Polski łącznik cz.1.pdf

Polski Łącznik cz.1

Aktorzy:

Halina Szymańska - Małgorzata Foremniak

Roman Czerniawski - Marcin Troński

Wilhelm Canaris - Jerzy Kamas

Oscar Reile - Witold Pyrkosz

Hugo Bleicher - Krzysztof Kowalewski

Samochody ze zgaszonymi światłami zatrzymały się dwie przecznice dalej.

Żołnierze zeskakiwali na ziemię, mieli buty owinięte szmatami, aby nie

zdradził ich stukot podkutych obcasów. Jedni podbiegli do głównego

wejścia do budynku kliniki w pobliżu obserwatorium w Paryżu. Inni

okrążyli budynek i obstawili tylne drzwi. Ludzie, po których przyjechali, nie

mieli żadnej szansy ucieczki.

Za żołnierzami podszedł do wejścia porucznik Abwehry Hugo Bleicher. To

on miał aresztować groźnego alianckiego szpiega, ukrywającego się w

wynajętym mieszkaniu na najwyższym piętrze kliniki. Na jego znak jeden

z żołnierzy podniósł wielki młot i uderzył w zamek. Drzwi rozpadły się i

żołnierze wtargnęli do wnętrza.

Kapitan Roman Czerniawski pracował do późna w nocy. Przed położeniem

się spać zebrał kartki z meldunkami wywiadowczymi, jakie tego dnia, 17

listopada 1941 roku kurier przywiózł z Cherbourga. Zmęczenie sprawiło,

że nie zszedł do piwnicy, aby włożyć papiery do skrytki pod podłogą.

Wrzucił je tylko do szafy i położył się spać. Była godzina trzecia nad

ranem.

Nie spał długo. Zerwał się z łóżka nie wiedząc, czy hałas w przedpokoju

jest jawą czy snem. Chwilę później zobaczył niemieckiego żołnierza

mierzącego do niego z pistoletu maszynowego. Krzyknął:

Czerniawski: Jestem oficerem polskiego sztabu, wykonuję zadania

wojskowe! Żądam, abym był traktowany jak więzień wojenny!

Zza żołnierzy wysunął się mężczyzna w nieprzemakalnym płaszczu i

berecie na głowie.

Bleicher: Co za dziwne żądanie?! Niech pan się ubierze, panie Armand!

Niemiec znał jego pseudonim, a więc akcja była dobrze przygotowana.

Wiedzieli, kogo szukają i kogo schwytali.

Twarz i głos mężczyzny w nieprzemakalnym płaszczu i berecie wydawały

się Czerniawskiemu znajome. Po chwili przypomniał sobie, gdzie go

widział. Poprzedniego dnia, gdy był na kolacji ze swoją przyjaciółką

Violettą, do ich stolika podszedł pijany mężczyzna. Miał na sobie ten sam

płaszcz i beret. Chciał przysiąść się, ale Violetta nie zgodziła się na to.

Odszedł zataczając się. A teraz stał z pistoletem w dłoni. Czyżby był to

przypadek?

Wiele lat później Czerniawski wyjaśnił to dziwne zdarzenie.

Zawieziono go od hotelu "Edward VII", gdzie mieściła się kwatera tajnej

policji. Stamtąd po dokładnej rewizji przewieziono go do podparyskiego

więzienia Fresnes. Tam miał czekać na wyrok.

Kapitan Roman Czerniawski od lipca 1940 roku kierował siatką

wywiadowczą działającą we Francji. W ciągu kilku miesięcy udało mu się

wciągnąć do współpracy 150 francuskich patriotów, którzy zbierali

informacje o ruchach niemieckich wojsk, przygotowaniach do inwazji na

Wielką Brytanię, sile garnizonów. Pracowali nadzwyczaj wydajnie. Zdarzało

się, że jednego dnia trzykrotnie przekazywali przez radio meldunki do

Londynu. Polskie władze wojskowe potrafiły docenić sukcesy kapitana

Czerniawskiego. W październiku 1941 roku przysłano po niego samolot

Lysander, który wylądował na opuszczonym lotnisku pod Paryżem i zabrał

Czerniawskiego do Anglii. Tam stawił się przed naczelnym wodzem,

generałem Władysławem Sikorskim, który odznaczył go krzyżem Virtuti

Militari. Był pierwszym w tej wojnie pracownikiem służb specjalnych

uhonorowanym tak wysokim odznaczeniem. 11 października wsiadł do

samolotu na lotnisku w Londynie, aby powrócić do Francji. Przywoził

szczegółowe wytyczne, jakie informacje mają szczególne znaczenie dla

alianckiego wywiadu.

Nad ranem 11 października 1941 roku Czerniawski wyskoczył ze

spadochronem w rejonie Tours i stamtąd przedostał się do Paryża. Już

wtedy niemiecka sieć zaciskała się wokół niego. Zdradziła go kobieta..

Kapitan Roman Czerniawski, szef wielkiej siatki wywiadowczej, która

rozpracowała dyslokację wszystkich niemieckich dywizji na terenie Francji

został aresztowany 18 listopada 1941 roku.

Żołnierzami, którzy wtargnęli do paryskiego mieszkania Czerniawskiego

dowodził Hugo Bleicher. Kilka tygodni wcześniej aresztował Matyldę Carre,

pseudonim Kotka, kochankę Czerniawskiego. Natychmiast zgodziła się

współpracować z Niemcami i zdradziła wszystkie tajemnice. Od tego

momentu schwytanie go było już tylko sprawą czasu.

Mijały miesiące. Czerniawskiego nie przesłuchiwano. Uznał, że jest

specjalnym więźniem, z którym Abwehra łączy jakieś plany, choć nie mógł

odgadnąć, jakie. Nie mylił się. Zainteresował się nim pułkownik Abwehry

Oscar Reile i postanowił wykorzystać go w swoim wielkim projekcie.

W pierwszych dniach marca 1942 roku Reile stawił się u swojego szefa

admirała Wilhelma Canarisa, aby zreferować projekt.

Canaris: A któż to jest ten… Czerniawski, wobec którego to zamierza pan

być tak wspaniałomyślny i podarować mu wolność? Za co?

Pułkownik Reile rozłożył teczkę i wyciągnął kartkę z danymi, jakie udało

mu się zebrać na temat Czerniawskiego.

Reile: Kapitan lotnictwa Roman Czerniawski, urodzony w 1910 roku, w

służbie wojskowej od 1928 roku. Ukończył Wyższą Szkołę Wojenną w

Warszawie. W 1939 roku przedostał się do Paryża. Ukończył Ecole

Superier de Guerre. Był szefem wywiadu w polskiej dywizji. Po klęsce

Francji pozostał tam i na polecenie polskiego dowództwa zorganizował

siatkę szpiegowską. Wyjątkowo sprawną. Rozpracowali wszystkie nasze

dywizje do szczebla batalionu włącznie. Zebrali wszystkie dane na temat

naszych lotnisk. Teraz on i jego 64 ludzi znajdują w naszym więzieniu pod

Paryżem.

Canaris: I pan proponuje, żeby go wypuścić na wolność?

Reile: Panie admirale, liczę, że pewnego dnia szef polskiego rządu w

Londynie, generał Sikorski mógłby wykorzystać meldunek radiowy

Czerniawskiego, aby zaproponować nam wspólne przedsięwzięcia wobec

posuwającej się naprzód Armii Czerwonej.

Canaris: Zakłada pan, że wojska rosyjskie wejdą na ziemie polskie?

Reile: Panie admirale, sytuacja na froncie wschodnim nie napawa

optymizmem…

Pułkownik Oscar Reile, członek antyhitlerowskiej organizacji spiskowej,

dobrze znał poglądy swojego szefa. Admirał Canaris uważał, że wojna,

jaką rozpętał Hitler, zakończy się unicestwieniem Niemiec. Ugruntował się

w tym przekonaniu, gdy wojska Wehrmachtu, odnosząc wcześniej świetne

sukcesy w Związku Radzieckim, zostały w grudniu 1941 roku zatrzymane i

odrzucone spod Moskwy. Oznaczało to, że wojna błyskawiczna zamieniła

się w wojnę na wyczerpanie, a tej Niemcy, mając mniejsze rezerwy ludzkie

i surowcowe, wygrać nie mogły. W grudniu 1941 roku Hitler popełnił też

następny błąd. Lekceważąc potęgę gospodarczą Stanów Zjednoczonych

wypowiedział wojnę mocarstwu zza oceanu. Wojna prowadzona na dwóch

frontach, na wschodzie i zachodzie Europy, musiała zakończyć się klęską.

Realna stawała się groźba, że wojska radzieckie, spychając Wehrmacht na

zachód, przekroczą granice Rzeszy. Canaris i spiskowcy zaczęli coraz

bardziej gorączkowo szukać możliwości uratowania Niemiec przed

katastrofą, jaką byłoby wkroczenie wojsk radzieckich. Uznali, że jedyną

szansą jest obalenie Hitlera, aresztowanie jego podwładnych

odpowiedzialnych za zbrodnie wojenne i utworzenie demokratycznego

rządu, który podjąłby rozmowy pokojowe z wrogami Rzeszy. Dlatego

Canarisa tak zainteresował projekt pułkownika Reilego. Pytał:

Canaris: Jaką mamy gwarancję, że Czerniawski zechce zastosować się do

naszych życzeń?

Reile: Wierzę w jego ideowość. Współpraca z nami jest dla niego formą

walki z bolszewizmem, A poza tym… w naszych więzieniach pozostaje 64

jego współpracowników. Staną się zakładnikami.

Canaris: Zgadzam się na pana projekt zwolnienia Czerniawskiego. Proszę,

aby poinformował pan o tym również generała von Stülpnagela.

Reile: Tak jest, panie admirale.

Nazwisko generała Karla Heinricha von Stülpnagela, wojskowego

gubernatora Paryża, padło nieprzypadkowo. Był jednym z aktywnych

działaczy antyhitlerowskich. Za udział w spisku przeciwko Hitlerowi w 1944

roku został skazany na śmierć i powieszony na rzeźnickim haku.

Pułkownik Reile przyszedł do celi Czerniawskiego w marcowy dzień 1942

roku.

Reile: Jestem pułkownik Oscar Reile z Abwehry. Mogę usiąść?

Czerniawski: Tak, proszę.

Reile: Przyszedłem, aby zaproponować panu zmianę pana położenia,

które, przyznam, jest nie do pozazdroszczenia. Wkrótce zostanie pan

skazany na śmierć jako polski szpieg.

Reile mówił płynnie po polsku, gdyż przed wojną przez wiele lat był szefem

oddziału Abwehry w Gdańsku.

Reile: Chciałbym panu pogratulować sukcesów. Jak ustaliliśmy, pana

siatka odkryła rozmieszczenie wszystkich naszych 22 dywizji na terenie

Francji, do szczebla batalionu włącznie. Zebrał pan materiały o stu

lotniskach, o sytuacji we wszystkich portach. Gratuluję, panie kapitanie.

Czerniawski: Dziękuję, ale chyba nie po to pan tu przyszedł.

Reile: W istocie. Pragnę panu przypomnieć, że schwytaliśmy większość

ludzi z pana organizacji. W naszych więzieniach znajduje się 65 osób.

Postępowanie sądowe przeciwko nim nie zostało wszczęte. Ale jeżeli do

tego dojdzie, to - zgodnie z prawem wojennym - należy oczekiwać

wyroków śmierci.

Czerniawski: Jak mam to rozumieć, panie pułkowniku? Jako pierwszy

mogę oczekiwać kary śmierci.

Reile: Niech mi pan powie, jakie motywy skłoniły pana do działalności

szpiegowskiej przeciwko Niemcom?

Czerniawski: Jako polski oficer czułem się do tego zobowiązany.

Reile: Czy poważnie pan myśli, że dla Polski byłoby korzystne, gdyby

Rosja wygrała wojnę? Czy pański kraj miałby wówczas kształt i przyszłość,

której pan sobie życzy?

Ja, podobnie jak zdecydowana większość Niemców, uważam Rosję i

komunizm za największego wroga Europy. Mam nadzieję, że dostrzeże

pan wspólny interes Polski i Niemiec w działaniu przeciwko Związkowi

Radzieckiemu. Niech pan to przemyśli, panie kapitanie. Wrócę tutaj.

Tak tę rozmowę przedstawił w pamiętniku Roman Czerniawski. Tak też

zapamiętał ją pułkownik Reile. On jasno określił, do czego zmierza. Nie

ujawnił tylko, że działał na polecenie admirała Wilhelma Canarisa.

Szef Abwehry już wcześniej podjął próbę nawiązania kontaktu z rządem

polskim w Londynie. Łączniczką miała być Halina Szymańska, żona

polskiego dyplomaty pracującego przed wojną w Berlinie.

Znał ją z dyplomatycznych przyjęć, na których bywała z mężem. W Polsce

spotkali się w listopadzie 1939 roku, gdy Halina Szymańska,

wykorzystując nadarzającą się okazję, podeszła do Canarisa, aby prosić o

pomoc w odnalezieniu męża. Zgodził się. Po kilkunastu dniach zaprosił ją

do byłego konsulatu niemieckiego w Poznaniu.

Canaris: Niewiele mogłem się dowiedzieć o pani mężu. Nie ma go już w

Berlinie, gdyż została dokonana wymiana dyplomatów. Można mieć tylko

nadzieję, że udało mu się przedostać do któregoś z państw neutralnych.

Co do pani, to nie radzę wracać do Warszawy. Gestapo zna pani nazwisko i

bez wątpienia już pani szukają. Powinna pani wyjechać do Szwajcarii.

Szymańska: Nie będzie mnie na to stać. Jak przejadę przez granicę?

Canaris: Mogę się zobowiązać do najdalej idącej pomocy. Przyjedzie po

panią mój oficer i zawiezie panią do Berlina, a później dalej, do Szwajcarii.

Tam będzie pani bezpieczna.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: