Przedmiot badan ZO
Nauka o zachowaniach w organizacji zajmuje się systematycznym badaniem działań i postaw ludzi w ramach organizacji.
Przedmiot badań zachowań w organizacji są działanie(zachowania) oraz postawy członków organizacji.
Typy zachowań będące wyznacznikami przydatności pracownika:
1-produktywność-zachowanie związane ze sprawnością i efektywnością pracy
2-absencja-uchylanie się od pracy wynikające ze złej organizacji pracy, z niskiego poziomu technicznego
3-częstotliwość zmian miejsca pracy-zachowanie rezygnacyjne dowolne lub wymuszone, związane ze złą organizacją pracy lub nieprzystosowaniem jednostki do wymagań organizacyjnych lub technicznych
4-zadowolenie z pracy-zachowanie związane z przejawianiem pozytywnej postawy wobec pracy i współpracowników
Pojęcie organizacji: jest strukturą formalną o zaplanowanej koordynacji, obejmującą dwie lub więcej osób, które mają wspólny cel. Charakteryzują ją formalne role, które określają i kształtują zachowanie jej członków.
Funkcję zachowania organizacyjnego menedżera:
1) planowanie- wybór i zdefiniowanie celów, opracowanie strategii ich osiągania oraz ułożenie planu koordynacji aktywności pracowników skierowanej na osiągnięcie celów.
2) organizowanie- wyodrębnienie określonych zadań dotyczących realizacji celów cząstkowych oraz zapewnienie środków do ich realizacji
3) kierowanie- motywowanie ludzi do pracy, organizowanie właściwych stosunków między ludzkich, wybór najefektywniejszych kanałów informacyjnych oraz minimalizowanie konfliktów interpersonalnych.
4) kontrolowanie
Role menedżera:
1)interpersonalna –układ stosunków społecznych wokół wspólnego celu
2)informacyjna- wykonywanie właściwej i efektywnej sieci komunikacji do szybkiego i adekwatnego przekazu informacji ważnych dla prawidłowego funkcjonowania firmy.
3)decyzyjna- związana z inicjowaniem nowych pomysłów organizacyjnych, alokacją zasobów ludzkich i materialnych, usuwaniem przeszkód organizacyjnych oraz z negocjacjami.
Zdolności kierownicze:
1)sprawność techniczna- związane z przygotowaniem teoretycznym i doświadczeniem profesjonalnym
2)sprawność psychiczna- zdolność do prac z innymi ludzmi
3)sprawność umysłowa- zdolność do analizowania i diagnozowania złożonych sytuacji oraz umiejętności podejmowania decyzji, zwłaszcza ryzykownych
Cele nauki o ZO:
1)wyjaśnianie- szukanie odpowiedzi na pytanie dlaczego jednostka lub grupa zrobiła to lub owo
2)przewidywanie- określenie skutków danego działania
3)kontrolowanie- wykorzystanie wiedzy o zachowaniach w organizacji do wywierania wpływu na zachowanie jednostki lub grupy
Wyzwania wobec organizacji i zachowań organizacji
1)Poprawa jakości i wydajności
Kompleksowe zarządzanie przez jakość(TQM- TOTAL QUALITY MANAGMENT)
Założenia:
#skupienie uwagi na kliencie #troska o nieustanne udoskonalanie #Poprawa jakości wszystkiego, czym zajmuje się organizacja #Przekazywanie władzy pracownikow
TQM - kompleksowe zarządzanie przez jakość jest metodą zarzadzania motywowana stałym dążeniem do zaspokojenia klienta dzięki nieustannemu usprawnianiu wszystkich procesów w organizacji.
Reeingineering – radykalne przeprojektowanie organizacji; następuje wtedy gdy organizacja przeprowadza głęboką samoocene tego co w niej się dzieje
2)Zarządzanie różnorodnością siły roboczej
3)Odpowiedz na globalizację
4)Delegowanie uprawnień
5)Stymulowanie innowacji i zmiany
6)Wzmocnienie lojalności pracowników
Priorytety współczesnej organizacji:
1)Zdolność do plastyczności i zmiany
2)Kreatywność i innowacyjność w dziedzinie produkcji, usług i kontaktów handlowych
3)Priorytet dla zasobów personalnych
4)Kwalifikowanie pracownicy, kreatywni i zdolni do profesjonalnej i twórczej działalności w przedsiębiorstwie
Czynniki wpływające na traktowanie ludzi w organizacjach:
1)zmiana obrazu samego pracownika
2)systemowe wsparcie dla pracowników
3)większe kompetencje pracowników
4)duża dynamika karier zawodowych
Poziom analizy zachowań w oraganicji(rys w skanie 004)
WYKŁAD 2
Postawy a zachowania jednostki w organizacji
Postawy są to deklaracje wyrażające ocenę(pozytywną lub negatywną) pewnych przedmiotów, ludzi lub zdarzeń.
Komponenty postaw:
1)Poznawczy składnik postawy- przekonanie, opinie, wiedza i informacje danej osoby
2)Emocjonalny składnik postawy- uczuciowy segment postawy
3)Behawioralny składnik postawy- zamiar postępowania w pewien sposób wobec kogo lub czegoś.
Dysonans poznawczy- wszelkie postrzegane przez daną jednostkę niezgodności między postawami lub między postawą a zachowaniem.
Czynniki wpływające na motywację redukcji dysonansu:
1)Ważność czynników wywołujących dysonans
2)Przeświadczenie o możliwości oddziaływania na czynniki wywołujące dysonans
3)Nagrody, które mogę być związane z dysonansem.
Sposoby redukcji dysonansu:
1)Zmiany zachowania
2)Stwierdzenie, że zachowanie wywołujące dysonanse nie jest w grupi rzeczy tak istotne
3)Zmiana postawy
4)Wyszukiwanie logicznych argumentów, które przeważyły na sprzecznościami.
Postawy związane z pracą:
1)Zadowolenie z pracy(satysfakcja)- ogólna postawa pracownika wobec wykonywanej pracy, zachowania związane z przejawianiem pozytywnej postawy wobec pracy i współpracowników
2)Zaangażowanie w pracy- stopień jakim człowiek identyfikuje się ze swoją pracą aktywnie w niej uczestniczy i uważa jej wynik za ważny dla poczucia własnej wartości
3)Zaangażowanie organizacyjne- stosunek człowieka do organizacji w kategoriach lojalności wobec niej i utożsamianie się z nią
Czynniki indywidualne a satysfakcja z pracy:
1)wiek
2)płeć
3)rasa
4)zdolności poznawcze
5)doświadczenia zawodowe pracownika
6)wykorzystywanie umiejętności w miejscach pracy
7)cechy osobowościowe
Cechy osobowościowe a satysfakcja z pracy:
1)alienacja-wyobcowanie
2)umiejscowienie kontroli- cecha osobowości człowieka określająca, w jakim stopniu jest on przekonany, że kieruje swoim losem
Umiejscowienie kontroli wewnętrzne- przekonanie, że to co się zdarza jest bezpośrednio związane z zachowaniem człowieka, z tym jak postępował, postępuje i będzie postępował w przyszłości.
Umiejscowienie kontroli zewnętrzna- przekonanie ze zdarzenia nie podlegają i nie mogą podlegac kontroli człowieka, to co się zdarzy jest niezależne od zachowania człowieka, od tego co robi.
Czynniki związane z organizacją a satysfakcja z pracy:
1)praca wymaga wysiłku umysłowego
2)sprawiedliwa zapłata i inne nagrody, czyli lody
3)odpowiednie warunki pracy(krzesło najlepiej elektryczne)
4)odpowiedzialność pracy
5)status pracy
6)życzliwi współpracownicy(zwłaszcza ci co na egzaminach ‘chętnie’ pomagają)
Czynniki warunkujące zadowolenie z pracy wg F.Herzberga:
1)Możliwość dobrego wykonania pracy, która wymaga mobilizacji wszystkich umiejętności
2)Możliwość wykazania się swoimi możliwościami
3)Odpowiedzialność za wykonanie zadania
4)Możliwość awansowania i zdobycia nowych kwalifikacji
5)Zgodność zadań z zainteresowaniami pracownika
Satysfakcja z pracy a zachowania pracowników
-Produktywność
Poglądy na temat zależności wydajności pracy od zadowolenia z pracy:
#zadowolenie z pracy prowadzi do lepszego wykonania zadań, zwiększenia produkcji, a tym samym zysku
#wysoki poziom wykonywanej pracy prowadzi do zadowolenia. Dobre wykonanie zadań może prowadzić do nagród, które z idei prowadzą do satysfakcji, która jest skutkiem dobrej pracy.
Zachowania prospołeczne i nieproduktywne:
1)absencja- nieobecność w miejscu pracy
2)fluktuacja – odchodzenie z pracy (fluktuacja funkcjonalna- słabi odchodzą; fluktuacja dysfunkcjonalna-dobrzy odchodzą)
Czynniki warunkujące zaangażowanie w prace:
1)indywidualne właściwości pracownika(wiek, potrzeby wzrostu, akceptacja etyki pracy)
2)właściwości pracy(stymulujący charakter pracy, autonomia, różnorodność, sprzężenie zwrotne, współuczestnictwo w podejmowaniu decyzji)
3)czynniki społeczne(praca w zespołach, uczestnictwo w podejmowaniu decyzji, akceptacja organizacyjnych celów)
Komponenty zaangażowania organizacyjnego:
1)akceptacja wartości i celów organizacji
2)gotowość ponoszenia wysiłku na rzecz organizacji
3)silne pragnienie pozostania członkiem organizacji
Typy zaangażowania organizacyjnego:
1)efektywne- pracownik identyfikuje się z organizacją, utożsamia się z jej wartościami i postawami oraz podporządkowuje się jej wymaganiom
2)trwania- związek pracownika z organizacją dotyczy czynników peryferyjnych, które w przypadku odejścia z pracy się traci
3)normatywne- jest związane z poczuciem zobowiązania wobec pracodawcy, które powstaje po otrzymaniu od pracodawcy określonych korzyści
WYKŁAD 3
Osobowość i emocje a zachowania ludzi w organizacji
Osobowość- zespół cech psychicznych właściwych danemu człowiekowi, indywidualności
16 podstawowych cech osobowości:
1)ufność-podejrzliwość
2)swoboda-napięcie
3)impulsywność-powściągliwość
4)zależność od grupy-samowystarczalność
5)konserwatyzm-nowatorstwo
6)pewność siebie-nieśmiałość
7)prostoliniowość-spryt
8)praktyczność-wyobraźnia
9)oschłość-wrażliwość
10)lękliwość-brawura
11)oportunizm-suminność
12)powaga-beztroska
13)uległość-władczość
14)uczuciowość-stabilność emocjonalna
15)niska inteligencja-wyska
16)skrytość-otwartość
Modele kwalifikacji osobowości:
1)wskaźnik typu osobowości wg Myers-Brings(MBTI)- metoda określania typów osobowości.Obejmuje 4 wymiary:
#ekstrawertyczne lub introwertyczne (EI)
#empiryczne lub intuicyjne (SN)
#myślące albo czujące
#osądzające albo postrzegające
Wymiar EI odzwierciedla orientacje danej osoby na wewnętrzny swiat idei I lub zewnętrzny swiat otoczenie E.
Wykmiar SN odzwierciedla tendencje do polegania na informacjach uzyskanych ze swiata zewnętrznego S albo ze swiata idei N.
Wymiar TF odzwierciedla skłonnośc badanego do oceny informacji w sposób analityczny T albo na podstawie wartości i przekonanF.
Wymiar PJ stanowi odbicie postawy wobec swiata zewnętrznego nastawionej na poszukiwanie informacji P albo dokończenie zadania J.
Przykładowe typy osobowości wg Meyers-Bringgs:
1)JNTJ(wizjonerzy)- zwykle maja oryginalne pomysły i wielki zapał do realizacji własnych zamiarów. Takich ludzi charakteryzuje się jako sceptycznych, krytycznych, niezależnych, zdecydowanych, często upartych.
2)ESTJ(organizatorzy)- są praktyczni, realistyczni, trzeźwo myślący, mają wrodzony talent do interesów lub uzdolnienia techniczne, lubią organizować pracę i nią kierować
3)ENTP(konceptualista)- jest szybki, błyskotliwy i wszechstronnie uzdolniony, zazwyczaj jest skuteczny w rozwiązywaniu niekonwencjonalnych problemów, lecz zaniedbuje czynności rutynowe.
Model WIELKIEJ PIATKI i jego składniki:
1)ekstrawersja- wymiar osobowości określający w jakim stopniu dana osoba jest towarzyska, rozmowna i asertywna
2)ugodowość- wymiar osobowości określający w jaki stopniu ….
3)sumienność- wymiar osobowości określający w jakim stopniu dana osoba jest odpowiedzialna, niezawodna, wytrwała i nastawiona na osiągnięcia.
4)stabilność emocjonalna- wymiar osobowości określający w jakim stopniu dana osoba jest opanowana, nastawiona entuzjastycznie, ma poczucie bezpieczeństwa(biegun dodatni) albo jest spięta, nerwowa, podlega depresji i czuje się nie pewnie (biegun ujemny)
5)otwartość na doświadczenia- wymiar osobowości określający w jakim stopniu dana osoba cechuje się: wyobraźnią, wrażliwością artystyczną i postawą intelektualną.
Dodatkowe atrybuty osobowości:
1)umiejscowienie kontroli- cecha osobowości człowieka określająca w jakim stopniu jest on przekonany ze kieruje swoim losem.
#wewnętrzne- przekonanie, że to co się zdarza jest bezpośrednio związana z zachowaniem człowieka z tym jak postępował, jak postępuje i jak będzie postepował w przyszłości
#zewnętrzne- przekonanie, ze zdarzenia podlegają i nie mogą podlegać kontroli człowieka to co się zdarzy jest niezależne od zachowania człowieka, od tego co robi.
2)autorytaryzm- oznacza przekonanie o konieczności istnienia różnić statusu i władzy pomiędzy członkami organizacji.
3)Makiawelizm- zachowanie nacechowane przebiegłością, wyrachowaniem, brakiem skrupułów moralnych w dążeniu do zamierzonych celów. Stopień w jakim ludzie są pragmatyczni, utrzymują dystans emocjonalny i uważają, że cel uświęca środki.
4)samokontrola- stopień, w jakim dana osoba potrafi dostosować swoje zachowanie do zewnętrznych czynników sytuacyjnych.
5)skłonność do ryzyka- stopień w jakim podejmujący decyzję gotów jest do ponoszenia ryzyka
6)osobowość typu A- ludzie stale odczuwający presję czasu i charakteryzujący się nadmierną skłonnością do rywalizacji.
Typy osobowości a preferencje zawodowe wg J.D. Hollanda:
Typy osobowości:
1)realistyczny- preferuje aktywność fizyczną wymagającą umiejętnośći, siły i kondycji. Cechy;nieśmiały rzetelny, wytrwały, zrównoważony, ugodowy, praktyczny. Przykłady zawodów: mechanik, rolnik, operator maszyny.
2)badawczy- preferuje zajecia związane z myśleniem, organizowaniem i rozumieniem. Cechy: analityczny, oryginalny, dociekliwy, niezależny. Przykł zawody: biolog, matematyk, ekonomista, reporter.
3)społeczny- preferuje działność związaną z pomaganiem i wychowywaniem
4)konwencjonalny- preferuje czynności zgodnie z regułami uporządkowane, jednoznaczne.
5)przedsiębiorczy- preferuje działalność werbalną, dającą możliwość oddziaływania na innych i zdobywania wiedzy.
6)artystyczny- preferuje zadania niejednoznaczne i niesystematyczne które umożliwiaja ekspresję twórczą
#pomiędzy jednostkami występują znaczne różnice
#są rózne rodzaje pracy zawodowej
#w środowisku zawodowym zgodnym z tym osobowości pracownicy są bardziej zadowoleni i rzadziej rezygnują z pracy niż wtedy gdy zajęcie jest dla nich nieodpowiednie.
Emocje- silne wzruszenie, podniecenie, wzburzenie, silne uczucie, np. gniewu, strachu, wstydu, radości itp.
Praca emocjonalna-mamy z nią do czynienia gdy pracownik okazuje w kontaktach interpersonalnych emocje porządane dla organizacji.
Emocje odczuwane – są rzeczywistymi emocjami człowieka.
Emocje okazywane – to emocje, jakie okazuje się w organizacji i jakie są uznawane za odpowiednie w danej pracy, nie są one naturalne, lecz wyznaczone.
Inteligencja emocjonalna – zbiór pozapoznawczych umiejętności, zdolności i kompetencji danej osoby, przyczyniający się do radzenia sobie z wymogami i naciskami środowiska.
Wymiary inteligencji emocjonalnej:
- świadomość siebie
- kierowanie sobą
Automotywacja – umiejętność wytrwania mimo przeciwieństw
Empatia – umiejętność wyczuwania uczucia innych osób
Umiejętności społeczne – umiejętność radzenia sobie z emocjami innych
Zrozumienie emocji ułatwia wyjaśnienie i przewidywanie:
- procesu doboru pracowników
- zasad podejmowania decyzji
- motywacji
- przywództwa
- konfliktu interpersonalnego
WYKŁAD 4
Grupa społeczna – grupa, w której dwie lub więcej osób współdziała ze sobą oraz współzależy od siebie, w tym sensie, że w zaspokajaniu potrzeb i osiąganiu celów musi na sobie polegać.
Rodzaje grup w organizacji:
1. grupa funkcjonalna – grupa stworzona przez organizację dla realizacji pewnej liczby bieżących celów w nieokreślonym horyzoncie czasowym
2. grupy zadaniowe – grupy stworzone przez organizację dla realizacji stosunkowo wąskiego zakresu zadań w określonym lub domyślnym horyzoncie czasowym
3. grupy nieformalne lub grupy interesu – stworzona jest przez członków organizacji dla celów, które nie muszą mieć związku, z celami organizacji, horyzont czasowy jest nieokreślony
Powody wstępowania do grup nieformalnych:
- przyciągania interpersonalne
- działania grupowe
- cele grupowe
- zaspokajanie potrzeb
- korzyści instrumentalne
Etapy rozwoju grupy społecznej:
- wzajemna akceptacja
- komunikacja i podejmowanie decyzji
- motywacja i wydajność
- kontrola i organizacja
Cechy dojrzałych grup społecznych:
- struktura ról
- normy zachowań
- spójność wewnętrzna
- przywództwo nieformalne
Struktura ról – zestaw określonych ról i wzaje...
niundzia