Profilaktyka społeczna 03.10.2011
Zaliczenie, e-learning
Temat: Związek profilaktyki społecznej z wychowaniem i adolescencją.
· Profilaktyka powinna być stanowić uzupełnienie nieskutecznych działań wychowawczych.
· Wychowanie – proces wspomagania wychowanka w rozwoju, ukierunkowanym na osiągnięcie pełnej dojrzałości w sferze fizycznej, duchowej, psychicznej i społecznej;
-angażuje dwie osoby pozostające w relacji i współdziałające w osiąganiu celów wychowania (pierwszym wychowawcą jest matka, ojciec, sąsiedzi, nauczyciele);
Schemat kontaktu wychowawczego:
Dziecko otoczenie
Rozwój zasoby materialne zasoby niematerialne
buty,dom itp. Umysł zdolny do myślenia, pomieszczania stanów emocjonalnych potrzeb dziecka.
Osoba wychowawcy + umiejętności kontaktu wychowawczego = warunki do rozwoju <- zmiany rozwojowe – Gaś.
Cechy osobiste wychowawcy:
1. Świadomość siebie i swojego systemu wartości.
2. Przeżywanie i okazywanie uczuć.
3. Bycie wzorem postaw i zachowań dla wychowanka.
4. Zainteresowanie ludźmi i sprawami społecznymi.
5. Jasne zasady etyczne.
6. Poczucie odpowiedzialności.
„Nie czyń drugiemu”, ale „często popełnia nieprawość ten, kto czegoś nie robi. Nie tylko ten kto robi źle” Marek Aureliusz.
Umiejętności profesjonalne wychowawcy:
1. Rozumienie wychowanka i okazywanie mu tego.
2. Zapewnienie bezpieczeństwa w sytuacjach trudnych.
3. Sprzyjanie pozytywnemu działaniu.
4. Empatia.
5. Ciepło i opiekuńczość.
6. Otwartość.
7. Pozytywny stosunek i szacunek do wychowanka.
8. Konkretność i specyficzność.
Warunki rozwoju:
1. Poczucie bezpieczeństwa.
2. Poczucie bycia akceptowanym.
3. Poczucie bycia szanowanym.
4. Wsparcie.
5. Oparcie.
Zadania rozwojowe wg R.J. Havighursta:
1. Ustanowić dojrzalsze relacje z rówieśnikami.
2. Opanować rolę społeczną dla swojej płci.
3. Zaakceptować swoje ciało i chronić swój organizm.
4. Osiągnąć emocjonalną niezależność od swoich rodziców i innych dorosłych.
5. Zapewnić sobie niezależność ekonomiczną.
6. Wybrać zawód i przygotować się do niego.
7. Przygotować się do małżeństwa i rodzicielstwa.
8. Opanować sprawności intelektualne konieczne do pełnienia roli obywatela.
Człowiek dojrzały wg Masłowa:
1. Ujawnia poczucie bezpieczeństwa, czuje się członkiem społeczeństwa, w którym żyje i czuje się przez nieakceptowany.
2. Posiada realistyczny obraz siebie (swoje słabe i mocne strony, prawdziwe motywacje działania).
3. Reakcje emocjonalne są adekwatne do bodźców, kontroluje swoje uczucia, potrafi okazać innym sympatię, życzliwość, miłość, zaufanie.
4. W relacjach jest naturalny i spontaniczny, posiada poczucie rzeczywistości, nie poddaje się tyranii grupy, liczy się ze społecznymi wymaganiami.
5. Ujawnia poczucie odpowiedzialności i patriotyzmu, interesuje się problemami współczesnego świata, lojalny wobec grupy, do której należy.
6. System wartości i normy moralne, styl i linia życia, mają charakter ciągły.
Kryteria optymalnego funkcjonowania człowieka wg Jahody:
1. Pozytywne nastawienie do siebie (akceptuje wady i zalety).
2. Wzrost i rozwój osobisty, rozumiane, jako dążenie do samorealizacji oraz stawianie sobie długoterminowych i konstruktywnych celów.
3. Autonomia – względna niezależność od innych, umiejętność kierowania się w życiu właściwymi standardami.
4. Adekwatne postrzeganie rzeczywistości, polegające na umiejętności konfrontowania własnych spostrzeżeń i ocen z nowymi faktami w efekcie zmienianie swojego poglądu.
5. Kompetencja w działaniu, rozumiana, jako wywiązywanie się z obowiązków i pełnionych ról społecznych.
6. Pozytywne relacje interpersonalne, polegające na partnerskiej, wymianie wzajemnego rozumienia, szacunki itp.
Cel wychowania (cztery sfery):
Fazy dojrzewania wg Blosa:
1. Preadolescencja – narastanie napięcia popędowego związanego z wyraźnym zaznaczaniem dojrzewania fizycznego (wzrasta ryzyko zachowań agresywnych).
2. Wczesna adolescencja – wszczęcie procesu oddzielania od rodziców, pojawienie się lęków, samotności („czy mi się w życiu powiedzie?”).
3. Pełna adolescencja – silne dążenie do uniezależnienia się od rodziców, przy podejmowaniu decyzji liczy się zdanie kolegów, wzmacniają się mechanizmy obronne, racjonalne myślenie, intensyfikuje heteroseksualność.
4. Późna adolescencja – 17-21 lat, zintegrowanie życia psychicznego, proces identyfikacji seksualnej ulega zakończeniu, relacje z rodzicami stają się partnerskie.
5. Poadolescencja –konsolidacja ról społecznych i stylu życia, zwiększenie poczucia siły i dążenie do realizacji planów, poczucie godności osobistej.
Koncepcja zachowań dewiacyjnych R. i S. Jessorów:
Zachowania dewiacyjne – nieakceptowane przez społeczeństwo, odmienne od norm społecznych, obyczajowych, prawnych, zdrowotnych, używanie alkoholu, przedwczesny seks, brak sensu życia, niewłaściwa dieta.
EKSTERNALIZACYJNE – np. picie alkoholu
INTERNALIZACYJNE – lęki, brak sensu życia.
Funkcje zachowań problemowych:
- działania instrumentalne,
-działania manifestujące opozycję wobec autorytetu dorosłych,
-działania ukierunkowane na redukcję lęków,
-sposób manifestowania solidarności z rówieśnikami,
-działania manifestujące ważne atrybuty tożsamości,
-działania pozwalające się odnaleźć.
Etiologia zachowań:
Literatura:
1. Gaś „Uzależnienia”.
2. Gaś „Rodzina a uzależnienia”
3. Cekiera „Profilaktyka uzależnień”.
mala_anulek