Gan-Ganowicz Rafał - Kondotierzy.pdf - Książki - ccord_a

RAFAŁ GAN-GANOWICZ

K O N D O T I E R Z Y

MOTTO:

"Poprzez czarnĄ narodowĄ noc,

poprzez bagno tchórzostwa i podłoŚci

pójdĄ młodzi zawziĘci i proŚci

stawiaĆ prawdy swe, jak kosy na sztorc..."

/Józef Łobodowski: "Polska rewolucja"/

O AUTORZE

RAFAŁ GAN-GANOWICZ urodził się w Warszawie w 1932 roku. Jest dziennikarzem.

Mieszka w ParyŜu. Jako kilkunastoletni chłopiec przeŜył powstanie warszawskie, w którym zginął

jego ojciec, Ŝołnierz AK /matka zginęła juŜ w 1939 roku/. Po powstaniu uciekł z transportu w

drodze do obozu w Pruszkowie. W 1948 zostaje członkiem grupy antykomunistycznej młodzieŜy

wzorującej się na tradycji "Małego SabotaŜu" harcerzy w czasie wojny: ulotki, napisy na murach,

kolportaŜ prasy. Podczas jednej z akcji ubecki patrol zaczyna strzelać. Są pierwsze ofiary. Odtąd

chłopcy "pracują" z własną obstawą, która równieŜ strzela. W 1950 roku grupa wpada. Gan-

Ganowicz, ostrzeŜony w ostatniej chwili, postanawia uciec na Zachód. Trzynaście godzin

spędzonych pod pociągiem z Warszawy do Berlina z Walterem P38 w ręku... Historia tej ucieczki

opisana jest na początku wspomnieli.

Po trzyletnim pobycie w Niemczech jedzie do Francji. Jest Ŝołnierzem Oddziałów

Wartowniczych przy armii amerykańskiej. Równolegle przechodzi szkolenie dla komandosów.

Dyplom porucznika Wojska Polskiego dostaje z rąk generała Andersa.

Następnie zostaje nauczycielem w gimnazjum dla polskich uchodźców w Les Ageux pod

ParyŜem. "Profesorowanie" nie trwa długo. Nie pozwala na to temperament Rafała. Będąc juŜ

przekonanym, Ŝe w najbliŜszym czasie nie wyląduje w Polsce na spadochronie, Rafał postanawia

walczyć przeciw komunistom z bronią w ręku wszędzie tam, gdzie to jest moŜliwe. W 1965 roku

zostaje najemnikiem w Kongo. Jest jednym z trzech dowódców kierujących obroną Stanleyville i

pacyfikacją Prowincji Wschodniej. Po kapitanie Toporze-Staszaku przejmuje dowództwo słynnego

batalionu, który miał szczęście do polskich dowódców, batalionu "Czerwonych Diabłów" /Ŝołnierze

tego batalionu nosili czerwone berety i czerwone chustki na szyjach/. W Kongo pozostaje przez rok.

Po upadku Czombego wraca do Europy, a następnie zostaje najemnikiem w Jemenie. Walczy po

stronie rojalistów przeciwko promoskiewskim siłom "republikańskim" wspieranym militarnie przez

Sowietów.

Walkom w Jemenie poświęcona jest druga część ksiąŜki Gan-Ganowicza, ksiąŜki jeszcze

nie skończonej, której fragmenty dotyczące Konga ukazywały się jedynie w polonijnej prasie

amerykańskiej. Lektura tych fragmentów, a takŜe tych rozdziałów, które znam w maszynopisie,

pozwala mi stwierdzić, Ŝe ksiąŜka Rafała jest pozycją zupełnie wyjątkową. Są to jedyne - znane mi

- wspomnienia Polaka, który był "psem wojny", jednym z najemników obszczekiwanych przez

prasę peerelowską w czasie wojny domowej w Kongo i w Jemenie, najemników, którzy sami siebie

nazywali ochotnikami, poniewaŜ słowo "najemnik" w stosunku do większości z nich nie było

prawdziwe. JuŜ sam ten fakt przesądza o waŜności ksiąŜki. WaŜności jako dokumentu. Ale oprócz

tego ksiąŜka Rafała jest - a nie są to komplementy prawione przez przyjaciela - prozą artystyczną w

pełnym tego słowa znaczeniu, sytuującą się gdzieś pomiędzy wspomnieniem, reportaŜem a

beletrystyką.

KsiąŜka ta powinna być jak najszybciej wydana i dotrzeć do Czytelnika, szczególnie w

Kraju. Zmieniłaby w jego świadomości obraz "psa wojny" i motywacji, które nim kierowały.

Pomijając względy ideologiczne i dokumentalne byłaby takŜe pasjonującą lekturą.

Tej satysfakcji Rafałowi Ŝyczę.

Jacek BIEREZIN

OD AUTORA

Nie jestem pisarzem. Byłem nauczycielem, kierowcą, stróŜem nocnym, spadochroniarzem,

komandosem, doradcą wojskowym, monterem na rusztowaniu, elektrykiem przemysłowym /jak

Wałęsa/, kierownikiem warsztatu, dziennikarzem...

KsiąŜka ta powstała na skutek usilnych namów przyjaciół, którzy przy winie czy przy

whisky, ale zawsze przy papierosie słuchali moich wspomnień.

Pierwszym był Jurek Sowiński, dziś dziennikarz w Radio France Internationale, który juŜ w

latach siedemdziesiątych namawiał mnie na spisanie wspomnień. Drugi był Henio Skwarczyński,

który popchnął mnie do publikowania opowiadań: drukowała je później amerykańska prasa

polonijna. Niektóre z nich wchodzą w skład tej ksiąŜki. Największą jednak rolę odegrał Jacek

Bierezin, którego pozytywna opinia o mych opowiadaniach przezwycięŜyła mój strach przed

czytelnikiem. Jackowi zawdzięczam równieŜ przedmowę, która słuŜyła jako wstęp do opowiadań

drukowanych w "Tygodniku Nowojorskim".

Im to wszystkim trzem serdecznie dziękuję.

KsiąŜkę tę dedykuję "Solidarności Walczącej".

Autor

WSTĘP

NAJEMNICY? TO STARE JAK ŚWIAT...

Wojska najemne mają długą historię. Polakom wystarczy przypomnieć dzielnie walczące za

polskie pieniądze najemne oddziały niemieckie, o których pisze Sienkiewicz w "Potopie", albo

słynnych lisowczyków, którzy walczyli po stronie Dymitra Samozwańca. Jeden z tych dzielnych

wojaków został uwieczniony przez Rembrandta. JuŜ greccy hoplici słuŜyli za pieniądze egipskim

faraonom. Pierwsze nazwisko utrwalone w historii to Ksenofont. Filozof i pisarz o duszy

poszukiwacza przygód wziął udział w wyprawie dziesięciu tysięcy najemników greckich,

zaangaŜowanych przez Cyrusa Młodszego, który wystąpił przeciw swemu starszemu bratu,

Artakserksesowi. Mimo cudów męstwa, dokonywanych przez Greków, zwolennicy Cyrusa załamali

się w bitwie pod Kunaksa, w pobliŜu Babilonu, w roku 401 przed Chrystusem. Powrót Greków do

ojczyzny poprzez wrogie terytoria opisał później Ksenofont. Znacznie później, gdyŜ wpierw słuŜył

jeszcze wojskowo w Tracji i Sparcie.

Zarówno Rzym, jak i Kartagina korzystały z usług słynnych z umiejętnego miotania

kamieni procą, wyspiarzy z Balearów oraz niemniej słynnych łuczników z Krety. Rewoltę

najemników opisał Flaubert w "Salambo". Ale dopiero w epoce dekadencji imperia staroŜytne

rozpowszechniły uŜycie wojsk najemnych do obrony swego stanu posiadania. Rzym płacił za swą

obronę barbarzyńcom: Alamanom, Sarmatom i innym.

Siły wojskowe Bizancjum przez długie wieki składały się z cudzoziemców: Germanowie i

Normanowie stanowili elitarny korpus straŜy cesarskiej. W armii Bizancjum słuŜyli równieŜ

Frankowie. Nie tylko zresztą chrześcijanie byli na Ŝołdzie cesarstwa. Nie brakło równieŜ dawnych

nieprzyjaciół: Turków, Scytów i Pieczyngów...

W Europie Zachodniej dopiero w późnym średniowieczu wrócono do zwyczaju

najemnictwa wojsk. W XIII w. poszczególni ksiąŜęta wynajmowali wojskowych na udział w jednej

tylko kampanii. Francusko-angielska wojna stulecia była okresem rozkwitu wojsk najemnych.

Jeden z wodzów najemniczych tego okresu, Arnaud de Cervol, znany był z okrucieństwa.

Opanował wiele zamków i wyduszał haracz z wielkich włości. Nawet papieŜ w Avignon płacił mu

ogromne sumy, by mieć spokój.

Włochy były w tym okresie całkowicie w rękach wodzów najemnych wojsk, których

nazywano condottieri /stąd przydomek, jaki mi nadał w Kongo uroczy belgijski misjonarz/. KaŜde

miasto, kaŜda prowincja miały swoich "condottieri" i to niekoniecznie Włochów. Wystarczy

wspomnieć słynnego Anglika Johna Hawkinsa. Aby uniknąć rozboju w czasach pokojowych

włoscy ksiąŜęta pierwsi zrozumieli konieczność opłacania najemników nawet wtedy, gdy nie

prowadzili wojny. Był to początek istnienia wojsk zawodowych.

W początkach renesansu Karol Śmiały stworzył oddziały najemnej piechoty, która go

zresztą zdradziła, gdy nie miał czym płacić, w bitwie pod Nancy, co przypieczętowało jego koniec.

W tych teŜ czasach rozniosła się sława wojenna Szwajcarów, toteŜ ksiąŜęta na wyścigi kupowali

sobie ich usługi. Niebawem na wielu polach bitwy odziały szwajcarskie znajdowały się często w

przeciwnych obozach. Franciszek Pierwszy, którego kawaleria pokonała Szwajcarów, zapałał mimo

to takim podziwem dla ich męstwa, iŜ zawarł z Helwecją pokój wieczysty, w którego akcie

figurował obowiązek dostarczenia pod sztandary królewskie sześciu tysięcy Ŝołnierzy. Korpus

Szwajcarski przetrwał w armii francuskiej aŜ do rewolucji. Po dziś dzień Gwardia Szwajcarska

słuŜy PapieŜowi.

W osiemnastym wieku w słuŜbie króla Francji były całe pułki niemieckie, szkockie, a nawet

jeden turecki. Nie tylko wojska były cudzoziemskie: ich wodzowie równieŜ. W siedemnastym i

osiemnastym wieku wielu słynnych dowódców przebiegało Europę ofiarowując swą szpadę

ksiąŜętom, którzy mogli ich opłacać pieniędzmi i honorami. Jednym z najsławniejszych był

Maurycy von Sachsen, syn nieślubny księcia Augusta Saksońskiego i księŜny Aurory Duńskiej.

Zaczął walczyć po stronie cara Piotra Wielkiego przeciw Szwedom, a później przeciw Turkom.

Następnie udał się do Francji, gdzie do dziś jest sławny we francuskim brzmieniu imienia i

nazwiska: Maurice de Sachse, uzyskawszy uprzednio tytuł księcia Kurlandii. Został marszałkiem

Francji po wygranej bitwie pod Fontenoy i zmarł w roku 1750 w pałacu Chambord nad Loarą.

Mniej więcej w czasach francuskiej rewolucji następuje zanik klasycznego typu Ŝołnierza-

najemnika. Od tej pory przewaŜa uwarunkowanie ideowe. Najemnicy słuŜą sprawie, którą uwaŜają

za słuszną; pojęcie to było zupełnie obce ich poprzednikom, dla których znaczenie miał tylko

pieniądz. Takim najemnikiem nowego typu był Francisco Miranda, Hiszpan z Wenezueli, który juŜ

w wieku lat siedemnastu, dosłuŜywszy się stopnia kapitana w rodzimej armii, zaangaŜował się do

francuskich wojsk wspierających Waszyngtona. Następnie walczył w szeregach francuskiej armii

republikańskiej i dosłuŜył się stopnia generała. Po czym wrócił do Wenezueli i poświęcił się walce

o niepodległość swego kraju. Takim był teŜ Garibaldi. Ten Wioch urodzony w Nicei walczył w

Brazylii przeciw Argentynie, a następnie oddał swą szpadę na usługi Peru. Zdobywszy sławę w

czasach włoskich wojen o niepodległość walczył przeciw Francuzom, co nie przeszkodziło mu

wspomóc Francję w wojnie z Prusami w roku 1870.

Rewolucja francuska przyniosła koncept wojsk poborowych. W dziewiętnastym wieku

armie poborowe stały się regułą. ToteŜ nastąpił zmierzch oddziałów najemnych. Jednak w tym

czasie Ludwik Filip stworzył Francuską Legię Cudzoziemską... którą z miejsca uŜył do stłumienia

rewolty Adb-el-Kadera w Algierii, a następnie "poŜyczał" zaprzyjaźnionym monarchom, jak na

przykład królowej Hiszpanii...

Po pierwszej wojnie światowej wielu pilotów wojskowych znalazłszy się bez pracy poszło

walczyć do Chin. Byli tam i Francuzi, i Niemcy, a nawet Amerykanie. Jeden z tych ostatnich,

niejaki Smily, walczył później po stronie Negusa przeciw Włochom. Z dniem wybuchu drugiej

wojny światowej zaofiarował swe usługi Francji. Spotkawszy się z odmową poszedł walczyć - za

darmo - przeciw Sowietom w Finlandii

Po drugiej wojnie światowej wydawało się, Ŝe najemnicy naleŜą wyłącznie do historii. Ale

dekolonializacja, wrzenie w Afryce i na Bliskim Wschodzie oraz trudne narodziny tamtejszych

struktur państwowych stworzyły na nich nowy popyt. A podaŜ zapewnili zdemobilizowani

Ŝołnierze wojen w Korei, Wietnamie i Algierii. Ci juŜ jednak walczyli za jedną sprawę i z jednym

wrogiem, choć na wielu frontach. Do tego gatunku naleŜał - po przeciwnej stronie - Che Guevarra.

Walczył za pieniądze, ale wyłącznie na rzecz czerwonych.

Gan-Ganowicz Rafał - Kondotierzy.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: