Dariusz Zalewski - Antypedagogika i inne herezje.pdf - o dzieciach i rodzicach - Iwa.4

Antypedagogika i inne herezje

Dariusz Zalewski

Published: 2010

Categorie(s): Non-Fiction, Education, Essays

Tag(s): antypedagogika wychowanie postmodernizm herezje

Wstęp

Na półkach księgarskichczy stronach internetowych możnałatwo

trafić na autorów zachwalających nowe,„cudowne”metodyedukacyjne.

Zazwyczaj mają być onepanaceum na wszelkie problemy dydaktyczne

czy wychowawcze współczesnego świata.

Metody te uchodzązanaukowe i „neutralne światopoglądowo”. W

praktyce jednak stoi za nimi określona wizja człowieka, którego starają

się ukształtować i wychowaćich autorzy. Dlatego, jeśli nawetwydają się

one abstrahować od nauczanych treści, to i tak"delikatnie" popychająw

kierunku psychologii czy filozofii, z której wyrosły.

Można zatem zaryzykować stwierdzenie, że w daną koncepcję wy-

chowania czy nauczania wbudowany jest mechanizm, który każe jego

użytkownikom"skręcać w stronę źródeł". Jeśli zatem ktoś, na przykład,

interesuje się superlearningiem, z dużą dozą prawdopodobieństwa zain-

teresuje się filozofią Wschodu, gdyż tam są jego źródła.

Niestety, bardzo często na tę pozorną naturalność światopoglądową

nabierają się nauczyciele i rodzice. Wynika to z faktu, że o szkolnej in-

doktrynacjimówi się zazwyczaj w kontekście przekazywanych treści

(np. debatuje się - zresztą słusznie -nadlistą lektur, kwestiami tzw.

edukacji seksualnej itp.).Niemal całkowicie pomija się zagadnienia

wpływu na formację dziecka takich teorii jak: antypedagogika, neuro-

pedagogika, kinezjologiaitp., które również niosą ze sobą

określonąwizję światopoglądową.

Chcąc, przynajmniej w pewnym stopniu, poszerzyć wiedzę rodziców

natematróżnychmetoditeoriifunkcjonującychwobszarzeszkolnictwa

(problematyka tadotyczy także edukatorów domowych), przygo-

towałem niniejszy e-book, który jest elementemakcji informacyjnej:

„Stop szkolnej indoktrynacji!”.

Zawiera on osiem artykułów, które w sposób krytyczny anal-

izująpewne koncepcje pedagogiczne popularyzowanewśród nauczy-

cieli. Czasami są to rozbudowane teorie, czasami tylko "cudowne" met-

ody,ajeszczeinnymrazemmodyczytrendywmyśleniuowychowaniu

i nauczaniu.

* * *

O Akcji: "Stop szkolnej indoktrynacji!" informuję szczegółowo na

blogu EDUKACJA KLASYCZNA W XXI WIEKU

( http://www.edukacja-klasyczna.pl/)

Zdjęcie okładki e-booka ze strony: "morgueFile".

Antypedagogika

Antypedagogika pojawiła się na początku lat siedemdziesiątych w

Niemczech i USA. Szybko okazała się być najbardziej radykalnym kier-

unkiemwdziejachpedagogiki.Jejprzedstawicielepostulowalicałkowite

zerwanie z wielowiekową tradycją pedagogiczną. Postawiono tezę, że

dzieci nie powinny być poddawane jakiemukolwiek oddziaływaniu

edukacyjnemu.

Korzenie antypedagogiki

Pierwsze impulsy, które przyczyniły się z czasem do powstania anty-

pedagogiki, popłynęły już z pism Jana Jakuba Rousseau. Jak wiadomo,

Rousseau zakładał, że dziecko rodzi się z natury dobre, a jego psucie

dokonuje się przez dorosłych, narzucających mu szkodliwe wzorce kul-

turowe. Właśnie to założenie o wrodzonej dobroci dziecka przejęła

postpedagogika.

