specyfika_diagnozy.pdf

SPECYFIKA DIAGNOZY PSYCHOLOGICZNEJ DZIECKA. KONTAKT Z

DZIECKIEMIRODZICAMI.

Treść: Definicja. Cechy specyficzne diagnozy dziecka. Metody diagnozy dziecka. Kontakt z rodzicami

dziecka/nastolatka.Kontaktzdzieckiem.

Dla studentów III roku psychologii dziennej i zaocznej SWPS we Wrocławiu, opracowała mgr Mirosława

Niewiarowska.

Definicja.

Termindiagnozazostałzaczerpniętyzmedycyny(diagnosis–rozpoznanie,zj.greckiego).

W trakcie zajęć będziemy uŜywać następującej definicji diagnozy (na podst.: Bogdanowicz, M.

(1985).Psychologiaklinicznadzieckawwiekuprzedszkolnym.Warszawa:Wyd.SzkolneiPedagogiczne):

Diagnoza jest poznawaniem dziecka (przejawiającego zaburzenia lub bez zaburzeń) i

wyjaśnianiemjegozachowaniawróŜnychsytuacjachŜyciowych.

Sporządzenie diagnozy jest czynnością rozbudowaną w czasie, dlatego lepiej jest mówić

procesiediagnozowania,niŜodiagnozie.

Proces diagnozy moŜna umieszczać w róŜnych kontekstach i róŜnie rozumieć. Istotne jest

jednak wyznaczenie CELU, któremu proces ten ma słuŜyć. Przykładowe cele diagnozy:

psychometryczna (nastawiona na pomiar określonych wskaźników), kliniczna (wskazanie

patomechanizmu analizowanych zaburzeń), nozologiczna (podejście medyczne),

funkcjonalna (opis jednostki jako całości, opisuje i klasyfikuje zaburzenia oraz obszary

stanowiące bazę dla oddziaływań korekcyjnych), psychospołeczna (skupiona na

uwarunkowaniachindywidualnychikontekstowych).

SamopodjęciesięwykonaniadiagnozymoŜezmieniaćstosunekdiagnostydodziecka.Staje

się on jakby bardziej empatyczny, stara się lepiej zrozumieć jego problemy i potrzeby.

Posiadanie wiedzy na temat genezy zaburzeń dziecka sprawić moŜe, Ŝe w diagnoście

kształtuje się większa wyrozumiałość dla pewnych zachowań. Jeśli diagnosta odkryje i

zrozumie mechanizmy odpowiedzialne za określone funkcjonowanie osoby diagnozowanej,

percepcjajegoproblemówzmienisięizaczynaodczuwaćoncierpieniepacjenta,bezradność,

ukryte za fasadą np. nadmiernej uległości, dominacji. Dogłębne i refleksyjne wykonanie

diagnozyjuŜsamowsobiezawieraćmoŜeelementyterapeutyczne.

Za: Dębska U., Komorowska K. (2006). Odpowiedzialnediagnozowanieosóbniepełnosprawnych.Niektóre

dylematypraktyka.Materiałyzkonferencji„Odpowiedzialnośćwobliczuniepełnosprawności”,Wrocław.

Cechyspecyficznediagnozydziecka:

1) brak motywacji u dzieci do poddania się badaniom diagnostycznym (brak uczucia

choroby, świadomości symptomów patologicznych, potrzeby leczenia się i zmiany

zachowania),

2) niski stopień trafności diagnozy, zmniejszający się wraz z wiekiem dziecka (objawy

ulegajązmianiewrazzwiekiem,sąsilnieuzaleŜnioneodaktualnejsytuacjiŜyciowej

dziecka, trudne do odróŜnienia od reakcji na sytuację trudną, która ma charakter

przystosowawczyiprzejściowy),

3) koniecznośćformułowania„diagnozyrozszerzonej”,obejmującejdzieckowrazzjego

rodziną,

4) potrzeba ujęcia diagnozy jako procesu (diagnoza w wielu wypadkach powinna być

efektem wielokrotnych, odległych w czasie kontaktów z dzieckiem, np. w poradni,

przedszkolu),

5) klinicznoontogenetyczny charakter diagnozy (ocena nie tylko aktualnego rozwoju

dziecka,aleidotychczasowegoprzebiegurozwojupsychoruchowego),

6) diagnoza całościowa (często potrzebna jest wszechstronna ocena psychofizycznego

rozwoju dziecka, dokonywana przez zespół specjalistów róŜnych dziedzin:

psychologa,psychiatrę,neurologadziecięcego,pediatrę,logopedę,pedagogaiin.),

7) diagnoza negatywna (diagnoza zaburzeń) musi być uzupełniona tzw. diagnozą

pozytywną (pozytywne cechy dziecka i jego środowiska, które dają podstawę do

określenia prognozy co do dalszego rozwoju dziecka i kierunku postępowania

terapeutycznego,

8) diagnoza będąca efektem badania psychologicznego powinna być weryfikowana w

tokuewentualnejterapii,formułowanaostroŜnieiwielokrotniesprawdzana,

9) w diagnozowaniu dzieci uŜywa się metod specyficznych, które uwzględniają cechy

ich osobowości, tj. niski poziom samoświadomości, niemoŜność (czasem

niestosowność)uświadamianiadzieckujegozaburzeń,brakmoŜliwościretrospekcjiw

traumatyzująceprzeŜycia,słabystopieńrozwojumowy.

Metodydiagnostycznewpsychologiidziecka.

WewszystkichdziałachpsychologiistosowanejwyróŜniasię:

metodykliniczne(obserwacja,wywiad,rozmowa,analizawytworów),

metodyeksperymentalne(eksperyment,testy).

WpracydiagnostycznejzdziećmiwykorzystujesięjerównieŜ.

Kontaktzrodzicamidziecka/nastolatka.

Dla wielu rodziców konieczność poszukiwania pomocy u specjalisty stanowi potwierdzenie

braku kompetencji w pełnieniu ich funkcji rodzicielskich. Rodzice mogą rywalizować z

psychologiem/terapeutąouwagędzieckalubzazdrościćpsychicznejbliskości.Czasemniesą

w stanie tolerować sukcesu tam, gdzie oni ponieśli klęskę lub wcale nie chcą, by sytuacja

uległa poprawie (nieświadomy brak motywacji do zmiany). Dotyczy to szczególnie sytuacji

terapeutycznej,doktórejwstępembywadiagnozapsychologiczna.WaŜnejestto,abyrodzice

nieczulisięoskarŜaniza„spowodowanie”problemówdzieckapoprzezwłasneproblemyczy

konflikty.KwestiatawymagaszczególnejwraŜliwościpsychologa/terapeuty.

Więcejnatentematw:Schier,K.(2000).PrzeciwprzeniesieniewterapiipsychoanalitycznejdzieciimłodzieŜy.

NowinyPsychologiczne,4,s.6369.

To,comówiąrodziceinauczyciele,czasamiodnosisiębardziejdoichwłasnychproblemów

wsytuacjikontaktuzdzieckiemniŜdoproblemówdziecka.Stądczasamimamydoczynienia

raczej z emocjonalnymi kłopotami rodziców i zawodowymi trudnościami nauczycieli niŜ z

patologią dziecka czy ucznia. Zjawisko to jest częste i stanowi jedną z przyczyn trudności

współpracy szkół z placówkami psychologiczno–pedagogicznymi oraz psychologa z

rodzicamidziecka.

Na podst.: Klimasiński K. (2000). Elementy psychopatologii i psychologii klinicznej. Kraków: Wyd.

UniwersytetuJagiellońskiego,s.117.

Kontaktzdzieckiem.

Staramy sięzawszestworzyćatmosferęsprzyjającąbadaniu,abydzieckoniezdawałosobie

sprawy,Ŝejestbadane,azadaniatestowetraktowałojakozabawę.

Nie naleŜy się spieszyć z trudnymi tematami, jednocześnie nie naleŜy robić z wywiadu i

badaniajedyniezabawyiwogóleunikaćtrudnychspraw.

Dzieci w wieku powyŜej 5 lat: w rozmowie moŜna pytać wprost o sprawy dotyczące

badanegozagadnienia,problemu.Pomocnemogąbyćrysunkiwykonaneprzezdziecko.

Dzieci w wieku poniŜej 5 lat: naleŜy obserwować zabawę, brać w niej udział, rozmawiać,

zadawaćniewielebezpośrednichpytań.

Za:Goodman,R.,Scott,S.(2000).PsychiatriadzieciimłodzieŜy.Wrocław:WydawnictwoMedyczneUrban&

Partner,s.16.

Kontaktpsychologazpacjentem/klientem

Na podst.: Zalewska, M. (1998). Dziecko w autoportrecie z zamalowaną twarzą. Psychiczne mechanizmy

rozwojutoŜsamościdzieckagłuchegoidzieckazopóźnionymrozwojemmowy.Wyd.J.Santorski&CO(s.159

228okontakcie,rozmowieiobserwacji).

Kontaktniedyrektywny

Kontaktdyrektywny

dzieckiem

1.Dzieckowybierazabawkęlub

formęaktywności.

Psychologoferujedzieckusiebie–

napoziomiebehawioralnymjestto

pokazywaniedzieckujegosamego

(miny,którąrobi,jegociała,jego

ubranka).

„Pokazywanie”dzieckujego

aktywnościpolegana

werbalizowaniuwmyślachlubna

głosobserwowanychaktywności.

MoŜetobyćtrudne,bomamy

zwyczajoferowaćsiebiepoprzez

zaoferowanieczegośnaszym

gościom.

2.Utrzymywanietakiegodystansu

fizycznego,któryumoŜliwia

zachowaniewłasnychgranic„ja”

(niezabliskoiniezadaleko).

Dorosływybieradzieckuzabawkęlub

formęaktywności,np.pokazuje

zabawkiipyta„coto?”.Proponuje

rysowanieiwskazujetematrysunkunp.

„narysujrodzinę”,itp.

Z rodzicem

dziecka

Dorosły(rodzic)wybieratemat

rozmowy.

Psychologzbierawywiadzadając

pytania,prosiowypełnienie

kwestionariusza,robitest,itp.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: