Wykład 1
20.02.2008 A+D
Prokreacja – Ogół zjawisk i zachowań związanych z rozrodczością człowieka i wydawaniem na świat potomstwa.
Należy uwzględnić różnicę w przedmiocie psychopedagogiki prokreacji oraz psychologii prenatalnej. Przedmiotem tej pierwszej jest człowiek dorosły biorący udział w procesach prokreacyjnych, druga zajmuje się człowiekiem w prenatalnym okresie rozwoju[1]. Warto podkreślić, że określenie psychopedagogika prokreacji jest terminem związanym z działalnością środowisk naukowych KUL, część polskich naukowców używa terminologii raczej medycznej, dla przykładu: psychologia rozrodu.
W rozważaniach nad prokreacją należy uwzględnić następujące aspekty:
Aspekt biologiczny
Dotyczy on całej dostępnej nam wiedzy biologicznej związanej z powstawaniem człowieka, czyli zjawiska poczęcia, procesów rozwojowych, faktów związanych z porodem i połogiem. Uwzględnia się również takie zagadnienia jak miesiączkowanie, menopauza, andropauza, etc.
Aspekt biologiczny sam nie wystarcza do wyjaśniania prokreacji, pozostaje bowiem w relacji zależności z aspektami: psychicznym i społecznym.
Aspekt medyczny
Jest on nabudowany na aspekcie biologicznym. Związany jest z międzypokoleniowym przekazem wiedzy odnośnie przebiegu ciąży, porodu, etc. Podkreśla się tutaj, iż wiedza medyczna ma wpływ na formowanie się swoistych rytuałów zachowań związanych z prokreacją.
Aspekt psychiczny
Związany jest przede wszystkim z dwustronną relacją pycho – somatyczną oraz somatyczno – psychiczną. Oznacza to, że zarówno potrzeby, oczekiwania czy emocje mają wpływ na zachowania i zjawiska związane z prokreacją[2], jak i same zjawiska związane z prokreacją dostarczają silnych emocji, mogą wyzwalać impulsy do zmian w osobowości. Sama osobowość wyznacza również znaczenie jakie osoba przypisuje prokreacji.
Aspekt społeczny
Prokreacja jest przeżywana zgodnie ze standardem społecznym.[3] Wyznacza on zachowania, ma wpływ na ocenę tych zachowań, wpływa więc również na przeżywanie. Z jednej strony więc społeczeństwo strukturalizuje doświadczenia, ale z drugiej daje jednostce na przykład poczucie bezpieczeństwa.
Oczywiście powstaje w związku z tym bardzo ważne pytanie: jak społeczeństwo ocenia i określa prokreację? W starotestamentalnym okresie rozwoju kultury żydowskiej bezpłodność była traktowana jako Boskie przekleństwo, a z kolei liczebność dzieci wyznaczała Boże błogosławieństwo.[4] Obecnie, po przemianach związanych głównie z rewolucją seksualną lat sześćdziesiątych dwudziestego wieku, płodność czy dzietność jest traktowana jako szczególna klątwa, utrudniająca kobiecie „samorealizację”.
Aspekt duchowy
Rzadko uwzględniany, również w literaturze katolickiej. Chodzi tu o analogię i zapożyczanie pojęć związanych z rodzicielstwem do opisania relacji duchowych pomiędzy osobami, np.: macierzyństwo lub ojcostwo duchowe. [5]
1
[1] Więcej na ten temat w wykładzie 2.
[2] Należy podkreślić znaczenie interakcji z dzieckiem w okresie prenatalnym.
[3] Zachodzi zatem relacja pomiędzy aspektami psychicznym i społecznym.
[4] Por. błogosławieństwo, które otrzymuje do Boga Abraham.
[5] Informacje dotyczące psychologii prenatalnej zostały przeniesione do wykładu 2.
PiterMax2024