Obiekty budowlane
WIADOMOŚCI WSTĘPNE
Przez pojęcie budownictwo przemysłowe rozumie się zakres wiedzy technicznej, obejmującej zasady projektowania, wykonawstwa budowlanego i wyposażenia w potrzebne urządzenia całych zakładów lub też pojedynczych obiektów typowo przemysłowych oraz warsztatów i zakładów typu przemysłowego innych działów gospodarki przemysłowej, np. w leśnictwie – tartaków, komunikacji – warsztatów, wież ciśnień itp.
Między budownictwem przemysłowym a ogólnym występują zasadnicze różnice w dziedzinie projektowania, wykonawstwa i wyposażenia budowlanego obiektów.
W obliczeniach statycznych w budownictwie przemysłowym mamy do czynienia z dużymi obciążeniami o znacznej zmienności i bardzo często z wpływami dynamicznymi. Duże rozpiętości przekryć lub stropów, duże przestrzenie pomieszczeń, niezabudowane ścianami wewnętrznymi, wymagają odpowiedniego zabezpieczenia sztywności obiektu, na siły poziome od wiatru, suwnic i ewentualnie innych oddziaływań. Fundamenty w obiektach przemysłowych przenoszą z reguły bardzo duże obciążenia na grunt i dlatego wykonuje się fundamentowanie wgłębne lub wzmacnianie podłoża. Słupy obciążone suwnicami trzeba projektować z uwzględnieniem dużych wymiarów w przekroju.
W wykonawstwie budownictwa przemysłowego bardzo często są problemy specjalne, związane z odpowiednim ustaleniem kolejności robót, właściwym przygotowaniu urządzeń i zabezpieczeń. Szczególnie w odniesieniu do budowli specjalnych i pionierskich konieczne jest opracowanie szczegółowych instrukcji wykonawczych.
Na zakres wyposażenia budowlanego obiektów i rodzaj robót wykończeniowych stosowanych w budownictwie przemysłowym decydujący wpływ mają kryteria odmienne niż w budownictwie ogólnym. Bardzo często stropy trzeba przystosować do ustawienia na nich ciężkich maszyn, pozostawienia otworów technologicznych, umieszczenia w stropach przewodów.
Często zachodzi potrzeba specjalnego wyposażenia wnętrz obiektów lub odpowiedniego doboru materiałów konstrukcyjnych i wypełniających z wykładzinami ochronnymi, za pomocą których zapobiega się szkodliwym oddziaływaniom wpływów chemicznych na konstrukcje i wykończenia obiektów.
Bardzo ważnym zagadnieniem jest oświetlenie budowli przemysłowych. Należy wyposażyć je w okna i świetliki odpowiednio rozmieszczone i o właściwej wielkości połaci szklanych.
Budowle przemysłowe wyposaża się w odpowiednie izolacje:
· akustyczną
· termiczną
· przeciwwilgociową
· wibroizolacja (ochrona przed przenoszeniem drgań dynamicznych)
RODZAJE OBIEKTÓW PRZEMYSŁOWYCH
W zakładach przemysłowych, oprócz obiektów specjalnych (kominy, silosy, zbiorniki, wieże, estakada itp.), wznosi się również budynki. Budynki te mogą być parterowe, wielokondygnacyjne, halowe i kombinowane, halowe z przybudówkami parterowymi lub piętrowymi.
Budynki parterowe – cechują się niewielkimi rozpiętościami do 6 metrów i małymi wysokościami od 3 – 5 metrów. Wszystkie rodzaje budynków parterowych mogą mieć konstrukcję stalową, żelbetową lub drewnianą. Budynki parterowe są łatwe do wykonania i tanie. Ich wadą jest zajmowanie znacznych powierzchni terenu fabrycznego oraz konieczność stosowania odpowiedniej izolacji termicznej dachów, aby zmniejszyć straty ciepła.
Budynki wielokondygnacyjne przemysłowe – wykonuje się przeważnie jako szkieletowe lub czasem o stropach głowicowych. Budynki te nie są zazwyczaj wysokie (do 5 kondygnacji).
Budynki halowe – znajdują zastosowanie, gdy są wymagane większe rozpiętości i znaczne wysokości pomieszczeń. Mogą one mieć różne przeznaczenie. Budynki halowe ze względu na przeznaczenie możemy podzielić na produkcyjne i montażowe. Większość hal produkcyjnych i montażowych jest wyposażona w suwnice o sile udźwigu od kilkudziesięciu do kilkuset kiloniutonów. Suwnice te mają określone gabaryty, a w związku z tym wysokość hali trzeba odpowiednio podwyższyć. W zależności od warunków produkcyjnych i eksploatacyjnych urządzeń rozpiętości hal wynoszą od kilkunastu do około 50 metrów, a wysokość od kilku do kilkunastu, a czasami i ponad 20 metrów.
BUDOWLE SPECJALNE
Do budowli specjalnych wykonywanych na terenie zakładów przemysłowych należą:
· kominy fabryczne
· zbiorniki terenowe i wieżowe
· chłodnie kominowe
· bunkry
· silosy
· estakady
· wiadukty
· zapory i śluzy
Kominy przemysłowe – budowle te mają do spełnienia dwa zadania:
o odprowadzenie do wyższych warstw atmosfery gazów zawierających substancje szkodliwe dla otoczenia;
o wytwarzanie ciągu paleniska.
Projektując komin przemysłowy, należy zwrócić uwagę na właściwe usytuowanie komina w zakładzie przemysłowym, dobór wielkości komina i jego wysokości, izolacje termiczne ścian, stworzenie warunków jak najlepszego spalania paliwa i wydobycia zeń jak największej ilości ciepła, wyposażenie komina (szczeble lub drabiny włazowe, galerie zewnętrzne, urządzenia pomiarokontrolne, znaki ostrzegawcze. Racjonalna wysokość komina (z uwagi na konieczność zapewnienia dobrego odprowadzenia spalin) ustala się zgodnie z następującymi zaleceniami:
o w zakładach wydzielających dużo dymu i znajdujących się w okolicach nie zamieszkanych, kominy nie powinny być niższe niż 70 – 80 m,
o wysokość kominów w okolicach miast powinna zawierać się w granicach od 100 – 150 m,
o w osiedlach miejskich kominy kotłowni powinny być co najmniej dwuipółkrotnie wyższe od otaczających budynków
Ponieważ ilość spalin odprowadzona do atmosfery z dużych kotłowni jest bardzo duże, dlatego w większych ośrodkach przemysłowych kominy wyposaża się w aparaturę filtracyjną.
Zbiorniki – w większości zakładów przemysłowych potrzebne są różnego rodzaju zbiorniki na wodę i inne ciecze. Mogą to być:
· zbiorniki podziemne i naziemne, zwane terenowymi;
· zbiorniki nadziemne, umieszczone na wieżach lub kominach i dlatego nazwane wieżowymi
Chłodnie kominowe – są to urządzenia do chłodzenia wody w obiegu zamkniętym w zakładzie przemysłowym
Bunkry – są to budowle przeznaczone do magazynowania i przeładunków materiałów ciężkich, jak rudy i kruszywa, oraz materiałów, które składowane w warstwach o większej wysokości mogą ulec samozapaleniu.
PODSTAWOWE ZASADY BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY DLA BUDYNKÓW
Obiekty budowlane, w których znajdują się pomieszczenia pracy, powinny spełniać wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy. Przebudowa obiektu budowlanego, w którym znajduje się pomieszczenie pracy powinna uwzględniać poprawę warunków bhp.
Pracodawca jest zobowiązany:
· zapewnić, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego, w którym przewiduje się pomieszczenie pracy, była wykonywana na podstawie projektów uwzględniających wymagania bhp, pozytywnie zaopiniowanych przez uprawnionych rzeczoznawców;
· utrzymać obiekty budowlane i znajdujące się w nich pomieszczenia pracy, a także tereny i urządzenia z nimi związane w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne warunki pracy;
· zapewnić pomieszczenia pracy, odpowiednio do rodzaju wykonywanej pracy i liczby zatrudnionych pracowników.
W szczególności budynki powinny być tak projektowane i budowane, aby zapewniały:
· bezpieczeństwo budowy i użytkownika, bezpieczeństwo pożarowe oraz niezbędne warunki zdrowotne,
· układ funkcjonalny dostosowany do przeznaczenia budynku,
· ochrona środowiska,
· ochrona pomieszczeń i otaczającej przestrzeni przed czynnikami uciążliwymi, np. hałasem i drganiami,
· niezbędne izolacje cieplne i przeciwwilgociowe oraz optymalny stopień przeszklenia,
· ochrona sąsiedztwa budynku
Zakłady przemysłowe powinny być wyposażone w urządzenia likwidujące szkodliwe oddziaływanie prowadzonych w nich procesów produkcyjnych a w szczególności w:
· urządzenia do odpylania i oczyszczania gazów odlotowych,
· urządzenia do oczyszczania ścieków,
· urządzenia do tłumienia hałasu,
· urządzenia służące do hermetyzacji aparatury, przewodów itp.
· urządzenia zapobiegające oddziaływaniu substancji promieniotwórczych i innych czynników szkodliwych dla zdrowia.
WYMAGANIA W STOSUNKU DO RZECZOZNAWCY DO SPRAW BHP:
· ukończenie wyższych studiów technicznych o kierunku odpowiadającym zakresowi opiniowania projektów,
· udokumentowanie co najmniej pięcioletniej praktyki zawodowej z opiniowanymi projektami w danej grupie projektowej,
· ukończenie kursu przygotowującego do opiniowania projektów w zakresie bhp oraz ergonomii, przeprowadzonego w jednostce upoważnione przez głównego inspektora pracy, wg programu zatwierdzonego przez głównego inspektora pracy,
· złożenie z wynikiem pozytywnym egzaminu przed komisją kwalifikacyjną do oceny kandydatów na rzeczoznawców.
KONTROLA OBIEKTU BUDOWLANEGO
Obiekt budowlany – właściciel lub zarządca – podaje okres kontroli: raz w roku – polegające na sprawdzeniu stanu technicznego sprawności:
o elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działanie czynników występujących podczas użytkowania obiektu,
o instalacji urządzeń służących do ochrony środowiska,
o instalacji gazowych oraz przewodów kominowych.
Raz na pięć lat – polegające na sprawdzeniu stanu sprawności technicznej i wartości użytkowej całego obiektu budowlanego, estetyki obiektu oraz jego otoczenia (badania instalacji elektrycznej, piorunochronnej, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji i przewodów oraz uziemień).
zakbhpdg