I. SOCJOLOGIA - FUNKCJONOWANIE JEDNOSTKI W GRUPIE
Ø Człowiek tworzy kulturę i historię dzięki temu, że:
*jest wyposażony w rozum
*ma naturę zdolną do rozwoju i przekazywania właściwości biopsychicznych w drodze dziedziczenia
*uczestniczy w życiu społecznym
Ø Różne poglądy na temat istoty człowieczeństwa stały się podstawą do formułowania różnych koncepcji dotyczących człowieka.
Koncepcja teologiczna - głosi, że człowiek jako twór Boga rodzi się ludzki w pełni swej osobowości, w pełni doskonałego człowieka
Koncepcja socjologiczna - głosi, że jednostka ludzka zyskuje człowieczeństwo dopiero dzięki życiu społecznemu
Obie koncepcje są słuszne ale patrzą z różnych stron na człowieka, każda ujmuje go w innej płaszczyźnie:
-jedna mówi o jego pochodzeniu (teologiczna)
-druga o rozwoju (socjologiczna)
Zatem:
Koncepcja teologiczna jest prawdziwa, gdy tłumaczy genezę pochodzenia i kultury oraz przeznaczenie istoty ludzkiej.
Koncepcja socjologiczna człowieka jest prawdziwa, gdy głosi, że człowiek przez życie społeczne dochodzi do pełni człowieczeństwa.
Obie koncepcje nie mogą więc sobie przeczyć!
Przeciwnie - uzupełniają się wzajemnie, przyczyniając się wzajemnie do stworzenia pełnej prawdy o człowieku.
„człowiek rodzi się ludzki, ale pełnię swego rozwoju osiąga dopiero dzięki społeczeństwu”
Ø Pod wpływem częstych kontaktów z innymi osobami kształtuje się osobowość społeczna
Zespół trwałych cech jednostki wpływających na jej postępowanie,
wyrastających na podbudowie cech biologicznych i psychicznych,
a pochodzących z wpływu kultury i struktury zbiorowości,
w których jednostka została wychowana i w których uczestniczy
Kształtowanie się osobowości społ. może powodować, że w danym regionie ukształtują się 2 różne kultury.
„choć można znaleźć wiele dowodów świadczących zarówno o sile i znaczeniu czynników biopsychicznych i społecznych, żadna z tych grup nie wyjaśnia w sposób całkowicie pełny i wyczerpujący całokształtu losów życiowych poszczególnych ludzi.
Obecnie najczęściej uznaje się, że zależą one głównie od 4 grup czynników. Oprócz wymienionych już czynników biopsych. i środowiskowych zalicza się do nich także:
-planowe oddziaływanie wychowawcze oraz
-aktywność własną jednostki”
czynniki biogenne czynniki psychogenne socjogenne
-obejmują uczucia, są inwentaryzowane jako
wzruszenia pochodzące z wpływów
społeczeństwa i kultury. Obejmują
zinternalizowane przez jednostkę normy, wartości, wzory zachowań
nie egzystują jako elementy niezależne
Socjologów interesują socjogenne czynniki osobowości. Wyjaśniają one wpływy życia społecznego i kultury na osobowość jednostki.
Procesy tego oddziaływania określa się mianem socjalizacji.
Ø Socjalizacja obejmuje procesy:
*internalizacji, t. j. nabywania czy przyjmowania przez jednostkę wartości i norm z nich wynikających
*uczenia się i tworzenia wzorów zachowań, a wśród nich wzorów ról społecznych
Procesy socjalizacji jednostki zachodzą w drodze spontanicznego naśladownictwa, identyfikacji, wychowania czy też świadomych osobistych decyzji samowychowawczych, dokonują się zaś dzięki interakcjom z innymi ludźmi.
Brak komunikacji i interakcji uniemożliwia socjalizację!
Ø W analizach procesów socjalizacji wyróżnia się 2 fazy:
*socjalizację pierwotną - okres dzieciństwa, interakcja z opiekunami, grupy pierwotne, kontakty face-to-face
*socjalizację wtórną - w wieku dorosłym pod wpływem uogólnionego innego
Socjalizacja wtóra polega na uczeniu się przez jednostkę ról rodzinnych, zawodowych, ról pełnionych w różnych grupach społecznych lub instytucjach.
Dzięki procesowi socjalizacji jednostka rozwija swoją jaźń, czyli samoświadomość jednostki.
Ø Proces socjalizacji pełni 2 ogromnie istotne funkcje:
1)stanowi mechanizm transmisji kultury
kulturowa tradycja, dorobek kulturowy społeczeństwa przenosi się z pokolenia na pokolenie, może ulegać komunikacji i bogaceniu się tylko dzięki temu, że wcześniejsze pokolenia przekazują idee, reguły, symbole późniejszym pokoleniom. Gdyby nie socjalizacja każde pokolenie musiałoby zaczynać wszystko od nowa
2)wytwarza pewien stopień ładu i porządku społecznego
chodzi o to, aby działania ludzi odpowiadały społecznym oczekiwaniom: wspólnie wyznawanym przez zbiorowość ideałom, wartościom, normom
SOCJALIZACJA - to proces, dzięki któremu jednostka wdraża się do sposobu życia swojej grupy i szerszego społeczeństwa przez uczenie się reguł i idei zawartych w kulturze
SOCJALIZACJA - procesy oddziaływań społeczeństwa na jednostkę, za pośrednictwem, których jednostka staje się pełnowartościowym członkiem zbiorowości społecznych
Ø odmiany socjalizacji:
*socjalizacja początkowa - dokonuje się w rodzinie, następnie w grupach pierwotnych
* socjalizacja permanentna - dokonuje się, gdy jednostka przygotowuje się do pełnienia określonych ról społecznych
*resocjalizacja - zmiana sytuacji życiowej człowieka wymusza przystosowanie się do zupełnie nowych warunków
*akulturacja - głęboka forma resocjalizacji, obejmująca przeważnie wszystkie sfery życia
*kontrsocjalizacja - wdrażanie do ról dewiacyjnych
*socjalizacja antycypacyjna - (odmiana snobizmu) - ktoś, kto nie jest jeszcze członkiem danej grupy czy nie zajmuje jeszcze danej pozycji społ., identyfikuje się z nią subiektywnie
*socjalizacja odwrotna - gdy młodsi wywierają socjalizujący wpływ na starszych
Ø Pojęcie socjalizacji:
„proces przekształcania biologicznego organizmu noworodka w aktywnego uczestnika życia
społecznego i kulturalnego” - wg J.Szczepańskiego
„proces przyswajania przez jednostkę wiedzy, umiejętności i dyspozycji, czyniący ją zdolną
do życia w społeczeństwie”- słownik pojęć socjologicznych
II. NIERÓWNOŚCI SPOŁECZNE
Ø Ludzie od najdawniejszych czasów dostrzegali i przeżywali fakt, że jedni są NIERÓWNI drugim.(subiektywne poczucie niesprawiedliwości)
Wyrażało się to w różny sposób:
- definiowanie różnic międzyludzkich, jako sprawiedliwych lub nie
- w ideologiach świeckich i religijnych, które uzasadniały lub sprzeciwiały się nierównościom
- w doktrynach i programach politycznych, które podkreślały konieczność nierówności, a nawet jej pożyteczne funkcje społeczne, albo przeciwnie formułowały idee egalitarne domagające się zrównania szans życiowych
- koncepcje filozoficzne szukają źródeł nierówności w fundamentalnych cechach gatunku
- w koncepcjach etycznych, traktujących nierówności bądź równości jako wartości moralne.
Nierówności społeczne dotyczą sytuacji, gdy ludzie są nierówni sobie nie z racji jakichkolwiek cech cielesnych czy psychicznych, lecz z powodu ich przynależności do różnych grup albo zajmowania różnych pozycji społecznych.
Ø SZANSE
Żeby móc mówić o nierówności, wystąpić musi coś więcej niż tylko różnica w członkostwie w pewnej grupie lub zajmowanej pozycji, towarzyszy temu nierówny (łatwiejszy lub trudniejszy) dostęp lub przynajmniej nierówna (mniejsza lub większa) szansa dostępu do pewnych cenionych społecznie dóbr.
Ø Czynniki/źródła nierówności społecznych:
Dobra cenione w społeczeństwie, generujące nierówności społeczne, zaspokajają potrzeby, aspiracje, dają satysfakcję. Są powszechnie upragnione, a ich zasób jest ograniczony!
1. dobra materialne
- mają duże znaczenie pozwalają zaspokoić potrzeby biologiczne, utrzymać się przy życiu – jednak są różnice w tym, co jemy, jak się ubieramy, jak żyjemy itd.
- wartość autoteliczna - lepiej się czujemy, gdy je mamy
- wartość instrumentalna (dają możliwość pozyskania pozostałych dóbr społ.)
- zasoby są ograniczone – nie posiadamy, tyle ile byśmy chcieli
...
man1957