Kopczyńska_rozdział_1.doc

ANIMACJA KOPCZYŃSKA – ROZDZIAŁ 1

Francja ojczyzną animacji

Rewolucje:

·        Polityczna, XVIII w. – Wielka Rewolucja Francuska( 1789)

·        Naukowo-techniczna i przemysłowa XVIII-XIX w.

·        Kulturalna XX-wieku – prowadzi ona do USPOŁECZNIENIA KULTRY

P. BESNARD – „KULTURA SPOŁECZNA” – kultura szersza, specyficzna dla każdego społeczeństwa

KULTURA jest katalizatorem procesów społecznych

CZYM SIĘ ZAJMUJE ANIMACJA?

·        Upowszechnianiem „kultury wyższej”

·        Aktywnością w czasie wolnym

·        Pobudzaniem i ożywianiem „nowej kultury ludowej”

·        Jest metodą integracji i partycypacji

·        Ulepszenie komunikacji społecznej

·        Pobudzaniem rozwoju osób

·        Uczestnictwo w życiu społecznym

·        Aktywizacja środowiska społecznego

·        Umożliwianie ekspresji

1.      HISTORYCZNY, PRZESTRZENNY I EGZYSTENCJALNY WYMIAR ŻYCIA SPOŁECZNEGO

·        Życie społeczne osadzone jest w czasie (historia) i przestrzeni (geografia)

·        W okresie przyśpieszania historii swoje miejsce znajduje animacja jako metoda osiągnięcia:

- swobody

- wolności twórczej

- ewolucji szybszej niż ewolucja społeczne

- odpowiedzialności za aktualne problemy społeczne

·        W każdej epoce występują wartości:

- STARE, np. sprawiedliwość, miłość

- WARTOŚCI KTÓRE EWOLUUJĄ, np. wolność, dialog

- NOWE, np. odpowiedzialnośc, twórczość, ekspresja

2.      UPRZEMYSŁOWIENIE, URBANIZACJA, DEMOKRATYZACJA

UPRZEMYSŁOWIENIE

·        Warunkuje urbanizacje i demokratyzacje

·        I okres uprzemysłowienia (1800-1880)

- postęp techniczny i ekonomiczny (maszyna parowa, kolej żelazna)

- przemysł: produkcja węgla, stali, tekstyliów

- narodziny klasy robotniczej

- cieżkie warunki pracy

- antagonizmy robotników wykwalifikowanych i niewykwalifikowanej siły roboczej

- narodziny ruchu związkowego

- walka przeciwko nędzy

·        II okres (1880-1945)

- przyśpieszenie postępu technicznego

- rozwój automatyzacji

- rozwój źródeł energii (benzyna elektryczność) i w konsekwencji środków transportu (samochód, samolot)

- nowe gałęzie przemysłu – chemia, elektronika

- technicy i robotnicy-specjaliści – bez przygotowania technicznego

- TAYLORYZM –system organizacji pracy maksymalnie potęgujący intensywność czynności, pomijający psychofizyczne możliwości robotników – rzutuje na całość życia społecznego

·        III okres (1945-1980)

- narastający postęp techniczny: automatyzacja elektroniczna, energia nuklearna, podbój kosmosu, informatyka

- większy udział robotików-specjalistów w pracy produkcyjnej

- zwiększenie świadomości grup znajdujących się na marginesie społecznym (młodzież, kobiety, imigranci, robotnicy-specjaliści

URBANIZACJA

·        Powstawanie wielkich miast, aglomeracji wskutek zapotrzebowania na siłę roboczą w erze industrializacji

·        W miastach panuje swoisty sposób życia i stosunków międzyludzkich

·        Rozpoczyna się era SPOŁECZEŃSTWA KONSUMPCYJNEGO

·        Osmoza miasto-wieś

DEMOKRATYZACJA

·        Wprowadzenie obowiązku szkolnego (XIXw) przez wzrost zapotrzebowania na wykwalifikowanych specjalistów

·        Zwiększenie możliwośći kulturalnych i aspiracji edukacyjnych

·        Ewolucja społeczna spowodowana edukacją

·        Konsekwencja wyższego wykształcenia pracowników jest:

- zmiana hierarchicznego systemu zarządzania i metod pracy na rzecz inicjatywy indywidualnej i pracy grupowej

·        Powstanie we Francji prawa dotyczącego związków zawodowych (1884) i prawa do zrzeszania się (1901)

3.      ROZPAD TRADYCYJNYCH STRUKTUR I FORM ŻYCIA SPOŁECZNEGO – „PĘKNIĘTE SPOŁECZEŃSTWO”

·        P. BESNARD – „pęknięte, rozbite społeczeństwo” – dotyczy to społeczeństw współczesnych

·        Cechy pękniętego społeczeństwa:

- rozpad tradycyjnych form społecznych

- kontrola społeczna

- centralizacja

- wzrost poziomu życia zarezerwowany dla zamożnych

- Kryzysy ekonomiczne, społeczne

- bezrobocie ubóstwo

- nierówności społeczne

·        Różny odbiór społeczeństwa współczesnego; społeczeństwo współczesne odbierane jako:

- społeczeństwo „programowane” przez kontrolę informacji

- społeczeństwo „konsumpcyjne”, funkcjonujący wg relacji „produkcja-konsumpcja”

- społeczeństwo „czasu wolnego” – zmiana proporcji czasu między pracą a czasem wolnym

·        Społeczeństwo przemysłowe niesie za sobą zmiany w mentalności i moralności jednostek

·        Zjawisko masowości:

- utrata tożsamości

- nieprzystosowanie

- patologie społeczne

- dewiacja

·        SAMOTNY TŁUM;  w „samotnym tłumie”:

- zanik lub sformalizowanie komunikacji społecznej

- komunikacja społeczna związana z podziałem pracy

- dezintegracja funkcji życiowych (praca mieszkanie rozrywka kultura)

- zanik osobowości jednostki i jej autonomii

- monopol instytucji na regulowanie życia społecznego, jego STANDARYZACJI (mass-media)

- dewiacja – nadmierny konformizm względem normy społecznej

·        Wynikiem standaryzacji jest dążenie młodego pokolenia do zróżnicowania:

- odrzucenie autorytetów

- odrzucenie starych wartości (ojciec, władza, autorytet)

- AUTONOMIA, SAMORZĄDNOŚĆ, AUTOKULTURA

- powrót do podstaw –do środowiska naturalnego, kultury ludowej, ekologii, stowarzyszeń

·        „wyż młodych”, starzenie się społeczeństwa

·        CYWILIZACJA CZASU WOLNEGO – powstaje w wyniku wydłużenia czasu wolnego kosztem skrócenia czasu pracy

- zwiększenie liczby bezrobotnych

- zwiększenie liczby osób przechodzących na wcześniejszą emeryturę

·        Te dwie grupy dysponują „czasem uwolnionym”, gdzie swoje miejsce znajdują animatorzy

·        Animacja ma pogodzić indywidualizm z harmonią społeczną

4.      ROZPAD TRADYCYJNEJ KULTURY – „PĘKNIĘTA KULTURA”

·        Przemiany naruszające strukturę społeczną, powodują podział kultury na zróżnicowane fragmenty (podział wg P. BESNARDA):

- KULTURA ELITARNA – „wysoka”, kryteria: postawa estetyczna, wykształcenie, odbiorcy: inteligencja i burżuazja

- MASOWA – „konsumpcyjna”, społeczeństwo skomercjalizowane, mass-media; animatorzy obarczeni są jej dystrybucją

- SZKOLNA – ujęta w program, dostępna całemu społeczeństwu, powoduje nierówności (TOTALITARYZM KULTUROWY – występuje w szkole; szkoła monopolistką w dziedzinie kultury; ujednolicenie kultury)

- ZAWODOWA – w miejscu pracy, jest ułatwieniem adaptacji jednostki do wykonywanej pracy (np. staże, praktyki)

- LUDOWA – negowana, degradowana, odrębna; spontaniczna, szeroko rozumiana twórczość

- KONTRKULTURA – ‘kultura dzika”, underground; bez określonych ram, ucieczka od mód i obowiązujących wzorców; różnorodność, sprzeczności, anarchia; brak intencji pedagogicznej

·        KULTURA SYNKRETYCZNA/ MOZAIKOWA – złożona z elementów niezharmonizowanych, sprzecznych, konfliktowych

·        KULTURA INDYWIDUALNA (patrz kultura mozaikowa) – cząstkowa, pozbawiona struktury, brak powiązań między elementami; wynik „bombardowania kulturalnego”

·        Jednostki i grupy są tylko konsumentami kultury produkowanej dla nich, ale poza nimi – wynikiem tej bierności jest depersonalizacja i umasowienie.

·        ANIMACJA SPOŁECZNO-KULTURALNA w procesie umasowienia pojawia się w centrum obiegu kultury jako jedno z narzędzi; może być również instrumentem krytyki tej kultury i slużyć emancypacji kultury ludowej, kontrkultury jeśli będą działać w społeczeństwie i razem z nim.

·        Animatorzy mogą być na przemian: cenzorami, osobami upowszechniającymi kulturę, jej konsumentami, czasem – twórcami.

5.      JEDNOSTKA I OSOBA, GRUPA, WSPÓLNOTA

A.      MIEJSCE I ROLA GRUPY W ŻYCIU SPOŁECZNYM

·         Dominacja indywidualizmu w kulturze europejskiej zapoczątkowała Rewolucja Francuska. Nacisk jednak kładziono przede wszystkim na samodzielne osiągnięcia jednostki w rywalizacji z innymi (forma selekcji), co nie jest tożsame z uznaniem praw każdej jednostki jako osoby i nie może doprowadzić do powstanie autentycznej wspólnoty.

·         Życie społeczne nie istnieje bez grup; wszyscy należymy do różnorodnych grup, od rodziny do zrzeszeń o charakterze zawodowym, religijnym, politycznym, etc.

·         W społeczeństwie występuje tendencja do tworzenia nowych podziałów; oprócz tradycyjnego (biedni-bogaci),  występują nowe: mężczyźni-kobiety, dorośli-dzieci, nauczyciele-uczniowie, miejscowi-obcy, wierzący-niewierzący, szefowie-podwładni.

·         Poszerza się świadomość indywidualna i zbiorowa w wyniku przedłużenia okresu solaryzacji, rozwoju mass-mediów, kształcenia ustawicznego; wpływa to na coraz większą potrzebę jednostki do brania udziału w życiu społecznym, rozwiązywaniu własnych problemów, podejmowaniu decyzji, brania na siebie odpowiedzialności za stan rzeczy.

B.      ZNACZENIE GRUPY DLA ŻYCIA JEDNOSTKI I CZESTNIKÓW JAKO ZESPOŁU

·         Grupa może przyczynić się do utraty przez jednostkę osobowości lub przyczynić się do jej rozwoju; warunkiem jest stworzenie w grupie atmosfery akceptacji, tolerancji, jawności.

·         Grupa jest:

- terenem nauki życia społecznego

- miejscem nauki solidarności i współodpowiedzialności

- w grupie uczymy się wolności zbiorowej

- w grupie dokonuje się poszerzenie pola świadomości indywidualnej i zbiorowej

- w grupie uczymy się wspólnego działania

- w grupie uczymy się demokracji

C.      ANIMACJA JAKO JEDNA Z METOD PRACY W GRUPIE

·        Wykluczenie manipulowania ludźmi, wywierania nacisku, stosowania przymusu psychicznego.

·        Każdy ma prawo do wypowiedzi, uczestnictwa w podejmowaniu decyzji, etc.

D.     WARTOŚCI – SENS I KIERUNEK DZIAŁANIA OSOBY I WSPÓLNOTY

·        Wartości wpływają na życie jednostki i grupy inspirując sądy, oceny i postępowanie.

·        Wartości mają funkcje społeczną

·        Wartości sprzyjają integracji osobowości

·        Mają udział w ewolucji społeczeństw

·        To my powinniśmy świadomie tworzyć świat wartości naszej grupy, przezwyciężając schematy, korzystać z tradycji kulturowej – takiej postawie sprzyja animacja.

·        WARTOŚCI PODSTAWOWE, na których opiera się życie społeczne, przyczyniające się do społecznej konsolidacji, tworzenia grup i wspólnot; szczególnie znaczące dla animacji:

- miłość

- sprawiedliwość

- współodpowiedzialność, solidarność

- wolność (kapryśna/negowania-protest przeciw przymusom; wyboru; twórcza)

·        Wyżej wymienione wartości wyznaczają dążenia animacji do wspomagania rozwoju „nowego typu Osoby”, i „wspólnot”

E.      NOWY TYP OSOBY

·        Mnogość kontaktów społecznych i nacisków, którym podlega jednostka we współczesnym świecie, grozi niebezpieczeństwem pogodzenia się z anonimowością.

·        Aby panować nad swym losem potrzebna jest dojrzałość; dążenie do dojrzałości wymaga przezwyciężenia determinizmu.

·        Animacja między innymi, stara się dotrzeć do osób biernych i pomóc im w osiągnięci postawy aktywnej, zdolności rozumienia świata w procesie rozwoju.

·        Każda osoba jest istotą społeczną, powinna służyć społeczeństwu i spotykać się z wzajemnością z jego strony. Każdy członek społeczeństwa musi być samodzielny i zarazem solidarny z innymi.

·        Każdy styka się z trzema zjawiskami życia społecznego: pracą, miłością, podejmowaniem decyzji. Sposób reagowania na te zjawiska, decyduje o tym czy nasze zachowania społeczne uzna się zakierowane poczuciem solidarności czy rywalizacji i konkurujncji.

F.       WSPÓLNOTA

·        Warunkiem powstania wspólnoty jest indywidualna i zborowa wola osiągnięcia całkowitej jedności i więzi w wytrwałym dążeniu do wspólnie wyznaczonego celu.

·        Wspólnota składa się z:

- osób różniących się od siebie

- wymaga równości członków

- osadzona jest w rozwijającym się i zmieniającym świecie

- wspólnotę tworzą osoby wolne

- wymaga ona wzajemnej, bezwarunkowej akceptacji

- tworzą ją osoby dążące do równowagi

- wymaga dzielenia się

·        Animacja przede wszystkim kieruje się zasadami etycznymi, które kładą nacisk na poszanowanie autonomii, wolności i wartości osoby należącej do grupy, która może, po spełnieniu nieodzownych warunków, przekształcić się we wspólnotę.