Zagadnienia wprowadzające
Cywilizacja – osiągnięcia ludzkości na przestrzeni lat
Ery cywilizacji (Podział taki jest determinowany pozyskiwaniem energii):
Ø agrarna (wiązana z rolnictwem) – natura zakreślała cykl czasowy; praca człowieka i zwierząt; odnawialne źródła energii
Ø przemysłowa – źródła nieodnawialne (ropa, węgiel)
Ø technotroniczna, kosmiczna, postindustrialna, trzecia fala, rewolucja naukowo – techniczna
Przejście w kolejne ery może sugerować:
Ø zmiana stylu życia, modelu rodziny
Ø zmiana funkcjonowania ekonomicznego (konsumenci => resumenci)
Ø poszukiwanie nowych źródeł energii (energia odnawialna np. wiatraki)
Ø nowe metody wyrobu (linia montażowa)
Ø system zarządzania (uszczuplenie systemu przy wzroście efektywności)
Ø rozwój podejścia do zarządzania zasobami ludzkimi w organizacji
Termin ZZL jest stosunkowo młody. Używa się go od 12-15 lat. Wcześniej używano nazw:
Ø zarządzanie kadrami
Ø zarządzanie personelem
Ø zarządzanie ludźmi
Organizacja składa się z:
Ø Model 7S
Ø Model czteroelementowy – organizacja jest systemem, w którym występują 4 podsystemy wzajemnie od siebie zależne
o cel lub cele
o ludzie
o zasoby materialne
o struktury organizacyjne
System – wyodrębniona część naszej rzeczywistości złożona z podsystemów, które muszą funkcjonować, aby funkcjonował cały system. Każdy podsystem dąży do chaosu, dlatego kierownictwo musi nadzorować system. System uporządkowany działa poprawnie.
Najcenniejszym zasobem organizacji są ludzie i posiadana przez nich wiedza. Dzięki temu zmieniono podejście do zarządzania.
Przesłanki:
Ø dążenie do pełnego zaangażowania pracowników do relacji celów organizacji
Ø zaangażowanie kierownictwa najwyższego szczebla w przygotowanie systemu ZZL
Ø inwestowanie w pracowników poprzez szkolenia
Modele ZZL
1. model tradycyjny – szkoła klasyczna; 2 kierunki
Ø naukowe zarządzanie
· 4 zasady F. Taylora:
o podstawowe czynniki powodujące niską wydajność
o złe metody motywacji
o rozbieżność między umiejętnościami a stanowiskiem
o wysoka wydajność powoduje bezrobocie
o podział pracy – wykształcenie się specjalizacji
o dostosowanie warunków pracy do pracownika
o każda praca wymaga przygotowania i poinstruowania pracownika
o dostosowanie pracy pracownika do technologii produkcji
o dostosowanie odpowiedniego systemu motywacji – bodźce materialne, wynagrodzenie
· metody graficzne pracy ludzi
· cykl działania zorganizowanego – H. Le Chateliera
o jasny cel działania
o analiza środków i warunków działania
o planowanie działania
o pozyskanie środków i warunków do realizacji planu
o realizacja planu
o kontrola
· sprawne działanie – działanie efektywne, przynoszące rezultaty
o skuteczne
o korzystne
o ekonomiczne
Nie wszystkie przesłani muszą być spełnione
działanie przeciw-skuteczne – oddalanie się od celu
· 3 prawa harmonii K. Adamiecki – harmonia wszelkich działań w organizacji
Ø zarządzanie administracyjne
· 6 grup czynności Fayold :
o funkcja przewidywania (planowanie)
o f. organizowania
o f. rozkazywania (motywowanie, przewodzenie)
o f. koordynowania
o f. kontrolowania
· teoria Webera – idealna biurokracja; opisuje 3 podstawowe typy władzy organizacyjnej:
o tradycjonalistyczna
o charyzmatyczna (bezwzględne podporządkowanie podwładnych kierownikowi)
o legalna (władza wynika z prawa)
2. model związany ze szkołą behawioralną (stosunków międzyludzkich)
· Maslow – teoria potrzeb:
Ø fizjologiczne
Ø bezpieczeństwa
Ø przynależności społecznej
Ø uznania
Ø samorealizacji
Potrzeby wyższego rzędu nie zostaną zaspokojone, jeżeli nie zostaną zaspokojone potrzeby niższego rzędu
potrzeba => cel => działanie => potrzeba itd.
· Mc Gregor – teoria X i teoria Y
Ø teoria X – człowiek przejawia niechęć do pracy i nie ma żadnych aspiracji; człowieka trzeba zmuszać do pracy
Ø teoria Y – człowiek musi mieć warunki do odpoczynku i zabawy; człowiek jest chętny do pracy jeżeli zajmuje odpowiednie stanowisko i ma stworzone odpowiednie warunki
· szkoła ilościowo – systemowa
3. model zasobów ludzkich
Zasady ZZL
Każdy etap rozwoju cywilizacyjnego posiada szyfr, czyli zasady i teorie, które odnoszą się do zarządzania zasobami ludzkimi.
Ø zasada standaryzacji – zasada pojawiła się na etapie ery przemysłowej (np. fabryki);
· Wajll – Poczta amerykańska (jakie procedury wprowadzić, aby 2 listy do tego samego adresata docierały w tym samym czasie)
· teoria Taylora – wprowadzenie procedur w celu wykonania jednego zadania, na jednej maszynie i w określonym czasie
· Lenin korzystał z zasady standaryzacji i chciał zestandaryzować całe życie w Rosji
· Standaryzacja rozpoczęła się od produkcji i rozprzestrzeniła się na inne dziedziny: szkolenie pracowników, system metryczny, ceny (Steward założył sklep z materiałami i nićmi w Nowym Jorku i wprowadził standaryzację cen)
· Obecnie standaryzacja występuje w szkolnictwie, administracji (KPA)
Ø zasada specjalizacji – pojawiała się już w erze agrarnej
· 1720 r. – Raport wymiany handlowej pomiędzy Anglią a Indiami zawierał zasadę specjalizacji
· Specjalizacja w handlu zmniejsza czas potrzebny na handle i siłę roboczą
· Smiths „Rozważania nad naturą narodu” – zagadnienia podziału pracy (specjalizacja pracy)
· Specjalizacja służy zwiększeniu wydajności pracy
· 1908 r. – powstaje pierwszy samochód Ford T (Henry Ford), do wyprodukowania którego potrzebnie jest 7800 zadań. Zaczęto się zastanawiać jakich pracowników potrzeba do wykonania jednego samochodu
· Specjalizacja przekształciła się w profesjonalizm
Ø zasada synchronizacji – powstała w erze przemysłowej i była związania z rozbieżności pomiędzy produkcją a konsumpcją
· Na pracę robotników wpływały maszyny. Ich czas był zależny od maszyn ( w erze agrarnej pracę kształtował czas poprzez zmianę pór roku)
· Największy wpływ na synchronizację miały ceny maszyn. zaczęto synchronizować czas ludzki i czas maszyn.
· W tym okresie zaczęły powstawać zegary
· Już w szkole przyzwyczajamy dzieci do czasu i punktualności (dzwonek na lekcje); w szpitalach synchronizacja polega na wykonywaniu określonych czynności o określonych porach (budzenie, posiłki, badania itp.)
Model ZZL (3. model z modeli ZZL – patrz wyżej)
Ø Model Mitchigen (związany z badaniami na uniwersytecie)
· 4 funkcje ZZL:
o dobór – rekrutacja i selekcja
o ocenienie
o wynagradzania
o rozwój
· Realizacja tych funkcji ma prowadzić do osiągnięcia określonych efektów
· Model ten powstał na podstawie rozumowania dotyczącego sił oddziaływania na organizację:
o siły polityczna (ekonomiczne)
o siły kulturowe
o siły działalności (kierunku działalności)
Ø Model Harvardzki (związany z badaniami na uniwersytecie)
· 4 obszary ZZL:
o partycypacja pracowników
o ruchliwość pracowników
o system wynagradzania
o system pracy
· Realizacja w ramach obszarów powoduje efekty krótko i długoterminowe
Ø Model Shullera (badacz niemiecki)
· Strategia organizacji – wytyczanie celów długookresowych oraz sposobu ich realizacji; cele są bardzo ogólnie zdefiniowane; na strategię oddziaływają czynniki zewnętrzne i wewnętrzne, a w związku z tym tworzy się cele strategiczne i strategię ZZL
· Misja – rola, do której została powołana organizacja; jest najbardziej ogólnym założeniem strategii
· Wizja – pewne wyobrażenie dot. organizacji
Planowanie Zasobów Ludzkich
planowanie – ustalanie przyszłych działań jakie zamierza się podjąć dla osiągnięcia celów
Planowanie jest procesem skomplikowanym, głownie ze względu na brak pewnych informacji:
o jakie przyszłe zjawiska będą się rozwijać
o na każdy przedmiot planowania wpływają czynniki zewnętrzne i wewnętrzne
o brak danych ilościowych które uniemożliwiają planowanie działań
o wpływ na działania mają inne podmioty funkcjonujące w organizacji (koordynacja, współpraca)
o w skutek czynników utrudniających plan w fazie jego realizacji musi być modyfikowany
Cechy dobrego planu:
o jasny o zrozumiały
o realny
o akceptowalny
o spójny – musi odpowiadać możliwością spółki
o celowy
o możliwy do nadzorowania
o pobudzający do działania
o modyfikowalny
planowanie zasobów ludzkich – ustalanie działań , aby pewna organizacja posiadała zasoby ludzkie niezbędne do realizacji określonych celów
korzyści planowania zasobów ludzkich umożliwia:
o uzyskanie odpowiedniej liczby pracowników o określonych cechach i kwalifikacjach
o utrzymanie odpowiedniej liczby pracowników o określonych cechach
o efektywne wykorzystanie ludzi w organizacji
o permanentne stosowanie szkoleń
o zwolnienia pracowników nieprzydatnych
analiza problemów:
o wizja, misja i cele organizacji
o plany w różnych zakresach funkcjonowania
o sytuacja na rynku pracy
o aktualności i dostępność ofert pracy
o...
niundzia