Kinezjologia edukacyjna
Anna Olesiak
o metodzie
Kinezjologia Edukacyjna, której twórcą jest dr Paul Dennison, jest metodą wspierania naturalnego rozwoju człowieka, bez względu na jego wiek, poprzez różne ćwiczenia ruchowe. Dr Dennison na bazie różnych dziedzin nauki, między innymi kinezjologii stosowanej i behawioralnej, psychologii, pedagogiki, Programowania Neurolingwistycznego, akupunktury, optometrii, anatomii, fizjologii, neurologii stworzył metodę wspierającą proces uczenia.
Kinezjologia Edukacyjna wykorzystuje proste ćwiczenia fizyczne opracowane w taki sposób aby zintegrować pracę ciała i umysłu. Gdy mózg jest w stanie równowagi, ożywają naturalne mechanizmy, przywracające harmonię funkcjonowania. Ćwiczenia Gimanstyki Mózgu® są wstępem do Kinezjologi Edukacyjnej. Składaja się one z ruchów, które wykonują dzieci w pierwszych latach życia niezbędnych dla rozwoju koordynacji oczu, uszu, rąk i całego ciała. Dzięki ćwiczeniom Gimnastyki Mózgu® wszystkie części mózgu włączają się i mogą ze sobą współpracować.
Współczesne warunki uczenia się powodują, że prawidłowy rozwój dzieci już 5-6 letnich zostaje zaburzony. We współczesnej szkole wymaga się od dziecka ogromnej pracy umysłowej, wysokiego poziomu wewnętrznej samokontroli, aby osiągnąć określone umiejętności szkolne przy minimalnym wykorzystaniu ruchu. Powoduje to frustracje, lęk i strach, czy poradzi ono sobie z nauką, blokuje radość ze zdobywania nowej wiedzy, hamuje rozwój, spontaniczność i twórcze myślenie. W sytuacji stresu ciało napina się, powoduje to włączenie odruchów "ochronnych". W takiej sytuacji aktywizowane są przede wszystkim tylne partie mózgu, w których włączają się mechanizmy przetrwania. Blokowany jest przepływ informacji do przednich partii mózgu, w których mogą być one przetwarzane w przyczynowo-warunkujących obszarach mózgu. Stres, włączony "odruch ochronny", powoduje zawężenie pola uwagi, a więc w konsekwencji ograniczenie możliwości poznawczych. Wiele z tych zachowań automatycznie przenosimy w dorosłość. Gimnastyka Mózgu® jest jednym ze sposobów na obniżenie poziomu stresu w procesie uczenia się. Ćwiczenia podzielone są na grupy:
ćwiczenia na przekroczenie linii środkowej - przygotowują do bilateralnej pracy w bliskiej odległości (pisanie, czytanie i inne umiejętności wymagające sprawności małej motoryki), oraz do aktywności wymagającej koordynacji ruchowej w sporcie (duża motoryka). Podnoszą koordynację prawa-lewa, góra-dół w obu tych aspektach,
ćwiczenia wydłużające - pomagają rozluźnić napięcia, które gromadzą się w mięśniach i ścięgnach, które skróciły się przez odruch pnia mózgu gdy znajdował się w nowej nieznanej sytuacji, pomagają osiągnąć poczucie zaangażowanej gotowości poprzez uwolnienie od napięć,
ćwiczenia energetyzujące i pogłębiające postawę - pomagają odtworzyć połączenia nerwowe między ciałem a mózgiem ułatwiając przepływ energii elektromagnetycznej przez ciało, podtrzymują poczucie kierunku, stronności, ześrodkowania i skupienia, aktywizują korę nową kierując energię elektryczną do ośrodków logicznych.
Przykładowe ćwiczenia:
§ Ruchy naprzemienne
Wykonaj ruch naprzemienny, kolanem dotknij dłoni lub łokcia. Wykonuj to ćwiczenie dość wolno, bądź świadom ruchu. Możesz go wykonać krzyżując przeciwległą rękę z tyłu ciała. Ćwiczenie powtórz 5-7 razy z każdej strony.
Ćwiczenie usprawnia:
§ Koordynację ruchową
§ Czytanie
§ Pisanie
§ Leniwa ósemka
W powietrzu lub na dużym arkuszu papieru rysuj duży znak nieskończoności ( to właśnie jest leniwa ósemka). Zaczynaj od środka, rysuj w lewą stronę do góry. Głowę trzymaj nieruchomo, podążaj za rysowaną ósemką wzrokiem. Ćwiczenie wykonaj każdą ręką osobno trzy razy, zakończ oburącz również trzema ósemkami.
§ Koordynację ręka-oko
§ Koordynację wzrokową (pole środkowe -
peryferia)
§ Pisanie i rysowanie
§ Słoń
Przyłóż ucho do wyprostowanego ramienia ręki, ręką tą rysuj w powietrzu "leniwą ósemkę" (znak nieskończoności). Zacznij od środka i poruszaj się w lewą stronę do góry. Rysując ósemkę patrz w dal i balansuj ciałem przenosząc jego ciężar z jednej nogi na drugą, uginając przy tym kolana. Wykonaj możliwie obszerne ruchy. Powtórz to ćwiczenie dla drugiej ręki.
§ Zdolności matematyczne
§ Pamięć
§ Słuch
§ Koordynację "oczy-uszy-ręce"
§ Umiejętności pisania ortograficznego
§ Sowa
Lewą ręką chwyć mocno mięśnie barku (czworoboczny część górną) z prawej strony, obróć głowę maksymalnie w prawą stronę, zrób wdech i powoli odwracaj głowę w lewą stronę jednocześnie wydychaj powietrze, utrzymuj brodę na jednej wysokości. Powtórz ten ruch kilka razy i wykonaj to ćwiczenie na drugim ramieniu.
§ Mowę
§ Kontrolę ułożenia ciała w przestrzeni
§ Rozluźnienie mięśni szyi
§ Energetyczne ziewanie
Połóż palce obu rąk na połączeniu żuchwy i szczęki (poczujesz to miejsce otwierając i zamykając usta). Masuj te obszary jednocześnie szeroko otwierając i zamykając usta, udawaj, że ziewasz i wydawaj relaksujące dźwięki ziewania. Po kilku powtórzeniach, że udawane ziewanie zmieni się w prawdziwe, wtedy wykonaj je jeszcze kilka razy.
§ Komunikację
§ Skupienie
§ Ekspresję mowy
§ Odprężenie
§ Kapturek myśliciela
Palcami obu rąk chwyć brzegi małżowin usznych. Masuj jednocześnie obydwoje uszu rozwijając małżowinę uszną zaczynając od góry kończąc na dolnych płatkach. Wykonaj to ćwiczenie 3-5 razy, na koniec rozciągnij ucho we wszystkich kierunkach.
§ Koordynację słuchowo-wzrokową
§ Pamięć krótkoterminową
§ Myślenie abstrakcyjne
§ Odruch ustalenia głowy
§ Rozluźnia napięcie kości czaszki
§ Pozycja Dennisona
Ćwiczenie to składa się dwóch części:
Część 1. Wyciągnij ręce przed siebie, skieruj kciuki w dół, skrzyżuj ręce i spleć dłonie, podciągnij je do klatki piersiowej. Skrzyżuj nogi. Oddychaj powoli przez nos, język trzymaj na podniebieniu. Ćwiczenie wykonuj ok. 1 minutę.
Część 2. Palce złącz opuszkami, stopy ustaw równolegle do siebie, oddychaj luźno i głęboko. Pozostań w tej pozycji ok. 1 minutę.
Ćwiczenie poprawia:
§ Słuchanie
§ Pewność siebie
§ Rozluźnienie
§ Pozytywne nastawienie
§ Punkty pozytywne
Palcami delikatnie dotknij punktów, które znajdują się na czole w połowie odległości między brwiami a linią włosów. Zamknij oczy i pomyśl o sytuacji stresowej, pozostań w tej pozycji aż emocje z nią związane opadną, pozwól sobie na przeżycie tego stresu w wyobraźni. Oddychaj spokojnie do chwili aż poczujesz, że napięcie minęło a ciało się rozluźniło.
§ Kreatywne myślenie
Każdy człowiek uczy się w specyficzny dla siebie sposób, jest wyposażony w typowy dla siebie profil funkcjonowania mózgu. Znając go możemy zrozumieć i pomóc dzieciom i dorosłym w radzeniu sobie ze stresem oraz ze zdobywaniem nowych informacji. Według Kinezjologii Edukacyjnej nie ma ludzi niezdolnych, są tylko tacy, którym trzeba stworzyć odpowiednie warunki do pełnego rozwoju. Często zdarza się, że dzieci mające problem z nauką są bardzo inteligentne lecz nie mają dostępu do wszystkich swoich możliwości, gdyż bodźce z dominującej ręki, ucha, oka bądź nogi wędrują do wyłączonej półkuli mózgowej.
Istnieją 32 profile dominacji, wiedza o nich pozwala przewidzieć, u kogo pojawiają się problemy z pewnymi typami zadań i przetwarzaniem informacji.
Mózg aby działać potrzebuje bodźców, dostarczają ich zmysły, jest to ich wkład w zdobywanie wiedzy o świecie. Nie wszystkich zmysłów używamy w tym samym stopniu, jedne są dla nas ważniejsze inne mniej ważne, jest to związane ze stylem uczenia się. Wolimy posługiwać się bardziej prawą bądź lewą ręką, takiego wyboru dokonujemy także dla oczu i uszu. Tendencja ta nazywa się lateralnością.
Nasz mózg składa się z dwóch półkul, które połączone są ze sobą ciałem modzelowaty, pozwala ono na szybki dostęp do nich - półkuli lewej, która umożliwia dostrzeganie szczegółów, w której odbywają się procesy językowe, planowanie, analiza. logika, poczucie czasu, myślenie przyczynowe i półkuli prawej, w której zachodzą procesy dotyczące wyobrażeń, emocji, spontaniczności, intuicji, wrażeń.
W ramach koncepcji dr Paula Dennisona tak długo nie osiągniemy sukcesu w uczeniu się dopóki nie będzie funkcjonowało połączenie "ciało-intelekt", myśl nie będzie gotowa przejść w działanie. Stan taki nazywany jest w Kinezjologii Edukacyjnej stanem "niskiego biegu", informacje przyjmowane są jednostronnie - na poziomie pracy jednej półkuli. Ograniczenia jednostronnego uczenia się blokują dostęp do bilateralnych funkcji mózgu, zmniejszają kreatywność. Kinezjologia Edukacyjna, a w niej Gimnastyka Mózgu®, pozwala na "włączenie" bilateralnych funkcji ciała (obydwoje oczu, uszu, półkule mózgowe) abyśmy mogli doświadczyć uczenia się w pełnym zakresie naszych możliwości. Wykorzystujemy w tym celu proces pięciu kroków łatwego uczenia się zwany równoważeniem lateralnym.
Po urodzeniu dziecko wkracza w nieprzyjazny świat, w którym pierwszy raz nie są zaspakajane jego podstawowe potrzeby. Samodzielnie musi oddychać i pobierać pokarm.
Natura wyposażyła je jednak w mechanizmy, które pozwalają mu przetrwać, są nimi pierwotne, automatyczne i stereotypowe reakcje odbywające się bez udziału kory mózgowej.
Odruchy bo o nich mowa są aktywne przez pewien czas, aby umożliwić dziecku przetrwanie. Po upływie kilku miesięcy powinny wygasnąć lub przejść pod kontrolę wyższych ośrodków nerwowych, aby umożliwić rozwój bardziej złożonych, kontrolowanych reakcji.
Jeżeli odruchy te pozostają aktywne powyżej 6-12 miesiąca życia mówi się o zakłóceniu w kształtowaniu się układu nerwowego lub też o jego niedojrzałości. Przedłużająca się aktywność pierwotnych odruchów może spowodować występowanie i dominację zachowań niedojrzałych oraz trudności w nabywaniu nowych umiejętności.
Wyższy stopień nieprawidłowości w integracji odruchów może powodować zaburzenia funkcjonowania o większym zasięgu. Może objąć koordynację mięśni małej lub dużej motoryki, percepcję zmysłową, kanały komunikacji.
Analiza odruchów występujących u dziecka czy osoby dorosłej umożliwia nam znalezienie źródeł problemów oraz zastosowanie form skutecznej terapii. Wygaszenie nieprawidłowego odruchu wiąże się bowiem ze zdobyciem nowej umiejętności.
Program integracji odruchów zbudowany jest z ćwiczeń fizycznych, które umożliwiają diagnozę i terapię nieprawidłowo funkcjonujących, a co za tym idzie blokujących rozwój strategii funkcjonowania.
korzyści
"Każdy człowiek kreuje swoją własną rzeczywistość i musi przyjąć całkowitą odpowiedzialność za swoje własne życie."
P . Dennison
§ Kinezjologia Edukacyjna wykorzystuje proste do wykonania przez osoby w każdym wieku, ćwiczenia Gimnastyki Mózgu®, które aktywizują wszystkie części mózgu aby najefektywniej opanować wybraną umiejętność. Aby to było możliwe trzeba w proces uczenia się zaangażować całe ciało a to właśnie umożliwia wykonywanie ćwiczeń GM®.
Badania dowodzą, że ludzie z trudnościami w nauce mają tendencje do korzystania z zasobów jednej półkuli mózgowej, ćwiczenia proponowane przez Kinezjologię Edukacyjną skutecznie pomagają dotrzeć do całego arsenału swoich możliwości.
"Każdy moment w życiu zawiera w sobie jakąś okazję. Umiejętnością jest ją dostrzec."
Galileusz
§ Udział w zajęciach tej metody daje możliwości łatwiejszego uczenia się przez:
- wzrost rozumienia,
- poprawienie zdolności organizacyjnych,
- usprawniają percepcję wzrokowo ruchową i słuchowo ruchową,
- poprawienie pamięci długo i krótkoterminowej,
- wzmocnienie koordynacji i współpracy półkul mózgowych,
- ułatwiają rozwój abstrakcyjnego myślenia,
- wspomagają pozytywne nastawienie i równowagę emocjonalną.
§ Poznane techniki można wykorzystać zawsze gdy zaistnieje potrzeba szybkiego i łatwego skorzystania z posiadanych umiejętności.
Uczestnicy zajęć mogą efektywnie wspierać procesy poznawcze, komunikatywność, rozumienie a to podniesie ich pewność siebie i samoocenę co z kolei zachęci do podejmowania nowych zadań i kreowania pozytywnych zmian.
Dzięki metodą radzenia sobie ze stresem, którym również dysponuje Kinezjologia Edukacyjna, uczenie się jest bardziej efektywne i daje więcej satysfakcji, otwierają się też nowe wcześniej nie zauważalne możliwości.
"Procesy myślenia i uczenia się odbywają się nie tylko w głowie."
C. Hannafort
§ Nasze ciało przez całe życie bierze czynny udział w procesach aktywności intelektualnej. Zmysły nieustannie dostarczają mózgowi informacji dzięki którym rozwija się i tworzy dla ciała nowe możliwości. Coraz bardziej skomplikowany ruch świadczy o większej "wiedzy" i zwiększa nasze możliwości. Ruch inicjuje i wspiera proces uczenia. Kinezjologia Edukacyjna wykorzystuje naturalną potrzebę ruchu, aby usprawnić proces uczenia się. Ćwiczenia, które proponuje Kinezjologia Edukacyjna, nazwane Gimnastyką Mózgu®, można wykonywać niezależnie od wieku i sprawności fizycznej. Przez całe życie stykamy się z nowymi sytuacjami, podejmujemy nowe wyzwania, stawiamy sobie nowe cele, wymagania i właśnie Gimnastyka Mózgu® uczy jak łatwiej sprostać tym wymaganiom jak spełniać własne marzenia i urzeczywistniać cele.
§ Każdy człowiek ma potencjalne możliwości zdobycia nowych umiejętności. Na jego drodze życiowej pojawiają się jednak przeszkody (stres, brak motywacji, profil uczenia się itd.), które utrudniają mu ich osiągnięcie. Dzięki szybkim, zabawnym i energetyzującym ćwiczeniom proponowanym przez Paula Dennisona w Gimnastyce Mózgu® można efektywnie przygotować się do szybkiego łatwego uczenia się.
§ Jest to metoda, która poprawia efektywność uczenia poprzez wzrost koncentracji, podniesienie motywacji, poprawienie koordynacji ruchowej, usprawnienie wzroku (rozszerzenie pola widzenia i poprawę ruchomości oczu).
cele i grupa docelowa
...
renata.misia