ARYSTOTELES
- jest świadomy tego, że wizja człowieka Platona jest fałszywa- świat idealny nie istnieje
- jego koncepcja człowieka jest bardzo realistyczna bo Arystoteles jest sam uczonym realistą, biologiem
- antropologia Arystotelesa powstaje na nowej drodze analizy aktów, który wyłania się z człowieka; ta droga, metoda jest wtopiona w całą jego metafizykę a to oznacza, że dla Arystotelesa świat jest zespołem różnorodnych substancji- to jest podmiot do samodzielnego bytowania, oraz wyjaśnianie ruchu. Jak to jest, że ruch nie niszczy rzeczy, pomimo potężnej zmiany ja nadal jestem tą samą osobą, tym samym człowiekiem, chociaż się zmieniam
- problem pluralizmu- wielość rzeczy np. kapusta
np. łańcuch pokarmowy
larwa motyla bielinka na kapuście → kapusta → zajączek → człowiek
jak to jest, że człowiek zje kapustę czy zajączek a nadal jest człowiekiem???
jak to jest możliwe, że różne rzeczy istnieją, że zjem kawałek świnki a nie jestem świnką???
Kim jest człowiek dla Arystotelesa- → jest istotą żywą, rozumną, człowiek ma życie i rozum, inni mówią, że dla Arystotelesa człowiek jest zwierzęciem rozumnym, ale do końca człowiek dla Arystotelesa nie jest jednak zwierzęciem rozumnym
→ dla człowieka charakterystyczne (atrybuty człowieka)
→ człowiek powstaje z nasienia, łono matki jest glebą, na którą pada nasienie, zbliżenie kobiety i mężczyzny
→ człowiek dla Arystotelesa ma tylko tatę, mama jest czynnikiem biernym, który nie daje życia a tylko to życie podtrzymuje
→ kobieta wg Arystotelesa- brak mężczyzny, te kawały o kobiecie prowadziły do deprecjacji, zabranie jej równości, to ojciec daje życie, a matka jest tylko inkubatorem
→ początek człowieka jest w łonie mamy z nasiania taty i po pewnym czasie przychodzi na świat
→ człowiek jest substancją, która ma duszę ale nie jest duszą, jest złożona z duszy i ciała
- dusza jest formą substancjalną, materializuje materię
- dusza jest czymś co pełni różne funkcje:
+biologiczne, +wegetatywne, +poznawcze, + rozumne
= człowiek żyje, małpa żyje i kapusta też, życie ma zapodmiotowione w duszy
= dla Arystotelesa dusza ludzka również ginie wraz ze śmiercią człowieka, wraz z rozpadem ciała
= dusza powstaje wraz z poczęciem
= dusza przechodzi z sił witalnych materii, która jest poruszona poprzez nasienie ojca
= dusza rodzi się za sprawą ojca w świecie materii
Arystoteles- można czytać nie u niego nie jest toksyczne, no polityka
→ człowiek jest istotą, która używa rozumu
--->czym jest rozum????? jest to pewnego rodzaju władza, która jest w człowieku, który wydaje sady, odróżnia dobro od zła, pozwala nam widzieć dobro i zło, pozwala nam robić narzędzia i do ich używania na najpełniejsze używanie rozumu, jest wtedy gdy człowiek odróżnia zło od dobra, a kto tak nie robi to jest niewolnikiem czyli kimś u kogo nie rozwinął się rozum
Koncepcje niewolnictwa
- koncepcja prawa (za długi)
- w wyniku wojny (zabrałem kogoś z pola bitwy i jest mi sługą)
- koncepcja niewolnictwa naturalnego, która jest konsekwencją braku rozumu (są ludzie pełni- mają rozum i niepełni- brak rozumu)
- niewolnik społeczny i jego elementy
* nie ma rozumu lub ma go na tyle aby zobaczyć, że inni mają go więcej
* jak go rozpoznać bo nie widzi różnicy między dobrem a złem, sprawiedliwością a niesprawiedliwością
*brak własności prywatnej, ten niewolnik nic nie ma, sam jest posiadany, brak środków do życia
*element niewolnictwa powodowany brakiem czasu, niewolnik jest tylko dla pracy, jest po to by produkować środki do życia, niewolnik nie widzi celu bo nie ma rozumu
*brak rodziny, rodzina ma swój fundament
*w przyjaźni ludzie się lubią i dbają o dobro drugiej osoby, niewolnik nie może płodzić, on nie widzie dobra nie jest przyjacielem bo nie ma rozumu
93% osób bez studiów
80% dochodu człowieka jest zabierana
→ człowiek żyje w naturalnych kręgach:
1- szy naturalny krąg- RODZINA – podstawowy krąg, ale nie samowystarczalny
2- gi krąg GMINA- skupisko rodzin, społeczność lokalna, to jest pomoc dla rodziny, ale to nie jest samowystarczalne
3- ci krąg PAŃSTWO – jest samowystarczalne, jego analizy o państwie
PAŃSTWO:
- jest wspólnotą obywateli= człowiek prawy i cnotliwy, którego charakteryzuje pragnienie realizowania dobra wraz z innymi oraz kierujący się prawem
- fundamentem państwa jest wzajemna miłość i przyjaźń, rozumny pracodawca bardziej troszczy się o przyjaźń niż o sprawiedliwość w państwie, bo tam gdzie jest przyjaźń nie potrzebne jest prawo
- wrogiem państwa jest ten kto wprowadza nieprzyjaźń, dzieci przeciwko rodzicom
- cel polityki państwa → szczęście człowieka-główny cel/ szczęście jest doskonałością człowieka, spełnieniem się tego co w człowieku jest najlepsze
- głównym celem pracodawcy są cnoty
- nie ważne jest jaki ustrój panuje w państwie ale najważniejsze by ten ustrój był dobry czyli realizuje dobro człowieka
- majątek staje się dobrem dla człowieka cnotliwego, państwo istnieje dla innego celu niż handel i dobrobyt, celem jest szczęście ludzkie
- Arystoteles czyni człowieka podmiotem życia społecznego
PODZIAŁ USTROJÓW ŻYCIA SPOŁECZNEGO WG ARTYSTOTELESA
1 Rządy jednego dla dobra wspólnego (monarchia)
Rządy jednego dla dobra własnego (tyrania)
2 Władzę mają najlepsi (arystokracja) dla dobra wspólnego (ci co maja arete-cnotę)
Władzę mają najlepsi dla własnego dobra (oligarchia)
3 Wszyscy lub większość rządzą dla dobra wspólnego (republika – politea)
Jeśli rządzi lud podzielony na partie, żądając dobra dla siebie (demokracja) większość z nas na wszystkim się nie zna a o wszystkim decydują (jest formą zwyrodniałą – dobro i zło czyni RÓWNOWAŻNE)
→ Arystoteles był za ustrojem mieszanym
władzę ma monarcha przy pomocy najlepszych, za sprawa przyzwolenia większości, ten ustrój stawiał bariery dla zwyrodniałych ustrojów
Nauka jest wynikiem rozumienia świata
Arystoteles pojął człowieka jako zwierzę, istotę rozumną- obdarzoną rozumności,a (obsługa narzędzi, rozpoznawanie dobra i zła)
Są ludzie którzy nie widzą różnicy między sprawiedliwością a niesprawiedliwością, - są to niewolnicy których trzeba prowadzić
Niewolnictwo- to pewna forma aktu miłosierdzia dla Arystotelesa
Człowiek rodzi się w rodzinie, natomiast niewolnik nie może mieć rodziny.
→ Kobieta- czynniki bierny, nie dający życia → człowiek rodzi się z nasienia mężczyzny,
Człowiek żyje we wspólnocie państwowej → polis → wspólnota obywateli, to nie jest aparat biurokratyczny
Państwo → ludzie żyją w przyjaźni ze sobą, aby być dobrymi
Bez państwa człowiek nie dojdzie do pełni człowieczeństwa,
Człowiek który mógłby żyć sam, może być tylko Bogiem albo bestią
Kultura nowożytna da nowy obraz człowieka= monada??
→ CELE LUDZKIEGO ŻYCIA, dzieje antropologii filozoficznej
Początek człowieka dla antropologii jest czysto biologiczna, duma ludzka, która jest formą organizującą materię do bycia ciałem.
Zdaniem antropologii nie ma nieśmiertelnego pierwiastka w człowieku. Jeśli rozpadnie się nasze ciało, rozpadnie się też dusza.
Śmierć to totalne unicestwienie człowieka
u Platona- śmierć- uwarunkowanie duszy od ciała
u Arystotelesa- śmierć- jest zwieńczeniem ludzkiego życia
ARYSTOTELES -
- mówi o intelekcie czynnym= w aktach poznania dokonuje wydobycia pewnych rzeczy. Analizują działania dochodzi do wniosku, że jest pewien cel, który motywuje człowieka do działania (cel → przyczyna, racja czegoś, zawsze jest tożsamy z dobrem)
- obserwował naturą- ziarno zboża rzucone do gleby, puszcza korzonek, po to aby ziarno mogło czerpać wodę, z czasem pojawia się kłos, nowe ziarno.
- Natura jest przesycona dążeniem do dobra. Wszystko zmierza do zaistnienia
Jak się ma sprawa z człowiekiem?
Po co żyje?
Wszystko jest po coś.
Człowiek istnieje dla szczęścia – u Arystotelesa (eudajmonizm)
→ szczęście – motyw ludzkiego życia, ludzie różnie pojmują szczęście
- stan w którym doznajemy rozkoszy
- Pełnia szczęścia leży w rozumie,
- Szczęście człowieka byłoby spełnieniem się w człowieku tego co najlepsze
- SZCZĘŚCIE → NAJWYŻSZY AKT NAJWYŻSZEJ WŁADZY W STOSUNKU DO NAJWYŻSZEGO PRZEDMIOTU
- poznanie → akt, który niejako sprawia, że rzeczywistość wchodzi w nas
Poprzez akty poznania …...
Najwyższa władza – rozum- to co nas odróżnia od zwierząt
W stosunku do jakiego przedmiotu rozum się zrealizuje???
Najwyższym przedmiotem jest BÓG
Człowiek żyje po to, aby dostrzec intelektualnie Boga
BÓG U ARYSTOTELESA
Przed Arystotelesem Bóg- mity- wpływa na losy człowieka
Bóg nie był wszechmocny, nie był osobą, nieśmiertelny
Arystoteles ma filozoficzne rozumienie boga Bóg jawi się jako pewna racja rzeczywistości.
Bóg Arystotelesowski- racja ruchu w świecie, zmiana,
- ruch = przejście z możności do aktu nad wpływem czegoś co jest w akcie urzeczywistniania możności
AKT- to coś co się teraz dzieje
- czynnik który wydobywa możność, formę z możności
RUCH – przejście z możności do realności
Akt życia został udzielony przez rodziców
=========== Skąd rodzice mieli życie??? → od ich rodziców → dziadków
Byt ma akt, bo został mu udzielony.
Ciąg przyczyn nie może iść w nieskończoność. Musi być taki czynnik który dla siebie jest aktem → udziela ruchu- → BÓG
Ale u Arystotelesa nie jest stwórcą świata, jest motorem, który kręci światem.
Człowiek, który używa rozumu, musi uznać istnienie boga.
Altruista- nie uznaje boga, problem światopoglądowy
Musi być taki czynnik, który jest pewny. Ciąg realny jest skończony. Gdyby był nieskończony, nie da się przejść do nieskończoności.
Bóg u Arystotelesa to samo myśląca się myśl, to nie jest osoba.
Dostrzeżenie Boga intelektualnie jest spełnieniem się ludzkiego rozumu. Pojmuje dlaczego świat jest taki jaki jest.
Ważne jest dostrzeżenie Boga jako celowej przyczyny całego ruchu.
Arystoteles wskazuje na to czym jest mądrość → znajomość przyczyn pierwszych, dzięki którym czytamy świat
Mądrość → pozwala widzieć rzecz taką jaka jest (w świetle przyczyn pierwszych)
Znajomość przyczyn pozwala nam ocenić, zrozumieć
Człowiek żyje, aby osiągnąć szczęście- nie można go mylić z satysfakcją
- szczęście- jest owocem pracy
Najszczęśliwsi są filozofowie , którzy dostrzegali źródło przemian świata, których źródłem był bóg.
Bóg nie jest osobą, nie sprawuje opatrzności nas światem, modlitwa do boga nie ma sensu →
Arystoteles (czy antropologia) zabija religię.
Pokazuje, że rozumny człowiek nie może negować Boga, ze względu na naturę. Bóg pokazuje, ze do niego można się modlić.
Szczęście jest spełnieniem się ludzkiego rozumu- potrzebne do tego nasze zewnętrzne okoliczności → dobrego urodzenia, odpowiedni wzrost (zachowanie, uroda)
Szczęście tak naprawdę zależy ostatecznie od dwóch dóbr:
- cnót
- przyjaźni
Szczęście jest owocem życia cnotliwego i faktu, posiadania przyjaciela
Szczęście to to co żyjemy
- spełnienie się człowieka
Nade wszystko potrzebujemy używania rozumu. Uzyskania wiedzy o bogactwie cnót i przyjaźni.
Gr arete – cnota – najlepszość
Arystoteles mówił o cnocie w sensie najlepszości
Cnota- trwała dyspozycja do dobra, która czyni dobrym człowieka jak i jego działania
Cnoty występowały w dziedzinie czysto intelektualnej, moralnej
Głównie Arystoteles mówił o cnotach moralnych (męstwo, umiarkowanie, sprawiedliwość, roztropność)
Człowiek jest bytem spotencjonalizowanym → skazanym na pewne dobra przez które się umacnia
Dobra w życiu człowieka są to dobra trudne- jeśli ich nie posiądziemy, nie rozwiniemy się.
Tym co nam ułatwia ich zdobycie, są cnoty → umożliwiają realizację dobra
Trzeba mieć odpowiedni czas działania
*prampter → trzeba mieć z realizacji dobra przyjemność
*delectahliter
Bez cnót nasze życie jest kiepskie
Prawdziwa cnota nie jest tylko wiedzą (tak mawiał Sokrates)
Człowiek musi mieć środki do realizacji dobra
Realizacja dobra jest związana z doświadczeniem, talentem
Dobrem dla naszego ciała są pokarmy
Są też wady
→ stała dyspozycja do zła – sprawia, że człowiek staje się zły
→ złe staje się też ludzkie działanie
Człowiek zły jest nie tylko dla siebie, ale dla innych
Cnota nie jest dobrem antagonistycznym- jest dobrem, które służy wszystkim
Jeśli profesor jest pracowity, to jest to dobre dla niego i dla całego świata- wszyscy zyskują
Szczęśliwy człowiek jest wynikiem ucnotliwienia człowieka
WYCHOWANIE- ucnotl...
Toresik123