2010_03___szwolezer_gwardi_cesarza_napoleona_i.pdf

● Narodowy Bank Polski wprowadza do obiegu

monety z serii „Historia Jazdy Polskiej”

przedstawiające Szwoleżera Gwardii Cesarza

Napoleona I:

Narodowy Bank Polski

ma wyłączne prawo emitowania znaków

pieniężnych w Polsce.

m o n e t y

w dniu 1 marca 2010 r.

Oprócz monet i banknotów powszechnego obiegu

NBP emituje także monety i banknoty kolekcjonerskie.

Emisja wartości kolekcjonerskich

stanowi okazję zarówno do upamiętniania

ważnych historycznych rocznic i postaci, jak i do rozwijania

zainteresowań polską kulturą, nauką i tradycją.

o nominale 2 zł wykonaną stemplem zwykłym

ze stopu Nordic Gold,

w dniu 3 marca 2010 r.

o nominale 200 zł wykonaną stemplem lustrzanym

w złocie,

o nominale 10 zł wykonaną stemplem

lustrzanym w srebrze.

Od 1996 roku NBP emituje także

dwuzłotowe monety okolicznościowe

powszechnego obiegu ze stopu Nordic Gold.

Wszystkie monety i banknoty emitowane przez NBP

są prawnym środkiem płatniczym w Polsce.

MONETY EMISJI 2010 MONETY EMISJI 2010

od 2006 roku NBP emituje

serię monet „Historia Jazdy Polskiej”.

temat „Szwoleżer Gwardii Cesarza Napoleona i”

jest czwarty w tej serii.

informacje o planie emisji

znajdują się na stronie:

www.nbp.pl/monety

Sprzedaż monet kolekcjonerskich emitowanych przez

NBP jest prowadzona wyłącznie w formie aukcji

internetowych w serwisie kolekcjoner pod adresem:

www.kolekcjoner.nbp.pl

HiStoriA JAzDy PolSkieJ

Monety zostały wyprodukowane

w Mennicy Polskiej S.A. w Warszawie.

Szwoleżer Gwardii

Cesarza Napoleona I

Skład i druk: Drukarnia NBP

Historia Jazdy Polskiej: Szwoleżer Gwardii Cesarza Napoleona I

● Na początku XIX wieku losy żołnierza polskiego splotły się

z dziejami napoleońskiej Francji. Polacy łączyli z Napoleonem nadzieje

na odzyskanie niepodległości i w przyłączeniu się do jego działań

militarnych widzieli jedyną szansę realizacji tych planów. Właśnie

na fali takich nastrojów doszło do powstania wyjątkowej formacji –

1. Polskiego Pułku Szwoleżerów Gwardii Cesarskiej ( Regiment

de Chevau-Légers Polonais de la Garde Imperiale ), jednostki złożonej

z Polaków, ale wchodzącej w skład armii napoleońskiej, opłacanej

ze skarbu cesarskiego. Dekret o utworzeniu pułku Napoleon wydał

6 kwietnia 1807 roku w Finckenstein (Kamieniec Suski). Na miejsce

formowania oddziału i jego pierwszych ćwiczeń wyznaczono

Warszawę. Pułk miał być jednostką elitarną – przyjmowano ochotników

pochodzących głównie ze szlachty, którzy w umundurowanie, broń

i konie musieli zaopatrzyć się na swój koszt. Dowódcą mianowano

pułkownika Wincentego Krasińskiego, jego zastępcami zostali

oicerowie francuscy. Zgodnie z dekretem cesarskim pułk liczył

51 oicerów i 976 szeregowych. Pierwsza kompania była gotowa

do wymarszu do Francji w czerwcu 1807 roku. Jej deilada wzbudziła

w Warszawie entuzjazm, zwłaszcza, że szwoleżerowie wyróżniali

się swym umundurowaniem, wzorowanym na mundurach Kawalerii

Narodowej z czasów króla Stanisława Augusta. Doskonale dobrane

barwy ich ubioru powodowały, że szwoleżerowie budzili zachwyt

wszędzie, gdzie tylko się pojawili, a szczególne wrażenie wywierali

na damach.

● Pułk był wysyłany partiami do Francji, a po wybuchu wojny

francusko-hiszpańskiej 6 czerwca 1808 roku szwoleżerowie rozpoczęli

służbę bojową w Hiszpanii, którą przyszło im odbywać w niezwykle

trudnych warunkach.

● Do legendy przeszła bitwa na przełęczy Somosierra w dniu

30 listopada 1808 roku – szwoleżerowie poprowadzeni do ataku przez

Jana Leona Kozietulskiego dokonali rzeczy niezwykłej – w ciągu

8 minut, pod ciągłym ostrzałem artyleryjskim przebyli 2,5 kilometra

górskiej drogi przegrodzonej czterema bateriami armat. Obrońcy

pierzchli ogarnięci trwogą, otwierając drogę Napoleonowi na Madryt.

Z około dwustu szwoleżerów biorących udział w szarży poległo

osiemnastu, a trzydziestu dziewięciu zostało rannych.

● W następnych latach pułk bił się na wszystkich frontach

europejskich, uczestnicząc w czterdziestu pięciu bitwach

i większych potyczkach w kampaniach: hiszpańskiej (1808),

austriackiej (1809), rosyjskiej (1812), saskiej (1813) i francuskiej

(1814). Lekkokonni zasłużenie słynęli z waleczności i niesłychanej

odwagi. Dzięki swemu charakterystycznemu umundurowaniu

rozpoznawani byli przez wszystkich żołnierzy przeciwnika, którzy,

jeśli tylko mogli, unikali starcia z polskim pułkiem gwardii. Nawet

Kozacy, budzący grozę wśród żołnierzy Wielkiej Armii, woleli

schodzić im z drogi.

● W listopadzie 1809 roku na mocy rozkazu cesarskiego szwoleżerowie

zostali uzbrojeni w lance. Od tego czasu formację oicjalnie nazywano

Pułkiem Szwoleżerów-Lansjerów Gwardii, a polscy lekkokonni stali

się mistrzami we władaniu tą bronią.

● Jednym z głównych zadań szwoleżerów – poza bezpośrednim

udziałem w walce – była ochrona osoby cesarza. Codziennie

wystawiali szwadron służbowy, który pełnił całodobowa służbę

eskortową lub wartowniczą. To im Napoleon zawdzięczał trzykrotne

ocalenie w kampanii rosyjskiej 1812 roku i podczas walk we Francji

w 1814 roku.

● Po klęsce Napoleona i kapitulacji Paryża, bronionego także przez

szwoleżerów, pułk powrócił do kraju i wkroczył 8 września 1814 roku

do Warszawy. Jednostkę ostatecznie rozwiązano 16 lutego 1815 roku.

● Ostatnim akordem epopei napoleońskiej była jednak służba

szwoleżerów w ochotniczym Szwadronie Elby, towarzyszącym

Napoleonowi na wygnaniu. Właśnie oni stanowili zalążek nowej armii

cesarskiej, przy pomocy której Napoleon próbował odzyskać władzę.

Kres marzeniom położyła klęska pod Waterloo 18 czerwca 1815 roku.

● Szwoleżerowie zapisali się w historii Polski jako nieustraszeni,

wierni do końca, najwaleczniejsi z walecznych, a jednocześnie

szykowni i pełni fantazji.

● W czasach II Rzeczypospolitej tradycję 1. Polskiego Pułku

Szwoleżerów Gwardii Cesarskiej kontynuował 1. Pułk Szwoleżerów

Józefa Piłsudskiego.

Witold Głębowicz

Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie

MONETY EMISJI 2010 MONETY EMISJI 2010 MONETY EMISJI 2010 MONETY EMISJI 2010 MONETY EMISJI 2010 MONETY EMISJI 2010 MONETY EMISJI 2010

N O M I N A ł 2 0 0 Z ł

metal Au 900/1000 ■ stempel lustrzany ■ średnica 27,0 mm

masa 15,50 g ■ wielkość emisji (nakład) 10.500 szt.

N O M I N A ł 1 0 Z ł

n o m i n a ł 2 z ł

metal Ag 925/1000 ■ stempel lustrzany

■ długość 32,0 mm ■ szerokość 22,4 mm

masa 14,14 g ■ wielkość emisji (nakład) 100.000 szt.

AWErS: Na tle zarysu stylizowanego wizerunku orła napoleońskiego,

u góry, z lewej strony, wizerunek orła ustalony dla godła rzeczypospolitej

Polskiej. Nad orłem oznaczenie roku emisji: 2010. W środku stylizowane

wizerunki elementów umundurowania i uzbrojenia szwoleżera: czapki,

pistoletu, karabinka, czapraka i siodła. U dołu napis: rzeCzPoSPolitA/

PolSkA 10 zŁ. Pod lewą łapą orła znak mennicy: M/W.

rEWErS: Centralnie, stylizowany wizerunek trzymającego lancę

z proporczykiem szwoleżera na koniu. Poniżej, z lewej strony, stylizowany

wizerunek orła z płomienia od trąbki pułku szwoleżerów. U dołu napis:

SzWoleŻer/GWArDii CeSArzA/NAPoleoNA i.

Projektant monety: ANdrzEJ NOWAkOWSkI

metal stop CuAl5zn5Sn1 ■ stempel zwykły ■ średnica 27,0 mm

masa 8,15 g ■ wielkość emisji (nakład) 1.400.000 szt.

AWErS: z lewej strony, u góry, wizerunek orła ustalony dla godła

rzeczypospolitej Polskiej. Po prawej stronie orła, u góry, oznaczenie

roku emisji: 2010. Pod orłem, z lewej strony, napis: 200/zŁ. z prawej

strony stylizowane wizerunki elementów umundurowania i uzbrojenia

szwoleżera: lancy z proporczykiem, szabli, karabinka, ładownicy

z wizerunkiem orła, oraz pistoletu. Po prawej stronie zarys czapki

z kokardą i kitą. Pod lewą łapą orła znak mennicy: M/W.

rEWErS: Centralnie, na tle stylizowanego fragmentu wizerunku

szwoleżerów na koniach, stylizowany wizerunek trzymającego lancę

z proporczykiem szwoleżera na koniu. U dołu napis: SzWoleŻer/

GWArDii CeSArzA/NAPoleoNA i. Poniżej stylizowany wizerunek

orła z płomienia od trąbki pułku szwoleżerów.

Projektant monety: ANdrzEJ NOWAkOWSkI

AWErS: Wizerunek orła ustalony dla godła rzeczypospolitej Polskiej.

Po bokach orła oznaczenie roku emisji: 20-10, pod orłem napis: zŁ 2 zŁ.

W otoku napis: rzeCzPoSPolitA PolSkA, poprzedzony oraz

zakończony sześcioma perełkami. Pod lewą łapą orła znak mennicy: M/W.

rEWErS: Centralnie, na tle stylizowanego fragmentu wizerunku

szwoleżerów na koniach, stylizowany wizerunek trzymającego

uniesioną szablę szwoleżera na koniu. U góry półkolem napis:

SzWoleŻer GWArDii CeSArzA. U dołu półkolem napis:

NAPoleoNA i.

NA bOku: ośmiokrotnie powtórzony napis: NBP, co drugi odwrócony

o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami.

Projektant rewersu: ANdrzEJ NOWAkOWSkI

Projektant awersu: EWa Tyc-KarpińsKa

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: