Atlas Hub frag.pdf

SPIS TREŚCI

1. W STĘP

2. PRZEGL ĄD GATUNKÓW

3. PODZIAŁ SYSTEMATYCZNY OMÓWIONYCH GATUNKÓW GRZYBÓW

160

4. INDEKS POLSKICH NAZW GATUNKÓW GRZYBÓW

165

5. INDEKS ŁACIŃSKICH NAZW GATUNKÓW GRZYBÓW

168

6. LITERATURA

171

Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment

pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytaæ ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj .

Niniejsza publikacja mo¿e byæ kopiowana, oraz dowolnie

rozprowadzana tylko i wył¹cznie w formie dostarczonej przez

NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym mo¿na

nabyæ niniejszy tytuł w pełnej wersji . Zabronione s¹

jakiekolwiek zmiany w zawartoœci publikacji bez pisemnej zgody

NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania siê jej

od-sprzeda¿y, zgodnie z regulaminem serwisu .

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie

internetowym Salon Cyfrowych Publikacji ePartnerzy.com .

WSTĘP

Grzyby nadr zewne pot ocznie naz ywane

„hubami” r osną i r ozwijają się w dr ewnie.

Czerpią z niego sk ładniki pokarmowe i w y-

twarzają na nim o wocniki. W w yniku ich

obecności dochodzi do r ozkładu związków

budujących dr ewno a w konsek wencji do

jego zgnilizny i rozpadu.

Grzyby nadr zewne należą do g romady

Basidiomycota (podsta wkowe). Najcz ęściej

zaliczają się do nast ępujących klas, rzędów

i rodzin:

Rodzina: Meruliaceae

(stroczkowate)

Rodzina: Phanerochaetaceae

(korownicowate)

Rodzina: Polyporaceae

(żagwiowate)

Rodzina: Sparassidaceae

(siedzuniowate)

Rodzina: Steccherinaceae

(ząbkowcowate)

P odklasa: Incertae sedis

Rząd:

Gloeophyllales (niszczycowce)

Klasa: Tremellomycetes

P odklasa: Tremellomycetidae

Rząd: Auriculariales (uszakowce)

Rodzina: Exidiaceae (kisielnicowate)

Klasa: Agaricomycetes

P odklasa: Agaricomycetidae

Rząd:

Rodzina:

Gloeophyllaceae

(niszczycowate)

Rząd:

Hymenochaetales

(szczeciniakowce)

Rodzina:

Hymenochaetaceae

(szczeciniakowate)

Agaricales (bedłkowce)

Rząd:

Russulales (gołąbkowce)

Rodzina:

Crepidotaceae

Rodzina:

Bondarzewiaceae

(ciżmówkowate)

(bondarcewowate)

Rodzina:

Fistulinaceae

Rodzina:

Hericiaceae

(ozorkowate)

(soplówkowate)

Rodzina:

Pleurotaceae

Rodzina:

Peniophoraceae

(boczniakowate)

(powłocznicowate)

Rodzina:

Schizophyllaceae

Rodzina:

Stereaceae

(rozszczepkowate)

(skórnikowate)

Rząd:

Boletales (borowikowce)

Rząd:

Thelephorales (chropiatkowce)

Rodzina:

Coniophoraceae

Rodzina:

Thelephoraceae

(gnilicowate )

(chropiatkowate)

Rząd:

Polyporales (żagwiowce)

Rodzina:

Fomitopsidaceae

Po wtar gnięciu str zępki k iełkowej g rzyb

wytwarza w dr ewnie st opniowo r ozrasta-

jącą się g rzybnię. Jej str zępki mocno pr zy-

legają do ścian koloniz owanych komór ek

drewna i pr zenikają z komórk i do komórk i.

Grzybnia r ozprzestrzenia się w do wolnym

miejscu ścian y pr zez w ytrawiony z udzia-

łem enzymów otwór. Ten rodzaj przeszkody

(pniarkowate)

Rodzina:

Ganodermadaceae

(lakownicowate)

Rodzina:

Hapalopilaceae

(miękuszowate)

Rodzina:

Meripilaceae

( agowcowate)

wymusza pewną specjalizację , polegającą

na mo żliwości z wężania śr ednicy str zępek

w chwili przechodzenia przez wąski otwór.

Odżywiając się z wiązkami pochodząc y-

mi z r ozkładu sk ładników dr ewna g rzyb

wzmacnia się i zacz yna t worzyć o wocniki.

Obecność owocników świadczy o wysokim

stopniu zaa wansowania zg nilizny dr ewna

wewnątrz podłoża. Ich liczba i rozmieszcze-

nie umożliwiają ocenienie stopnia rozprze-

strzenienia zgnilizny wewnątrz pnia.

Owocniki są t worzone w w yniku pr ocesu

generatywnego zachodzącego w rozwijają-

cej się grzybni. Składają się z części płonnej-

górnej, z wanej korpusem, miąższ em (tra-

mą) lub łożyskiem (subiculum) oraz z części

płodnej-dolnej, zwanej hymenoforem. Owo-

cniki wieloletnie posiadają na ogół k ilka

warstw h ymenoforu, z miąższ em lub bez

miąższu między warstwami (Fot. 1, 2).

Owocniki są spec y czne. Pojawiają się na

ziemi, korzeniach, pniach i gałęziach zarów-

no ż ywych jak i mar twych dr zew a takż e

na ich dr ewnie. Tworzą się pojedyncz o lub

w skupieniach, uło żonych najcz ęściej r o-

zetowato lub dachó wkowato. Są zr óżnico-

wane pod względem wielkości, tr wałości,

kształtu, charakt eru po wierzchni, konsy-

stencji i budowy hymenoforu.

Wielkość o wocników g rzybów nadr zew-

nych waha się na ogół od 5–600 mm.

W atlasie podajemy średnicę lub szerokość,

która jest w ymiarem po ziomym o wocnika

(od brzegu do br zegu) oraz g rubość, która

jest wymiarem pionowym.

Największe o wocniki t worzy t wardoporek

wiązowy ( Rigidoporus ulmarius (Sowerby)

Imazeki). W 1995 roku w Londyńskim Ogro-

dzie Botaniczn ym Kew o wocnik t ego ga-

tunku miał 163 x 140 cm śr ednicy i 480 cm

obwodu. W 2002 roku w Ogrodzie Botanicz-

nym w C ambridge inn y o wocnik t ego sa-

mego gatunku miał 150 x 133 cm śr ednicy

i 425 cm w obwodzie.

Fot. 1. Przekrój przez młody owocnik z jedną war-

stwą hymenoforu (P. Łakomy)

Trwałość owocników może być bardzo róż-

na. Na ogół związana jest z wiekiem owocni-

ka. Wyróżniamy owocniki nietrwałe i tr wałe.

W pier wszej g rupie znajdują się o wocniki

jednoroczne, kt órych długość ż ycia w ynosi

od k ilku t ygodni do k ilku miesięc y. Do t ej

grupy zalicza się r ównież niektóre owocniki

skórzaste lub korko wate, kt óre mogą pr ze-

trwać zimę i po zostać ż ywe lub mar twe

w następnym okresie wegetacji (np. wrośniak

garbaty – Trametes gibbosa (Pers.) Fr.). Niektó-

re z nich w drugim roku mogą ponownie za-

rodnikować (np. gmatwek dębowy – Daeda-

lea quercina (L.) P ers.). Owocnikami trwałymi

są owocniki wieloletnie, pozostające na pod-

łożu kilka, a nawet kilkadziesiąt lat. N iektóre

mogą w ytwarzać zar odniki k ażdego r oku

(np. hubiak pospolit y – Fomes fomentarius

Fot. 2. Przekrój przez owocnik z wieloma warstwa-

mi hymenoforu (P. Łakomy)

(L.) J .J. K ickx), inne w nast ępnych latach są

sterylne (np. niszczyca płotowa – Gloeophyl-

lum sepiarium (Wulfen) P. Karst.).

bardziej szeroką nasadą. O wocniki muszelko-

wate (Fot. 7), nerkowate i wachlarzykowate są

najczęściej z wężone u nasady i pr zyrośnięte

do podło ża w jedn ym c entralnym punkcie .

Owocniki k apeluszowate mogą posiadać

trzon umieszczony centralnie (żagiew zimowa

– Polyporus brumalis (Pres.) Fr.), ekscentrycznie

(boczniak białożółty – Pleurotus dryinus (Pers.)

P. K umm.) lub bocznie (lako wnica ż ółtawa

– Ganoderma lucidum (Curtis) P. Karst.); (Fot. 8).

Trzon może rozgałęziać się i wówczas powstaje

owocnik k rzaczkowaty (np . żag iew wielogło -

wa – Polyporus umbellatus (Pers.) Fr.); (Fot. 9).

Owocniki beztrzonowe posiadają k ilka stopni

grubości, od bardzo cienkich do poduszeczko-

watych i poduchowatych.

Kształt owocników jest bardzo zróżnicowany.

Najprostsze są owocniki rozpostarte, pokrywa-

jące podłoże mniejszymi lub większymi powło-

kami i pr zyrośnięte do niego całą podsta wą

(Fot. 3). Budo wą zbliż one są do r ozpostarto-

odgiętych, na całej powierzchni rozpostartych

i t ylko br zegiem odstając ych od podło ża. Na

brzegu tworzą zwykle niewielkie listwy lub ka-

pelusiki (Fot. 4). Inny kształt posiadają owocniki

półeczkowate, konsolowate i kopytowate (Fot.

5 i 6). O glądane z gór y mają kształt półkolist y.

Przyrośnięte są do podło ża bokiem, mniej lub

Fot. 3. Owocnik rozpostarty włókniczka winnoczerwonego – Meruliopsis taxicola (Pers.) Bondartsev (P. Łakomy)

Fot. 4. Owocnik rozpostarto-odgięty szczecinkowca

żółtobrzegiego – Pseudochaete tabacina ( Sowerby)

T. Wagner et. M. Fish. (P. Łakomy)

Fot. 5. Konsolo wate owocniki wrośniaka anyżko-

wego – Trametes suaveolens (L.) Fr. (P. Łakomy)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: