WYPRAWA IGORA ŚWIATOSŁAWICZA NA POŁOWCÓW - LATOPIS KIJOWSKI.pdf - Historia Rosji - leopardg

Historia Rosji - serwis historyczny

Page 1 of 4

OpowieśćowyprawieIgoraŚwiatosławiczanaPołowców

[latopiskijowski]

W tym teŜ czasie [wiosną 1185 r.] Światosławicz Igor, wnuk Olegowy, pojechał z

Nowogrodu [Siewierskiego] miesiąca kwietnia 23 dnia, we wtorek, wziąwszy ze

sobą brata Wsiewołoda z Trubczewska i Swiatosława Olegowicza, synowca

swojego, z Rylska, i Włodzimierza, syna swojego z Putywla, i u Jarosława

[Wsiewołodowicza] wyprosił pomoc: Olstina Oleksicza, Prochorowego wnuka, z

Kowujamiczernihowskimi.Itakszliwolno,zbierającdruŜynęswoją,mielibowiem

konie spasione bardzo. Gdy zaś zbliŜali się ku rzece Dońcowi, porą wieczorną,

Igor, spojrzawszy na niebo, zobaczył słońce, niby księŜyc stojące [zaćmione]. I

rzekłdobojarówswoichidodruŜynyswojej:„Czywidzicie?Coznaczyznamięto?"

Oni zaś spojrzeli i zobaczyli wszyscy i spuścili głowy. I rzekli męŜowie: „Kniaziu,

nie na dobre jestznamię to".Igortedy rzekł: „Bracia i druŜyno! Tajemnicy BoŜej

niktniezna,aznamieniastwórcąBógjestiwszystkiegoświataswojego.Przetoco

zgotuje nam Bóg, czy na dobre, czy na złe dla nas, to jeszcze zobaczymy". I to

rzekłszy,przeszedłwbródDoniec.ItakprzyszedłkuOskołowi,iczekałdwadnina

brataswojegoWsiewołoda,ten bowiemszedłinnądrogązKurska.Iposzli[razem]

ku Salnicy. Tam teŜ do nich i zwiadowcy przyjechali, których posyłali byli języka

złowić. I rzekli, przyjechawszy: „Widzieliśmy się z nieprzyjacielem; nieprzyjaciele

nasiuzbrojenijeŜdŜą,przetoalbojedźcieprędzej,albowracajciedodomów,niew

porę bowiem zebraliśmy się". Igor tedy rzekł z braćmi swoimi: „Jeśli przyjdzie

nambezwalkiwrócić,tohańbananaspadnie,gorszaodśmierci.Niechsięstanie

to, co nam Bóg zgotuje". I tak uradziwszy, jechali przez noc. Nazajutrz zaś, gdy

nastał piątek, obiadową porą, napotkali pułki połowieckie, które na spotkanie ich

przygotowały się: namioty swoje zostawili poza sobą, a sami, zebrawszy się od

małegoaŜdoduŜego,stalipoonejstromerzekiSjuurlija.

I uszykowali [Rusowie] 6 pułków: pośrodku Igorowy pułk, a na prawo brata jego

— Wsiewołodowy, a na lewo — Światosławowy, synowca jego, z przodu jego był

syn Włodzimierz i drugi pułk — Jarosławowy — Kowuje, którzy byli z Olstinem, i

trzeci pułk teŜ z przodu — łucznicy, którzy zostali od wszystkich kniaziów

wyprowadzeni.Itakuszykowalipułkiswoje.IrzekłIgordobraciswoich:„Bracia,

tegowłaśnieszukaliśmy!Ruszajmywięc!"Itakposzlikunim,pokładającwBogu

nadzieję swoją. I gdy zbliŜyli się ku rzece Sjuurlijowi, wyjechali z połowieckich

pułków łucznicy i wypuściwszy po strzale w Rusów, pierzchnęli. Ruś nie zdąŜyła

jeszczeprzejechaćrzekiSjuurlija,gdypierzchnęliteŜciPołowcyzsiłpołowieckich,

którzyzdalaodrzekistali.ŚwiatosławOlegowicziWłodzimierzIgorowicz,iOlstin

z Kowujami, i łucznicy rzucili się za nimi, a Igor i Wsiewołod powoli szli, nie

rozpuszczali wojska swojego. Przedni zaś Rusowie bili ich [Połowcówl i do niewoli

brali.Połowcyzaś minęli namioty, iRuś,doszedłszydonamiotów, nabrała łupów.

Pozostalizaś[Rusowie]nocąprzyjechalikupułkomzłupem.

I gdy zebrały się [pułki wszystkie], rzekł Igor do braci i do męŜów swoich: „Oto

Bógprzezmocswojązesłałnawrogównaszychklęskę,ananascześćisławę.Oto

widzieliśmypułkipołowieckie,którelicznesą.CzyŜbywszystkietuprzeciwnamsię

zgromadziły? Przeto jeszcze dziś nocą pojedziemy z powrotem. A kto spośród

Połowców pojedzie jutro za nami? CzyŜ wszyscy oni pojadą? Wybiorą tylko

najlepszych jezdnych, a wtedy stanie się to, co nam Bóg zgotuje". I rzekł

Światosław Olegowicz stryjom swoim: „Daleko Ŝem gonił za Połowcami, przeto

konie moje zmęczyły się. Jeśli nawet i pojadę dziś, to tylko po to, by po drodze

http://www.rosja.osman.livenet.pl/zrodla/igor_wyprawa_polowcow.html

2008-04-07

Historia Rosji - serwis historyczny

Page 2 of 4

zostać". I podtrzymał go Wsiewołod [nakłaniając], aby zostać tu. I rzekł Igor:

„MoŜnaprzecieŜ,bracia,iumrzeć,jeśliwiemyzaco".Izostalitu.

O świcie zaś w sobotę zaczęły występować pułki połowieckie, [liczne], niczym

[drzewa w] borze. Kłopotali się kniaziowie ruscy: komu z nich przeciw któremu

[pułkowi] jechać,, było bowiem ich niezliczone mnóstwo. I rzekł Igor: „Oto

zgromadziliśmy chyba przeciw sobie wszystką ziemię pclowiecką: Konczaka i Kzę

Burnowicza,iToksobicza,iKołobicza,iJetiebicza,iTertrobicza".Itaknaradziwszy

się, wszyscy zsiedli z koni, chcieli bowiem, bijąc się, dojść do rzeki Dońca. Mówili

bowiem: „Jeśli rzucimy się do ucieczki i uciekniemy sami, a zwykłych wojów

zostawimy, to grzech przed Bogiem mieć będziemy, Ŝeśmy wydawszy ich [na

śmierć], odeszli. A tak martwi czy Ŝywi, będziemy wszyscy razem". I to rzekłszy,

wszyscyzsiedliz,koniiposzli,bijącsię.Itak,zdopustuBoŜego,zranili[Połowcy]

Igorawrękę; iobumarłalewarękajego.Ibyłsmutekwielkiwwojskujego,[Ŝe]

ichwódzprzedczasemrannyzostał.Itakbilisiękrzepkotegodniadowieczora,i

wielurannychizabitychbyłowpułkachruskich.Agdynastałanocsobotnia,walka

jeszcze trwała. Gdy zaś światło, w niedzielę, drgnęły Kowujowe pułki i rzuciły się

doucieczki.Igorzaśbyłwtymczasienakoniu,poniewaŜrannybył.Ipojechałku

pułkowi ich, chcąc zawrócić ku walczącym. Uświadomiwszy sobie jednak, Ŝe zbyt

dalekooddaliłsięodludzi[swoich],zdjąłhełmipognałznówkuwalczącympoto,

aby [uciekający] poznali kniazia i wrócili. Jednak nie wrócił nikt, jeno tylko

Michałko Jurjewicz,poznawszykniazia,wrócił. Lepsiwojenie popadliwpopłochz

Kowujami,tylkokilkuzprostychwojówiniektórzyspośródpachołkówbojarskich,

lepsi bowiem wszyscy bili się, idąc pieszo, a pośród nich Wsiewołoel niemało

męstwaokazał.

I gdy przybliŜył się Igor do pułków swoich, zajechali mu [Połowcy] drogę i tu go

ujęli, w odległości strzału z łuku od wojska jego. JuŜ pojmany, widział Igor brata

swojego Wsiewołoda, krzepko walczącego, i prosił [Boga] o śmierć dla siebie, by

niewidziećzgubybrataswojego.Wsiewołodzaśtaksiębił,ŜenawetoręŜawręku

jegonieostało.Ibilisiętak,idącwokółjeziora.

I tako w dzień świętej niedzieli sprowadził na nas Pan gniew swój, miast radości

sprowadził na nas płacz i miast wesela Ŝałość nad rzeką Kajała. Rzekł tedy Igor:

„Przypomniał jam grzechy swoje przed Panem Bogiem moim, Ŝe wiele zabójstw,

przelewu krwi uczyniłem w ziemi chrześcijańskiej i nie okazałem litości

chrześcijanom, jeno wydałem na zniszczenie gród Glebow u Perejasławia. Wtedy

bowiem niemało zła doświadczyli niewinni chrześcijanie: ojcowie rozłączani [byli]

oddzieciswoich,bratodbrataiŜonyodmęŜówswoich,icórkiodmatekswoich,i

przyjaciółka od przyjaciółki swojej. I wszystko przepłoszone było przez niewolę i

smutekwtedy panujący. śywi zazdrościli martwym, martwi zaś radowali się, niby

męczennicy święci, którzy od Ŝycia tego próbę ognia przyjęli; starcy byli

uśmiercani,młodzieńcyzaśokrutneiniemiłosierneranyotrzymywali,męŜowiezaś

ścinamićwiartowanibyli,niewiastyzaśbezczeszczone.Itowszystkojamuczynił

— mówił Igor — niegodzien jestem, by Ŝyć dłuŜej. I oto teraz widzę zemstę od

PanaBogamojego.Gdzieterazukochanybratmój?Gdzieterazbratamojegosyn?

Gdzie dziecię spłodzone przeze mnie? Gdzie bojarzy doradzający? Gdzie męŜowie

męstwo okazujący? Gdzie szyk bojowy pułków? Gdzie konie i oręŜ bezcenny?

Czym nie został wszystkiego tegojuŜ pozbawionyi czyŜ jako jeńca nie oddał mię

[Bóg] w ręce niegodziwcom tym? To zgotował mi Pan za nieprawość moją i za

złość moją. I spadły dziś grzechy moje na głowę moją. Sprawiedliwy jest Pan i

sprawiedliwesąsądyJego.NiematedydlamniemiejscawśródŜywych.Otowidzę

teraz, jak inni za męki wieniec otrzymują. Dlaczegom ja, jedyny winowajca, nie

przyjął męki za nich wszystkich? Lecz Władco, Panie BoŜe mój, nie odtrącaj mnie

całkiem, jeno, jeśli taka wola Twoja, Panie, okaŜ miłosierdzie, nam, sługom

Twoim!" I wtedy, po skończeniu walki, [brańcy] zostali rozprowadzeni. I poszedł

kaŜdy do swojego namiotu. Igora zaś ujęli byli Targołowie — mąŜ imieniem

Cziłbuk,aWsiewołoda,bratajego,ująłRomanKzicz,aŚwiatosławaOlegowicza—

Jełdeczuk z Woburcewiczów, a Włodzimierza — Kopti z Ułaszewiczów. Wtedy teŜ,

http://www.rosja.osman.livenet.pl/zrodla/igor_wyprawa_polowcow.html

2008-04-07

Historia Rosji - serwis historyczny

Page 3 of 4

napolubitwy,Konczakporęczyłzaswata[przyszłego]Igora,poniewaŜbyłranny.

Z tyłu zaś ludzi niewielu uratowało się, i to tylko przez przypadek, nie sposób

bowiem było nawet uciekającym zbiec, poniewaŜ niczym murami mocnymi

otoczeni byli przez pułki połowieckie. Jednak naszych, Rusi, z 15 męŜów zdołało

uciec,aKowujówmniej,pozostalizaśwmorzu[Azowskim?]utonęli.

W tym teŜ czasie wielki kniaź Wsiewołodowicz Światosław poszedł był do

Koraczewa i zbierał z północnych ziem wojów, chcąc iść na Połowców ku Donowi

nacałelato.GdyŚwiatosławwracałibyłpodNowogrodemSiewierskim,usłyszało

braciachswoich,ŜeposzlinaPołowcówwtajemnicyprzednim.Inielube[to]było

jemu.SwiatosławtedyposzedłwłodziachigdyprzyszedłkuCzernihowowi,wtym

czasie przybieŜał Biełowod Prosowicz i opowiedział Swiatosławowi,, co się

wydarzyło u Połowców. Swiatosław zaś słysząc to, cięŜko westchnął, otarł łzy

swoje i rzekł: „O, mili moi bracia i synowie, i męŜowie ziemi ruskiej! Pozwolił był

mi Bóg poskromić pogan, aleście nie panując nad młodzieńczą zapalczywością

otworzyli wrota do ruskiej ziemi. WolaBoŜawe wszystkim niech się stanie! Ijak,

ŜalmiałemdoIgora,takterazŜałujęwielceIgora,bratamojego".Poczymposłał

Swiatosławsynówswoich,OlegaiWłodzimierza,naPosejmie,słyszącbowiemto,

wzburzyły się grody posejmskie. I był smutek i boleść sroga, jakiej nigdy nie

bywało w całym Posejmiu i w Nowogrodzie Siewierskim, i po wszystkiej włości

czernihowskiej: kniaziowie pojmani i druŜyna pojmana, wybita. I miotali się, jak

wsieci:grodybuntowałysięiniemiłebyłowtedykaŜdemuto,comunajbliŜsze,i

mnodzy wyrzekali się wtedy dusz swoich z Ŝalu nad kniaziami swoimi. Następnie

zaś posłał Światosław do Dawida do Smoleńska, mówiąc: „Postanowiliśmy byli

pójśćnaPołowcówispędzićlatonadDonem.TerazzaśPołowcyzwycięŜyliIgoraz

synem, i brata jego. Pojedź przeto, bracie, postraŜuj ziemi ruskiej". Dawid tedy

przyszedłDnieprem;przyszłateŜpomociodinnych[kniaziów].IstaliuTrepola,a

JarosławwCzernihowie,zebrawszywojówswoich,stał.

Pogańscy zaś Połowcy, zwycięŜywszy Igora z braćmi, zadufali się wielce i zebrali

wszystek naród swój przeciw ruskiej zierni. I była między nimi niezgoda. Mówił

bowiem Konczak: „Pójdźmy na kijowską stronę, gdzie zostali zabici bracia nasi i

wielki kniaź nasz Boniak". A Kza mówił: „Pójdźmy nad Sejm, gdzie zostały

niewiasty i dzieci — gotowy dla nas łup zgromadzony, weźmiemy więc grody bez

obawy". I tako rozdzielili się na dwie części. Konczak poszedł ku Perejasławowi i

obiegł gród. I bili się tu wszystek dzień. Włodzimierz zaś Glebowicz, kniaź na

Perejasławiu, [który] był odwaŜny i dzielny w walce, wyjechał z grodu i rzucił się

ku nim. A za nim niewielu spośród druŜyny odwaŜyło się [wyjść]. I bił się z nimi

krzepko,iokrąŜyli[go]mnodzyPołowcy.Wtedypozostali,widząckniaziaswojego

krzepkowalczącego, rzucili się z grodu iosłonili kniazia swojego, rannego trzema

kopiami. Ten zaś waleczny Włodzimierz, cierpiący od ran, wjechał do grodu

swojego. I utarł męŜny pot swój za ojczyznę swoją. Włodzimierz słał teŜ do

ŚwiatosławaidoRuryka,idoDawidaimówiłim:„OtoPołowcysąumnie,przeto

pomóŜcie mi". Światosław zaś słał do Dawida, a Dawid stał u Trepola ze

Smoleńszczanami. Smoleńszczanie tedy więc poczęli zwoływać, mówiąc: „Myśmy

szlidoKijowa,igdybybyławalka—bilibyśmysię.Czymamyinnej[jeszcze]walki

szukać? Tego nie moŜemy [czynić], juŜeśmy się zmęczyli". Światosław zaś z

Rurykiem i z innymi posiłkami ruszyli Dnieprem przeciw Połowcom, a Dawid

poszedłnazadzeSmoleńszczanami.

Słysząc to, Połowcy odstąpili od Perejasławia, a idąc nie opodal, podstąpili ku

Rymowi.Rymowianiezaś zamknęli się wgrodzieiweszli nawałyobronne. Itako

za sprawą BoŜą runęły dwie baszty wraz z ludźmi, po czym na wojów i na resztę

grodzianpadłstrach.Cizaśzgrodzian,którzywyszlizgroduibilisię,chodzącpo

rymowskim błocie, to ci uniknęli niewoli, a kto został w grodzie, to ci wszyscy

zostali wzięci. Włodzimierz zaś słał do Swiatosława Wsiewołodowicza i do Ruryka

Rościsławicza, przynaglając ich, by mu pomogli. Oni zaś spóźnili się oczekując na

DawidazeSmoleńszczanami.Itakokniaziowieruscyspóźnilisięiniezajechaliim

drogi.PołowcyzaśzdobyligródRymów,nabraliłupówiposzlidosiebie.Kniaziowie

http://www.rosja.osman.livenet.pl/zrodla/igor_wyprawa_polowcow.html

2008-04-07

Historia Rosji - serwis historyczny

Page 4 of 4

tedy wrócili do domów swoich, wraz z Włodzimierzem Glebowiczem, poniewaŜ

rannybyłcięŜkoranamiśmiertelnymi,smutni[zpowodu]chrześcijanwziętychdo

niewoli przez pogan. Oto Bóg ukarał nas za grzechy nasze: naprowadził na nas

pogan,nieŜebyichmiłował,jenonaskarzącinawracającnaskupokorze,abyśmy

się powściągnęli od złych uczynków swoich. I tym najściem pogan karze nas,

abyśmysięukorzyliiodwróciliodzłejdrogi.

A tamci Połowcy poszli po onej stronie [Dniepru] ku Putywlowi — Kza z siłami

wielkimi. I spustoszyli włość, i sioła poŜegli, poŜegli teŜ ostróg wokół Putywla i

wrócili do siebie. Igor zaś Światosławicz w tym czasie był u Połowców. I mówił:

,,Jam za uczynki moje poniósł klęskę z rozkazu Twojego, Władco i Panie, a nie

pogańska waleczność złamała potęgę sług Twoich. Nie Ŝal mi za swoją złość

przyjąćcierpieniawszystkie,którejuŜemprzyjął".Połowcyzaśokazywaliszacunek

jemujakowojewodzie[wodzowi]inieczyniliprzykrości,jenoprzystawilikuniemu

15 straŜników spośród synów swoich, a paniczów [znakomitszych] pięciu, czyli

wszystkich20.Leczswobodęmuzostawili:gdziechciał,tamjeździłizjastrzębiem

polował, i sług własnych z 5 czy 6 z nim jeździło. StraŜnicy zaś ci słuchali jego i

czcili go, i jeśli gdzie posyłał kogo, bez słowa sprzeciwu wykonywali polecenie.

PopateŜsprowadziłbyłzRusidosiebiezeświętąsłuŜbą,nieznałbowiemBoŜego

zamiaru, jeno mniemał, Ŝe długo tu zostanie. Lecz Bóg zbawił go dla modlitw

chrześcijan,gdyŜwieluznichtrapiłosięiprzelewałołzyswojezaniego.

Gdy zaś przebywał u Połowców, znalazł się tam mąŜ, rodem Połowczanin,

imieniem Ławor, i powziął ten zamysł szlachetny, i rzekł: „Pójdę z tobą na Ruś".

Igor zaś najpierw nie dawał mu wiary, jeno trwał przy zacnej zasadzie, powziętej

jeszcze w czasie swojej młodości: [nie] zamierzał bowiem wziąć męŜa i zbiec na

Ruś.Mówił:„Jam,dlasławy,niezbiegłwtedyoddruŜyny,iterazniesławnądrogą

niechcępójść".ByłteŜznimsyntysięcznikaikoniuszyjego.Iciprzymuszaligoi

mówili: „Pójdź, kniaziu, do ziemi ruskiej, jeśli zechce Bóg zbawić cię". Lecz nie

nadarzałasięjemusposobnośćtakowa,jakiejoczekiwał.Ale—jakoteŜprzedtem

rzekliśmy — wracali spod Perejasławia Połowcy. I rzekli Igorowi doradcy jego:

„Zamysł wyniosły i niemiły Panu masz w sobie: [nie] chcesz wziąć męŜai zbiecz

nim, a o tym czemu nie pomyślisz, Ŝe wrócą Połowcy z wojny. Oto bowiem

słyszeliśmy,Ŝemająonizabićiwas,kniaziów,iwszystkąRuś.Iniebędzieszmiał

ani sławy, ani Ŝywota". Kniaź Igor wziął do serca radę ich, przestraszył się

przyjazdu ich [Połowców] i postanowił zbiec. Lecz nie miał moŜliwości zbiec ni w

dzień, ni w nocy, gdyŜ straŜnicy strzegli go. Sposobność takowa nadarzyła się

dopiero o zachodzie słońca. I posłał Igor do Ławora koniuszego swojego, mówiąc

mu:„PrzeprawsięnatamtąstronęToruzkoniemzapasowym".Umówiłsiętedyz

ŁaworemzbiecnaRuś.

W tym teŜ czasie Połowcy [straŜnicy] napili się kumysu. I było juŜ pod wieczór,

gdy przyszedł koniuszy i powiedział kniaziowi swojemu Igorowi, Ŝe oczekuje go

Ławor. Ten więc wstał, przeraŜony i drŜący, pokłonił się wizerunkowi BoŜemu i

krzyŜowi świętemu i rzekł: „Panie, który czytasz w sercu! Czy zbawisz mię,

Władco, Ciebie niegodnego?" I włoŜywszy na siebie krzyŜ i obrazek, podniósł

ścianę [tylną namiotu] i wyszedł na zewnątrz. StraŜnicy zaś jego bawili się i

weselili,akniaziauwaŜalizaśpiącego.Tenzaśprzyszedłkurzece,przeszedłjąw

bród i wsiadł na konia. I tak przeszli przez obozowiska [połowieckie]. To zaś

zbawienie uczynił Pan w piątek wieczorem. I szedł [Igor] pieszo 11 dni do grodu

Dońca,astamtądposzedłdoswegoNowogrodu.Iuradowalisięmu.ZNowogrodu

poszedłdobrataJarosławadoCzernihowa,proszącopomocdlaPosejmia.

Jarosławuradowałsięmuipomocdaćobiecał.IgorzaśposzedłstamtąddoKijowa

do wielkiego kniazia Światosława. I rad był mu Światosław, takoŜ i Ruryk, swat

jego.

http://www.rosja.osman.livenet.pl/zrodla/igor_wyprawa_polowcow.html

2008-04-07

WYPRAWA IGORA ŚWIATOSŁAWICZA NA POŁOWCÓW - LATOPIS KIJOWSKI.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: