choroby_zakazne_i_cywilizacyjne.doc

Temat: Choroby zakaźne i cywilizacyjne – przyczyny, regiony występowania, możliwości ograniczenia.

Świat przez wiele pokoleń nękany był przez różnego rodzaju choroby, zarazy, klęski żywiołowe itp. Niektórzy ludzie poświęcali swe życie, by takowym zapobiegać. W dzisiejszych czasach nie można powiedzieć o całkowitym zniszczeniu wirusów, które powodują różnego rodzaju choroby. Na co dzień borykamy się z tymi niegroźnymi, bądź bardziej. Jedno jest pewne – naukowcom udało się zminimalizować skutki działań tych „nieszczęść”. Jednak nie można tego zlekceważyć. Wirusy zniszczone w porę są mniej szkodliwe od tych zadawnionych.

Choroby zakaźne - proces biologiczny, który zachodzi w organizmie ludzkim wskutek wtargnięcia rozwoju w nim zarazków chorobotwórczych.

Źródłem chorób tego typu jest człowiek bądź zwierze. Czynniki w owym organizmie mogą powstawać, mnożyć się, jak również mutować (zwykle ten proces jest dla nas najbardziej niebezpieczny). Osoba, która przenosi zarazki nazywana jest nosicielem. Zarazić można się w sposób pośredni np. wspólne użytkowanie z chorym mieszkania, naczyń, toalety i innych przedmiotów codziennego użytku, oraz bezpośredni - bliskie obcowanie z chorym. Bakterie mogą również być przenoszone przez owady czy gryzonie. Zakażenie następuje w wyniku przeniknięcia zarazków do organizmu i muszą być do tego spełnione określone warunki takie jak: odpowiednie miejsce, dostateczna ilość, dostateczna zjadliwość oraz zdolność do przeciwstawienia się układowi odpornościowemu organizmu. Po tym następuje okres wylęgania choroby i jej rozwój. Choroba kończy się wyzdrowieniem albo śmiercią. 

Oto niektóre z nich:

- Ospa (ospa prawdziwa), ciężka wirusowa choroba zakaźna, bardzo zakaźna; toksemia, wysypka kolejno: plamista, grudkowa, pęcherzykowata, krostowa, pozostawiająca blizny; zależnie od rodzaju wysypki – różne typy, np. czarna ospa; przebycie ospy daje trwałą odporność na nią; leczenie objawowe, zapobieganie – na obszarach występowania – szczepienia (obowiązkowe).

- Różyczka, wirusowa choroba zakaźna o łagodnym przebiegu, głównie u dzieci; gorączka, obrzęk węzłów limfatycznych, różowa, plamista wysypka; przebycie w pierwszych trzech miesiącach ciąży grozi niebezpieczeństwem powstania wad rozwoju płodu.

- Świnka (nagminne zapalenie przyusznicy), ostra, wirusowa choroba epidemiczna; zakażenie kropelkowe; obrzmienie przusznic (czasem obustronne) , ból; powikłania: zapalenie opon mózgowych, jąder, jajników (grozi nawet bezpłodnością); leczenie objawowe.

- Kiła (choroba francuska), przewlekła (wrodzona lub nabyta) choroba weneryczna wywołana zakażeniem krętkiem bladym, głównie przez kontakt płciowy; kiła pierwotna – wrzód twardy, kiła wtórna – wysypka na sqrze i błonach śluzowych, kiła późna – kilaki, i zmiany narządowe, kiła układu nerwowego (porażenie następujące, wiąd rdzenia); leczenie antybiotykami (penicylina).

- AIDS, czyli nabyta niewydolność układu odpornościowego, powstaje w wyniku zakażenia organizmu wirusem, który niszczy białe krwinki. Osłabia to siły broniące organizm przeciwko wielu chorobom – przebiegają one wtedy bardzo ciężko i zawsze kończą się śmiercią. Wirus przenosi się drogą płciową lub przez krew, dlatego to chorzy na hemofilię, którym trzeba było dokonać transfuzji krwi, ulegali zakażeniu, jeśli nie przestrzegano przy niej pewnych zasad bezpieczeństwa. Również kobieta w ciąży może zarazić płód wirusem. Zakażenie wykrywa się przez analizę krwi. Nosiciele wirusa mają dodatkowo odczyny serologiczne przeciwko HIV i choć nie u wszystkich choroba się rozwija, wszyscy są zakażeni.

Choroby zakaźne spotykane są na całym świecie w większej bądź mniejszej ilości. Już w Starożytnych Chinach borykano się z problemami tego typu. Dowody „walk” zostały również zamieszczone w Księgach Hipokratesa.

Choroby cywilizacyjne to schorzenia związane z negatywnymi skutkami życia w

warunkach wysoko rozwiniętej cywilizacji. Zaliczamy do nich: nadciśnienie tętnicze, chorobę niedokrwienną serca, udar mózgu, nowotwory, cukrzycę, osteoporozę, POChP (Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc) oraz choroby alergiczne. Największym zagrożeniem dla naszego życia i zdrowia są choroby układu krążenia. Stanowią one przyczynę śmierci co drugiej osoby w Polsce. Z powodu nowotworów złośliwych umiera około 24,5% pacjentów. Blisko 2 miliony Polaków cierpi na cukrzycę, z czego połowa nie wie o chorobie i jej nie leczy. Na astmę chorują około 2 miliony dorosłych i ponad milion dzieci. Choroby te występują głównie w krajach wysoko rozwiniętych, ponieważ te związane są z osiadłym trybem życia, a ten, ostatnio, stał się bardzo popularny wśród tego typu państw.

