Języki Obce w Szkole nr. 2003-03.pdf

PRENUMERATA CZASOPISMA ,,JĘZYKI OBCE W SZKOLE’’

Czasopismo jest dostêpne w CODNie i w prenumeracie. Wp³aty na prenumeratê przyjmujemy bezpoœred-

nio na nasze konto: PKO BP S.A. X O/Warszawa 85 10201013 1226719223. (Redakcja Języki Obce

w Szkole , Centralny Oœrodek Doskonalenia Nauczycieli, Aleje Ujazdowskie 28, 00-478 Warszawa).

W CODNie prowadzimy bezpoœredni¹ sprzeda¿ poszczególnych numerów czasopisma – równie¿ wysy³-

kow¹ (Warszawa, Aleje Ujazdowskie 28, pokój 105).

W sta³ej sprzeda¿y mamy numery specjalne :

•

Nauczanie wczesnoszkolne (nr 6

2000).

•

Nauczanie jêzyków mniejszoœci narodowych i etnicznych (nr 6

2001).

•

Nauczanie jêzyków obcych uczniów niepe³nosprawnych (nr 7

2001).

•

Nauczanie dwujêzyczne (6

2002).

2003.

Prosimy wszystkich zainteresowanych prenumerat¹ lub kupnem poszczególnych numerów o wype³-

nienie i przes³anie poni¿szego zamówienia. Podajemy w nim ceny i terminy wp³at.

2002, 1

2003, 2

2003, 3

Zamawiam czasopismo ,,Języki Obce w Szkole’’ (proszê zaznaczyæ)

Numer 5/2002

12 z³

Numer 1

2003

16 z³

Numer 2

2003

16 z³

2003 16 z³

Numery specjalne : (ceny dla sta³ych prenumeratorów, dla pozosta³ych osób w nawiasach)

•

Nauczanie wczesnoszkolne (10 z³)

9 z³

•

Nauczanie jêzyków mniejszoœci narodowych i etnicznych (20 z³)

9 z³

•

Nauczanie jêzyków obcych uczniów niepe³nosprawnych (18 z³)

9 z³

•

Nauczanie dwujêzyczne (20 z³)

9 z³

Prenumerata 2003

II pó³rocze 2003 (numery 4, 5, 6)

– 30 z³ do 20 sierpnia 2003 r.

Numer 4

– 10 z³ do 20 sierpnia 2003 r.

Imiê ................... .. Nazwisko ............................... ...... ..............................

Instytucja ........ ...... .................................. ...... .................................. ...... .

...........................................................................................................

Ulica ............. ...... .................................. ...... .................................. ...... .

Kod pocztowy ... ........ Miejscowoœæ .... .................................. ...... ...................

Telefon (z podaniem numeru kierunkowego) ............................. ...... ...................

NIP ......................................................................................................

Konto: PKO BP S.A. X O/Warszawa 85 10201013 1226719223. ,,Jêzyki Obce w Szkole’’

Wyrażam zgodę na wystawienie faktury VAT bez podpisu. Załączam kopię dowodu wpłaty.

•

Proszê przes³aæ zamówienie i kopiê dowodu wp³aty do redakcji. Wkrótce przeœlemy zamówione numery

wraz z faktur¹.

Redakcja ,,Języki Obce w Szkole’’

Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli

Aleje Ujazdowskie 28, 00-478 Warszawa.

i numery bie¿¹ce :5

Numer 3

•

angielski

•

francuski

•

hiszpañski

•

niemiecki

•

polski

czerwiec

Rok XLVII 3(238)

ISSN 0446-7965

•

rosyjski

•

w³oski

Spis treści

JĘZYK I KULTURA

Sebastian Chudak – World Wide Web

jako Ÿród³o interesuj¹cego i wartoœciowego

materia³u na lekcje jêzyka niemieckiego .. 59

Anna Bączkowska – Wybrane techniki

wykorzystania korpusów jêzykowych

w nauczaniu jêzyka angielskiego ............. 64

Bożena Banach – Tendencje interkulturowe

we wspó³czesnej glottodydaktyce .............. 3

Aleksandra Glazer – Typisch Deutsch?

Typisch Polnisch? .................................. 15

METODYKA

Wioletta Piegzik – O autonomii w nauce

jêzyka obcego ........................................ 22

Ewa Moszczyńska – Nauczmy uczniów siê

uczyæ – efektywne techniki uczenia siê .... 26

Iwona Janowska – Nauczmy uczniów siê

uczyæ – o, autonomii .............................. 30

Izabela Bawej – Zaimek w jêzyku

niemieckim jako problem dydaktyczny .... 39

Marek Szałek – Rozwijanie domys³u

jêzykowego w nauce czytania ................. 42

SZKOŁA PODSTAWOWA, GIMNAZJUM

Halina Bugaj – O siedmiu sposobach

zachêcania dzieci do wspó³pracy ............. 77

Agata Łogin-Szczepańska – Jak siê uczyæ?

– Nauczmy uczniów siê uczyæ ................. 79

Krystyna Klemens – Nauczmy uczniów siê

uczyæ – Zapamiêtajmy jak najwiêcej ........ 82

Anna Jakubiak – Praca z dzieckiem

niedos³ysz¹cym ...................................... 87

Z DOŚWIADCZEŃ NAUCZYCIELI

Ewa Pobiedzińska – De humanitate.

O niezastêpowalnoœci wyrazów pochodzenia

³aciñskiego i greckiego w jêzyku polskim . 89

Janina Skrzypczyńska – Jak rozwijam

sprawnoœæ czytania? ............................... 91

Janina Skrzypczyńska – Æwiczenia

rozwijaj¹ce sprawnoœæ czytania

z wykorzystaniem tekstu kulturowego ...... 96

Anna Kordela, Marek Smoła – Origine

de la Marseillaise d’apres les textes

authentiques ........................................... 99

Halina Rycyk-Sztajdel – Praca z tekstem

– zajêcia z praktycznej nauki jêzyka

rosyjskiego ........................................... 106

Z PRAC INSTYTUTÓW

Stanisław Dłużniewski – 10-lecie

wspó³pracy Centralnego Oœrodka

Doskonalenia Nauczycieli z Landeszentrale

für politische Bildung Nadrenii Westfalii

1993–2003 ............................................ 45

Maria Gorzelak – Kszta³cenie i szkolenie

w Europie – ró¿ne systemy, wspólne cele 47

Lucyna Aleksandrowicz-Pędich,

Ewa Lewicka-Mroczek – Dziesiêæ lat

póŸniej: losy zawodowe absolwentów

pierwszego rocznika studentów NKJA

w Bia³ymstoku ........................................ 52

KOMPUTERY, INTERNET, MULTIMEDIA

Bogdan Bernacki – O nauce jêzyka

obcego bez barier .................................. 55

MATERIAŁY PRAKTYCZNE

Małgorzata Gorlewska, Ewa Książek-

Kempa, Ewa Wieszczeczyńska – Jak

testowaæ rozumienie tekstu czytanego? ... 111

•

³aciñski

Nr 3/2003

maj

Marcin Hołda – ,,Whazzup?’’ – Angielski

jêzyk kolokwialny i slang m³odzie¿owy .. 117

Halina Dziedzic – Krzy¿ówki z jêzyka

³aciñskiego ........................................... 121

SPRAWOZDANIA

Jarosław Sarzała – O szkolnym konkursie

wiedzy o Wielkiej Brytanii ..................... 168

Ewa Tyburczy – Chantier de Jeunes

Bénévoles – sposoby prze³amywania

barier jêzykowych ................................ 169

Grażyna Grzybowska-Gazda – ELT Myth

and Philosophy .................................... 170

Larisa Kocemba – Mentalnoœæ, tradycje

i obyczaje Rosjan .................................. 173

Jolanta Stanek – Angielskie szko³y

– moje wra¿enia i obserwacje ............... 175

Kamila Morek-Herman – Dwa tygodnie

w niemieckim gimnazjum ..................... 177

SŁOWNICZKI TEMATYCZNE

..... 124

Dorota Szymborska – S³owniczek wyrazów

i zwrotów dotycz¹cych gry w tenisa ...... 126

KONKURS

Mariola Jarczyk-Biernacka, Elżbieta

Dryja – Turniej wiedzy z jêzyka

angielskiego dla klas I szkó³

podstawowych ..................................... 128

Jolanta Majda – Konkurs Wiedzy

o Szwajcarii .......................................... 133

Jarosław Sarzała – Szkolny konkurs

wiedzy o Wielkiej Brytanii ..................... 136

RECENZJE

Barbara Sławek – Podrêcznik przyjaciel

– Bingo ! ............................................... 180

Halina Chowałko – CAMPUS – méthode

de franc , ais ............................................ 182

Grażyna Zenderowska-Korpus

– Dein Deutsch – podrêcznik do nauki

jêzyka niemieckiego w gimnazjum ........ 183

Grażyna Zenderowska-Korpus – Dein

Deutsch – podrêcznik do nauki jêzyka

niemieckiego w liceum ogólnokszta³c¹cym

dla kontynuuj¹cych naukê .................... 186

Stanisław Szadyko –

MATURA

Pisemny egzamin dojrza³oœci 2003 z jêzyka

angielskiego ......................................... 138

Pisemny egzamin dojrza³oœci 2003 z jêzyka

francuskiego ......................................... 146

Pisemny egzamin dojrza³oœci 2003 z jêzyka

hiszpañskiego ....................................... 154

Pisemny egzamin dojrza³oœci 2003 z jêzyka

portugalskiego ...................................... 162

................ 189

Adam Szeluga – Europejczycy – czasopismo

dla m³odych nauczycieli akademickich ... 191

Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli

ZESPÓŁ REDAKCYJNY: Maria Gorzelak – redaktor naczelna i redaktor dzia³u jêzyka angielskiego,

Marek Zaj¹c – redaktor dzia³u jêzyka francuskiego, hiszpañskiego i w³oskiego, Gra¿yna Czetwertyñska

– redaktor dzia³u jêzyka ³aciñskiego, Hanna Bawej-Krajewska – redaktor dzia³u jêzyka niemieckiego,

Miko³aj Timoszuk – redaktor dzia³u jêzyka rosyjskiego.

Prenumerata: Renata Dziêcio³ – tel. (4822) 621 30 31 wew. 313.

ADRES REDAKCJI: Centralny Oœrodek Doskonalenia Nauczycieli, Aleje Ujazdowskie 28, 00-478 Warszawa,

Tel. (48 22) 621 30 31 wew. 410, fax 621 48 00, 622-33-46, E-mail: jows

ul. Sk³adowa 9, 15-399 Bia³ystok

Nak³ad 2300

Genowefa Filipiak – Moda –

codn.edu.pl Internet: www.codn.edu.pl

Redakcja nie zwraca nadesłanych artykułów i zastrzega sobie prawo do dokonywania formalnych zmian

w tekstach artykułów; nie odpowiada za treść wydrukowanych reklam.

Ilustracje: Maja Chmura,

Sk³ad i ³amanie: PHOTOTEXT, ul. Platynowa 4, 00-808 Warszawa

Druk i oprawa:

JĘZYK I KULTURA

Bożena Banach 1)

Chorzów

Tendencje interkulturowe we współczesnej

glottodydaktyce 2)

Społeczno-kulturowe aspekty

w nauczaniu języków obcych

na przykładzie wybranych krajów

kompetencji monokulturowej w interkulturo-

w¹. Kompetencja interkulturowa to zdolnoœæ

osoby ucz¹cej siê jêzyka obcego do zachowania

siê adekwatnie i umiejêtnie w momencie zet-

kniêcia siê z dzia³aniem, postaw¹ i oczekiwania-

mi przedstawicieli obcych kultur. Adekwatnoœæ

i umiejêtnoœæ zachowania siê oznaczaj¹, ¿e oso-

ba zdaje sobie sprawê z ró¿nic kulturowych

istniej¹cych miêdzy jej kultur¹ a obc¹ oraz jest

w stanie sprostaæ problemom z ró¿nych kultur,

wynikaj¹cych z tych ró¿nic (Meyer 1991:137).

W inny sposób kompetencjê interkultu-

row¹ opisa³a Hanna Komorowska. Jej zdaniem

w kompetencji tej mo¿na wyró¿niæ nastêpuj¹ce

kategorie:

Ö savoir – wiedza jêzykowa i kulturoznawcza;

w sk³ad tej ostatniej wchodz¹: geografia, his-

toria, gospodarka i sztuka,

Rada Europy sformu³owa³a w swoich

dokumentach na pocz¹tku lat dziewiêædziesi¹-

tych zarówno cele ogólne, jak i szczegó³owe

nauczania jêzyków obcych. Wœród celów ogól-

nych na uwagê zas³uguj¹ cele postawowe oraz

cele spo³eczne i indywidualne. Do celów pod-

stawowych nale¿y zaliczyæ osi¹gniêcie œwiado-

moœci miêdzykulturowej wynikaj¹cej z ró¿nic

miêdzy jêzykami i kulturami oraz ukszta³towa-

nie pozytywnej postawy wobec innych jêzy-

ków, a tak¿e promowanie tolerancji w odnie-

sieniu do innych kultur. Cele spo³eczne i in-

dywidualne zawieraj¹ takie elementy, jak: roz-

budzenie motywacji do nauki kolejnych jêzy-

ków obcych w przysz³oœci, rozwój osobowoœci

przez jêzyk, rozwijanie umiejêtnoœci spo³ecz-

nych przez jêzyk, a zw³aszcza umiejêtnoœci ko-

munikacyjnych i kooperacji, doskonalenie jêzy-

ka ojczystego uczniów i rozumienia ich kultury

ojczystej (Shiels 1993:38).

Dzisiaj du¿¹ uwagê zwraca siê na œwia-

domoœæ kulturow¹ uczniów ( cultural awareness ),

gdy¿ pomaga ona funkcjonowaæ w wielojêzycz-

nym i wielokulturowym œwiecie. Œwiadomoœæ

kulturowa jest niezbêdna do przekszta³cenia

savoir-etre – postawa wobec spo³eczeñstwa

i kultury,

savoir-faire – umiejêtnoœci jêzykowe i umiejêt-

noœci zachowania siê w danej sytuacji,

Ö savoir-apprendre – postawa wobec jêzyka,

motywacji i technik uczenia siê.

Zgodnie z zaleceniami Rady Europy g³ów-

ny nacisk w miêdzynarodowych programach

nauki jêzyka obcego powinien byæ po³o¿ony na

aspekt postawowo-kulturowy celów nauczania

(Komorowska 1996:112-114).

Dr Bo¿ena Banach jest starszym wyk³adowc¹ jêzyka angielskiego w Studium Praktycznej Nauki Jêzyków Obcych

Uniwersytetu Œl¹skiego w Katowicach.

Tekst w formie referatu zosta³ wyg³oszony i opublikowany w materia³ach konferencyjnych Język w komunikacji (2001),

G. Habrajska (red.), £ódŸ: Wy¿sza Szko³a Humanistyczno-Ekonomiczna.

Nauczanie kultury przez jêzyk ma ju¿

dosyæ d³ug¹ historiê i zmienia³o siê w zale¿noœci

od ogólnych celów nauczania jêzyków obcych,

aby nad¹¿yæ za nowymi tendencjami i metoda-

mi. W ró¿nych krajach mia³o inn¹ tradycjê i wy-

stêpuje pod ró¿nymi nazwami. W Polsce u¿ywa

siê kilku terminów: kulturoznawstwo, krajoznaw-

stwo, realioznawstwo, wiedza o kraju . A. Prejbisz

proponowa³ nawet termin kulturopoznawstwo

jako bardziej adekwatny w odniesieniu do nauki

jêzyka obcego w szkole œredniej (1978:133).

Chocia¿ pojêcie realioznawstwo wydaje siê do-

syæ w¹skie w swoim znaczeniu, oznacza ono

tutaj szeroko pojêt¹ kulturê (Sza³ek 1992:146).

S¹ jednak autorzy, jak na przyk³ad H. ¯mijew-

ska, którzy do realioznawstwa zaliczaj¹ tylko

realia obcej rzeczywistoœci (1983:19). Niektó-

rzy dydaktycy dziel¹ kulturoznawstwo (tego ter-

minu u¿ywa siê najczêœciej): na glottopragmaty-

kę – sytuacyjnie odpowiednie u¿ycie jêzyka ob-

cego i na krajoznawstwo właściwe – ogó³ infor-

macji o spo³eczeñstwie obcojêzycznym i jego

warunkach bytu. Informacje te obejmuj¹ litera-

turê, historiê, geografiê, sztukê i ustrój danego

obszaru obcojêzycznego (Szulc 1984:27).

