Soplica Jacek.doc

Głównym bohaterem utworu A. Mickiewicza pt: "Pan Tadeusz" jest Jacek Soplica.
Bohater to przedstawiciel średniozamożnej, drobnej szlachty, ulubieniec okolicznego społeczeństwa i jednocześnie przywódca tzw. szlachty zaściankowej.

Jacek to młody, urodziwy i przystojny mężczyzna, budzący zainteresowanie kobiet. Cechą charakterystyczną dodającą męskości jego wygladowi były wielkie, zadbane wąsy "od ucha do ucha". Sylwetka mężczyzny była prężna i wysmukła, ruchy dziarskie, a krok szybki i zdecydowany. Jego codziennym ubiorem był kontusz szlachecki, a u boku widniała szabla. Soplica to postać bardzo popularna na Litwie. W młodości był lubiany i poważany przez szlachtę i ziemiaństwo. Świadczy o tym fakt, iż mógł dowolnie manipulować na sejmikach ich głosami. Bohater należał do mężczyzn prowadzących awanturniczy tryb życia. To typowy zawadiaka, warchoł i zabijaka. Jego porywczy i gwałtowny charakter uwidaczniał się najczęściej w czasie szlacheckich, pijackich biesiad, kończących się kłótnią, podczas których Soplica dochodził swoich racji wyłącznie szablą. Prowadząc takie życie sądzono ogólnie, że młody Jacek działa dla swojej władzy, sławy i popularności. Ten samowolny, młody człowiek oprócz wielu wad miał również pozytywne, płynące z głębi serca elementy usposobienia. Przeciwstawieniem złego postępowania bohatera była szczera, szlachetna, niewinna miłość do córki magnata Horeszki - Ewy. Jacek bywał często jego gościem. Wierzył, że przyjaźń ze Stolnikiem jest bezinteresowna. Ewa odwzajemniała uczucia Jacka, lecz jej dumny ojciec, uważając go za niższego stanu, nie zgodził się oddać mu ręki córki. Przez to stał się przyczyną nieszczęścia młodych. Wkrótce potem Jacek podjął nierozważną decyzję. Ożenił sie z niekochana kobietą, która urodziła syna i w niedługim czasie zmarła. Bohater mimo woli stał się pośrednio winny za śmierć żony i osierocenie Tadeusza. Urażona ambicja, duma, pycha szlachecka oraz nienawiść do Stolnika, doprowadziły do krwawej zemsty. Brak silnej woli w przezwyciężeniu wielkiej miłości i jednocześnie cierpienia sprawiły, iż emocje spowodowane wyrządzoną prze Horeszkę krzywdy zwyciężyły. Jacek będąc świadkiem ataku Moskali na Horeszke mimowolnie wymierzył, a nieszczęśliwy strzał był celny. Zbrodnia popełnione w afekcie była fatalnym zbiegiem okoliczności. To wydarzenie spowodowało przełom w życiu bohatera. Niesłusznie wzięto go za stronnika Moskali. Odtąd przylgnęła do niego nazwa zabójcy i zdrajcy narodu, z czym nie mógł się pogodzić. Ów tragiczny i jednocześnie hańbiący czyn stał się przyczyną upadku moralnego, nędzy i nieszczęścia bohatera.

Na podstawie wyżej wymienionych cech stwierdzam, że Soplica to człowiek nieroztropny, podejmujący decyję pod wpływem emocji. Usprawiedliwieniem popełnionego morderstwa jest jedynie fakt, iż czuł się oszukanym i wykorzystanym przez Horeszkę, a to zmieniło go na złego obywatela. To postać budząca w nas sentyment i jednocześnie pogardę.
Po dokonanej zbrodni Soplica przeobraził się w innego człowieka. Zmienił swój wygląd zewnętrzny, a także charakter. Teraz przybrał nową postać. Z dumnego niegdyś zawadiaki przeistoczył się w cichego i pokornego zakonnika. Zgolił wąsy, na ciele widniały liczne ślady ran, a szlachecki strój zmienił na bernadyński habit. Zanim tak się stało Jacek poświęcił się patriotycznej działalności dla kraju. Wielkim bohaterstwem i ofiarnością wyróżnił się w walkach u boku gen. Kniaziewicza. Razem z Legionami walczył pod Jeną i Samosierą, następnie służył w wywiadzie na terenie Wielkopolski i Małopolski. Był kilkakrotnie ranny i aresztowany, aż wreszcie pod postacią księdza wrócił na Litwę. Zdawał sobie sprawę z hańbiącej przeszłości, toteż dla poniżenia siebie i swoich czynów przyjął imię Robak. Nie dbał już o sławę i rozgłos, lecz działał bezimiennie. Pragnął dobrymi czynami zmazać grzechy młodości. Dojrzały już wewnętrznie, świadomy z odpowiedzialności za swoje czyny ks. Robak pragnął za wszelką cenę spłacić dług moralny wobec ojzyzny, dążył do swojej rehabilitacji przez patriotyzm i poświęcenie dla kraju. Uwieńczeniem jego działalności miało być przygotowanie powstania na Litwie. Ten cichy i pokorny zakonnik postanowił naprawic również krzywdy wyrządzone najbliższym. Stał się troskliwym opiekunem Zosi, uratował życie Hrabiemu i Gerwazemu, przede wszystkim anonimowo sprawował kontrolę nad wychowaniem syna, Tadeusza.

Moim zdaniem ks. Robak to postać pozytywna, budząca podziw, współczucie i uznanie czytelnika. Jego poświęcenie w służbie dla ojczyzny stawia go jako wzór prawdziwego patrioty. Zakonnik umarł ze świadomością, że jego marzenie o wywołaniu powstania nie spełniło się, umarł będąc przekonanym, że jego dzieło nie zastało uwieńczone sukcesem.
Analizując czyny Jacka i ks. Robaka zauważamy, że mamy do czynienia z dwoma różnymi bohaterami. Przeciwstawieniem zła, gwałtowności i warcholsta Jacka była wytrwała narodowowyzwoleńcza działalność Robaka, jego pokuta oraz bohaterska śmierć. Jacek odkupił swoje winy, uzyskał przebaczenie największego wroga - Gerwazego oraz pośmiertnie uznanie Napoleona, który za zasługi ofiarował mu order Legii Honorowej.

Bohater romantyczny to postać literacka pozostająca w konflikcie ze światem, zbuntowana wobec ludzi i ich systemu wartości. Żyje w odosobnieniu i samotności, jest tajemnicza. Nieszczęśliwa miłość i indywidualizm to także atrybuty bohatera romantycznego. Sporo z tych cech możemy odnaleźć w Jacku Soplicy – księdzu Robaku, jednym z głównych bohaterów epopei Adama Mickiewicza „Pan Tadeusz”. Czy jednak można go nazwać typowym bohaterem romantycznym?
Pierwszy argument przemawiający za uznaniem tej postaci za bohatera romantycznego to przeżywana przez niego nieszczęśliwa miłość. Jacek Soplica w młodości był szlachcicem, słynnym w całej okolicy zabijaką. Starał się o rękę córki Stolnika Horeszki – Ewy Horeszkówny. Jacek miał wielkie uznanie wśród szlachty, lecz nie posiadał nic prócz „kawałka roli i wąsów od ucha do ucha”. „Dygnitarskie progi” były „za wysokie na podczaszyca nogi”. Ojciec Ewy zamierzał wydać ją za bogatego kasztelana, Jacka zatem odprawił, częstując go według zwyczaju „czarną polewką”. Soplica wpadł we wściekłość i rozpacz. Pod wpływem impulsu ożenił się z pierwszą szlachcianką, która go zechciała, nie potrafił jednak dać miłości jej i ich dziecku. Zaś jego nadzieje na jakiekolwiek kontakty z Ewą pogrzebały się wraz z zabiciem przez niego ojca dziewczyny.
Jacek został uznany za sprzymierzeńca Moskali i zdrajcę narodu:

„Imię zdrajcy przylgnęło do mnie jak dżuma.
Odwracali ode mnie twarz obywatele,
Uciekali ode mnie dawni przyjaciele;
Kto był lękliwy, z dala witał się i stronił;
Nawet lada chłop, lada Żyd, choć się pokłonił
To mię z boku szyderskim przebijał uśmiechem.”

Wyjechał z kraju i wstąpił do armii napoleońskiej, by walczyć w obronie kraju. Wiele lat później wrócił do rodzinnej ziemi jako bernardyn – ksiądz Robak. Żył w odosobnieniu - to ukazuje nam kolejną cechę bohatera romantycznego: odwrócenie się od świata i ludzi. Na samotność ludzie skazali go po zabiciu Stolnika, jako zakonnik był poza społeczeństwem już z własnego wyboru. Żyjąc w samotności, Jacek pokutował za swój czyn. Aż do samej śmierci nie wyjawił swojej tożsamości, był więc również tajemniczy.
Ponieważ jego miłość nie mogła być spełniona, Soplica zwrócił swe uczucia w kierunku ojczyzny. Jako patriota ukazał się nam już będąc żołnierzem w armii Napoleona. Był w Legionach Dąbrowskiego i walczył pod Samosierrą. Po powrocie na Litwę, już jako nieznany nikomu ksiądz, rozpoczął działalność spiskową, mającą na celu przygotowanie w kraju powstania przeciwko Moskalom. Stał się tajemniczym emisariuszem, konspiratorem bez prywatnego życia. Jego jedynym celem było dobro ojczyzny.
Jako bohater romantyczny był także zbuntowany. Jego bunt kierował się w różne strony: przeciw obowiązującym normom postępowania, konwenansom, ludziom odmawiającym mu prawa do miłości i szczęścia, wreszcie narodowej niewoli. Towarzyszyły mu także liczne konflikty wewnętrzne, wieczny niepokój, niepewność słuszności wybranej drogi, a także wyrzuty sumienia. Wciąż był rozdarty, nie było mowy o jakimkolwiek wewnętrznym uspokojeniu.
Ksiądz Robak posiadał jednak również cechy nie mające nic wspólnego z ogólnie przyjętymi wzorcami bohatera romantycznego. W przeciwieństwie do innych bohaterów romantycznych, choć oni też przechodzili wielkie przemiany wewnętrzne, Jacek tej przemiany pragnął. Wiedział, że musi się zmienić na lepsze. Początkowy bunt Soplicy przekształcił się w pokorę Robaka, dobrowolną ofiarę złożoną ze swojego życia. Ksiądz Robak w pokorze przyjmował swój los, był pobożny i skromny. Stał się kimś anonimowym, szarym i cichym, nie pozostało w nim nic z dawnej dumy, pychy.

Od typowego bohatera romantycznego odróżnia go także fakt, iż Soplica nie był indywidualistą. W swoich działaniach nie myślał o sobie ani o swoich potrzebach, ale o narodzie i jego dobru. On sam nie był ważny, ważne było to, co uda mu się osiągnąć dla innych. Widać w tym wielką przemianę, jaka dokonała się w dawnym hulace myślącym tylko o rozrywce i przyjemnościach.
Choć tytuł utworu brzmi „Pan Tadeusz”, to właśnie Jacek Soplica jest tak naprawdę główną postacią epopei. Posiada on wiele cech bohatera romantycznego i można go za takiego bohatera uznać. Należy jednak pamiętać, że nie jest on typowym wzorcem romantycznym, stanowi on odrębny wzorzec bohatera stworzonego specjalnie na potrzeby „Pana Tadeusza”. Jest to jeden z najciekawiej zarysowanych bohaterów literatury romantyzmu, który trwale zapisał się w świadomości narodu – tak nie stało się w przypadku bohaterów powołanych do życia przez pisarzy innych epok.