Sudety przewodnik geoturystyczny.pdf

(7504 KB) Pobierz
Sud-pol mb.vp
Geoturystyczne mapy droGowe polski w skali 1:25 000
Stefan Cwojdziƒski
Wiesław Kozdrój
wzdłu˝ trasy drogowej
Nysa–Złoty Stok–Kłodzko–Wałbrzych
–Jelenia Góra
Ministerstwo Ârodowiska
Wykonano na zamówienie
Ministra Ârodowiska
za Êrodki inansowe wypłacone
przez Narodowy Fundusz
Ochrony Ârodowiska
i Gospodarki Wodnej
Paƒstwowy Instytut Geologiczny
Warszawa 2007
113405287.051.png 113405287.057.png 113405287.058.png 113405287.059.png 113405287.001.png 113405287.002.png 113405287.003.png 113405287.004.png 113405287.005.png 113405287.006.png 113405287.007.png 113405287.008.png 113405287.009.png 113405287.010.png 113405287.011.png 113405287.012.png 113405287.013.png 113405287.014.png 113405287.015.png 113405287.016.png 113405287.017.png 113405287.018.png 113405287.019.png 113405287.020.png 113405287.021.png 113405287.022.png 113405287.023.png 113405287.024.png 113405287.025.png 113405287.026.png 113405287.027.png 113405287.028.png 113405287.029.png 113405287.030.png 113405287.031.png 113405287.032.png 113405287.033.png 113405287.034.png 113405287.035.png 113405287.036.png 113405287.037.png 113405287.038.png 113405287.039.png 113405287.040.png 113405287.041.png 113405287.042.png 113405287.043.png 113405287.044.png 113405287.045.png 113405287.046.png 113405287.047.png 113405287.048.png 113405287.049.png 113405287.050.png 113405287.052.png 113405287.053.png 113405287.054.png
Autorzy: Stefan Cwojdziñski, Wies³aw Kozdrój
Pañstwowy Instytut Geologiczny, Oddzia³ Dolnoœl¹ski,
Al. Jaworowa 19, 53-122 Wroc³aw
Redaktor: Janina Ma³ecka
Na jêzyk angielski prze³o¿y³: Krzysztof Leszczyñski
Projekt ok³adki: Magdalena Sêdek
Opracowanie typograficzne i sk³ad: Teresa Marciak
Akceptowa³ do druku dnia 14.11.2007
Dyrektor Pañstwowego Instytutu Geologicznego
prof. dr hab. Tadeusz M. PERYT
© Copyright by Ministerstwo Œrodowiska, Warszawa, 2007
ISBN 978-83-7538-170-2
Zlec. nr 48p/2007/A. Druk: Remigraf sp. z o.o.
Spis treœci
2. K³odzko-z³otostocki masyw granitowy i jego os³ona: strefa Z³oty
Stok–Skrzynka, jednostka bardzka (Z³oty Stok–M¹kolno–Podzamek–K³odzko)
3. Metamorfik k³odzki – jednostka bardzka (K³odzko–Go³og³owy–£¹czna,
K³odzko–Bardo–Wojbórz–Go³og³owy) – S. Cwojdziñski ............ 38
4. KrawêdŸ bloku Gór Sowich – jednostka bardzka (Koszyn–Prze³êcz
Srebrna–Srebrna Góra–Dzikowiec–S³upiec) – S. Cwojdziñski ......... 46
5. Góry Sto³owe (K³odzko–Œcinawka Dolna i Œrednia–Radków–Kar³ów
–Radków–T³umaczów–Nowa Ruda) – S. Cwojdziñski ............. 53
6. Depresja œródsudecka – czêœæ SE (K³odzko–S³upiec–Nowa Ruda–Ludwikowice
K³odzkie–G³uszyca–Jedlina–Wa³brzych) – S. Cwojdziñski ........... 58
7. Blok Gór Sowich (Ludwikowice K³odzkie–Prze³êcz Sokola–Walim–Zagórze
Œl¹skie–Jedlina) – S. Cwojdziñski ........................ 63
8. Formacje wulkaniczne Gór Kamiennych (G³uszyca–Rybnica Leœna–Wa³brzych)
S. Cwojdziñski ................................. 70
9. Wa³brzyskie Zag³êbie Wêglowe (Wa³brzych–Boguszów i okolice)
S. Cwojdziñski ................................. 74
10. Depresja œródsudecka – czêœæ zachodnia (Wa³brzych–Kamienna
Góra–Krzeszów–Lubawka–Kamienna Góra–Marciszów Górny)
S. Cwojdziñski ................................ 82
11. Wschodnia os³ona granitów Karkonoszy – metamorfik Rudaw Janowickich
i Lasockiego Grzbietu (Kamienna Góra–Marciszów–Wieœciszowice–Rêdziny
–Czarnów–Pisarzowice–Leszczyniec–Ogorzelec–Prze³êcz Kowarska
–Prze³êcz Okraj–Kowary) – W. Kozdrój .................... 88
12. Pó³nocna czêœæ metamorfiku Rudaw Janowickich, granitowy masyw
Karkonoszy (Marciszów–Miedzianka–Janowice Wielkie–Karpniki
–Jelenia Góra) – S. Cwojdziñski ........................ 104
The Sudetes. Geotourist Guide ............................. 115
Recommended literature ................................. 226
113405287.055.png
Wstêp
Turystyka samochodowa staje siê coraz popularniejsza. Samochód umo¿liwia
³atwe i wygodne dotarcie do interesuj¹cych miejscowoœci, atrakcji turystycznych,
znanych punktów widokowych, szybkie przemieszczanie siê w przestrzeni, zmianê
otoczenia i krajobrazu. Umo¿liwia tak¿e realizacjê nowego typu turystyki – geoturys-
tyki samochodowej.
Geoturystyka to pojêcie powsta³e w latach dziewiêædziesi¹tych ubieg³ego wieku,
równoczeœnie ze wzrostem spo³ecznego zainteresowania histori¹ naszej planety, geo-
logiczn¹ histori¹ zwiedzanych okolic czy wreszcie po prostu ciekawoœci¹, któr¹ budzi
widoczna na trasie wêdrówki ska³ka, mijany kamienio³om czy niezwyk³ego kszta³tu
góra na horyzoncie. Zainteresowanie to roœnie tak¿e pod wp³ywem czêstych informa-
cji p³yn¹cych z radia i telewizji o takich potê¿nych, naturalnych zjawiskach przyrody
jak trzêsienia ziemi, fale tsunami, wybuchy wulkanów, coraz szybsze topnienie lo-
dowców, wielkie obrywy skalne i lawiny b³otne. Wszystkie te zjawiska zagra¿aj¹ce
ludziom w dalekich krajach przyci¹gaj¹ uwagê wielu ludzi tak¿e w Polsce. Budz¹ za-
interesowanie tym, co mamy pod stopami, budow¹ geologiczn¹, procesami, które
kszta³towa³y i nadal kszta³tuj¹ powierzchniê Ziemi. Tak¿e coraz popularniejsze za-
wodowe lub amatorskie zbieractwo i kolekcjonowanie ska³, minera³ów i skamie-
nia³oœci sprzyja takiemu zainteresowaniu. Po³¹czenie takich zainteresowañ z po-
trzeb¹ wakacyjnego lub weekendowego wêdrowania oferuje geoturystyka.
Przewodnik, który oddajemy do r¹k geoturysty jest pierwszym takiego rodzaju
przewodnikiem w Polsce, odpowiada on popularnym i wydawanym w wielu krajach
publikacjom typu „road geology” – geologia widziana z samochodu. Dotyczy on geo-
logii Sudetów i proponuje trasê miêdzy Nys¹ na przedpolu Sudetów Wschodnich a Je-
leni¹ Gór¹ w Sudetach Zachodnich. Trasa ta, przebiegaj¹ca przez Z³oty Stok, K³odz-
ko, Now¹ Rudê, Wa³brzych, Kamienn¹ Górê i Kowary, daje mo¿liwoœæ zwiedzenia
niezwykle ciekawych miejscowoœci, a tak¿e przeciêcia szeregu sudeckich jednostek
geologicznych, zapoznania siê z ich budow¹ i histori¹ geologiczn¹, przeprowadzenia
obserwacji w wybranych, najciekawszych ods³oniêciach ska³ ró¿nego typu i wieku,
zebrania ciekawych prób. Od g³ównej trasy przewodnika odbiegaj¹ trasy boczne, któ-
re mog¹ dodatkowo zainteresowaæ geoturystê samochodowego. I tak ma on do wybo-
ru krótkie wycieczki w rejon Barda i Srebrnej Góry, do Parku Narodowego Gór
Sto³owych, w Góry Kamienne, do Krzeszowa i w Góry Krucze oraz w rejon prze³omu
Bobru i Góry Sokole. Daj¹ one mo¿liwoœæ zapoznania siê z krajobrazem i geologi¹ in-
nych jednostek, których ewolucja pozostawa³a w œcis³ym zwi¹zku z histori¹ geolo-
giczn¹ jednostek g³ównej trasy, ale tak¿e zobaczenia interesuj¹cych ods³oniêæ skal-
nych, obiektów górniczych i pogórniczych, a tak¿e s³ynnych zabytków historycz-
nych. Czas trwania poszczególnych wycieczek jest trudny do okreœlenia. Zale¿y on w
du¿ym stopniu od programu turystycznego przyjêtego przez korzystaj¹cych z prze-
5
113405287.056.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin