Handzlik Paweł

Katowice

14

Masa mięśniowa

Kształtowanie masy mięśniowej przy rozróżnieniu włókien mięśniowych na szybko kurczliwe typu FT (fast twich) i wolno kurczliwe typu ST( slow twich ) w wewnętrznej budowie mięśnia.

W mięśniach wyróżnia się włókna typu FT i ST. Włókna typu FT są białe i szybciej się kurczą . Jest to związane z aktywnością ATP-azy miofibrylarnej. Włókna typu ST są czerwone , odróżniają się gęstszą siecią oplatających je naczyń włosowatych, większą liczbą mitochondriów oraz większą zawartością  mioglobiny,  trójglicerydów a także enzymów tlenowych przemian energetycznych. Zawartość enzymów związanych z cyklem glikolitycznym większa jest  we włóknach typu  FT.

Opisane różnice wskazują , że włókna typu ST są zdolne do wykorzystania procesów tlenowych. Mają większy tak zwany potencjał oksydacyjny niż włókna typu FT. Są one także lepiej zaopatrzone w tlen dzięki lepszemu unaczynieniu i większej zawartości mioglobiny, która ma zdolność wiązania tlenu. Metabolizm włókien mięśniowych typu FT charakteryzuje natomiast większe nasilenie procesów beztlenowych ( glikolitycznych ).

Skutkiem różnic metabolicznych są różnice w szybkości rozwoju zmęczenia oraz charakteru pracy pomiędzy typami włókien. Włókna ST są zdolne do dłuższej pracy niż  włókna typu FT.

Jeżeli chodzi o pobudzenie włókien mięśniowych, włókna typu ST pobudzane są przez motoneurony o większych rozmiarach i niskim progu pobudliwości , zaś włókna typu FT przez mniejsze moto -neurony o  wysokim progu pobudliwości.

                                     Wskazówki metodyczne

  Wykonując ćwiczenia na określoną grupę mięśniową musimy uwzględnić charakter danego mięśnia to znaczy procentowy udział włókien mięśniowych typu ST i FT w mięśniu , aby proporcjonalnie pobudzić oba te typy . Np: chcąc ćwiczyć mięsień łydki ( 80 – 100% ST ) należy stosować  od  80 – 100% bodźców o większych rozmiarach , o niskim progu pobudliwości ( długi czas pracy, duża ilość powtórzeń  12- 24 , 2- 3 serie , niewielki ciężar 30 – 60 % ciężaru maksymalnego , przerwy do 1 minuty). Jest to praca o charakterze tlenowym , wykorzystywany jest tutaj potencjał oksydacyjny włókien ST.

Zupełnie inny charakter ma mięsień trójgłowy ramienia. Posiada on 20 – 40 % włókien ST. Wynika z tego , że ma zdecydowanie więcej włókien szybko kurczliwych FT , dlatego do jego pobudzenia trzeba zastosować zupełnie inny bodziec. Musi to być bodziec o wysokim progu pobudliwości ( krótki czas pracy, mała ilość powtórzeń 4 – 6,  3- 5 serii , ale duży ciężar 85 –100% ciężaru maksymalnego). Będzie to praca o charakterze glikolitycznym ( beztlenowym )  , w której rezerwuarem energetycznym będzie ATP , CP- fosfokreatyna , glikogen.

Pracując nad danym mięśniem najpierw należy pobudzić włókna mięśniowe  FT, a potem  ST (ze względu na materiał energetyczny), to znaczy w ćwiczeniu najpierw wykonujemy serię na włókna FT , a w grupie ćwiczeń , ćwiczenia stymulujące najpierw włókna FT, a potem ST.

Stosunek przekroju włókien czerwonych ST do ogólnego przekroju włókien mięśniowych.

1. mięśnie łydki                           80 – 100% ST

2. mięsień dwugłowy ramienia             50 % ST

3. mięsień trójgłowy ramienia       20 – 40 % ST

4. mięsień czworogłowy uda                 55% ST

5. mięśnie klatki piersiowej             45 – 60 % ST

6. mięsień najszerszy grzbietu                  55% ST

Są to dane uśrednione.

O składzie włókien mięśniowych decydują względy genetyczne. Mówi się czasem , że „ to urodzony sprinter „ tzn. , że w jego mięśniach nóg jest zdecydowana przewaga włókien szybko kurczliwych białych FT.

W procesie budowania masy mięśniowej uwzględniającym włókna typu ST i FT istnieje większa szansa na szybszy i dokładniejszy rozwój masy mięśniowej. Te zasady należy stosować nie tylko w kulturystyce, ale we wszystkich dyscyplinach sportu.

Piśmiennictwo:

1.      „ Wprowadzenie do fizjologii klinicznej „ Kozłowski S. , Nazar K.

2.      „ Granice przystosowania „  Kozłowski S.