Istniej¹ dwa sposoby traktowania mate-

ria³u kulturoznawczego w nauczaniu jêzyka ob-

cego:

w uk³adzie diachronicznym przez poznanie

elementów kultury (w jej szerokim ujêciu)

w rozwoju historycznym,

pogl¹dach niektórych niemieckich historyków

na temat kultury narodów (co by³o bliskie ant-

ropologicznej koncepcji kultury). Uczenie Lan-

deskunde odbywa³o siê g³ównie na poziomie

zaawansowanym (Buttjes 1991:47-63).

Nauczanie kultury w Wielkiej Brytanii

i Stanach Zjednoczonych przed II wojn¹ œwiato-

w¹ dotyczy³o g³ównie historii, instytucji, zwy-

czajów oraz wk³adu obcego pañstwa do cywili-

zacji. W Anglii w trakcie Modern Studies po-

znawano nie tylko jêzyk, ale tak¿e kraj, jego

kulturê i literaturê. Dopiero po wojnie wprowa-

dzono na uniwersytetach w Ameryce tak zwane

area studies , w których oprócz nauki jêzyka

g³ówny nacisk po³o¿ono na studiowanie jakie-

goœ regionu z punktu widzenia historycznego,

geograficznego i socjokulturowego (Stern

1983:247-250).

We Francji wiedzê o kulturze zdobywa

siê przez langue et civilisation . Przez cywilizację

rozumie siê fakty historyczne, geograficzne,

ekonomiczne, literackie i artystyczne. Krótko

mówi¹c, civilisation opiera siê na danych po-

chodz¹cych z ró¿nych nauk, g³ównie humanis-

tycznych i spo³ecznych (Kwolek 1995:307).

W ramach cywilizacji coraz wiêksz¹ uwagê zwra-

ca siê na nauczanie o wspó³czesnym spo³eczeñ-

stwie francuskim, podkreœlaj¹c realia dzisiejszej

Francji. Podobnie przedmiot ten jest nazywany

we W³oszech Civilta (Tomalin, Stempleski

1994:6). Natomiast realioznawstwo czy krajozna-

wstwo wystêpuje w jêzyku rosyjskim pod ter-

minem stranowiedienije (Szulc 1984:127).

Kraje skandynawskie stanowi¹ przyk³ad

obszaru, na którym znajomoœæ jêzyków obcych,

a zw³aszcza jêzyka angielskiego, jest bardzo

dobra. Byæ mo¿e jest to czêœciowa zas³uga prze-

kazywania elementów kulturoznawczych w cza-

sie nauki jêzyka. W Danii przedmiot ten nazywa

siê kulturformidling ( cultural transmittion ) i jest

nauczany na wszystkich poziomach zaawan-

sowania. Ponadto odnosi siê on do wszystkich

nauczanych jêzyków obcych. Studia kulturowe

w Norwegii przebiegaj¹ pod nazw¹ kulturkunn-

skap ( cultural knowledge )i backgrundnskunnskap

( background knowledge ). Zwi¹zane s¹ g³ównie

z nauczaniem jêzyka angielskiego na wszystkich

jego etapach – przede wszystkim na uniwer-

sytetach i innych wy¿szych uczelniach. Dotycz¹

one nauczania brytyjskiej i amerykañskiej cywi-

lizacji. Poza podejœciem historyczno-spo³ecz-

w uk³adzie synchronicznym przez zaznajo-

mienie siê z zagadnieniami wspó³czesnymi

(Cieœla 1980:23).

Oba sposoby posiadaj¹ swoje zalety i wady,

które nie bêd¹ tutaj rozwa¿ane.

Nauczanie kultury w ramach nauki jêzy-

ków obcych ma d³ug¹ tradycjê w Niemczech

– oko³o 80 lat. Wystêpuje ono pod nazwami:

Landeskunde i Kulturkunde , a czasami Landes-

wissenschaft . Najbli¿szym odpowiednikiem Lan-

deskunde w jêzyku angielskim jest background

or cultural studies . Natomiast w zakres Kultur-

kunde wchodz¹ takie dziedziny, jak: literatura,

historia i filozofia. Znaczenie nauczania kultury

by³o ró¿ne w ci¹gu ostatnich kilkudziesiêciu lat

i zale¿a³o od sytuacji politycznej w Niemczech.

Kulturkunde by³o szczególnie wyeksponowane

w Niemczech po I wojnie œwiatowej. Opiera³o

siê ono na teorii Humboldta, wed³ug której

jêzyk i naród s¹ ze sob¹ œciœle zwi¹zane oraz na

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: