ROZWÓJ W ŚREDNIEJ DOROSŁOŚCI

Dwa podejścia do średniej dorosłości:

              - okres kryzysowy, prowadzący do negatywnej oceny siebie, poczucia nieszczęścia i depresji (życie po 40., to życie „z górki”);

              - okres rozwojowy, w którym jednostki lepiej poznają siebie, akceptują i są w stanie zapewnić sobie niemal doskonałą harmonię ze światem (życie zaczyna się po czterdziestce).

ROZWÓJ FIZYCZNY

- starzenie się zewnętrzne;

- starzenie się wewnętrzne.

Biologiczne teorie rozwoju w ciągu życia

              wyjaśniające procesy starzenia się organizmu:

              - teoria zużywania się;

              - teoria komórkowa;

              - teoria odporności.

- Teoria zużywania się: wraz z upływem lat organizm podobnie jak maszyna zużywa się, a w ciele narastają trwałe uszkodzenia. Zwiększa się więc podatność osłabionego organizmu na negatywne czynniki - stres, niedożywienie, nałogi;

- Teoria komórkowa: wyjaśnia starzenie się nieprawidłowościami w podziale komórki, prowadzące do pojawienia się komórek wadliwych. Funkcje podejmowane przez taką grupę komórek są nieprawidłowe;

- Teoria odporności: w miarę starzenia się ciała, jego system odpornościowy staje się mniej skuteczny, wskutek czego szkodliwe komórki przeżywają i powodują uszkodzenia.

- Starzenie się zewnętrzne:

              - starzenie się skóry: zmarszczki śmiechu, kurze łapki; rak podstawnokomórkowy;

              - włosy: siwienie (na skutek ubytku melaniny w cebulkach włosowych), przerzedzanie się; męski typ łysienia;

- Starzenie się wewnętrzne:

              - układ krążenia (umiarkowane podniesienie ciśnienia krwi; problem stężenia cholesterolu we krwi - miażdżyca tętnic; miażdżyca naczyń wieńcowych - choroba wieńcowa, zawał mięśnia sercowego);

              - system nerwowy: mało znaczące zmiany strukturalne w mózgu, ale stopniowa utrata neuronów w mózgu i rdzeniu kręgowym;

              - układ oddechowy: początek utraty elastyczności płuc; klatka piersiowa zmniejsza się, mięśnie poruszające ją - słabną;

              - zdolności sensomotoryczne: wzrok: słabnie zwłaszcza po 40 r.ż.- presbiopia czyli dalekowzroczność; słuch: od 40 r.ż. - ubytki,  mężczyźni stopniowo tracą zdolność słyszenia wyższych dźwięków.

Problem otyłości (nadmiaru tkanki tłuszczowej - przekroczenie od 10 do 20% więcej ponad zalecaną normę);  problem nadwagi - ciężar ciała większy niż zalecany dla danego wzrostu.

Problem menopauzy:

              menopauza = zatrzymanie menstruacji, po okresie dojrzewania od 300 do 500 pęcherzyków jajowych. (Klimakterium - okres pomiędzy początkiem nieregularnych menstruacji a całkowitym się ich zatrzymaniem).

Andropauza (?)

TEORIA STRUKTURY ŻYCIA

DANIELA J. LEVINSONA

1. Era przeddorosłości (dzieciństwo i dorastanie) - od poczęcia do około 22 roku życia;

2. Era wczesnej dorosłości (dojrzałości) - od 17 do 45 roku życia;

3. Era średniej dorosłości (wieku  średniego) - od 40 do 65 roku życia;

4. Era późnej dorosłości - od 60 roku życia do końca życia

1. Okres przejścia do wczesnej dorosłości - od 17 do 22 roku życia;

2. Okres przejścia między wczesną a średnią erą dorosłości - od 40 do 45 roku życia: wkraczanie w wiek średni;

3. Okres przejścia do późnej dorosłości - od 60 do 65 roku życia: wkraczanie w późną dorosłość.

WCZESNA DOROSŁOŚĆ

1. Okres przejścia do wczesnej dorosłości (od 17 do 22 roku życia)

              - zdobywanie niezależności;

              - opuszczanie domu rodzinnego i samodzielne zamieszkanie;

              - definiowanie swoich aspiracji, próby wcielania ich w życie;

              - zaręczanie się i narzeczeństwo.

d.c. Wczesnej dorosłości

2. Wstępowanie w świat dorosłych (debiut w świecie dorosłych) - od 22  do 29 roku życia

              - działalność zawodowa;

              - zawarcie małżeństwa i założenie rodziny;

              - utrzymanie rodziny;

              - zadania związane z indywidualnym rozwojem:

                            A) konfrontowanie z rzeczywistością swoich marzeń co do miejsca w świecie dorosłych;

                            B) próba tworzenia relacji między osobą doświadczoną (mentorem) a niedoświadczoną;

              - tendencje konfliktowe: niezależność i autonomia kontra oczekiwania społeczne co do zaangażowania się w życie społeczne.

d.c. Wczesnej dorosłości

3. Wejście w lata trzydzieste - od 29 do 33 roku życia

              - ocena dokonanych wyborów życiowych;

              - kryzys - gdy ocena jest negatywna.

4. Kulminacja wczesnej dorosłości - od 33 do 40 roku życia (stabilizacja)

              - koncentracja na określonej formie aktywności;

              - dążenie do zwiększania swego autorytetu, niezależności i samowystarczalności;

              - uniezależnianie się od społecznych nakazów i zakazów;

              - pozostawanie w zgodzie ze swoimi wartościami.

WIEK ŚREDNI

1. Okres przejścia - od 40 do 45 roku życia

              - dokonywanie ocen przeszłości;

              - przygotowanie się do przyszłości i do rozstania z erą wczesnej dorosłości;

              - integrowanie przeciwstawnych tendencji: młody/stary, destrukcyjny/twórczy, męski/kobiecy i przywiązany/izolowany.

2. Wejście w wiek średni - od 45 do 50 roku życia (debiut)

              - osiągnięcie szczytu swoich możliwości;

              - świadomość swych dążeń i planów zawodowych, rodzinnych, stylu spędzania wolnego czasu;

              - syndrom pustego gniazda.

d.c. Średniej dorosłości

3. Wkroczenie w lata pięćdziesiąte - od 50 do 56 roku życia

              - oszacowanie swoich osiągnięć;

              - podjęcie próby dokonywania zmian w niezadowalających dziedzinach życia.

4. Kulminacja wieku średniego - od 56 do 60 roku życia

              - okres wykorzystywania osiągnięć i zdobyczy (realizacja aspiracji z lat czterdziestych - stanowiska, pozycje, role i zasoby)

Rozwój moralny: ETYKA TROSKI I OPIEKI C.Gilligan a problem płci.

              1. Etyka sprawiedliwości cechująca mężczyzn;

              2. Etyka troski i opieki cechująca kobiety.

Przyczyny: odmienne wzorce socjalizacji

              - kobiety zachęcane są do odpowiedzialności i opieki

              - a mężczyźni socjalizowani w kierunku moralności praw, autonomii, wolności oraz szacunku dla praw;

              - męskość definiowana jest przez separację;

              - a kobiecość przez przywiązanie;

              - tożsamość płciowa mężczyzn zagrożona jest przez bliskość;

              - a tożsamość kobieca zagrożona jest przez separację.

Etapy rozwoju moralnego wg Gilligan

Poziom 1. Przetrwanie (troska o siebie)

Poziom 1,5.  Przejście od przetrwania do odpowiedzialności

Poziom 2. Konwencjonalne dobro i troska o innych

Poziom 2,5. Przejście od perspektywy konwencjonalnej opieki do perspektywy refleksyjnej prawdy o wzajemnych relacjach

Poziom 3. Etyka opieki - opiekowanie się tak sobą, jak innymi.

Szerszy opis stadiów w koncepcji Gilligan

POZIOM 1: Przyjęta perspektywa: troska o siebie dla zapewnienia przetrwania i osobistego szczęścia. Brak dowodów na troskę o innych.

POZIOM 1,5: Przejście od przetrwania do odpowiedzialności. Pojawia się pewne zainteresowanie innymi ludźmi, ale przetrwanie jest najważniejszym celem.

POZIOM 2: Konwencja dobroci, troski o innych. Przyjęta perspektywa: odpowiedzialność, obowiązek, zobowiązanie. Wyznaczana przez: społeczne wartości i konwencjonalnie definiowaną dobroć jako: samopoświęcanie się dla dobra innych.

POZIOM 2,5: Przejście od perspektywy konwencjonalnej opieki do perspektywy refleksji i prawdy o wzajemnych relacjach. Przejście od koncentracji na dobroci do szczerości i prawdy. Rozważenie relacji pomiędzy dobrocią wobec innych a własnymi kosztami.

POZIOM 3: Etyka opieki - opiekowanie się zarówno sobą, jak i innymi. Osiągana jest równowaga pomiędzy egoizmem a odpowiedzialnością. Dokonywany jest samodzielny wybór pod wpływem wewnętrznych kryteriów dobra.

RODZINA

- Rola ojca i rola matki w koncepcji miłości rodzicielskiej E.Fromma:

                            - matka jako kapłanka domowego ogniska;

                            - ojciec jako łącznik ze społeczeństwem i kulturą

                            - miłość bezwarunkowa matki

                            - miłość warunkowa ojca

                            - sumienie matczyne

                            - sumienie ojcowskie

STYLE WYCHOWANIA W RODZINIE

- Autokratyczny

- Demokratyczny

- Liberalny

- Ciepły autokratyzm

                                          Kryteria:

                                          - kto podejmuje decyzje;

                                          - kto wykonuje zadania;

                                          - kto ocenia i jak;

                                          - komu przypisuje się zasługi

DOMINACJA

              Kontakt agresywny                                                        kontakt uporczywie

                                                                                                  korygujący

NADMIERNY                                                                      NADMIERNA

DYSTANS              ...