Rodzice wobec diagnozy uszkodzenia słuchu u dziecka.doc

D.Kornas-Biela Rodzice wobec diagnozy uszkodzenia słuchu u dziecka.

Stadia procesu adaptacji przez które przechodzą rodzice dziecka z uszkodzeniem słuchu:

1.     OKRES NIEPEWNOŚCI I POSZUKIWAŃ PRAWDY:

Uszkodzenie słuchu jako niepełnosprawność jest specyficznym zaburzeniem , które wyraża się m.in. tym, że przez jakiś czas po urodzeniu  rodzice nie zdają sobie sprawy z jej istnienia. Okres ten charakteryzuje się cechami:

a)     Huśtawka emocjonalna- sytuację sprzyjającą wahaniom nastroju stwarza częściowy niedosłuch, gdyż ułatwia podtrzymywanie nadziei, że dziecko dobrze słyszy. Emocjonalne niezrównoważenie, rodzice niestali emocjonalnie, podatni na zmienne nastroje w zależności od zauważonych trudności  lub postępów rozwojowych dziecka. Kobieta bardziej podatna na wahania samopoczucia , mężczyzna poczuwa się do obowiązku bycia wsparciem dla żony i tłumi własne niepokoje i smutki, wobec czego może szukać ich rozładowania w używkach. 

b)    Gorączka diagnostyczna- rodzice chodzą od lekarza do lekarza, gdyż nie są pewni czy diagnoza jest słuszna. Bacznie obserwują dziecko, szukają informacji  chorobie w prasie i książkach. Stan podwyższonego napięcia nerwowego powoduje napięcie i rozdrażnienie, pojawiają się reakcje wybuchowe, nieadekwatne do bodźca tzw. uczuleniowe- trudno zrozumiałe dla otoczenia i samych rodziców, a wynikające z ich podwyższonej wrażliwości.

c)     Poszukiwanie potwierdzenia- w zależności od osobowości rodziców ich zachowania są zróżnicowane. Optymiści szukają potwierdzenia, że dziecko jest na pewno słyszące, są oni w stanie łatwiej przyjąć diagnozę i nie zaprzeczyć jej. Pesymiści szukają upewnienia się ,że dziecko na pewno nie jest głuche, nie doceniają możliwości wyników korzystnych i rozwiania ich obaw. Pesymiści są szczególnie podatni na przedłużanie się okresu żałoby po diagnozie oraz sprawia im trudności zaakceptowanie dziecka niesłyszącego.

2.     SZOK:

Jest szczególny wtedy gdy rodzice dowiedzieli się o uszkodzeniu słuchu niespodziewanie lub byli przekonani ,że problem dziecka jest mało znaczący. Jest to najkrótszy okres, ale charakteryzuje się bardzo intensywnymi emocjami. Rodzice mają poczucie, że ‘’świat się zawalił’’, są odrętwiali i nic do nich nie dociera. Pomoc rodzicom w tej sytuacji polega byciu przy nich i ofiarowaniu im swojego czasu, potrzebna jest im atmosfera bezpieczeństwa i zaufania, Jeśli stan szoku się przedłuża pomocne może być stwarzanie sytuacji sprzyjających wyrażaniu uczuć i wątpliwości. Nie należy utwierdzać ich w beznadziejności i rozpaczy. Nie jest to odpowiedni czas do przekazywania informacji  o terapii.(rodzice przytłoczeni przez cierpienie niewiele zapamiętają)

3.     ZAPRZECZANIE:

Rodzice koncentruj się na poszukiwaniu pomocy, jednak wielu odrzuca diagnozę lekarza, starają się uwierzyć ,że to nieprawda. Obserwują każda oznakę wskazującą na to, że dziecko słyszy. Czasami mechanizm ten jest wspierany mechanizmem wyparcia( rodzice zachowują się tak jak gdyby nic się nie wydarzyło, jakby nie wiedzieli, że ich dziecko nie słyszy). Występuj tu tzw. ’’gorączka terapeutyczna’’- rodzice chodzą od specjalisty do specjalisty, korzystają także z metod medycyny niekonwencjonalnej. Pomoc rodzicom polega na okazaniu zrozumienia dla ich trudności w przyjęciu niepełnosprawności dziecka. Powinno przekazywać się im na bieżąco wyniki badań i możliwości terapeutycznych, mówienie całej prawdy, niepodważalnie autorytetu innych profesjonalistów

4.ŻAŁOBA:

Po stracie dziecka ‘’normalnego’’, jest stanem trudnym i długotrwałym. Może mieć różną intensywność- od przygnębienia i apatii po odczucie, że ‘’wszystko jest stracone’’, oraz głęboką depresję. Strata dotyczy najczęściej poczucia własnej wartości, pozytywnego obrazu siebie, satysfakcji z dziecka. Do smutku dołącza się jeszcze poczucie osamotnienia niezrozumienia ze strony innych. Smutek wzmagany jest poczuciem wstydu, który obejmuje osobę dziecka i jego zachowanie( wstyd gdy dziecko miga) i samego siebie jako rodzica i jest wzmacniany przez stosunek otoczenia. Cierpiący rodzice nie są w stanie skoncentrować się na myśleniu o przyszłości. Pomoc rodzicom polega na podkreślaniu normalności ich relacji, na wyrażaniu uznania dla ich przywiązania i miłości do dziecka. Polega także na słuchaniu, trwaniu przy rodzicach, podkreślaniu wszelkich oznak normalnego rozwoju dziecka. Należy zwrócić rodzicom uwag na wzmocnienie wiezi małżeńskiej, mężczyzna i kobieta inaczej przeżywają ten okres, kobiety otrzymują więcej wsparcia  ze  strony innych, od mężczyzn oczekuje się by nic nie okazywali i byli wsparciem dla żony.

5.POCZUCIE WINY:

Wystąpienie wady słuchu u dziecka wywołuje pytania; dlaczego? , dlaczego mnie? Powszechne jest traktowanie wady dziecka jako kary za własne lub rodzinne grzechy z przeszłości. Na przeżywanie poczucia winy bardziej narażone są matki bo to one urodziły chore dziecko, przez to są skłonne do przyjmowania wobec dziecka postawy pobłażliwej lub unikają kontaktu z dzieckiem gdyż powoduje to u nich przykre uczucia. Czasami rodzice szukają winnego we współmałżonku. Rodzice odczuwają wobec dziecka ambiwalentne uczucia: miłość i nienawiść , które sprzyjają niekonsekwencji w wychowaniu. Pomoc rodzicom polega na stworzeniu atmosfery zaufania sprzyjającej stawianiu pytań , wyjaśnienie wszelkich wątpliwości obojgu małżonkom (aby kobieta nie czuła się odpowiedzialna za przekazywanie trudnych spraw małżonkowi i nie była narażona na podejrzenia o zafałszowania na swoją korzyść)Rodzice muszą mieć okazje do wyrażania swoich najgłębszych niepokojów.

6.ZŁOŚĆ:

Poczucie winy jest forma agresji skierowaną do siebie, złość zaś jest skierowana na innych. Ból z powodu niepełnosprawności dziecka powoduje złość do świata, Boga, ludzi za niezawinione cierpienie i niesprawiedliwą karę. Pomoc rodzicom polega na ukierunkowanie energii złego uczucia na pozytywny cel. Złość może wyprowadzić ich z letargu i być twórczą siłą ale musi być ukierunkowana na pozytywne cele związane z rehabilitacją dziecka. Trzeba pozwolić rodzicom na akceptację złości, aby przestali ją tłumić gdyż wtedy wraca pogłębiona depresja.

7  .AKCEPTACJA I ADAPTACJA:

Akceptacja dziecka z uszkodzonym słuchem nigdy się nie kończy. W miarę jak rodzice nabierają umiejętności jak pomóc dziecku ustępują ich negatywne uczucia. Należy więc wyposażyć rodziców w sposoby podniesienia ich samooceny oraz wiary w siebie i dziecko. W wiarę , że mogą osiągnąć cele życiowe pomimo głuchoty dziecka. Ważne jest  właściwe przeorganizowanie życia , taki podział ról ,aby rodzice mimo wady dziecka mogli rozwinąć w sobie nowe cechy charakteru(cierpliwość, wyrozumiałość)

1