Formy skrócone przymiotnika i liczebnika.doc

Formy skrócone przymiotnika i liczebnika
Formas cortas de adjetivos y números

Jak już była mowa wcześniej, przymiotniki zazwyczaj występują za rzeczownikiem. Gdy przymiotnik stoi przed rzeczownikiem, zmienia się jego znaczenie - może być wtedy bardziej subiektywne, niedosłowne lub przenośne. Pozycja przymiotnika wpływa jednak nie tylko na jego znaczenie, lecz w niektórych przypadkach także na jego formę. Istnieje grupa przymiotników, których forma rodzaju męskiego się zmienia, jeśli stoją przed rzeczownikiem. Są to: bueno (dobry), malo (zły), grande (duży), santo (święty).

Formy skrócone dla tych przymiotników to:

bueno buen
malo mal
grande gran
santo san

Es un motivo muy bueno. To bardzo dobry powód.
Es un buen motivo. To dobry powód.
 

Ale:

Pedro es un hombre grande. Mide 1 metro 94. Pedro jest wysokim mężczyzną. Mierzy 1,94.
Es un gran hombre. To wielki człowiek.
Este hombre es un mal actor. Ten człowiek to kiepski aktor.
El protector de Córdoba es San Rafael. Patronem Kordowy jest Święty Rafał.

Również w przypadku niektórych liczebników rodzaju męskiego forma zostaje skrócona, gdy liczebnik zostaje postawiony przed rzeczownikiem. Taka jest sytuacja z liczebnikiem uno (jeden):

Tengo una hermana y un hermano. Mam jedną siostrę i jednego brata.

Liczebniki dziesiętne, setne i inne kończące się na „jeden” będą podlegały tej samej zasadzie:

En mi casa tenemos veintiún sillones. W moim domu mamy dwadzieścia jeden foteli.
Han pasado ciento un minutos. Minęło sto jeden minut.

Liczebnik ciento (sto) ma także odmienną formę, gdy występuje wraz z rzeczownikiem:

Son ciento dos deportistas. Jest ich stu dwóch sportowców.
Hay cien deportistas en la sala. W sali jest stu sportowców.

W przypadku liczebników porządkowych utworzonych od liczebników „jeden” i „trzy”, formy stawiane przed rzeczownikiem są następujące:

primero primer
tercero tercer

Voy primero. (Idę pierwszy.)
Es el primer verano que paso sin mis padres. (To pierwsze lato, które spędzam bez rodziców.)
Él es tercero en la cola. (On jest trzeci w kolejce.)
Éste es tu tercer cigarrillo. (To jest twój trzeci papieros.)

Taka sama sytuacja ma miejsce, gdy używamy liczebników porządkowych dziesiętnych kończących się na „jeden” lub „trzy”:

Mi décimo tercer / vigésimo primer libro lo escribí en un año. (Moją trzynastą / dwudziestą pierwszą książkę napisałem w rok.)