Czynniki powodujące choroby cywilizacyjne to między innymi: siedzący tryb życia, nieprawidłowa dieta (obfitująca w tłuszcze zwierzęce i cukry proste), palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, wysoki poziom stresu. Istotną rolę odgrywa również niestosowanie się pacjentów do zasad profilaktyki: niewykonywanie badań, nieakceptowanie konieczności eliminacji czynników ryzyka, ignorowanie wczesnych objawów chorób. Polskie społeczeństwo jest w dużej mierze narażone na czynniki sprzyjające chorobom cywilizacyjnym. Świadczą o tym dane z wieloośrodkowego ogólnopolskiego badania stanu zdrowia ludności – WOBASZ, zrealizowanego w ramach programu Ministerstwa Zdrowia, Polkard 2003-2005. Na ich podstawie oszacowano, że 42% mężczyzn i 25% kobiet w Polsce pali papierosy; na nadwagę i otyłość cierpi 61,6% panów i 50,3% pań w naszym kraju, a mała aktywność fizyczna charakteryzuje ponad 50% dorosłych Polaków.

Oto przykłady niektórych nie których z tych chorób oraz ich profilaktyka:

Choroby nowotworowe
Wiele z postaci nowotworów jest możliwych do zdiagnozowania w bardzo wczesnym stadium nawet wtedy, kiedy nie mamy jeszcze do czynienia z chorobą nowotworową, a jedynie ze zmianami przedrakowymi. Pacjenci powinni utrzymać stan tzw. podwyższonej czujności onkologicznej. Aby uchronić się przed zachorowaniem na chorobę nowotworową regularnie powinniśmy poddawać się również następującym badaniom:

·              Badanie palpacyjne prostaty (mężczyźni po 50 roku życia lub po 40, gdy rak prostaty występował w rodzinie).

·              Cytologia (wszystkie kobiety w ciągu 3 lat od rozpoczęcia życia płciowego, lecz nie później niż po 21 roku życia).

·              Mammografia (kobiety po 50 roku życia).

·              Badanie obecności krwi w kale (po 45 roku życia).

Osteoporoza
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zalicza osteoporozę do głównych chorób cywilizacyjnych. Wśród przyczyn zgonów zajmuje ona trzecie miejsce - po chorobach układu krążenia i nowotworach. Częstość występowania osteoporozy wzrasta z wiekiem, szczególnie wśród kobiet. W związku z wydłużaniem się długości życia i wzrostem odsetka ludzi starych w populacji, problem osteoporozy będzie ciągle narastał.

Z danych epidemiologicznych wynika, że w Polsce ponad 25% populacji po 50 roku życia zagrożona jest złamaniami osteoporotycznymi. Obliczono, że w świecie liczba złamań tylko kości udowej, wynosząca obecnie 1,6 mln, w roku 2025 osiągnie wielkość prawie 4 mln, a w roku 2050 ponad 6 mln. Aby skutecznie przeciwdziałać wystąpieniu choroby należy stosować takie działania profilaktyczne jak:

·              Regularne badania gęstości kości udowej lub kręgosłupa (kobiety powyżej 45 roku życia).

·              Zrezygnowanie z palenia tytoniu oraz ograniczenie spożycia alkoholu i kawy.

·              Aktywność·              fizyczna – wskazany jest aerobik, ale nie np. długodystansowe biegi, bo te sprzyjają osteoporozie.

·              Dostarczenie organizmowi należytej ilości wapnia – dzienne zapotrzebowanie na wapń w okresie klimakterium i u osób starszych wynosi około 1500 mg.

Cukrzyca
Modelowym przykładem wpływu stylu życia na rozwój cukrzycy są Indianie Pima żyjący w Arizonie. Na początku ubiegłego stulecia Indianie Pima toczyli walkę o przetrwanie, żyjąc w prymitywnych warunkach oraz skromnie się odżywiając.. Na początku XXI wieku zanotowano w tej populacji ok. 60% wzrost zachorowań na cukrzycę typu 2 związany z przyjęciem stylu życia rozwiniętej cywilizacji. Badania dowodzą, że zmieniając swój tryb życia, można zmniejszyć ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2
o ponad połowę. Co zatem należy zrobić, aby uniknąć tego schorzenia?

Do podstawowych zasad należą:

·              Profilaktyczne sprawdzanie stężenie cukru we krwi (każda osoba po 45 roku życia raz na trzy lata).

·              Zapobieganie nadwadze i otyłości – najskuteczniejszy sposób profilaktyki cukrzycy. Pozbywając się tylko 5% zbędnych kilogramów, można zmniejszyć·              ryzyko tej choroby o 80%, a nawet całkowicie je wyeliminować·              .

·              Ograniczenie się do jednej porcji mięsa raz na 2–3 dni i zmniejszenie spożycia tłuszczu do 42g dziennie.

·              Zmiana diety na taką, w której połowę produktów zbożowych (chleb, makaron, ryż) stanowiłyby produkty pełnoziarniste – bogate w błonnik, który pomaga utrzymać·              poziom cukru w ryzach.

·              Ograniczenie spożycia słodyczy i słodkich płynów.

·              Zwiększenie aktywności fizycznej, ponieważ wysiłek fizyczny zapobiega magazynowaniu tkanki tłuszczowej oraz poprawia reakcję organizmu na insulinę, dzięki temu obniżając stężenie cukru we krwi.