Kolejny krok dokonany został na przełomie XIX/XX wieku za sprawą

„ruchu nowego wychowania”. Za jego początek uważa się głośną

książkę „Stulecie Dziecka”, napisaną przez szwedzką emancypantkę o

arystokratycznym pochodzeniu, Ellen Key (1849 – 1926). W książce

można znaleźć tezy, które okażą się później bliskie współczesnym

propagatorom rezygnacji z edukacji młodzieży. Kładzie ona również ak-

cent na swobodę w wychowaniu. Wszelki „zakaz” interpretuje, jako

przyczynę tłumienia wolności dziecka.

Później znaczący wpływ wywarła psychoanaliza. Zygmunt Freud i

jego następcy wskazywali negatywny wpływ na dziecko tłumienia

popędów, które w efekcie miały prowadzić do powstania kompleksów.

Wśród kierunków psychologicznych podstawę antropologiczną post-

pedagogice dała jednak psychologia humanistyczna. Teorie Carla Ro-

gersa na gruncie antypedagogiki rozwijał Hubertus von Schoenebeck

(por. B. Śliwerski, Współczesne teorie i nurty wychowania , Kraków 2005,

s.334).

W naukach społecznych z kolei bezpośrednie implikacje dla

omawianej koncepcji miały tezy stawiane przez Margaret Mead.

Autorka twierdziła, że współczesne technologie dają dzieciom szeroką

wiedzę, a tym samym zdobywają one, niejako na skróty, doświadczenie,

do którego ich rodzice dochodzili latami. Z tego wyciąga wnioski, że

przyszedł najwyższy czas, aby rodzice zmienili relację z dziećmi, dzieląc

się z nimi władzą (por. H. v. Schoenebeck, Antypedagogika-byćiwspierać

zamiast wychowywać , Warszawa 1994, s.137).

Wreszcieniemożnabagatelizowaćtuwpływuwydarzeńpolitycznych

z końca lat sześćdziesiątych i działalności radykalnych ugrupowań

lewicowych. Zgodnie ze swoiście pojętą egalité działalność na rzecz wyz-

wolenia dzieci ma być w tym kontekście jeszcze jedną rewolucją

społeczną na wzór robotniczej czy feministycznej. Dzieje się tak,

ponieważ – zgodnie z tą perspektywą ideologiczną - rola jaką w

społeczeństwie pełnią dzieci jest wytworem kulturowym, a nie obiekty-

wnym faktem. Zatracony został realizm w spojrzeniu na rzeczywistość,

związany z faktem przyjęcia marksistowskiej frazeologii. „Walka płci”

czy „walka pokoleń” staje się przedłużeniem leninowskiej „walki klas”.

Do ruchu praw dziecka nawiązywali przede wszystkim tacy autorzy

jak: Richard Farson, John Holt oraz Ekkehard von Braunmhl.

Złudzenie zejścia z platformy

Jak wspomniano na wstępie, rewolucyjne podejście antypedagogiki

polega na odstąpieniu od wychowania w tradycyjnym rozumieniu i

opuszczeniu platformy pedagogicznej. Zgodnie z tezą H. v. Schoene-

becka mamy „kochać, ale nie wychowywać”. Dopuszczalne jest ewentu-

alnie wspieranie najmłodszych, na drodze, którą oni sami wybrali (H. V

Schoenebeck, Rozstanie z pedagogiką , w: Edukacja alternatywna. Dylematy

teorii i praktyki, red.i tłum. B. Śliwerski, Kraków 1992, s. 253)

W ślad za psychologią humanistyczną postpedagodzy przyjmują, że

dzieci są istotami „wewnątrzsterowanymi” (tamże, s. 253). O ile w

przypadku humanistic psychology termin ten miał podkreślić sprzeciw

wobec behawioryzmu i psychoanalizy, akcentując równocześnie

wewnętrzną wolność dorosłego człowieka, to antypedagogika w swym

radykalizmieza„wewnątrzsterowne”uznajetakżedziecko.Wrezultacie

zakłada się, że od urodzenia jest ono odpowiedzialne i wie, co jest dla

niego dobre.

Uzasadniając tę tezę H. v. Schoenebeck stawia pytanie: „czy dzieci są

w 100 procentach, tak samo jak dorośli, istotami ludzkimi?” Jeśli

Dariusz Zalewski - Antypedagogika i inne herezje.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: