dzieci ulicy.doc

Dzieci ulicy

Definicje:

„ Dzieckiem ulicy jest osoba poniżej 18 r. ż., która przez dłuższy lub krótszy czas żyje na ulicy, przenosząc się z miejsca na miejsce wraz z innymi rówieśnikami żyjącymi na ulicy albo z całymi grupami. Dzieci te często maja jakiś oficjalny adres np. adres rodziców, instytucji wychowawczej, młodzieżowej poradni lub innej placówki, lecz nie przebywają tam lub przebywają okresowo, a co najważniejsze nie czują się związane z prawnymi opiekunami.”

                                          - raport na zlecenie Rady Europy (1994)

„Dzieci w wieku 3-18 lat uważające ulicę za środowisko bardziej im sprzyjające. Pozostają poza istniejącym systemem opieki i wychowania. Na ulicy zaspokajają swoje potrzeby, łamią normy i zasady społeczne, często wchodzą w konflikt z prawem i narażone są na niebezpieczeństwa. Mają słabe więzi z rodzina, środowiskiem i szkołą, które nie spełniaja potrzeb dziecka. Utrzymują się z prostytucji, kradzieży. Często używają substancji psychoaktywnych.”

                                          - Leksykon pedagogiki ulicy (2003)

Typologia dzieci ulicy:

Można wymienić kilka kategorii dzieci ulicy:

UCIEKINIERZY – pochodzą ze środowisk konfliktowych, o niskim stanie ekonomicznym. Rodzice nie zajmują się nimi, bo najczęściej maja własne problemy, są to dzieci zwykle zaniedbane, z brakami edukacyjnymi i wymagające pracy indywidualnej. Nie lubią szkoły. Żyją na marginesie środowisk w których funkcjonują. W sytuacjach konfliktów z tym środowiskiem uciekają do domu, nie chodzą do szkoły itd. Do tej grupy należą także dzieci zagrożone przemocą lub nadużyciami seksualnymi, zwłaszcza jeśli sprawca jest osoba z bliskiego kręgu. Jeżeli więc dzieci w poniżej 12 r.ż. uciekają z domu to przeważnie są ofiarami przemocy, a w przypadku dziewcząt w wieku 12-15 lat prawdopodobnie uciekają przed nadużyciami seksualnymi.

POSZUKIWACZE PRZYGÓD – pochodzą z środowisk zaniedbanych niż konfliktowych, z rodzicami maja zwykle dobry kontakt, ale nie bardzo mogą na nich liczyć. Mają bogata wyobraźnię, małe wymagania i obniżony próg lęku, lubią tajemnicze historie. Opuszczenie domu jest często zaplanowane i poprzedzone przygotowaniami. Dokonują tego pod wpływem filmu, lektury lub za namową kolegi. Rodzice nie zawsze orientują się że dziecko opuszcza dom, ponieważ SA przyzwyczajeni do tego że dziecko żyje własnym życiem i nie zawsze wiedza co robi. Czasem dziecko próbuje uspokoić rodziców zostawiając list, telefonując. Zwykle po kilku dniach wraca do domu lub szuka schronienia po drodze u krewnych, znajomych. W porównaniu z innymi dziećmi żyjącymi na ulicy są dość niezaradne.

WŁÓCZĘDZY, ULICZNICY, ULICZNI KRÓLEWICZE, GAWROSZE – to najbardziej typowe dzieci ulicy zaprawione i przystosowane do życia poza domem. Potrafia zarobic pieniądze (praca dorywcza, kradzież, prostytucja, żebrząc), zorganizowac posiłek, wywalczyć miejsce na noc. Są uodpornione na niewygody, problemy zdrowotne, złe traktowanie. Miejsca w których przebywaja traktują jako swoją przestrzeń i znakomicie się w niej poruszaja. Manipulują ludźmi i są nielojalni. Wykazują dużą solidarność z własną grupą. Zdradzaja je widoczne objawy zaniedbania, niedożywienia, często nieleczonych ran i uzależnienia. Działają najczęściej w kilkuosobowych bandach. Mieszkają na dworcach, w pustostanach, kanałach ciepłowniczych, altankach, w pustych wagonach. Są najbardziej zdemoralizowana grupą dzieci. Utrzymują  się z kradzieży, żebractwa, prostytucji, zbierania złomu, mycia szyb. Często używają środków odurzających.

GALERIANKI – dziewczęta w wieku od 12-18 lat, całe dnie spędzają w centrach handlowych, gdzie jest ciepło, ruchliwie i anonimowo. Tworzą nieliczne dwu- lub trzyosobowe grupy. Często trudnią się prostytucją za zakupy, posiłki, nocleg lub pieniądze. Niektóre są bardzo widoczne z powodu ostrego makijażu niedostosowanego do wieku lub demonstracyjnie dorosłego zachowania, inne przypominają rozbawione nastolatki. Są jednak

Jednak dość doświadczonymi uczestniczkami seksbiznesu, czy raczej ofiarami pedofilii.

BLOKERSI, DZIECI PODWÓRKOWE – starsza grupa wiekowa, okupująca podwórka, blokowe przejścia lub korytarze. Zwykle wcześnie Kończą edukację i pozostają bez zajęcia i środków do życia, nudzą się dość mocno. Zwykle nie zagrażają innym, choć są uciążliwi dla mieszkańców i bardzo niszczą otoczenie – Pisza po murach, malują graffiti, zostawiają śmieci, niszczą zieleń, czasem coś podpalają. Są utrapieniem dla gospodarzy domów, często wdają się z nimi w awantury i wtedy robią różne złośliwości np.. wybijają szybę, wrzuca coś na balkon. Żeby urozmaicić sobie czas, snują opowiadania o łatwym życiu i powodzeniu finansowym jakie spotkało kogoś z ich otoczenia, komentują wydarzenia sportowe, drobne przekręty. Czasem sami wdają się w mniej lub bardziej podejrzane działania. Łączą się  w grupy kilku lub kilkunasto osobowe, które rozpadają się zwykle kiedy ich członkowie osiągną 19-20 lat.

BUNTOWNICY BEZ POWODU – zwykle starają się żyć inaczej niż ich rodzice, nie mają życiowych celów, wiążą się z grupą z którą można łatwo spędzić czas i jeszcze zaimponować bez wielkiego wysiłku, szczególnie jeżeli ma się pieniądze. Nie maja pomysłu na życie i są podatni na radykalne ideologie i uzależnienia. Robią wokół siebie dużo zamieszania, ale wiele zadań ich zadań jest bezcelowych, z nudy wdają się w jakieś ekscesy które wymagają interwencji dorosłych. Lubią manifestować swoją niezależność lub wręcz opozycję wobec dorosłych np. zachowaniem, strojem. Właściwie są zagubieni i emocjonalnie zaniedbani, więc wiążą się z osobami które okażą im zainteresowanie. Jeżeli nie popadną w uzależnienie lub w jakąś działalność przestępczą, to wcześniej czy poniżej wracają do rodziny bądź zaczynają powielać styl życia rodziców.

Fazy rozwoju przystosowania do życia na ulicy

              Niektórzy badacze podejmujący próbę skategoryzowania dzieci ulicy przyjmują jako punkt wyjścia wiek dzieci, który w pewnym stopniu wyznacza także ich proces wrastania w uliczne życie – jest to podział dość umowny. Ciekawą charakterystykę przedstawił Tomasz Szczepański – wymienia on 4 grupy:

1.      Dzieci w wieku 3- 6 lat. Właściwie dopiero poznaja ulicę i rządzące na niej prawa. Przyłączaja się do innych dzieci lub tworzą własna grupę rowieśniczą. Jest to dosyć niebezpieczny moment bo łatwo lgną do dorosłych. Ulica wypełnia im czas, a przy okazji pozwala zaspokoić podstawowe potrzeby. Ich przejawy niedostosowania to drobne kradzieże i kłamstwa.

2.      Dzieci w wieku 7-10 lat. Organizują się w paczki, bandy, są dość agresywne i wulgarne. Manifestują zachowania typowe dla dorosłych. Stanowią pewną namiastkę zorganizowanych grup przestępczych. Mają swoje stałe miejsca, gdzie spędzają całe dnie najczęściej są to opuszczone budynki po starych fabrykach, zakładach, piwnicach itp. Tam dochodzi do pierwszego zetknięcia się ze środkami odurzającymi. Nierzadko dochodzi także do inicjacji seksualnej. Żeby zdobyć pieniądze żebrzą w barach, hipermarketach itp.

3.      DZIECI I MŁODZIERZ W WIEKU 11 – 15 LAT. Tworzą już bardziej 

      zdemoralizowaną grupę i dla otoczenia zaczynają stanowić prawdziwe zagrożenie.     

      Poszukują własnego terytorium, często jest nim mniej widoczne miejsce w typowym

      blokowisku, przy hipermarketach lub centrach handlowych, gdzie spędzają większość 

      czasu.

4.      MŁODZIEŻ W WIEKU 15 – 18 LAT. Często funkcjonuje w zorganizowanych

      grupach przestępczych lub po wyrokach z orzeczeniem nadzoru kuratorskiego,

dopuszcza się większych kradzieży. W tej fazie często wyprowadzają się z domu, czasem dysponują większymi pieniędzmi. Potrafią być bardzo brutalni. Dopuszczają się nadużyć seksualnych, gwałtów.