeśli kto

połoŜy duszę swoją za przyjaciela swojego, moŜe Moim uczniem być". Ten zaś

miłujący Boga kniaź nie za przyjaciela, jeno za samego Stwórcę, który stworzył

wszystko z nicości, duszę swoją połoŜył. Przeto w dzień zabójstwa Twojego,

Męczenniku Kniaziu Andrzeju, zachwycali się niebiańscy woje, widząc krew

przelewaną za Chrystusa. Szlochało teŜ mnóstwo prawowiernych, pozbawionych

ojcaikarmiciela,widzącychgwiazdęświatłodajnązaćmioną.Przeklęcizaśzabójcy

ogniemŜegnająsięostatecznym,któryspalabezmiarwszelkiegogrzechu,tojest

uczynków. Ty zaś, Męczenniku, módl się do wszechmogącego Boga za plemię

swojeizakrewnych,izaziemięruską,by[Bóg]dałświatupokój.

My zaś do poprzedniego wróćmy. Stało się to w piątek, w południe, [kiedy to

odbyła się] narada podstępnych, niosących zgubę spiskowców. Oto miał on

[Andrzej]Jakima,sługęumiłowanego;isłyszał[ten]odkogoś,Ŝebratajegokniaź

stracićkazał.Irzuciłsię,przezdiabłapoduszczony,iprzybiegłzkrzykiemdobraci

swoich,dozłychdoradców,jakoJudasz do śydów,chcącdogodzić ojcuswojemu

szatanowi. I poczęli mówić: „Dziś tego stracił, a nas jutro. Pomyślmy przeto o

kniaziutym".Iuradzilizabójstwonanoc,jakoJudasznaPana.Igdynadeszłanoc,

rzucilisię,wziąwszyoręŜ,iposzlinaniegoniczymzwierzętadrapieŜne.Igdyszli

kułoŜnicyjego,zdjąłichstrachilękanie.Izbieglizsieni,iposzlidomiednicy,ipili

wino. Szatan zaś rozweselał ich w miednicy i usługiwał im niewidocznie,

poduszczając i dodając otuchy, jako Ŝe jemu obiecani byli. I tak upiwszy się

winem,poszlinasień.PrzywódcązaśzabójcówbyłPiotr,zięćKuczkowy,klucznik

Ambał, Jakim Kuczkowicz, a wszystkich niewiernych zabójców 20 było, którzy

zebrali się na przeklętej naradzie tego dnia u Piotra, u Kuczkowego zięcia. Gdy

nastąpiła noc sobotnia, w dzień pamięci świętych apostołów Piotra i Pawła,

wziąwszy oręŜ, niczym zwierzęta dzikie, przyszli ku łoŜnicy, gdzie błogosławiony

kniaź Andrzej leŜał. I rzekł jeden, stojąc u drzwi: „Panie! Panie!" A kniaź spytał:

„Ktośjest?"Onzaśodrzekł:„Prokop".Irzekłkniaź:„O,parobku,tyśnieProkop".

Oni tedy doskoczyli do drzwi, słysząc głoskniaziowy,i poczęli uderzać w drzwi, i

siłą wyłamali drzwi. Błogosławiony [Andrzej] zaś zerwał się, chcąc wziąć miecz.I

nie było tam miecza, tego bowiem dnia wyjął go Ambał, klucznik jego, a był to

mieczświętegoBorysa.Iwdarlisiędwajprzeklęci,izwarlisięznim.Kniaźpowalił

jednego pod siebie, [a pozostali] mniemając, Ŝe to kniaź powalony, porazili

swojegoprzyjaciela.Poczym,poznawszykniazia,walczyliznimokrutnie,bowiem

http://www.rosja.osman.livenet.pl/zrodla/bogolubski.html

2008-04-07

Historia Rosji - serwis historyczny

Page 3 of 5

silnybył.Isiekligomieczamiiszablami,ikopiamiranyjemuzadawali.Irzekłdo

nich: „O, biada wam, niegodziwcom, dlaczego upodobniliście się do Goriasiera?6

Jakiem zło wam uczynił? Jeśli krew moją przelejecie na ziemi, Bóg pomści wam

mój chleb". Ci zaś niegodziwcy, mając go juŜ za zabitego, wzięli przyjaciela

swojego,wynieślinazewnątrzizlękiemodeszli.Ontedy,wybiegłszyspiesznieza

nimi, zaczął czkać i mówić w boleści serca, i poszedł pod sień7. Oni zaś, słysząc

głos,zawrócilidoniego.Igdyzatrzymalisię,rzekłjedenzestojących:„Widziałem

kniazia schodzącego z sieni na dół". I rzekli: „Szukajcie go". I pobiegli zobaczyć,

czy nie ma go tam, gdzie zabitego zostawili. I rzekli: „Zginęliśmy! Czym prędzej

szukajciego!"Poczymzapaliwszyświece,znaleźligopośladachkrwi.

Kniaź, ujrzawszy ich idących ku sobie, wzniósł ręce ku niebu i pomodlił się do

Boga, mówiąc: „A zatem, Panie, ten zrządzony koniec przyjmuję, i chociaŜ

grzeszyłem, Panie, przykazań Twoich nie przestrzegałem, to wiedziałem, Ŝe

miłościwy jesteś, Ŝałującego za grzechy widzisz, i naprzeciw mu wychodzisz,

nawracając zbłąkanego". I westchnął z głębi serca, i łzę uronił, i wspomniał

wszystkiecierpieniaHiobowe,rozmyśliłwsercuswoimirzekł:„Panie,odpuśćmii

darujzłeuczynki,popełnionewczasie Ŝywotamojegokrótkiegoipełnegomąk,i

uczyń mnie niegodnego, Panie, godnym przyjęcia końca tego, jako Ŝe i na

wszystkich świętych i sprawiedliwych takowe męki i rozliczne cierpienia przy

śmierci nadchodziły. TakoŜ święci prorocy i apostołowie z męczennikami wieniec

otrzymywali, co za Pana krew swoją przelali, i takoŜ święci męczennicy i

błogosławieni ojcowie gorzkie męki rozliczne przy śmierci cierpieli, i wypróbowy

wanibylioddiabła,jakozłotowpiecu.Dlaichmodlitw,Panie,dowybranejTwojej

trzodyzprawymiowcamizaliczmię,jakoiświętychprawowiernychcarów,którzy

przelali krew, cierpiąc za ludzi swoich [zaliczyłeś]. PrzecieŜ i Pan nasz, Jezus

Chrystus, zbawił świat świętą krwią swoją od występków diabła". I tak mówiąc,

radowałsię.Irzekłjeszcze:„Panie,wejrzyjnaniemocmojąiobaczpokoręmoją,i

okrutny mój smutek i cierpienie moje, ogarniające mnie teraz. Niech [w Tobie]

pokładającnadziejęcierpięizawszystkotodziękujęCi,Panie,Ŝeśukorzyłduszę

moją, i królestwa Twojego uczestnikiem mię uczyń. I oto teraz, Panie, gdy krew

mojąprzeleją,zaliczmięwpoczetświętychmęczennikówTwoich,Panie!"Igdyto

mówił i modlił się za grzechy swoje do Boga, siedząc za wieŜą schodową, oni

[zabójcy] długo szukali go i ujrzeli siedzącego, niby jagnię niewinne. I tu,

przeklęci, doskoczyli, a Piotr rękę jego prawą odsiekł. Kniaź wejrzał na niebo i

rzekł:„Panie,wręceTwojepolecamduchamojego".ItakzasnąłwPanu.

Zabity zaś był w sobotę nocą. A nazajutrz o świcie, w niedzielę, w dzień 12

apostołów,przeklęci[zabójcy]przyszedłszystamtąd,zabiliProkopa,sługęjego.I

poszli na sień, i wyjęli złoto i kamienie drogie, i perły, i wszelkie kosztowności, i

wszystkienajcenniejszerzeczy.Ipokładszyjenakoniesług,posłaliprzedświtem

precz,asami,włoŜywszynasiebieoręŜsługkniaziowych,poczęlizbieraćdruŜynę

ku sobie, mówiąc: „CzyŜ mamy czekać, aŜ przyjdzie na nas druŜyna z

Włodzimierza?" I zebrali wojsko, i posłali do Włodzimierza: „Czy zamyślacie co

przeciw nam? Chcemy z wami układ zawrzeć. Nie o nas bowiem jednych narada

będzie, jeno i o was — jesteście teŜ w tej naradzie". I odrzekli Włodzimierzanie:

„Kto z wami w naradzie jest, ten niech z wami zostanie, a nam ona nie jest

potrzebna".Irozeszlisię.

I wylegli grabić — strach patrzeć. I przyszedł na miejsce [to] Kuźma Kijowianin

[zobaczyć] czy nie ma [ciała] kniazia, gdzie zabity został. I począł Kuźma pytać:

„Gdziejestzabitypan?"Irzekli:„LeŜyciwywleczonydoogrodu.LeczniewaŜsię

braćgo,takcipowiadamywszyscy,chcemygorzucićpsom.Jeśliktozabierzego,

ten wrogiem naszym będzie i tego zabijemy". I zaczął płakać nad nim Kuźma:

„Panie mój, jakeś nie usłyszał podłych i niegodziwych, niosących zgubę wrogów

swoich, idących przeciwko tobie, albo jakeś nie domyślił się zwycięŜyć ich, jako

niegdyś zwycięŜałeś pułki pogańskich Bułgarów?" I tak opłakiwał go. I przyszedł

klucznik Ambał, Jasin rodem [z Jasów], który to klucze trzymał od wszystkiego

domu kniaziowego i [któremu Andrzej] wolę był nad wszystkim dał. I rzekł,

http://www.rosja.osman.livenet.pl/zrodla/bogolubski.html

2008-04-07

Historia Rosji - serwis historyczny

Page 4 of 5

spojrzawszy nań Kuźma: „Ambale, wrogu, zrzuć kobierzec lub coś innego, co

podesłaćmoŜna,lubczymprzykryćpananaszego".

I odrzekł Ambał: „Idź precz! Chcemy rzucić [go] psom". I rzekł Kuźma: „O

heretyku! Teraz psom rzucić! A czy pamiętasz, Judaszu, w jakim odzieniu

przyszedłeś?Tyterazwaksamiciestoisz,akniaźnagileŜy.Leczproszęcię:zrzuć

micokolwiek".Irzuciłkobierzecikorzno[płaszcz],Izawinął[ciało]jego,iponiósł

jedocerkwi.Irzekł:„OtwórzciemiboŜnicę".Iodrzekli:„Rzućgotu,wkruchcie;

masz o kogo się kłopotać". Byli bowiem juŜ pijani. I rzekł Kuźma: „JuŜ ciebie,

panie,parobcytwoiznaćniechcą.Aniegdyś,gdykupiecprzychodziłzCarogrodu

lub z innych krajów, w ruskiej ziemi, i od łacinników, ze wszystkich krajów

chrześcijańskich i ze wszystkich pogańskich, tyś mówił: „Zaprowadźcie ich do

cerkwinachór,niechzobacząprawdziwechrześcijaństwoiprzyjmąchrzest".Tak

teŜ i było. I Bułgarzy, i śydzi, i wszyscy poganie, widzący sławę BoŜą i ozdoby

cerkiewne—„tamcibardziejopłakująciebie,cizaśnawetdocerkwiniepozwalają

włoŜyć".ItakpołoŜył[ciało]jegowkruchcieiprzykryłkorznem.IleŜałtu2dnii

noce.

Na trzeci dzień przyszedł Arseniusz, ihumen świętego Kośmy i Damiana

[monasteru]irzekł:„CzydługomamyoglądaćsięnaprzełoŜonychihumenówiczy

długo ma kniaź ten [niepogrzebany] leŜeć? Odemknijcie mi boŜnicę, niech

odprawięnaboŜeństwoŜałobnenad[ciałem]jego.WłóŜmyjealbodotrumny,albo

do grobowca, a gdy ucichnie złość ta, niech wtedy przyjdą z Włodzimierza i

zaniosą je tam. I przyszedłszy, kliroszanie bogolubowscy [członkowie kapituły]

wzięli [ciało] jego, wnieśli je do boŜnicy i włoŜyli do grobowca kamiennego, i

naboŜeństwoŜałobnenad[ciałem]jegozihumenemArseniuszemodprawili.

Grodzianie zaś bogolubowscy rozgrabili dom kniaziowy i [domy] rzemieślników,

którzy przyszli byli do pracy, złoto i srebro zabrali, odzieŜ i pawołoki, i mienie,

któremuliczbyniemasz.Iwielezławyrządziliwewłościjego:domyposadnikówi

ciwunów[zarządców]rozgrabili,a[ich]samychimłódźjego,imiecznikówzabili,

domy zaś ichrozgrabiliniewiedząc, Ŝepowiedziano: „Gdzie zakon,tam i krzywd

wiele". GrabieŜcy nawet z siół przychodząc, grabili, takŜe we Włodzimierzu, aŜ

zaczął chodzić Mikulica [kapłan] w ornatach ze świętą Bogarodzicą [ikoną] po

grodzie, dopiero ustali grabić. Pisze apostoł Paweł: „KaŜda dusza zwierzchności

podporządkowuje się, bo zwierzchności od Boga postanowione są". Jestestwem

bowiemcarnaziemipodobnyjestdokaŜdegoczłowieka,przezzwierzchnośćzaśo

stopień wyŜszy, niczym Bóg. Urzekł wielki [Jan] Złotousty: „Kto sprzeciwia się

zwierzchności, sprzeciwia się zakonowi Bo Ŝemu. Kniaź bowiem nie darmo nosi

miecz,bosługaBoŜymjest".

My zaś do poprzedniego wróćmy. Na 6 dzień, w piątek, rzekli Włodzimierzanie

ihumenowi Teodułowi i Łukaszowi, domestykowi [kierownikowi chóru] Świętej

Bogarodzicy: „Przygotujcie nosze, pojedziemy wziąć kniazia i pana naszego

Andrzeja". A do Mikulicy rzekli: „Zbierz popów wszystkich obleczonych w ornaty,

wyjdźcieprzedSrebrnąBramęzeŚwiętąBogarodzicąitamkniaziaoczekujcie".I

uczyniłtakTeoduł,ihumenŚwiętejBogarodzicyWłodzimierskiej,zkliroszanamiiz

Włodzimierzanami — pojechali po kniazia do Bogolubowa. I wziąwszy ciało jego,

powieźlidoWłodzimierzazczciąizpłaczemwielkim.Iponiejakimczasiepoczął

wychodzić kondukt z Bogolubowa, i ludzie w Ŝaden sposób nie mogli się

powstrzymać, jeno wszyscy płakali, Ŝe od łez nie mogli patrzeć, a szloch [ich]

dalekobyłosłychać.Ipocząłwszysteknaród,płacząc,mówić:„CzyŜbyśdoKijowa

pojechał,panie,doowejcerkwiprzeztęZłotąBramę,którąŜeśrobićposłał,dotej

cerkwinawielkimdworzenaJarosławowym,mówiąc:«Chcęwznieśćcerkiewtaką

samą, jaka jest Brama ta — złotą, aby była pamiątka wszystkiej ojczyźnie

mojej»".Itakpłakałponimwszystekgród.Iobrządziwszyciałojego,zczciąiz

pieśniami poboŜnymi połoŜyli go w cudnej, chwały dostojnej [cerkwi] Świętej

Bogarodzicyozłotejkopule,którąbyłsamzbudował.

http://www.rosja.osman.livenet.pl/zrodla/bogolubski.html

2008-04-07

Historia Rosji - serwis historyczny

Page 5 of 5

Ten bowiem kniaź Andrzej nie dał za Ŝywota swojego ciału swojemu spokoju i

oczom swoim drzemania, dopóki nie osiągnął domu prawdy, schronienia

wszystkich chrześcijan [i domu] Królowej niebieskich stanów i Pani całego

wszechświata,którakaŜdegoczłowiekalicznymidrogamikuzbawieniuprzywodzi.

JakoteŜapostołuczy:„KtóregomiłujePan,tegoikarze,ismagakaŜdego,którego

za syna przyjmie. Jeśli bowiem karanie znosicie, jako synom Bóg się wam

ofiaruje". Nie postawił bowiem Bóg przepięknego słońca na jednym miejscu, aby

dostatecznie stamtąd cały wszechświat oświetlało, jeno stworzył mu wschód i

południe, i zachód. I tako z błogosławionym kniaziem Andrzejem postąpił: nie

przywiódł jego do siebie na próŜno, gdyŜ mógł przez takowe Ŝycie i tak duszę

zbawić, jeno krwią męczeńską obmył się za grzechy swoje i z braćmi swoimi, z

Romanem i z Dawidem [św. Borysem i Glebem], razem do Chrystusa Boga

odszedł,iwrajskiejszczęśliwościniewysłowionejumieszczonyznimizostał,której

oko nie widziało ni ucho słyszało, ni na serce człowiekowi nie wstąpiło, a którą

nagotował Bóg miłującym Jego. Godnym stałeś się wiecznego oglądania tych

cudów i radujesz się, Andrzeju, Kniaziu wielki, zasługi mając wobec

WszechmogącegoiPrzenajbogatszego,inawysokościSiedzącego.DoBogamódl

się o zmiłowanie dla braci swoich, by dał im zwycięstwo nad przeciwnikami i

spokojne władanie, i panowanie prawe, i długotrwałe na wszystkie wieki wieków.

Amen.

http://www.rosja.osman.livenet.pl/zrodla/bogolubski.html

2008-04-07

ZABÓJSTWO ANDRZEJA BOGOLUBSKIEGO - LATOPIS KIJOWSKI.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: