uwarunkowania_godzenia_pracy_zawodowej_2011(1).pdf

UWARUNKOWANIA GODZENIA

PRACY ZAWODOWEJ

Z OBOWIAZKAMI RODZINNYMI

W POLSCE

Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku

Białystok 2011

Rada Programowa

Aleksander Busłowski, Robert Ciborowski, Wojciech Florkowski, Kazimierz Górka, Ryszard

Cz. Horodeński, Grażyna Klamecka-Roszkowska, Li Tchon Ku, Edward Ozorowski, Tadeusz

Markowski, Włodzimierz Pawluczuk, Bazyli Poskrobko, Andrzej Sadowski, Ryszard

Skarzyński, Zbigniew Strzelecki, Henryk Wnorowski, Jan Zarzecki

Recenzent

Prof. dr hab. Andrzej F. Bocian

Autorzy

Cecylia Sadowska-Snarska – część I, II, wnioski i rekomendacje, redakcja naukowa

Maciej Muczyński – część III, wnioski i rekomendacje

ISBN 978-83-61247-34-0

Publikacja została przygotowana w ramach projektu badawczo-wdrożeniowego „Elastyczne

Przedszkole przy WSE w Białymstoku” współfinansowanego z Europejskiego Funduszu

Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Poddziałanie 1.3.2. Projekty

na rzecz promocji równych szans kobiet i mężczyzn oraz godzenia życia zawodowego

i rodzinnego.

Redaktor wydawnictwa

Beata Kalinowska

Korekta

Zespół

Druk i oprawa

Podlaska Spółdzielnia Produkcyjno-Handlowo-Usługowa

Białystok, ul. 27 Lipca 40/3

Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku

15-732 Białystok, ul. Choroszczańska 31,

www.wse.edu.pl, e-mail: wydawnictwo@wse.edu.pl

Spis treści

W PROWADZENIE ...................................................................................................................... 5

Cecylia Sadowska-Snarska

CZĘŚĆ I

P OSTAWY PRACODAWCÓW WOBEC PROBLEMU GODZENIA ŻYCIA

ZAWODOWEGO Z RODZINNYM ........................................................................................... 9

1.1. C EL , ZAKRES I METODA BADAŃ PRACODAWCÓW ....................................................... 11

1.2. C HARAKTERYSTYKA BADANYCH FIRM ...................................................................... 13

1.3. P ODEJŚCIE BADANYCH FIRM DO KWESTII RÓWNOWAGI MIĘDZY PRACĄ

ZAWODOWĄ A ŻYCIEM RODZINNYM PRACOWNIKÓW ................................................. 21

1.4. S TOSOWANE ROZWIĄZANIA Z ZAKRESU „F AMILY F RIENDLY EMPLOYMENT ” ............ 25

1.4.1. Pomoc pracownikom w organizacji opieki nad osobami zależnymi .............. 25

1.4.2. Uwarunkowania rozwoju przyzakładowych placówek opieki nad

dzieckiem ....................................................................................................... 27

1.4.3. Stosowanie rozwiązań z zakresu organizacji pracy oraz urlopów .................. 39

1.4.4. Wsparcie pracowników podczas przerw w pracy związanych

z rodzicielstwem ............................................................................................ 44

1.4.5. Wsparcie pracowników w aspekcie zdrowia i stylu życia .............................. 48

1.4.6. Materialne wsparcie pracowników ................................................................. 50

1.6. K ORZYSTANIE Z UPRAWNIEŃ PRACOWNICZYCH ........................................................ 52

1.5. D ZIAŁANIA FIRM W KIERUNKU ROZPOZNANIA POTRZEB I OCZEKIWAŃ

PRACOWNIKÓW DOTYCZĄCYCH GODZENIA PRACY Z RODZINĄ .................................. 56

1.7. P RZESŁANKI I EFEKTY STOSOWANIA W FIRMIE ROZWIĄZAŃ PRZYJAZNYCH

PRACOWNIKOWI I JEGO RODZINIE .............................................................................. 59

1.8. S AMOOCENA FIRMY ODNOŚNIE STOSOWANYCH ROZWIĄZAŃ Z ZAKRESU GODZENIA

ŻYCIA ZAWODOWEGO Z RODZINNYM ......................................................................... 63

1.9. O CZEKIWANIA WOBEC PAŃSTWA W KWESTII UŁATWIEŃ GODZENIA PRACY

Z RODZINĄ ................................................................................................................. 67

1.10. P ODSUMOWANIE ..................................................................................................... 69

Cecylia Sadowska-Snarska

CZĘŚĆ II

R OZWIĄZANIA SPRZYJAJĄCE RÓWNOWADZE PRACA - RODZINA W OPINII

BADANYCH PRACOBIORCÓW ............................................................................................ 79

2.1. K ONTEKST BADAWCZY .............................................................................................. 81

2.2. C EL , ZAKRES I METODA BADAŃ PRACOWNIKÓW ........................................................ 87

2.3. C HARAKTERYSTYKA BADANEJ POPULACJI ................................................................ 89

4 Spis treści

2.4. P RACA ZAWODOWA RESPONDENTÓW ......................................................................... 96

2.5. P RACA ZAWODOWA A RODZINA ...............................................................................103

2.6. K ORZYSTANIE Z ROZWIĄZAŃ UŁATWIAJĄCYCH GODZENIE ŻYCIA ZAWODOWEGO

Z RODZINNYM ..........................................................................................................114

2.6.1. Rozwiązania ułatwiające opiekę nad małymi dziećmi .................................. 114

2.6.2. Potrzeby i oczekiwania pracowników odnośnie tworzenia

przyzakładowych przedszkoli i żłobków ...................................................... 115

2.6.3. Rozwiązania z zakresu organizacji pracy oraz urlopów ................................ 121

2.6.4. Wsparcie podczas przerw w pracy związanych z rodzicielstwem.................123

2.6.5. Rozwiązania związane z prozdrowotnym stylem życia ................................124

2.6.6. Wsparcie materialne ...................................................................................... 125

2.7. P RZYDATNOŚĆ UDZIELANEGO WSPARCIA W ZAKRESIE GODZENIA ŻYCIA

ZAWODOWEGO Z RODZINNYM .................................................................................. 126

2.8. Ź RÓDŁO INFORMACJI NA TEMAT STOSOWANYCH W FIRMIE ROZWIĄZAŃ Z ZAKRESU

GODZENIA ŻYCIA ZAWODOWEGO Z RODZINNYM ...................................................... 130

2.9. O CZEKIWANIA WOBEC PAŃSTWA W KWESTII UŁATWIEŃ W GODZENIU ŻYCIA

ZAWODOWEGO Z RODZINNYM .................................................................................. 132

2.10. P ODSUMOWANIE .................................................................................................... 134

Maciej Muczyński

CZĘŚĆ III

D OSTOSOWANIE SYSTEMU INSTYTUCJONALNEJ OPIEKI NAD DZIEĆMI DO

POTRZEB PRACUJĄCYCH RODZICÓW ........................................................................... 143

3.1. K ONTEKST BADAWCZY ............................................................................................ 145

3.2. K ONCEPCJA BADANIA PRZEDSZKOLI I ŻŁOBKÓW ...................................................... 157

3.2.1. Założenia badawcze ......................................................................................157

3.2.2. Ogólna charakterystyka badanej populacji....................................................158

3.3. O CENA SYSTEMU INSTYTUCJONALNEJ OPIEKI NAD MAŁYM DZIECKIEM POD

WZGLĘDEM DOSTOSOWANIA DO POTRZEB PRACUJĄCYCH RODZICÓW ..................... 172

3.4. P ODSUMOWANIE I WNIOSKI ...................................................................................... 233

Cecylia Sadowska-Snarska, Maciej Muczyński

CZĘŚĆ IV

W NIOSKI I REKOMENDACJE ........................................................................................... 245

B IBLIOGRAFIA ....................................................................................................................... 257

S PIS TABEL ............................................................................................................................. 264

S PIS WYKRESÓW ....................................................................................................................271

A NEKS .................................................................................................................................... 277

I NFORMACJA O AUTORACH ..................................................................................................... 299

W PROWADZENIE

Publikacja została przygotowana w ramach projektu badawczo-wdrożenio-

wego „Elastyczne Przedszkole przy WSE w Białymstoku”, współfinansowanego

z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapi-

tał Ludzki, Poddziałanie 1.3.2. Projekty na rzecz promocji równych szans kobiet

i mężczyzn oraz godzenia życia zawodowego i rodzinnego.

Celem projektu było utworzenie wzorcowego przyzakładowego przedszkola

i w ten sposób przetestowanie tego rozwiązania jako ważnego instrumentu uła-

twiającego godzenie życia zawodowego z rodzinnym. Projekt był kierowany do

opiekunów małych dzieci, będących studentami lub pracownikami uczelni fun-

kcjonujących na terenie miasta Białystok.

Należy podkreślić, iż studenci i pracownicy uczelni są szczególnie narażeni

na trudności w godzeniu pracy zawodowej z życiem rodzinnym, a zwłaszcza

opieką nad dziećmi, gdyż praca zawodowa czy nauka wykonywane są w różnych

godzinach, w różne dni tygodnia, a nawet w soboty i niedziele, ze względu na

studia niestacjonarne.

W ramach projektu zostały również przeprowadzone ogólnopolskie badania,

których celem było ustalenie potrzeb, oczekiwań, możliwości stosowania instru-

mentów ułatwiających godzenie życia zawodowego z rodzinnym. Szczególną

uwagę zwrócono na organizację instytucjonalnej opieki nad dzieckiem, w tym

w miejscu pracy, w postaci przyzakładowych przedszkoli i żłobków.

W warunkach współczesnej gospodarki mamy do czynienia z rosnącymi trud-

nościami w łączeniu życia osobistego, zwłaszcza rodzinnego, z zawodowym. Od

pracowników oczekuje się coraz częściej ciągłego zdobywania nowych umie-

jętności, podnoszenia kwalifikacji zawodowych, zaangażowania i dyspozycyjności.

Nic więc dziwnego, że osoby przerywające pracę z powodu rozpoczęcia urlopu ma-

cierzyńskiego lub wychowawczego mają ogromne problemy z ponownym wej-

ściem na rynek pracy. W przypadku osób, które starają się łączyć obowiązki pra-

cownika z obowiązkami rodzica, koncentracja na karierze zawodowej często

wpływa negatywnie na wypełnianie ról rodzinnych. Podobne trudności w łącze-

niu obu ról dotyczą także osób sprawujących opiekę nad osobami niepełnospraw-

nymi bądź starszymi.

Konsekwencje braku równowagi między życiem rodzinnym a pracą to m.in.:

stres, frustracja, niższa jakość świadczonej pracy, konflikty, brak satysfakcji z pracy,

przesuwanie w czasie narodzin pierwszego dziecka. Negatywne skutki zachwia-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: