Ciemne strony kierowania - ebook.pdf

(228 KB) Pobierz
ksi¹¿ka.p65
272949523.005.png 272949523.006.png 272949523.007.png 272949523.008.png
A je¿eli nie mo¿esz tamtych zrobiæ lepszymi – a chciałbym
abyœ siê o to usilnie starał – to przynajmniej pilnuj siê, aby oni nie
zrobili ciebie gorszym.
Erazm z Rotterdamu „Pochwała głupoty”
...jeœli przyjmiemy biern¹ postawê wobec rzeczywistoœci spo-
łecznej, to w istocie prawdopodobnie pozostaniemy wiêŸniami
systemu, w którym ¿yjemy...
Gareth Morgan „Obrazy organizacji”
272949523.001.png
Spis treœci
7
11
Społeczno-polityczne usytuowanie kadry kierowniczej
16
Negatyw portretowy 17
Tezy do rozwa¿enia i zapamiêtania 20
Rozdział 2 ETYKA KIEROWANIA 21
Uzasadnienie podjêcia tematu etyki kierowania
21
Etyka w ogóle 25
Ciemne strony etyki 27
Co jest budulcem etyki kierowniczej 29
Kilka opisów praktyk dotycz¹cych norm moralnych kierowania
35
Mened¿erowie o swojej etyce kierowania
39
Tezy do rozwa¿enia i zapamiêtania 44
Rozdział 3 WYBRANE OBRAZY I REZULTATY ZŁEGO ZARZ¥DZANIA
skala ogólnopolska, skala bran¿y, skala przedsiêbiorstwa
47
Wprowadzenie 47
Bezpieczeñstwo i higiena pracy 48
Zamordowany przemysł – górnictwo 51
„Biedronka” to nie tylko jeden niewinny robaczek 57
Mini case study czyli małe studium jednego z wielu przypadków
61
Tezy do rozwa¿enia i zapamiêtania
64
Rozdział 4 NIE JASNE STRONY KIEROWANIA I ZARZ¥DZANIA
67
Wprowadzenie 67
Ciemne karty teorii oraz praktyki kierowania i zarz¹dzania 68
Nieetyczne postêpowania w ocenach pracowników czyli krótka lekcja amoralnoœci
72
Warsztat manipulacyjny 74
Krótki przyczynek do problemu (nie)przestrzegania Kodeksu pracy
75
Uogólnienie minusów popularnych stylów kierowania i zarz¹dzania
82
Demokratyczny styl kierowania i zarz¹dzania 82
Autokratyczny styl kierowania i zarz¹dzania 85
Liberalny [leseferystyczny] styl kierowania i zarz¹dzania
86
Tezy do rozwa¿enia i zapamiêtania
87
272949523.002.png
Rozdział 5 DEMOTYWACJA
89
Wprowadzenie 89
Próby okreœlenia demotywacji
90
Praktyki demotywacyjne 93
Wyniki ankietowych badañ demotywacji
105
Tezy do rozwa¿enia i zapamiêtania
109
Rozdział 6 AWERS I REWERS – PROBLEMY PŁCI W PROCESIE PRACY
111
Wprowadzenie 111
Sytuacja kobiet i mê¿czyzn na rynku pracy 113
Wpływ stereotypów i dyskryminacji na sytuacjê zawodow¹ kobiet
115
Prawo pracy i jego wpływ na pozycjê kobiet i mê¿czyzn na rynku pracy
123
Charakterystyka kobiet mened¿erów na tle mê¿czyzn mened¿erów
124
Tendencje na rynku pracy 128
Analiza badañ własnych 129
Œwiadomoœæ respondentów na temat wystêpowania dyskryminacji na rynku pracy 131
Istniej¹ce ró¿nice w realizacji zarz¹dzania ze wzglêdu na płeæ
132
ZAŁ¥CZNIK 1
139
ZAŁ¥CZNIK 2
141
Rozdział 7 MOBBING 145
Wprowadzenie 145
Geneza mobbingu 148
Próby definiowania mobbingu 149
Cechy wyró¿niaj¹ce mobbing 151
Mobbing - aspekty prawne 156
Uregulowania prawne w Polsce 157
Aspekty (uregulowania) prawne mobbingu w wybranych krajach 164
Konwencje miêdzynarodowe i sposób działania prawa w przypadku mobbingu
165
Organizacje, sposoby i instytucje pomocy mobbowanym
170
Determinanty wpływaj¹ce na rozwój mobbingu
172
Profil psychologiczny agresora
176
Profil psychologiczny ofiary mobbingu
177
Wpływ mobbingu na zdrowie ofiary
178
Badania własne 180
Tezy do rozwa¿enia i zapamiêtania
198
Rozdział 8 STRES JAKO EFEKT CIEMNYCH STRON KIEROWANIA I MOBBINGU 201
Makroprzyczyny braku efektywnoœci
201
Rak i cukrzyca czyli stres
203
Stres długotrwały 206
Kierownicze stresy 207
Wypaleni ludzie 208
Krótka relacja z badañ własnych
209
Tezy do rozwa¿enia i zapamiêtania
213
ZAKOÑCZENIE 215
272949523.003.png
Wstêp
Ksi¹¿ka ta pisana jest nie po to, aby wyolbrzymiaæ nieetyczne (niemoralne) i nieefektywne,
w koñcowym rozliczeniu, metody postêpowania w kierowaniu i zarz¹dzaniu oraz by wyci¹-
gn¹æ z takiej prezentacji swoje własne, autorskie korzyœci. Mogły by one płyn¹æ z zaprezento-
wania w miarê oryginalnego, a na pewno rzadko spotykanego, jednostronnie rozpatrywanego
problemu kierowania i zarz¹dzania, co samo w sobie mo¿e byæ naganne. Tak¹ formê przyj¹-
łem œwiadomie, aby przyjrzeæ siê temu zjawisku w miarê dokładnie i nie zajmowaæ siê sprawa-
mi towarzysz¹cymi, wa¿nymi, ale w tym przypadku musiały by one zostaæ potraktowane jako
imponderabilia, dywagacje. Pewnym wytłumaczeniem mog¹ byæ przykłady jednostronnego
rozpatrywania problemów, np. tylko fizyki kwantowej, tylko problemów motywowania
w skomplikowanym procesie kierowania, tylko chemii nieorganicznej itd.
Znane s¹ mi te¿, co oczywiste, definicyjne ró¿nice miêdzy kierowaniem i zarz¹dzaniem
[sam na ten temat publikowałem za granic¹; por. 2005], ale tu wykorzystujê dla nich krótki
wspólny mianownik. Rozumiem tutaj, ł¹cznie przez te dwa pojêcia: oddziaływanie i cele tego
oddziaływania na ludzi – ich osobowoœci, zaanga¿owanie i postawy oraz wpływ na procesy
organizacyjno-ekonomiczne zachodz¹ce w społeczeñstwie, jego strukturach, organizacjach
i instytucjach.
Zdajê sobie sprawê, ¿e tematy nieprzyjemne, takie które nas dotycz¹ choæby tylko w mi-
nimalnym stopniu, jak np. efekty ciemnych stron kierowania i zarz¹dzania, s¹ zazwyczaj odrzu-
cane lub co najmniej niemile widziane, na ogół nie akceptowane. Bo albo wystêpujemy w nich
jako ofiara, co nie jest przyjemne lub jako niesympatyczny podmiot, co te¿ nie jest buduj¹ce.
Innych mo¿liwoœci raczej nie ma. Jeœli zaœ tak jest, to takie prace czytamy niechêtnie lub wcale
ich nie czytamy. Tak bywa równie¿ z wielkimi teoriami, jak np. z marksizmem, który wykazy-
wał wyzysk kapitalistyczny [ a co, mo¿e takiego nie ma? ], tak było i jest nadal z teori¹ naszego
rodaka Ludwika Gumplowicza [ kto dziœ siê zajmuje jego teori¹ odwiecznych konfliktów? ], z na-
ukami Vilfredo Pareto o elitach, Lenina o walce klas itd. Gdzie mo¿na znaleŸæ ksi¹¿ki prof. Po-
znañskiego? Wszak to człowiek z USA. Tyle tylko, ¿e pisze Ÿle o polskiej rzeczywistoœci. Nie
znaczy to jednak, ¿e w pracach naukowych, b¹dŸ popularno naukowych, nale¿y takich nie-
przyjemnych tematów unikaæ. Nie! Odwrotnie! Nale¿y siê przeciwstawiaæ naciskom decy-
dentów politycznych i oligarchów, którym s¹ niewygodne i dlatego próbuj¹ je umiejêtnie [ a jak-
¿e?! ] i bezwzglêdnie zwekslowaæ na margines nauki i badañ naukowych.
Zasadniczym, pierwszym celem tego opracowania jest wzbudzenie u kieruj¹cych re-
fleksji nad sob¹, nad swoim postêpowaniem; nie zawsze uœwiadomionym. Byæ mo¿e sponta-
nicznym, ukształtowanym przez historiê najnowsz¹, kulturê organizacyjn¹, sposób wychowa-
nia i otoczenie – bli¿sze i dalsze oraz – jakoby – koniecznoœæ.
Kolejny cel, to zwrócenie uwagi wszystkim nie kierownikom na to, jak s¹ traktowani, kie-
rowani w pracy.
Zdecydowana wiêkszoœæ spoœród nas jest, w ró¿nych układach, raz kierownikiem, raz pod-
władnym. Brygadzista ma swoich przeło¿onych i podwładnych, dyrektor ma swoj¹ radê nad-
zorcz¹ i personel, proboszcz – wikarego, trzódkê, ale i dziekana oraz biskupa. A zatem rzecz
272949523.004.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin